Krvni pripravci Ljekovi dobiveni iz ljudske krvi Razdvajanje

Krvni pripravci • Ljekovi dobiveni iz ljudske krvi • Razdvajanje se zasniva na činjenici da se pojedini sastojci krvi razlikuju u specifičnoj težini • Diferencijalnim centrifugiranjem sastojci se razdvajaju • Odabirom brzine i dužine centrifugiranja dobiju se komponente krvi • Proizvodnja regulirana “Pravilnikom o krvi i krvnim sastojcima” NN 14/99 1

Derivati plazme • Dobivaju se frakcioniranim taloženjem proteina plazme • Za dobivanje koristi se pool plazme od više stotina do više tisuća davatelja • Aktivne tvari u pripravku su koncentrirane 2

Vrećice za krv • 1. 2. 3. 4. 5. ovisno o tome kakav pripravak proizvodimo može se koristiti: Jednostruka vrećica Dvostruka Trostruka Višestruka Vrećica za on line filtraciju 3

Vrećice za krv • U glavnoj vrećici nalazi se antikoagulantna otopina • Ostale vrećice su prazne • Spojene su cjevčicama • Nakon centrifugiranja ekstraktorom prebacujemo pripravak u drugu vrećicu • Ovo je zatvoren sistem • Smanjuje mogućnost bakterijske kontaminacije 4

Jednostruka vrećica • Sadrži 63 ml CPDA 1 • Iz ove vrećice se ne može pripremiti druge pripravke jer se onda mora probiti sterilna barijera • Uzima se samo onda kada nam treba puna sviježa krv 5

Dvostruka vrećica • Sadrži 63 ml CPDA 1 • Sistem za izdvajenje dvije komponente iz krvi - koncentrat eritrocita - plazma ili plazma bogata trombocitima 6

Trostruka vrećica • Primarna vrećica sadrži 63 CPD • U drugoj vrećici je 100 ml SAGM • Dobiju se tri pripravka iz jedne doze 7

Četverostruke vrećica • Sadrži 63 ml CPD i SAGM u drugoj vrećici • Mogu se dobiti četiri pripravka 8

Vrećice s uključenim filterom za leukocite • Nekoliko sati nakon uzimanja, krv se filtrira • Dobiju se pripravci sa smanjenim brojem leukocita: - koncentrat eritrocita - plazma koja se zamrzaava 9

Antikoagulantne otopine • Sprečavaju zgrušavanje krvi • Imaju hranjive supstancije - prvi ACD - CPDA 1 • Citrat veže ione Ca i sprečava zgrušavanje krvi • Fosfati i adenin povećavaju nivo ATP-a u eritrocitima • Rok čuvanja od 21 -35 dana 10

Hranjive otopine • Usporavaju umiranje eritrocita i produžavaju rok čuvanja krvi na 35 -49 dana • U Hrvatskoj se koristi neproteinska otopina SAGM(natrijev klorid, adenin, glukoza, manitol) • Nakon potpune deplazmatizacije krvi u koncentrat eritrocita dodaje se 100 ml otopine • Na ovaj način dobiva se više plazme • Kvaliteta pohranjenih eritrocita je bolja 11

Rok valjanosti i indikacije 12

13

Terapija krvnim pripravcima Puna krv • Puna krv je sirovina iz koje se dobivaju pripravci • Većini bolesnika potreban je samo jedan sastojak krvi • Indikacija za svježu punu krv je masivno akutno krvarenje 14

Terapija krvnim pripravcima Modificirana puna krv • Puna krv kojoj je odstranjena jedna komponenta, najčešće trombociti • Indikacije: kronična i akutna anemija, krvarenje 15

Terapija krvnim pripravcima Deplazmatizirana krv u SAGM-u • Dobiva se nakon odstranjivanja najvećeg dijela plazme i odstranjivanja trombocitnoleukocitnog sloja(buffy coat) • Dodaje se neproteinska otopina • Ne preporuča se davati sljedećim bolesnicima zbog opterećenja metabolizma manitolom : - dojenčadi (dati krv uzetu na CPDA 1) - u akutnoj renalnoj insuficijenciji 16

Terapija krvnim pripravcima Deplazmatizirana krv - indikacije 1. Hemoragični šok zbog: - operativnog zahvata - traume - nekog invazivnog postupka - gastrointestinalna krvarenja 17

Terapija krvnim pripravcima Deplazmatizirana krv-indikacije 2. Aktivno krvarenje kad je: - gubitak krvi veći od 20% - pad krvnog tlaka i postoji tahikardija 3. Simptomatska anemija s: - hemoglobinom nižim od 80 g/L - anginozna bol ili simpromi od CNS-a sa hemoglobinom nižim od 100 g/L 18

Terapija krvnim pripravcima Deplazmatizirana krv-indikacije 4. Asimptomatska anemija - prijeoperativni hemoglobin manji od 80 g/L 5. Dati krv kad je hemoglobin 60 g/L Ovisno o bolesniku može se javiti potreba za transfuzijom krvi i kod višeg hemoglobina 19

Terapija krvnim pripravcima Deplazmatizirana krv • Krv se mora primjeniti unutar 30 min. od uzimanja iz transfuzije ili 30 min. nakon vađenja iz hladnjaka • Krv mora isteći unutar 2 sata eventualno u kardijalnih bolesnika unutar 4 sata 20

Terapija krvnim pripravcima Deplazmatizirana krv sa smanjenim brojem leukocita • Priprema se metodom filtriranja prema kojoj ostaje više od 80% E u pripravku • Broj leukocita manji od 5 x 106 • Čuvanje: 2 -6ºC • Rok uporabe: - nije probijena sterilna barijera ista kao dpl. E - probijena sterilna barijera unutar 24 sata 21

Terapija krvnim pripravcima Deplazmatizirana krv sa smanjenim brojem leukocita- prednosti • Smanji se aloimunizacija i razvoj refrakternosti na trombocite( L nosioci antigena HLA razreda I) • Smanjuje febrilne reakcije( ne oslobađaju se citokini iz L) • Smanjuje mogućnost prenosa CMV • Smanjuje mogući imunomodulacijskog učinka transfuzije 22

Terapija krvnim pripravcima Deplazmatizirana krv sa smanjenim brojem leukocita- indikacije • Djeci do 12 godina • Kod sindroma teške imunodeficijencije (SCIDS) • Hematološko/onkološki bolesnici • Kandidati za transplantaciju organa • Intrauterine transfuzije 23

Terapija krvnim pripravcima Oprani eritrociti-indikacije Indikacija ima malo • Teške alergijske reakcije kod predhodnih transfuzija • Ig. A imunodeficijencija s prisutnim anti-Ig. A protutijelima 24

Terapija krvnim pripravcima Zamrznuti eritrociti - indikacije • Priređuju se od krvi stare do 7 dana • Zamrzavanje se vrši u krioprotrktivnoj otopini (glicerol) • Sprečava nastajanje kristala vode u eritrocitima i njihovo oštećenje • Čuva se na temp. -80 do- 198ºC (tekući dušik) • Rok čuvanja do 10 godina 25

Terapija krvnim pripravcima Zamrznuti eritrociti - indikacije • • Malo indikacija za primjenu Skup postupak i skupo čuvanje Čuvaju se rijetke krvne grupe Autologna krv bolesnika s multiplim antitijelima ako iz nekog razloga operativni zahvat mara biti odgođen 26

Terapija krvnim pripravcima Terapija trombocitima - karakteristike • Doziranje 1 jedinica na 10 kg težine • Adekvatna doza za odrasle je pool od šest jedinica • Doza trombocita dobivena od jednog davatelja (single donor) dobivena trombaferezom odgovara poolu od 6 -8 trombocita(250 ml) - za dijete može se podijeliti u više doza 27

Terapija krvnim pripravcima Terapija trombocitima-karakteristike • Trombociti moraju biti podudarni u ABO krvnim grupama • Ako se daju inkompatibilni plazma mora biti podudarna s eritrocitima primatelja • Ako nemamo odgovarajuće trombocite pripremaju se inkompatibilni u malom volumenu plazme • Ovo se ne preporučava kod dojenčadi i vrlo male djece • Ako se Rh neg. osobama daju Rh poz. trombociti poželjno je dati hiperimuni anti-D imunoglobulin 28

Terapija krvnim pripravcima Terapija trombocitima-indikacije 1. Aktivno krvarenje kad je broj trc. < 50 x 106 2. Bolesnici bez znakova krvarenja: - na kemoterapiji i imunosupresiji ako su trc. <10 x 106 naročito ako su febrilni - kod operacije mozga i oka kad postoji opasnost krvarenja ako su trc. <100 x 106 - drugih operativnih zahvata ako su trc. <50 x 106 29

Terapija krvnim pripravcima Terapija trombocitim - indikacije • Kod refrakternosti na trombocite ako su prisutna anti-HLA antitijela davati HLA identičke trombocite 30

Terapija krvnim pripravcima Terapija trombocitima-kontraindikacije 1. U trombotičke trombocitopenične purpure(TTP) - imune-trombocitopenije - heparinom uzrokovana trombocitopenija (HIT) 2. Ako nema znakova krvarenja ne davati profilaktički trombocite 3. Ne daje se profilaktički kod operacija na otvorenom srcu 31

Terapija krvnim pripravcima Plazma-indikacije • Indikacije moraju biti dokumentirane klinički i laboratorijski 1. Diluciona koagulopatija (masivne transfuzije), aktivno krvarenje, invazivni operativni zahvat ako je: - produženo PV - produženo APTV - sniženi faktori koagulacije ispod hemostatskog nivoa 2. Služi kao sirovina za proizvodnju frakcija plazme 32

Terapija krvnim pripravcima Ozračeni pripravci krvi • Transfuzijom združen GVHD je rijetka ali uvijek smrtna komplikacija transfuzijskog liječenja • Filtracija krvnih pripravaka neadekvatna postupak • Potrebno ozračiti pripravke 33

Terapija krvnim pripravcima Ozračeni pripravci krvi • Starost krvnih pripravaka koji se zrače 1. Krvni pripravci do 7 dana 2. Trombociti do 5 dana 3. Granulociti odmah 34

Terapija krvnim pripravcima Ozračeni pripravci krvi • Minimalna doza zračenja je 25 Gy • Doza krvi ne smije dobiti zračenje veće od 50 Gy 35

Terapija krvnim pripravcima Ozračeni pripravci krvi Valjanost pripravaka nakon gama iradijacije: 1. Eritrocitni pripravci - valjanost 14 dana nakon zračenja 2. Trombociti - do 5 dana koliki im je i inače rok uporabe 3. Granulociti - ozračiti ih odmah nakon pripremanja i zatim odmah transfundirati 36

Terapija krvnim pripravcima Ozračeni pripravci krvi- indikacije • Prihvaćene 1. 2. 3. 4. 5. 6. Primatelji alogene i autologne koštane srži Sindroma kongenitalne imunodeficijencije Intrauterine transfuzije Prematurusi (manji od 1200 g) Neonatalne eksangvinotransfuzije Granulocitne transfuzije 37

Terapija krvnim pripravcima Ozračeni pripravci krvi- indikacije • Moguće indikacije 1. Bolesnici s malignim hematološkim bolestima 2. Prematurusi 3. Potencijalni primaoci organa 38

Indikacije za liječenje derivatima plazme Derivat plazme Albumin Imunoglobulini F VIII F IX Fibrinogen Antitrombin III Indikacija hipovolemija, hipoalbuminemija, plazmafereza prevencija zaraznih bolest, liječenje nasljednog nedostatka Ig. G hemofilija A, von Wilebrandova bolest hemofilija B nedostatak fibrinogena manjak antitrombina III 39