KRTKA SPRZEDA W REGULAMINIE GIEDY Krzysztof Mejszutowicz Gwny

KRÓTKA SPRZEDAŻ W REGULAMINIE GIEŁDY Krzysztof Mejszutowicz Główny Specjalista Dział Instrumentów Finansowych GPW Warszawa, 26. 11. 2009

Przedstawione w niniejszej prezentacji zmiany do Regulaminu Giełdy (RG) dotyczące krótkiej sprzedaży zostały zaakceptowane w dniu 18. 11. 09 przez Radę Giełdy. Zmiany do RG zostały przekazane do akceptacji Komisji Nadzoru Finansowego. Należy mieć na uwadze, że w toku uzyskiwania zatwierdzenia zmian do RG przez KNF ostateczny ich kształt może różnić się od przedstawionych w tej 2

Co wnoszą przepisy znowelizowanej Ustawy o obrocie (1) • Art. 3 pkt. 47 (definicja krótkiej sprzedaży) […] zobowiązanie się do zbycia papierów wartościowych mimo ich braku w chwili zaciągania tego zobowiązania na rachunku papierów wartościowych zbywcy […] 3

Co wnoszą przepisy znowelizowanej Ustawy o obrocie (2) • Art. 7 ust 5 a (warunki przeprowadzania transakcji krótkiej sprzedaży). 1. Pomiędzy firmą inwestycyjną a zbywcą papierów - obowiązkowa umowa, która ustanawia obowiązek i określa zasady pozyskania i termin dostarczenia papierów na termin rozliczenia, 2. Firma inwestycyjna ma prawo do zawarcia na rachunek zbywcy umowy pożyczki papierów wartościowych na wypadek nie wywiązania się przez zbywcę z obowiązku terminowego dostarczenia papierów. 4

Co wnoszą przepisy znowelizowanej Ustawy o obrocie (3) • Uchylenie rozporządzenia MF z dnia 20. IV. 06 r. w sprawie trybu i warunków pożyczania maklerskich instrumentów finansowych z udziałem firm inwestycyjnych oraz banków powierniczych. Rozporządzenie dotychczas regulowało zasady przeprowadzania transakcji krótkiej sprzedaży. • Zobowiązanie Giełdy do określenia w Regulaminie Giełdy: a) zasad kwalifikowania papierów wartościowych jako przedmiotu transakcji krótkiej sprzedaży b) zasad pozyskiwania i przetwarzania informacji o transakcjach krótkiej sprzedaży, c) zasad 5

Dwa główne ryzyka krótkiej sprzedaży na które będą zwracać uwagę Giełdowe Regulacje • Ryzyko rozliczeniowe • Short Squeeze 6

Papiery dopuszczone do krótkiej sprzedaży Kryteria dla wszystkich uczestników rynku poza animatorami (1) 1. Akcje wchodzące w skład indeksu WIG 20. – – 20 akcji, Aktualizacja równoczesna ze zmianą składu indeksu WIG 20. 2. Akcje, które uzyskały co najmniej 0, 5 punktów rankingowych w ostatnim rankingu indeksów giełdowych. – – – Aktualizacja raz na kwartał w terminach zmiany składu indeksów giełdowych w oparciu o ranking indeksów giełdowych, Ranking jest sporządzany w oparciu o obroty oraz kapitalizację akcji w wolnym obrocie (free float), Wg ostatniego rankingu kryterium to spełnia 25 akcji. 7

Papiery dopuszczone do krótkiej sprzedaży Kryteria dla wszystkich uczestników rynku poza animatorami (2) 3. Akcje o średnich dziennych obrotach powyżej 4 mln złotych oraz kapitalizacji free float powyżej 300 mln złotych. – – – Aktualizacja raz na kwartał w terminach zmiany składu indeksów giełdowych, Stanowi bezwzględne kryterium płynności stanowiące uzupełnienie kryterium względnego bazującego na rankingu indeksów, Wg danych wyznaczonych na dzień ostatniego rankingu indeksów kryterium to spełniają 34 akcje. 4. Akcje będące instrumentem bazowym dla instrumentów pochodnych. 8

Papiery dopuszczone do krótkiej sprzedaży Kryteria dla wszystkich uczestników rynku poza animatorami (3) Na chwilę obecną (po ostatnim rankingu indeksów) kryteria kwalifikujące do krótkiej sprzedaży spełniają 34 akcje Uwzględniając to, że wiele spółek spełnia jednocześnie kilka ze 9

Papiery dopuszczone do krótkiej sprzedaży Kryteria dla wszystkich uczestników rynku poza animatorami (4) Krótka sprzedaż na debiutujących spółkach. Będzie możliwa o ile: 1. Wartość akcji w wolnym obrocie w dniu ich pierwszego notowania stanowiła co najmniej 1% wartości akcji w wolnym obrocie wszystkich spółek uwzględnionych w ostatnim rankingu indeksów (wg. ostatniego rankingu tj. 1, 48 mld zł) - a zatem krótka sprzedaż będzie możliwa począwszy od kolejnej sesji giełdowej po dniu debiutu, 2. Z zastrzeżeniem, że na podstawie tego kryterium akcje mogą być przedmiotem krótkiej sprzedaży jedynie w okresie 6 miesięcy od dnia ich pierwszego notowania, 3. Po upływie 6 miesięcy akcje te będą mogły być przedmiotem krótkiej sprzedaży o ile spełnią jeden z podstawowych kryteriów kwalifikacji. 10

Papiery dopuszczone do krótkiej sprzedaży Kryteria dla wszystkich uczestników rynku poza animatorami (5) Do krótkiej sprzedaży będą mogły być również dopuszczone wszystkie obligacje skarbowe notowane na Giełdzie 11

Papiery dopuszczone do krótkiej sprzedaży Kryteria dla animatorów • Kryteria dla animatorów rynku zostaną określone przez Zarząd Giełdy (nie zostały ściśle określone w Regulaminie Giełdy), • Lista papierów wartościowych będzie większa niż w przypadku pozostałych uczestników rynku (nieanimatorów), • W planach Zarządu Giełdy jest umożliwienie animatorom zawierania transakcji krótkiej sprzedaży na spółkach z indeksów WIG 20, m. WIG 40 oraz s. WIG 80 oraz obligacjach skarbowych. 12

Publikacja listy papierów • • • Publikowane będą 2 listy papierów dopuszczonych do krótkiej sprzedaży: – Lista papierów dla nieanimatorów oraz, – Lista papierów dla animatorów. Publikacja listy będzie następowała w nowym komunikacie Strumienia Informacji Rynkowych (SIR). Komunikat z listą będzie wysyłany: – codziennie przed rozpoczęciem sesji giełdowej, – w trakcie sesji o ile nastąpi zmiana danych w tym komunikacie w trakcie sesji. Publikacja na stronach internetowych giełdy. 13

Znacznik krótkiej sprzedaży (1) • Wymagany przez Giełdę: 1. Ze względu na ustawowe zobligowanie Giełdy do pozyskiwania i przetwarzania informacji o transakcjach krótkiej sprzedaży, 2. Jedyny możliwy sposób na systemową kontrolę krótkiej sprzedaży (możliwość weryfikacji poprawności składanych zleceń, zawieszania krótkiej sprzedaży, usuwania zleceń krótkiej sprzedaży), 3. Jedyna możliwość systemowego pozyskiwania informacji na cele statystyczne (Giełda planuje w cyklu dziennym publikowania informacji o skali krótkiej sprzedaży). • Oznaczanie zleceń krótkiej sprzedaży przekazywanych na rynek regulowany będzie również wynikać z § 39 projektowanego rozporządzenia MF w sprawie trybu i warunków postępowania firm inwestycyjnych […]. 14

Znacznik krótkiej sprzedaży (2) 1. Struktura zlecenia sprzedaży zawiera pole 0/1, które umożliwi odróżnienie zwykłych zleceń sprzedaży od zleceń krótkiej sprzedaży, 2. GPW będzie kontrolowała poprawność stosowania znacznika ks. (w procedurze kontroli przeprowadzanej u danego CG), 3. Zlecenie krótkiej sprzedaży będzie: – przyjmowane wyłącznie na papiery znajdujące się na liście dopuszczonych do krótkiej sprzedaży, – odrzucane o ile będzie składane na papiery nie znajdujące się na liście lub na papiery dla których czasowo zawieszono składanie zleceń krótkiej sprzedaży, – usuwane o ile znajduje się w arkuszu zleceń w chwili kiedy dany papier jest usuwany z listy papierów dopuszczonych do krótkiej sprzedaży lub w chwili kiedy w stosunku do danego papieru następuje czasowe zawieszenie przyjmowania zleceń krótkiej sprzedaży. 15

Więcej o zawieszaniu przyjmowania zleceń krótkiej sprzedaży • Zawieszenie będzie następować decyzją Giełdy. Może być realizowane na wniosek KDPW lub KNF, • Zawieszanie przyjmowania zleceń krótkiej sprzedaży od strony systemu giełdowego będzie oznaczać: 1. Odrzucanie nadchodzących zleceń ze znacznikiem krótkiej sprzedaży, 2. Usuwanie wcześniej złożonych a niezrealizowanych zleceń krótkiej sprzedaży. Uwaga! W przypadku jeżeli zawieszenie przyjmowania zleceń krótkiej sprzedaży nastąpi w trakcie sesji giełdowej wówczas usunięcie niezrealizowanych zleceń zostanie przeprowadzone po zakończeniu tej sesji. • Zawieszenie przyjmowania zleceń krótkiej sprzedaży będzie możliwe w odniesieniu do a) całego papiery wartościowego, oraz / lub b) danego Członka Giełdy. Z rozróżnieniem funkcji (transakcje animatora / transakcje nieanimatora) • Giełda będzie publikować w nowym komunikacie SIR listę papierów dla których czasowo zawieszono składanie zleceń krótkiej sprzedaży (będzie to ten sam komunikat który informuje o liście papierów pod 16

Warianty zawieszania przyjmowania zleceń krótkiej sprzedaży (1) Członkowie Giełdy (CG) Wszystkie nadchodzące zlecenia ze znacznikiem krótkiej sprzedaży będą odrzucane, niezależnie od papieru wartościowego oraz Członka Giełdy. Papiery dopuszczone do ks Wariant 1. Całkowite zawieszenie przyjmowania zleceń krótkiej sprzedaży. 901 902 905 911 912 914 […] TPS x x x x PKO x x x x KGH x x PEO x x AGO x x BZW x GTC x PGN x x BRE x x TVN x x CEZ x x […] x x x x x x Całkowite zawieszenie x krótkiej sprzedaży x x 17

Warianty zawieszania przyjmowania zleceń krótkiej sprzedaży (2) Członkowie Giełdy (CG) Wszystkie nadchodzące zlecenia ze znacznikiem krótkiej sprzedaży przekazane na dany papier wartościowy będą odrzucane, niezależnie od Członka Giełdy Papiery dopuszczone do ks Wariant 2. Zawieszenie przyjmowania zleceń krótkiej sprzedaży na poziomie papieru. 901 902 905 911 912 914 […] TPS x x x x PKO x x KGH x x PEO x x AGO x x BZW x x GTC x x PGN x x BRE x x TVN x x CEZ x x […] x x x x x x Zawieszenie ks 18

Warianty zawieszania przyjmowania zleceń krótkiej sprzedaży (3) 901 902 905 911 912 914 […] TPS x x x x PKO x x x x KGH x x PEO x x x x x x x x x BRE x x x Zawieszenie ks Wszystkie nadchodzące zlecenia ze znacznikiem krótkiej sprzedaży przekazane przez danego Członka Giełdy będą odrzucane, niezależnie od papieru wartościowego. Papiery dopuszczone do ks Wariant 3. Zawieszenie przyjmowania zleceń krótkiej sprzedaży na poziomie Członka Giełdy. Zawieszenie ks Członkowie Giełdy (CG) x x TVN x x CEZ x x […] x x x AGO BZW GTC PGN 19

Warianty zawieszania przyjmowania zleceń krótkiej sprzedaży (4) Członkowie Giełdy (CG) Wszystkie nadchodzące zlecenia ze znacznikiem krótkiej sprzedaży przekazane przez danego Członka Giełdy na dany papier wartościowy będą odrzucane. Papiery dopuszczone do ks Wariant 4. Zawieszenie przyjmowania zleceń krótkiej sprzedaży na poziomie Członka Giełdy oraz papieru wartościowego. 901 902 905 911 912 914 […] TPS x x x x PKO x x x x KGH x x PEO x x AGO x x BZW x x GTC x x PGN x x BRE x x TVN x x CEZ x x […] x x x 20

Warianty zawieszania przyjmowania zleceń krótkiej sprzedaży Członkowie Giełdy (CG) (5) K – zlecenia klienckie A – zlecenia animatora W zakresie wskazanych wariantów zawieszenie przyjmowania zleceń krótkiej sprzedaży może dotyczyć: • wyłącznie zleceń klienckich, • wszystkich zleceń danego CG, • wyłącznie zleceń animatorów rynku. Papiery dopuszczone do ks Zawieszanie przyjmowania zleceń krótkiej sprzedaży przekazanych przez animatorów rynku. 901 902 905 911 912 914 […] TPS K A x x x PKO x x x K A x KGH x x K A x x PEO x x K A x x AGO x x BZW x x GTC x x K A x x PGN x x BRE x x TVN x x x K A x x x CEZ x x […] x x x 21

Publikowane informacje nt. krótkiej sprzedaży 1. Giełda będzie publikować: a) On-line: informacje nt. transakcji krótkiej sprzedaży (wolumen, cenę oraz czas zawarcia transakcji) - publikacja: SIR b) Po zakończeniu sesji: dla każdego papieru wartościowego skumulowany wolumen oraz wartość obrotów w transakcjach krótkiej sprzedaży – publikacja: SIR (komunikat XZ), strona www. 2. Ponadto publikowana będzie: a) Lista papierów wartościowych mogących być przedmiotem transakcji krótkiej sprzedaży (lista dla animatorów oraz nieanimatorów) – publikacja: SIR (nowy komunikat), strona www b) Lista papierów wartościowych, dla których zawieszono 22

Krzysztof Mejszutowicz Główny Specjalista Dział Instrumentów Finansowych GPW krzysztof. mejszutowicz@gpw. pl krotka. sprzedaz@gpw. pl Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie SA ul. Książęca 4, 00 -498 Warszawa tel. (022) 628 32 32, fax (022) 628 17 54, 537 77 90 gielda@gpw. pl