KRONK BBREK YETMEZL VE KEMK SALIIMIZ Uzm Dr

KRONİK BÖBREK YETMEZLİĞİ VE KEMİK SAĞLIĞIMIZ Uzm Dr Nurdan Yıldız SB Göztepe Eğitim Araştırma Hastanesi Çocuk Nefroloji Kliniği

n n Kronik böbrek yetmezliği (KBY), dünyada ve ülkemizde giderek daha fazla kişiyi etkilemektedir. Böbrek yetmezliği , vücuttaki pek çok organ ve dokunun çalışmasına olumsuz etkileri olan bir hastalıktır.

n n n Kemiklerimiz de böbrek yetmezliğinde etkilenmektedir. Kemik hastalığı değişik şekillerde görülebilir. Kemik hastalığına ait bulgular genellikle böbreğin çalışma oranı % 50’nin altına inince gelişmeye başlar.

Böbrek hastalarında gelişebilen metabolik kemik hastalıklarını ifade etmek için RENAL OSTEODİSTROFİ ÜREMİK KEMİK HASTALIĞI gibi terimler kullanılmaktadır. n Bazıları normal insanlarda da görülebilen, bazıları ise böbrek hastalarına özgü metabolik bozukluklar gelişebilmektedir. n

KEMİKLERİMİZ Ca P

n Takip ve tedavi için erken dönemde Ca, P ve i. PTH düzeyleri ölçülmeye başlar. Ca n P i. PTH Ölçümler belli aralarla tekrar edilmelidir. Böylece bulgular kötüleşmeden gerekli önlemler alınabilir.

i. PTH KEMİK DÖNGÜSÜ

Kronik böbrek yetmezliği D vitamini Ca emilimi Nefron fonk. azalma Fosfor retansiyonu Hipokalsemi Asidoz Kemik rezorbsiyonu Metastatik kalsifikasyon Renal PTH Yıkımı Osteomalazi Artmış PTH sekresyonu KEMİK HASTALIĞI İskelet Ca

Kemik Sağlığına Etki Eden Diğer Faktörler: n Altta yatan hastalığın tipi n Kullanılan ilaçlar Nefrotik sendrom Renal tubuler asidoz Okzalozis Kortizon Aluminyum n n n Tiroid hastalıkları Ağır egzersiz Hareketsizlik D vitamini eksikliği Böbrek yetmezliğinin derecesi Diyaliz tedavisinin süresi

Renal Osteodistrofinin Sınıflandırılması n Yüksek Döngülü Kemik Hastalıkları n Düşük Döngülü Kemik Hastalıkları n Mikst Tip Kemik Hastalığı

Yapım hücreleri Kemik Döngüsü Yıkım hücreleri

Klinik Belirtiler n Kemiklerde ağrı ve kırıklar Künt ve batıcı ağrılardır. Kalça, sırt, diz ve bacaklarda hissedilir. Ciddi iskelet bozuklukları ortaya çıkabilir. Büyüme gelişme geriliğine yol açar.

İskelet deformiteleri hayat boyu rahatsızlık verir.

n Kalsifikasyon Ciltte ülserasyonlar, damarlarda, eklemlerde kalsifikasyonlar n n Kaşıntı Kırmızı göz Gözde batma ile kaşıntı

Laboratuvar Bulguları Ca Fosfor Alkalen fosfataz i. PTH Serum Aluminyum Kemik biyopsisi

Görüntüleme Yöntemleri El, göğüs, kalça, uzun kemiklerin direk röntgeni n Kemik dansitometresi n

Tedavinin Ana Hedefleri n n n n Kan kalsiyum ve fosforunu normal sınırlarda tutmak Hiperparatiroidiyi önlemek, geliştiyse salgılanmasını baskılamak İskelet dışı kalsiyum depolanmasını önlemek Aluminyum gibi eser elementlerin birikimini önlemek İlaç tedavisi planlamak Diyetisyen işbirliği ile beslenme düzenlenmeli Diyaliz tedavisi planlanmalıdır.

n n Ca: 8. 5 -10. 5 mg/dl P: 3. 5 -5. 5 mg/dl Ca x P = 55 in altında olmalıdır. i. PTH normalin 2 -3 katı arasında tutulmalıdır. Düşük olursa düşük döngülü, yüksek olursa yüksek döngülü kemik hastalığına işaret eder.

Fosfor birikimini nasıl önleriz? n n n Diyetle alınan fosforun kısıtlanması Fosfor bağlayıcı ilaçlar kullanılması Diyaliz tedavisi BESİNLER

Diyet 1. 2 gr/kg/gün protein içeren diyetle günlük yaklaşık 1200 mg fosfor alınır. n Diyetle bu miktar 900 mg’ın altına indirilmeye çalışılır. n PD hastalarında günde ortalama 300 mg fosfor vücuttan uzaklaştırılır. n HD hastalarında haftada 3 kez diyalize giriyorsa haftada 3000 mg fosfor uzaklaştırılır. n

Yüksek Fosforlu Gıdalar • Protein zengin Ürünler Yumurta Karaciğer Tereyağı Balık • Sütlü Ürünler Tüm peynir çeşitleri Dondurma Tüm süt çeşitleri • Ekmek ve tahıllar • Çikolata • Fındık • İçecekler • Sebzeler Kola Bira

Bazı Yiyeceklerin 100 gr daki Fosfor Miktarları Kaşar peynir 563 mg Beyaz peynir 302 mg Süt (1 çay bardağı) 93 mg Yoğurt (1 çay bardağı) 94 mg Lor Peyniri 104 mg

Dana eti Tavuk Hindi Karaciğ er Beyin Alabalık 201 mg 147 mg 178 mg 333 mg 312 mg 238

Yumurta sarısı (4 adet) Ay çekirdeği 508 mg Susam 592 mg Antep fıstığı 500 mg Barbunya 457 mg Kuru fasulye 425 mg 837 mg

Fosfor Bağlayıcı İlaçlar Kalsiyum içeren ilaçlar Kalsiyum karbonat n Kalsiyum asetat

Fosfor Bağlayıcı İlaçlar n n Aluminyum içeren bağlayıcılar Bunama, kansızlık, kemik hastalığı Kalsiyum ve aluminyum içermeyen bağlayıcılar

n n Kalsiyum içeren fosfor bağlayıcılar kullanılığında genellikle güde 3 -4 gr dozları gerekebilmektedir. Kalsiyum asetat 2 misli daha fazla fosfor bağlar. Daha az hiperkalsemi yapar.

Hiperparatiroidinin Tedavisi Aktif D vitamini n Fosfor düzeyinin kontrolü n Paratiroid bezinin çıkarılması n

Diğer İlaçlar n n Aktif Vitamin D Asit yükünün azaltılması

n Osteoporoz tedavisi Kalsiyum ve fosfor dengesinin sağlanması Aktif D vitamini Bifosfonatlar *Alendronat (Fosamax tb) (ağız yoluyla) *Aredia (venöz yoldan)

Diyaliz Tedavisinin Planlanması n n Diyaliz yeterliliği Düşük kalsiyumlu sıvılar ile diyaliz

n Hedef, koşup oynayan, kendini iyi hisseden, yaşam kalitesi yüksek çocuklarımız olmasıdır.