KSEL KORUYUCU DONANIMLARKKD LE LGL YASAL DZENLEMELER r

KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR(KKD) İLE İLGİLİ YASAL DÜZENLEMELER Öğr. Gör. Mehmet Ali ZENGİN

KONU BAŞLIKLARI 1. GİRİŞ 2. 4857 SAYILI İŞ KANUNU 3. KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLARIN İŞYERLERİNDE KULLANILMASI HAKKINDA YÖNETMELİK 4. KİŞİSEL KORUYUCU DONANIM YÖNETMELİĞİ 5. ÇALIŞANLARIN İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ EĞİTİMLERİNİN USÜL VE ESASLARI HAKKINDA YÖNETMELİK 6. KAYNAKLAR

1. Giriş Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın 6331 Sayılı İş Güvenliği Kanunu gereği Kişisel Koruyucu Donanımla ilgili bir çok düzenlemeler yapmıştır. Bunlardan bazıları ; Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği , Kişisel Koruyucu Donanımların İş yerlerinde Kullanılmasına dair Yönetmelik, Kişisel Koruyucu Donanımlarla İlgili Uyumlaştırılmış Ulusal Standartlara Dair Tebliğ , Kişisel Koruyucu Donanımlarla İlgili Onaylanmış Kuruluşların Görevlendirilmesine Dair Tebliğ , Kişisel Koruyucu Donanımların Kategorizasyon Rehberine Dair Tebliğ olarak sıralanabilir. Güvenli Ürün ; Kullanım süresi içinde, normal kullanım koşullarında risk taşımayan veya kabul edilebilir ölçülerde risk taşıyan ve temel gerekler bakımından azami ölçüde koruma sağlayan üründür. Ürünün sağlaması gereken temel sağlık ve güvenlik koşulları, Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliğinde açıklanmıştır. Burada kişisel koruyucu donanımların sadece nasıl kullanılacakları değil aynı zamanda nasıl olmaları gerektiği ile ilgili genel olarak bilgi sahibi olmanın önemi ortaya çıkmaktadır. Bu noktada da biz iş güvenliği uzmanlarının elindeki en önemli silah yönetmeliklerdir.

2. 4857 SAYILIN İŞ KANUNU İş Sağlığını ve güvenliğini doğrudan ilgilendiren maddeleri 77 - 89 arasındaki maddeleridir. MADDE 77. - İşverenler işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması için gerekli her türlü önlemi almak, araç ve gereçleri noksansız bulundurmak, işçiler de iş sağlığı ve güvenliği konusunda alınan her türlü önleme uymakla yükümlüdürler. İşverenler işyerinde alınan iş sağlığı ve güvenliği önlemlerine uyulup uyulmadığını denetlemek, işçileri karşıya bulundukları mesleki riskler, alınması gerekli tedbirler, yasal hak ve sorumlulukları konusunda bilgilendirmek ve gerekli iş sağlığı ve güvenliği eğitimini vermek zorundadırlar. Yapılacak eğitimin usul ve esasları Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir. İşverenler işyerlerinde meydana gelen iş kazasını ve tespit edilecek meslek hastalığını en geç iki iş günü içinde yazı ile ilgili bölge müdürlüğüne bildirmek zorundadırlar. Bu bölümde ve iş sağlığı ve güvenliğine ilişkin tüzük ve yönetmeliklerde yer alan hükümler işyerindeki çıraklara ve stajyerlere de uygulanır.

3. KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLARIN İŞYERLERİNDE KULLANILMASI HAKKINDA YÖNETMELİK Amaç MADDE 1 - (1) Bu Yönetmeliğin amacı, işyerindeki risklerin önlenmesinin veya yeterli derecede azaltılmasının, teknik tedbirlere dayalı toplu koruma ya da iş organizasyonu veya çalışma yöntemleri ile sağlanamadığı durumlarda, kullanılacak kişisel koruyucu donanımların özellikleri, temini, kullanımı ve diğer hususlarla ilgili usul ve esasları belirlemektir. Kapsam MADDE 2 - (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamında yer alan işyerlerini kapsar.

3. KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLARIN İŞYERLERİNDE KULLANILMASI HAKKINDA YÖNETMELİK İşverenin Yükümlülükleri MADDE 5 - (1) Kişisel koruyucu donanım, risklerin, toplu korumayı sağlayacak teknik önlemlerle veya iş organizasyonu ve çalışma yöntemleriyle önlenemediği veya tam olarak sınırlandırılamadığı durumlarda kullanılır. Kişisel koruyucu donanım, iş kazası ya da meslek hastalığının önlenmesi, sağlık ve güvenlik risklerinden korunma, sağlık ve güvenlik koşullarının iyileştirilmesi amacıyla kullanılır. İşveren, toplu korunma tedbirlerine, kişisel korunma tedbirlerine göre öncelik verir. MADDE 6 – (1) Kişisel koruyucu donanımların işyerlerinde kullanımı ile ilgili olarak aşağıdaki hususlara uyulur: a) İşyerinde kullanılan kişisel koruyucu donanım, Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olarak tasarlanmış ve üretilmiştir. Tüm kişisel koruyucu donanımlar; 1) Kendisi ek risk yaratmadan ilgili riski önlemeye uygundur. 2) İşyerinde var olan koşullara uygundur. 3) Kullanan çalışanın ergonomik gereksinimlerine ve sağlık durumuna uygundur. 4) Gerekli ayarlamalar yapıldığında kullanana tam uyar.

3. KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLARIN İŞYERLERİNDE KULLANILMASI HAKKINDA YÖNETMELİK İşverenin Yükümlülükleri b) Birden fazla riskin bulunduğu ve çalışanın bu risklere karşı aynı anda birden fazla kişisel koruyucu donanımı kullanmasının gerektiği durumlarda, bir arada kullanılması uyumlu olan ve söz konusu risklere karşı koruyuculuğu etkilenmeyen kişisel koruyucu donanımlar seçilir. c) Kişisel koruyucu donanımların kullanım şartları ve özellikle kullanılma süreleri belirlenirken riskin derecesi, maruziyet sıklığı, her bir çalışanın iş yaptığı yerin özellikleri ve kişisel koruyucu donanımın performansı dikkate alınarak belirlenir. ç) Tek kişi tarafından kullanılması esas olan kişisel koruyucu donanımların, zorunlu hallerde birkaç kişi tarafından kullanılması durumunda, bu kullanımdan dolayı sağlık ve hijyen problemi doğmaması için her türlü önlem alınır. d) İşyerinde, her bir kişisel koruyucu donanım için, bu maddenin (a) ve (b) bentlerinde belirtilen hususlarla ilgili yeterli bilgi bulunur ve bu bilgilere kolayca ulaşılabilir. e) Kişisel koruyucu donanımlar, işveren tarafından ücretsiz verilir, imalatçı tarafından sağlanacak

3. KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLARIN İŞYERLERİNDE KULLANILMASI HAKKINDA YÖNETMELİK İşverenin Yükümlülükleri f) İşveren, çalışanı kişisel koruyucu donanımları hangi risklere karşı kullanacağı konusunda bilgilendirir. g) İşveren, kişisel koruyucu donanımların kullanımı konusunda uygulamalı olarak eğitim verilmesini sağlar. ğ) Kişisel koruyucu donanımlar, istisnai ve özel koşullar hariç, sadece amacına uygun olarak kullanılır. h) Kişisel koruyucu donanımlar çalışanların kolayca erişebilecekleri yerlerde ve yeterli miktarlarda bulundurulur. (2)Kişisel koruyucu donanımlar talimatlara uygun olarak kullanılır, bakımı ve temizliği yapılır. Talimatlar çalışanlar tarafından anlaşılır olmalıdır. Kişisel koruyucu donanımların değerlendirilmesi ve seçimi MADDE 7 – (1) İşveren, yapılacak risk değerlendirmesi sonucu alınacak iş sağlığı ve güvenliği tedbirleri ile

3. KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLARIN İŞYERLERİNDE KULLANILMASI HAKKINDA YÖNETMELİK İşverenin Yükümlülükleri Çalışanların bilgilendirilmesi MADDE 9 – (1) İşveren, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 4 üncü ve 16 ıncı maddeleri hükümleri gereğince kişisel koruyucu donanım kullanımında, sağlık ve güvenlik yönünden alınması gerekli önlemler hakkında çalışanlara ve temsilcilerine bilgi verir. Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımının sağlanması MADDE 10 -(1) İşveren, bu Yönetmelik ve eklerinde belirtilen konularda 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 18 inci maddesi hükümleri gereğince çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve katılımlarını sağlar. (2) İşveren, destek elemanları ile çalışan temsilcilerinin, kullanılması gereken kişisel koruyucu donanımların belirlenmesi konularında önceden görüşlerinin alınmasını sağlar.

3. KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLARIN İŞYERLERİNDE KULLANILMASI HAKKINDA YÖNETMELİK

4. KİŞİSEL KORUYUCU DONANIM YÖNETMELİĞİ Yönetmelik, 29 Kasım 2006 tarihinde 26361 Resmi Gazete sayı numarası ile yürürlüğe girmiştir. Amaç : MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı; insan sağlığı ve güvenliğinin korunması amacıyla kullanılan kişisel koruyucu donanımların imalatı, ithalatı, piyasaya arzı, hizmete sunumu ve denetimi ile üçüncü şahısların can ve mal güvenliğinin tehlikelere karşı korunmasına ilişkin usul ve esasları düzenlemektir. Tüm üretilen ve satılan KKD’lerin CE işareti taşıması gerekliliği ve CE işaretinin gereklilikleri bu Yönetmelik ile belirlenir.

4. KİŞİSEL KORUYUCU DONANIM YÖNETMELİĞİ CE ifadesi Avrupa Normlarına Uygunluk anlamına gelen "Conformité Européenne" sözcüğünün kısaltmasıdır. CE işaretlemesi, bir ürün ya da ürün grubunun Avrupa Birliği'nin sağlık, güvenlik, çevre ve tüketicinin korunması konusunda oluşturmuş olduğu "hayati düzenlemelere" uygun olduğunu gösterir. CE işareti ürünün Avrupa’da dolaşımını sağlayan ticari vizedir. CE İşareti CE işareti, aşağıdaki şekilde "CE" harflerinden oluşur; CE işaretinin ürüne iliştirilmesinde 15/11/2001 tarihli ve 2001/3530 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan CE Uygunluk İşaretinin Ürüne İliştirilmesine ve Kullanılmasına Dair Yönetmelikte belirtilen birim ölçülere uyulmalıdır.

4. KİŞİSEL KORUYUCU DONANIM YÖNETMELİĞİ CE ≠ EN Standartları : Avrupa’daki Standart Otoritelerinin oluşturduğu komitelerin kabul ettiği teknik standartlardır. Bu teknik standartlar Kişisel Koruyucu Donanımlar (KKD) dahil olmak üzere birçok çeşitli ürüne yönelik olarak minimum performans şartlarını ve test metodlarını belirler. Avrupa Standartları Temel Sağlık ve Güvenlik İhtiyaçlarını sağlar

4. KİŞİSEL KORUYUCU DONANIM YÖNETMELİĞİ Katagorileri /----------------------------- / İşaretler KATEGORİ 1 – Basit Dizaynlı KKD Kullanıcıyı aşağıdaki risklere karşı korur. Örnek; Yumuşak temizleme maddeleri, Basit çarpmalar ve titremeler, Güneş Işığı KATEGORİ 2 – Diğer KKD EN 347 Kategori 1 ve 3 içinde değerlendirilemeyen diğer KKD ler içindir. Örnek; Gürültüden Koruma , Emniyet Baretleri, Koruyucu Ayakkabılar KATEGORİ 3 – Kompleks KKD 0086 Ölüme yol açabilecek veya sağlığı tehdit edecek risklere karşı korumak üzere dizayn edilmiş KKDlar içindir. Örnek; Solunum Koruyucular, Kimyasal Saldırılara Karşı KKD Çok düşük/yüksek sıcaklıklarda kullanılacak KKD, Yüksekten düşmeye karşı KKD EN 149

5. ÇALIŞANLARIN İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ EĞİTİMLERİNİN USÜL VE ESASLARI HAKKINDA YÖN. Yönetmelik, 15 mayıs 2013 tarihinde 28648 Resmi Gazete sayı numarası ile yürürlüğe girmiştir. Amaç: MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı; çalışanlara verilecek iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerinin usul ve esaslarını düzenlemektir. Kapsam : MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamında bulunan işyerlerini, bu işyerlerinde çalışanlara eğitim verecek kişi, kurum ve kuruluşları kapsar. EK 1 : EĞİTİM KONULARI 1. Genel konular a) Çalışma mevzuatı ile ilgili bilgiler, b) Çalışanların yasal hak ve sorumlulukları, c) İşyeri temizliği ve düzeni, ç) İş kazası ve meslek hastalığından doğan hukuki sonuçlar 2. Sağlık konuları a) Meslek hastalıklarının sebepleri, b) Hastalıktan korunma prensipleri ve korunma tekniklerinin uygulanması, c) Biyolojik ve psikososyal risk etmenleri, ç) İlkyardım 3. Teknik konular a) Kimyasal, fiziksel ve ergonomik risk etmenleri, b) Elle kaldırma ve taşıma, c) Parlama, patlama, yangın ve yangından korunma, ç) İş ekipmanlarının güvenli kullanımı, d) Ekranlı araçlarla çalışma, e) Elektrik, tehlikeleri, riskleri ve önlemleri, f)İş kazalarının sebepleri ve korunma prensipleri ile tekniklerinin uygulanması, g) Güvenlik ve sağlık işaretleri, ğ) Kişisel koruyucu donanım kullanımı, h) İş sağlığı ve güvenliği genel kuralları ve güvenlik kültürü, ı) Tahliye ve kurtarma

5. ÇALIŞANLARIN İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ EĞİTİMLERİNİN USÜL VE ESASLARI HAKKINDA YÖN. İş sağlığı ve güvenliği eğitimleri MADDE 6 – (1) İşveren, çalışanlarına asgari Ek-1’de belirtilen konuları içerecek şekilde iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerinin verilmesini sağlar (2) İşveren tarafından, çalışan fiilen çalışmaya başlamadan önce, Çalışma yeri veya iş değişikliği, iş ekipmanının değişmesi, yeni teknoloji uygulanması gibi durumlar ile ilgili ayrıca eğitimler verilir (4) Birinci fıkraya göre verilen eğitimler, değişen ve ortaya çıkan yeni riskler de dikkate alınarak aşağıda belirtilen düzenli aralıklarla tekrarlanır: • a) Çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde yılda en az bir defa. • b) Tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde iki yılda en az bir defa. • c) Az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde üç yılda en az bir defa. Eğitimin maliyeti ve eğitimde geçen süreler MADDE 8 – (1) İş sağlığı ve güvenliği eğitimlerinin maliyeti çalışanlara yansıtılamaz. Eğitimlerde geçen süre çalışma süresinden sayılır.

6. KAYNAKLAR • • • http: //www. mevzuat. gov. tr/ http: //www. csgb. gov. tr/csgb. Portal/csgb. portal http: //www. isgum. gov. tr/ http: //www. casgem. gov. tr/ Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği. (2004 rev. 2006). Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması Hakkında Yönetmelik. (2013). Herrick, R. F. (2011). Personal Protection, Encyclopedia of Occupational Health and Safety, Geneva: International Labor Organization Demirbilek, T. Ve Çakır, Ö. (2008). Kişisel koruyucu donanım kullanımını etkileyen bireysel ve örgütsel değişkenler. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Cilt: 23, Sayı: 2, ss: 173 -191. Stony Brook University. Personal Prptective Equipment Selection Guide. New York Hongwei, H. (2012). “Anthropometric Procedures for Protective Equipment Sizing and Design Human Factors”. The Journal of the Human Factors and Ergonomics Society, 55, 6 -35, CDC, NIOSH. Prevention Through Design, http: //www. cdc. gov/niosh/programs/Pt. Design/ Yoo, I. G. , Lee, J. , Jung, M. Y. , Lee, J. H. “Effects of Wearing the Wrong Glove Size on Shoulder and Forearm Muscle Activities during Simulated Assembly Work”, Industrial Health, 49, 575– 581