Kronik Bbrek Yetmezlikli ocuk Ve Ailesinin Psikososyal Sorunlar
Kronik Böbrek Yetmezlikli Çocuk Ve Ailesinin Psikososyal Sorunları Dr. Demet Tekcan
Kronik böbrek Hastalığı denince evre 1 -5 tüm hastalar dahil
• KBY nin diyaliz ya da transplantasyon ile tedavisine pek çok organik, ruhsal ve sosyal sorun eşlik etmektedir. • Hastalar kısıtlayıcı bir yaşam stiline uyum sağlamak zorunda kalmalarının yanı sıra bağımlılık ve ölüm konularıyla yüzleşmektedirler. • Haftada üç gün ortalama 4 -6 saat süren diyaliz uygulamaları ile yaşam diyaliz makinesine, sağlık ekibine ve aileye bağımlı hale gelmektedir. • Diyalizde geçirilen zamanda ve kalan zamanda da fiziksel yakınmalara ve ruhsal sorunlara bağlı olarak okul ve iş verimi düşmekte, sosyal yaşam fakirleşmektedir
Diyaliz hastalarının ruhsal sorunları • Depresyon: Diyaliz hastalarında en sık karşılan psikolojik problemdir. Hemodiyaliz hastalarında depresyonun mortalite ilişkili olduğu gösterilmiştir • Uyku bozuklukları: En sık rastlanan uyku bozukluğu psikososyal strese bağlı hafif, geçici uyku bozukluklarıdır. Anksiyete ve depresyona bağlı uykusuzluk da izlenebilir. Bazı ilaçlar (bazı antihipertansifler, steroidler, tiroksin, simetidin. . ) de uykusuzluğa neden olabilir. • Tedavi uyumsuzluğu • Rehabilitasyon sorunları; Çocuklarda okul, eğitim problemleri , erişkin ve adelosanda işine geri dönme, iş bulma
Okul • Çocuğun okul devamlılığını sağlamak, sosyal hayata katılım, entelektüel gelişim, meslek sahibi olmak açısından önem taşır. • Hastamız uygun ise periton diyalizi ve böbrek nakilinin özendirilmesi • Hemodiyalizde zaman kaybı daha fazla • Nakil sonrası hastaya göre değişmekle beraber en az 6 ay – 1 yıl evde eğitim önerilmeli
ØGenel kanı KBY de ruhsal bozuklukların yaygın olduğu yönündedir. ØAncak üremi, ilaç yan etkileri, sistemik lupus eritamotozus gibi altta yatan birincil hastalıklar, anemi, elektrolit dengesizliği gibi komplikasyonlar ruhsal bozuklukları taklit edebilmektedir. ØBu nedenle KBY hastaları multidisipliner bir anlayışla ele alınmalıdırlar.
Tedaviye uyumun sağlanması • 1. Hemodiyaliz personeli ile hasta arasındaki çatışmalardan tüm sağlık personeli ve hekim haberdar olmalıdır. Hastalar ailesi ve personel ile olan sorunlarını bazen tedavilerini aksatarak yansıtabilirler. • 2. Hastanın tedavisini anladığından emin olmak gerekir. Diyaliz hastası çok sayıda ilaç kullanır, beslenme düzenini değiştirir; bu tedavileri ve tedavisinde yapılan değişiklikleri anlaması ve uyum sağlaması zor olabilir. Hasta eğitimi için toplantı, konferanslar yararlı olabilir. • 3. Tedaviye uyumsuz hastanın morali bozulmamalıdır; hastalar yanlış da olsa istedikleri tedaviyi seçmek hakkına sahiptir. Bu konuda yapılacak baskılar ters tepebilir. • 4. Tedavi ne kadar basitleştirilirse uyum şansı o kadar artar, gereksiz tanıyöntemi, ilaç ve tedavilerden kaçınılmalıdır. • 5. Tedavide uyumsuzluğun nedeni depresyon veya başka bir psikiyatrik sorun olabilir.
• Önleme ve psikoterapi; Birçok psikolojik problemi gelişmeden önlemek mümkündür. Hastanın kişiliğine, hayat tarzına en uygun diyaliz şeklinin seçilmesi bu açıdan önemlidir • İlaç tedavisi; Çocuk psikiyatri ile birlikte çalışılmalı ve ilaç etkileşimlerine dikkat edilmelidir.
Çocukların keyfini yerine getirmek onları güldürmek çok kolay
- Slides: 13