Kriz Ynetimi Prof Dr Turgut Gksu tgoksuhotmail com

  • Slides: 62
Download presentation
Kriz Yönetimi Prof. Dr. Turgut Göksu tgoksu@hotmail. com www. turgutgoksu. com

Kriz Yönetimi Prof. Dr. Turgut Göksu tgoksu@hotmail. com www. turgutgoksu. com

Sunu Planı Kriz Kavramı Krizin Temel Özellikleri Kriz Çeşitleri Krize Sebep Olan Faktörler Kriz

Sunu Planı Kriz Kavramı Krizin Temel Özellikleri Kriz Çeşitleri Krize Sebep Olan Faktörler Kriz Yönetim Süreci Kriz Zamanı Görülen Davranışlar Kamuda Kriz Yönetimi Devlet Krizi Türkiye’de Kriz Yönetimi Örgütlenmesi Prof. Dr. Turgut Göksu 2

Giriş Toplumların hayatında toplumun tarihine damgasını vuran önemli anlar, dönüm noktaları vardır. Aniden ortaya

Giriş Toplumların hayatında toplumun tarihine damgasını vuran önemli anlar, dönüm noktaları vardır. Aniden ortaya çıkan ve toplumların iktisadî, sosyal, siyasî, idarî hayatlarını tehdit eden krizler bu dönüm noktalarını, kilometre taşlarını oluştururlar. Sebepleri (tabii, örgütsel, ekonomik…) her ne olursa olsun, toplumlar, ağırlık derecesine göre, bu krizleri unutamazlar. Prof. Dr. Turgut Göksu 3

Kriz Kavramı Kriz, bilim literatürüne 30 -40 yıl önce girmiş bir kavramdır ve özellikle

Kriz Kavramı Kriz, bilim literatürüne 30 -40 yıl önce girmiş bir kavramdır ve özellikle son 20 -25 yıldır üzerinde pek çok bilimsel çalışma yapılmıştır. İngilizce “crisis” Latincede “krinein”, Grekçede “krisis” köklerinden türetilmiştir. Çincede “Wei-ji” diye söylenen ve tehlike ve fırsat anlamlarına gelen iki simgeden meydana gelmektedir. Ülkemizde daha önceleri buna karşılık olarak “buhran”, “bunalım” gibi kavramlar kullanılmaktaydı. Kriz kavramı “afet”, “felaket” durumlarını da içermektedir. Prof. Dr. Turgut Göksu 4

Çincede kriz Mair, Çince'nin yapısını özetleyerek Weiji'nin anlamını okuyucuya anlatıyor. Weiji, wei ve ji

Çincede kriz Mair, Çince'nin yapısını özetleyerek Weiji'nin anlamını okuyucuya anlatıyor. Weiji, wei ve ji kelimelerini içinde bulunduran bir sözcükmüş. Yalnız başına wei tehlike, ji fırsat anlamını taşımaktaymış. Ancak ji'nin weiji kattığı anlam farklıymış, ji bu şekliyle nokta, durum şeklinde anlam taşımaktaymış. Mair, Weiji'nin sanılanın aksine "tehlikeli nokta", "zor durum" anlamını taşıdığını söylemektedir. Ayrıca krizin ortasında fırsat yaratacağım diye risk alanların Çinlileri suçlamaması gerektiğini sözlerine eklemekte. Prof. Dr. Turgut Göksu 5

Kriz Kavramı Kriz, aniden gelişen; bir örgütün, bir toplumun varlığını veya hedeflerini tehdit eden

Kriz Kavramı Kriz, aniden gelişen; bir örgütün, bir toplumun varlığını veya hedeflerini tehdit eden ve acilen önlem alınması gereken bir durumdur. Kriz, "bir örgütün üst düzey hedeflerini tehdit eden bazen de örgütün yaşamını tehlikeye sokan ve ivedi tepki gösterilmesini gerektiren; örgütün kriz öngörme ve önleme mekanizmalarının yetersiz kaldığı gerilim yaratan bir durumdur" (Can, 2002: 333). Prof. Dr. Turgut Göksu 6

Kriz Kavramı Devlet ve topluma tanım uyarlanacak olursa; “toplum ve/ya devlet yapısını, hayatını tehlikeye

Kriz Kavramı Devlet ve topluma tanım uyarlanacak olursa; “toplum ve/ya devlet yapısını, hayatını tehlikeye sokan ve ivedilikle tepki verilmesi gereken, toplumun ve devletin kriz öngörme ve önleme mekanizmalarının yetersiz kaldığı gerilim durumudur” Prof. Dr. Turgut Göksu 7

Krizin Temel Özellikleri n n n n n Kriz durumunun tahmin edilememesi, Örgütün tahmin

Krizin Temel Özellikleri n n n n n Kriz durumunun tahmin edilememesi, Örgütün tahmin ve önleme mekanizmalarının yetersiz kalması, Örgütün amaç ve varlığını tehdit etmesi, Üstesinden gelmek için atılması gereken adımların kararlaştırılması için yeterli bilgi ve zamanın bulunmaması, İvedi müdahale gerektirmesi Karar alıcılarda gerilim yaratması Mevcut insan kaynakları da dahil olmak üzere maddi kaynaklara tehdit yöneltmesi Krizin şiddeti arttıkça örgütün kriz durumuna vereceği tepkinin belirsizliğinin de artması. Fırsat ve korkunun önemi arttıkça kriz durumunun şiddetinin artması. Prof. Dr. Turgut Göksu 8

Krizin Temel Özellikleri n n Sorun veya tehdidin boyutu krizin önem derecesini ve çözüm

Krizin Temel Özellikleri n n Sorun veya tehdidin boyutu krizin önem derecesini ve çözüm önceliğini oluşturur. Her kriz yönetimi beraberinde yeniden yapılanma ve değişim getirir. Kriz döneminde yeterli ve yetkin kaynakların olmayışı kaos ortamını uzatır. Zamanında kontrol altına alınmayan ve çözümlenemeye sorunlar ve tehditlerin etkilediği, tetiklediği sorun ve tehditler kartopu hızıyla büyür ve zamanla kontrolü ve iyileştirilmesi imkansız duruma gelir. Prof. Dr. Turgut Göksu 9

Kriz Kavramı Kriz hali; “Devletin ve milletin bölünmez bütünlüğü ile milli hedef ve menfaatlerine

Kriz Kavramı Kriz hali; “Devletin ve milletin bölünmez bütünlüğü ile milli hedef ve menfaatlerine yönelik hasmane tutum ve davranışların, Anayasa ile kurulan hür demokrasi düzenini veya hak ve hürriyetlerini ortadan kaldırmaya yönelik şiddet hareketlerinin, tabi afetlerin, tehlikeli ve salgın hastalıkların, büyük yangınların, radyasyon ve hava kirliliği gibi önemli nitelikteki kimyasal ve teknolojik olayların, ağır ekonomik bunalımların ve iltica ve büyük nüfus hareketlerinin ayrı veya birlikte vuku bulduğu haller” (Başbakanlık Kriz Yönetim Merkezi Yönetmeliği m. 4). Prof. Dr. Turgut Göksu 10

Kriz Kavramı Olağanüstü hal: “Tabii afet, tehlikeli salgın hastalıkları veya ağır ekonomik bunalım halleri

Kriz Kavramı Olağanüstü hal: “Tabii afet, tehlikeli salgın hastalıkları veya ağır ekonomik bunalım halleri ile, Anayasa ile kurulan hür demokrasi düzeninin veya temel hak ve hürriyetleri ortadan kaldırmaya yönelik yaygın şiddet hareketlerine ait ciddi belirtilerin ortaya çıkması veya şiddet olayları sebebiyle kamu düzeninin ciddi bir şekilde bozulması durumu” Prof. Dr. Turgut Göksu 11

A. Olağanüstü haller 1. Tabiî afet ve ağır ekonomik bunalım sebebiyle olağanüstü hal ilânı

A. Olağanüstü haller 1. Tabiî afet ve ağır ekonomik bunalım sebebiyle olağanüstü hal ilânı MADDE 119 - Tabiî afet, tehlikeli salgın hastalıklar veya ağır ekonomik bunalım hallerinde, Cumhurbaşkanı başkanlığında toplanan Bakanlar Kurulu, yurdun bir veya birden fazla bölgesinde veya bütününde süresi altı ayı geçmemek üzere olağanüstü hal ilân edebilir. 2. Şiddet olaylarının yaygınlaşması ve kamu düzeninin ciddî şekilde bozulması sebepleriyle olağanüstü hal ilânı MADDE 120 - Anayasa ile kurulan hür demokrasi düzenini veya temel hak ve hürriyetleri ortadan kaldırmaya yönelik yaygın şiddet hareketlerine ait ciddî belirtilerin ortaya çıkması veya şiddet olayları sebebiyle kamu düzeninin ciddî şekilde bozulması hallerinde, Cumhurbaşkanı başkanlığında toplanan Bakanlar Kurulu, Milli Güvenlik Kurulunun da görüşünü aldıktan sonra yurdun bir veya birden fazla bölgesinde veya bütününde, süresi altı ayı geçmemek üzere olağanüstü hal ilân edebilir. Prof. Dr. Turgut Göksu 12

B. Sıkıyönetim, seferberlik ve savaş hali MADDE 122 - Anayasanın tanıdığı hür demokrasi düzenini

B. Sıkıyönetim, seferberlik ve savaş hali MADDE 122 - Anayasanın tanıdığı hür demokrasi düzenini veya temel hak ve hürriyetleri ortadan kaldırmaya yönelen ve olağanüstü hal ilânını gerektiren hallerden daha vahim şiddet hareketlerinin yaygınlaşması veya savaş hali, savaşı gerektirecek bir durumun başgöstermesi, ayaklanma olması veya vatan veya Cumhuriyete karşı kuvvetli ve eylemli bir kalkışmanın veya ülkenin ve milletin bölünmezliğini içten veya dıştan tehlikeye düşüren şiddet hareketlerinin yaygınlaşması sebepleriyle, Cumhurbaşkanı başkanlığında toplanan Bakanlar Kurulu, Millî Güvenlik Kurulunun da görüşünü aldıktan sonra, süresi altı ayı aşmamak üzere yurdun bir veya birden fazla bölgesinde veya bütününde sıkıyönetim ilân edebilir. Prof. Dr. Turgut Göksu 13

Kriz Kavramı Seferberlik; “Devletin tüm güç ve kaynaklarının, başta askeri güç olmak üzere savaşın

Kriz Kavramı Seferberlik; “Devletin tüm güç ve kaynaklarının, başta askeri güç olmak üzere savaşın ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde hazırlanması, toplanması, tertiplenmesi ve kullanılmasına ilişkin bütün faaliyetlerin uygulandığı, hak ve hürriyetlerin kanunlarla kısmen veya tamamen sınırlandırılması hali”; Prof. Dr. Turgut Göksu 14

Kriz Kavramı Savaş; “Devletin bekasını temin etmek, milli menfaatleri sağlamak ve milli hedefleri elde

Kriz Kavramı Savaş; “Devletin bekasını temin etmek, milli menfaatleri sağlamak ve milli hedefleri elde etmek amacı ile, başta askeri güç olmak üzere Devletin maddi ve manevi tüm güç ve kaynaklarının hiç bir sınırlamaya tabi tutulmadan kullanılmasını gerektiren silahlı mücadele” (m. 4). BBKYMY kriz halinin krize neden olan durumun ortadan kalkması veya gerginliğin tırmanması ile ülkede olağanüstü hal, sıkıyönetim, seferberlik ve savaş hali uygulamasına geçildiğinde sona erdiği belirtilmektedir (m. 14). Prof. Dr. Turgut Göksu 15

Kriz Kavramı Akademik anlamda; Olağanüstü hal, sıkıyönetim, seferberlik ve savaş hali gibi durumların her

Kriz Kavramı Akademik anlamda; Olağanüstü hal, sıkıyönetim, seferberlik ve savaş hali gibi durumların her birisi birer kriz durumlarıdır. Hatta savaş durumu bir ülke için en büyük kriz hallerinden birisidir. Prof. Dr. Turgut Göksu 16

Kriz Kavramı Krizin olumlu yanı değişim ve gelişim için yönetime baskı yapması ve kurumun

Kriz Kavramı Krizin olumlu yanı değişim ve gelişim için yönetime baskı yapması ve kurumun zayıf yönlerini ortaya çıkarmasıdır. Kriz bir virüs gibidir. Bünyenin gücüne bağlı olarak kişiyi yatağa düşürebilir veya aşı etkisi göstererek savunma mekanizmasını güçlendirebilir. Prof. Dr. Turgut Göksu 17

Kriz Dönemleri n n n Krizin temel olarak üç dönemi vardır: - Kriz uyarıcılarının

Kriz Dönemleri n n n Krizin temel olarak üç dönemi vardır: - Kriz uyarıcılarının oluşum ve gelişimi dönemi - kriz dönemi Kriz Dönemi - çözülme dönemi Krizin Derecesi Kriz öncesi dönem Kriz sonrası dönem (Oluşum-gelişim) (Çözülme) Zaman Prof. Dr. Turgut Göksu 18

Kriz Çeşitleri ABD Kriz Yönetimi Enstitüsü (ICM): 1. Tabii afetlerin (Acts of God) neden

Kriz Çeşitleri ABD Kriz Yönetimi Enstitüsü (ICM): 1. Tabii afetlerin (Acts of God) neden olduğu krizler, 2. Mekanik problemlerin oluşturduğu krizler, 3. İnsan hatalarından kaynaklanan krizler 4. İdarî kararların ya da kararsızlıkların yol açtığı krizler. Prof. Dr. Turgut Göksu 19

Krize Sebep Olan Faktörler (Etkenler, Amiller) A-İç (Örgütsel) Faktörler 1. Örgütsel Yapı (Örgüt yapısının

Krize Sebep Olan Faktörler (Etkenler, Amiller) A-İç (Örgütsel) Faktörler 1. Örgütsel Yapı (Örgüt yapısının krize sebep olan yönleri): 2. Yönetimin Niteliği: B-Dış (Çevresel) Faktörler Prof. Dr. Turgut Göksu 20

Krize Sebep Olan Faktörler (Etkenler, Amiller) A-İç (Örgütsel) Faktörler 1. Örgütsel Yapı (Örgüt yapısının

Krize Sebep Olan Faktörler (Etkenler, Amiller) A-İç (Örgütsel) Faktörler 1. Örgütsel Yapı (Örgüt yapısının krize sebep olan yönleri): n -Bilgi toplamada yetersiz kalma, n -örgütün tarihi geçmişi ve deneyimleri, n -içinde bulunduğu hayat safhası, n -merkezileşme derecesi, n -yapı esnekliği, (değişimlere uyum gösteremeyecek derecede katı bir örgütsel yapı) n -kültürel yapısı, -değerleri, -inanç ve tutumları, n -işin özellikleri, n -mal ve hizmet türü çeşitliliği, n -bilgi akışı, n -karar verme” Prof. Dr. Turgut Göksu 21

Krize Sebep Olan Faktörler (Etkenler, Amiller) A-İç (Örgütsel) Faktörler 2. Yönetimin Niteliği: Kriz durumunda

Krize Sebep Olan Faktörler (Etkenler, Amiller) A-İç (Örgütsel) Faktörler 2. Yönetimin Niteliği: Kriz durumunda liderin ve üst yönetimin niteliği krizin oluşum ve gelişimini etkilemektedir. "Örgüt üst yöneticilerinin; n çevresel değişmeleri izleme, n değişimlerle ilgili veri toplama, n yorumlama ve değerlendirme konularındaki deneyimsizlikleri ve yetersizlikleri" krize yol açabilmektedir Prof. Dr. Turgut Göksu 22

Krize Sebep Olan Faktörler (Etkenler, Amiller) A-İç (Örgütsel) Faktörler 2. Yönetimin Niteliği: – Üst

Krize Sebep Olan Faktörler (Etkenler, Amiller) A-İç (Örgütsel) Faktörler 2. Yönetimin Niteliği: – Üst yönetimin tahmin etme ve sezgi gücünün zayıflığı – Yeni problemlerin farklılığını kavrayamama ve onlara eski çözümler uygulama eğilimi – Çevrenin aktif ve dinamik yapısı karşısında pasif veya yavaş kalma – Sistemi kusurlu bulma – Krizi inkar etme ve taktikleri tehir etme – Karar verme konumundaki yöneticinin kişiliği, krizin algılanması – Tepe yöneticinin rolünü algılayışı Prof. Dr. Turgut Göksu 23

Krize Sebep Olan Faktörler (Etkenler, Amiller) B-Dış (Çevresel) Faktörler n 1. Ekonomik Sistem ve

Krize Sebep Olan Faktörler (Etkenler, Amiller) B-Dış (Çevresel) Faktörler n 1. Ekonomik Sistem ve Durum: n 2. Teknolojik Gelişmeler: n 3. Toplumsal ve Kültürel Faktörler: n 4. Hukuksal ve Siyasal Faktörler: n 5. Uluslararası Çevre Faktörü: n 6. Tabii Afetler (Doğal Felaketler): n 7. Rakiplerin Politikaları: Prof. Dr. Turgut Göksu 24

Kriz Yönetimi Süreci Kriz yönetimi "olası kriz durumuna karşılık, kriz sinyallerinin yakalanarak değerlendirilmesi ve

Kriz Yönetimi Süreci Kriz yönetimi "olası kriz durumuna karşılık, kriz sinyallerinin yakalanarak değerlendirilmesi ve örgütün kriz durumunu en az kayıpla atlatabilmesi için gerekli önlemlerin alınması ve uygulanması sürecidir". Kriz yönetiminin temel amacı mümkünse krizi ortaya çıkmadan önlemek, mümkün değilse örgütü kriz durumuna hazırlamak ve krizi en az hasarla atlatmaktır. Krizler yöneticiler için yeni fırsatlar yaratır. Kriz özel bir durumdur ve özel tedbirlerle özel bir yönetim gerektirmektedir. 25 Prof. Dr. Turgut Göksu

Kriz Yönetimi Süreci Krizler yöneticiler için yeni fırsatlar yaratır. Kriz özel bir durumdur ve

Kriz Yönetimi Süreci Krizler yöneticiler için yeni fırsatlar yaratır. Kriz özel bir durumdur ve özel tedbirlerle özel bir yönetim gerektirmektedir. Korku krizinde; kayıplar asgariye indirilmeye çalışılır. Fırsat krizinde; kazançların azamileştirilmesine çaba sarf edilir. Prof. Dr. Turgut Göksu 26

Kriz yönetimi süreci Beş aşamalıdır: n 1. Aşama: Kriz sinyalinin alınması, n 2. Aşama:

Kriz yönetimi süreci Beş aşamalıdır: n 1. Aşama: Kriz sinyalinin alınması, n 2. Aşama: Krize hazırlık ve korunma, n 3. Aşama: Krizin denetim altına alınması, n 4. Aşama: Normal duruma dönüş n 5. Aşama: Öğrenme ve değerlendirme. Prof. Dr. Turgut Göksu 27

Harekete geçememe (atalet) nedenleri ü ü ü Ortaya çıkan tehlike veya fırsatın geçici olabileceği

Harekete geçememe (atalet) nedenleri ü ü ü Ortaya çıkan tehlike veya fırsatın geçici olabileceği düşüncesi ve dolayısı ile "bekle gör" politikasının cazip görülmesi Değişikliğin mevcut dengeyi bozacak olması, dolayısı ile pahalıya mal olacağı veya yeni problemler çıkaracağı endişesi Geçmiş başarıların mevcut politika ve uygulamalarla kazanılmış olması sebebi ile yöneticilerin mevcut faaliyetlere bağlı kalma eğilimi Prof. Dr. Turgut Göksu 28

Harekete geçememe (atalet) nedenleri Kurumların bu durumdan kurtulması için yapılması gereken: Liderliğin rolü ve

Harekete geçememe (atalet) nedenleri Kurumların bu durumdan kurtulması için yapılması gereken: Liderliğin rolü ve önemi artar • Tepe yönetim hemen harekete geçmelidir, • Problemler teşhis edildikten sonra gerekli değişim hemen yapılmalıdır. Prof. Dr. Turgut Göksu 29

Yöneticiler krizi denetim altına almak için şu yaklaşımları sergilerler: -Krizi aşma konusundaki inanç canlı

Yöneticiler krizi denetim altına almak için şu yaklaşımları sergilerler: -Krizi aşma konusundaki inanç canlı tutulur. -Alternatif hareket planları geliştirilir. -Örgüt yapısı yeniden düzenlenir. -Örgütün imajı güçlendirilir. -İletişim ve bilgilendirmeye önem verilir. -Ekip çalışması, işbirliği ve morale önem verilir. Prof. Dr. Turgut Göksu 30

Krizin Çöküş Aşamasında; Uygun strateji seçilmeli n Yeni amaçlar belirlenmeli n Değişim başlatılmalıdır. n

Krizin Çöküş Aşamasında; Uygun strateji seçilmeli n Yeni amaçlar belirlenmeli n Değişim başlatılmalıdır. n Prof. Dr. Turgut Göksu 31

Kriz Zamanı Görülen Davranışlar Bu davranışlardan en sık görülenleri şunlardır: n Yoğun çalışma n

Kriz Zamanı Görülen Davranışlar Bu davranışlardan en sık görülenleri şunlardır: n Yoğun çalışma n Bedenî ve zihnî aşırı çaba, bıkkınlık, yorgunluk n Yöneticilerde heyecan ve telaş; tüm personelde gerilim ve stres n Eksik bilgi, yanlış ve çelişkili verilerle karar alma n Kişi ve gruplar arasında biçimsel olmayan (informel) ilişkilerin niteliğinin bozulması n Güven bunalımı n İşbirliğinin engellenmesi Prof. Dr. Turgut Göksu 32

Kriz Zamanında Problemlerin Çözümü Konusundaki Uygulamalar. Yanlış problemin çözülmesi. Problemin yanlış teşhis edilmesi. Probleme

Kriz Zamanında Problemlerin Çözümü Konusundaki Uygulamalar. Yanlış problemin çözülmesi. Problemin yanlış teşhis edilmesi. Probleme yanlış çözümün uygulanması. Doğru problemin çok geç teşhis edilmesi veya teşhis edilememesi Prof. Dr. Turgut Göksu 33

Krizin Olumlu sonuçları 1. Örgüt sorunlarının açığa çıkması, bunların giderilmesi için yeni stratejiler oluşturulması

Krizin Olumlu sonuçları 1. Örgüt sorunlarının açığa çıkması, bunların giderilmesi için yeni stratejiler oluşturulması 2. Geleneksel yönetim tekniklerinin terk edilmesi 3. Yeni lider(ler)in ortaya çıkması 4. Erken uyarı sistemlerine duyulan ihtiyacın belirmesi 5. Örgüt içinde işbirliği ve ekip çalışmasına duyulan ihtiyacın artması Prof. Dr. Turgut Göksu 34

Kriz ile Karşılaşınca Yöneticinin Yapması Gerekenler n n n n n Yönetici sorunu saptar.

Kriz ile Karşılaşınca Yöneticinin Yapması Gerekenler n n n n n Yönetici sorunu saptar. Yönetici sorunu öngörülen amaç çerçevesinde yeniden belirler. Yönetici soru sorar ve veri toplar. Yönetici eldeki verileri inceler. Yönetici en uygulanabilir seçenekleri döker. Yönetici bir deneme çözüm seçer. Yönetici çözümün işlerliğini dener. Yönetici son çözümü biçimlendirir ve Yönetici çözümü uygular Prof. Dr. Turgut Göksu 35

KRİZ YÖNETİMİNİN İLKELERİ Kriz yönetimi sırasında (Kısa Vade); • Doğru algılama ve doğru teşhis

KRİZ YÖNETİMİNİN İLKELERİ Kriz yönetimi sırasında (Kısa Vade); • Doğru algılama ve doğru teşhis yapma • Kriz kaynaklarının ayrıntılı teşhis edilmesi • Krizi gerçekçi ve sükunetle karşılama • Bilgi toplamanın sistematik hale getirilmesi • Fırsat tanıyıcı roller dağıtımının yapılması • Zaman baskısının azaltılması • Merkezileşmenin önüne geçme • Yardımcı karar elemanları kullanma, • Destekleyici liderlik yapma ve kurmayların desteğini alma Prof. Dr. Turgut Göksu 36

KRİZ YÖNETİMİNİN İLKELERİ Orta vadede ; • Yeni değerlerin oluşturulması • Orta vadede bilgiyi

KRİZ YÖNETİMİNİN İLKELERİ Orta vadede ; • Yeni değerlerin oluşturulması • Orta vadede bilgiyi kullanma kapasitesinin artırılması • Orta kademe yöneticilerin geliştirilmesi Uzun Vadede ; • Kurumun amaç ve değerlerinin gözden geçirilmesi • Esnek ve dinamik bir yapı için önlemler alınması • Bilgi toplama, dinamik planlama • Sürekli durum analizi yapma Prof. Dr. Turgut Göksu 37

Kriz Yönetimindeki Yaklaşımlar 1. Krizden Kaçma Yaklaşımı n Arzu edilmeyen durumları hafifletme veya kaçınma

Kriz Yönetimindeki Yaklaşımlar 1. Krizden Kaçma Yaklaşımı n Arzu edilmeyen durumları hafifletme veya kaçınma stratejilerini kapsar. Bu yaklaşımda krize yakalanmamak için yönetici içsel ve dışsal çevreyi sürekli kontrol etmelidir. 2. Krizi çözme yaklaşımı n Bu yaklaşım, hem kriz öncesi durumu tahmin etmeye hem de problemlerin çözümü için uygun zamanda harekete geçmeye bağlıdır. Kriz sinyallerini alacak erken uyarı sistemleri ve planlar geliştirilmesini gerekli kılar. n "Kriz yönetiminde ideal olan, krizi başarıya dönüştürmektir". Bir krizin olumlu yanı değişme ve gelişme için yönetime baskı yapması ve kuruluşun zayıf yönlerini ortaya çıkarmasıdır. Prof. Dr. Turgut Göksu 38

Kamuda Kriz Yönetimi Kriz yönetimi kamu örgütleriyle özel örgütlerde farklılıklar arz etmektedir. n Kamu

Kamuda Kriz Yönetimi Kriz yönetimi kamu örgütleriyle özel örgütlerde farklılıklar arz etmektedir. n Kamu örgütleri en başta yavaş hareket etmekte, mevzuata aşırı bağlılıktan dolayı esnek bir yönetim sergileyememektedir. n Yöneticiler kriz durumunda gerekli olan inisiyatifi alamamaktadırlar. n Ayrıca kamu kurumları yeni gelişmelere fazla duyarlı olmadıkları için ani gelişmelere tepki vermekte gecikmektedirler. Prof. Dr. Turgut Göksu 39

Kamuda Kriz Yönetimi Bu engellerin aşılması için; ü Yöneticilere daha çok inisiyatif verilmesi, ü

Kamuda Kriz Yönetimi Bu engellerin aşılması için; ü Yöneticilere daha çok inisiyatif verilmesi, ü Yöneticilerin yetkilerinin artırılması, ü Bürokratik engellerin aşılması, ü Esnek bir yönetim anlayışının getirilmesi gerekmektedir Prof. Dr. Turgut Göksu 40

Devlet Krizi “Devletin iç tutarlılığını ortadan kaldıran, kurumları senkronize olmaktan çıkaran, devlet cihazını bozan

Devlet Krizi “Devletin iç tutarlılığını ortadan kaldıran, kurumları senkronize olmaktan çıkaran, devlet cihazını bozan bir arıza” Prof. Dr. Turgut Göksu 41

Kriz Yönetimi ve Liderlik Krizler liderliğin turnusol kağıdıdır. Prof. Dr. Turgut Göksu 42

Kriz Yönetimi ve Liderlik Krizler liderliğin turnusol kağıdıdır. Prof. Dr. Turgut Göksu 42

Krizlerde İletişim ve Halkla İlişkiler Kriz yönetiminde medya gerçeği hiçbir zaman akıldan çıkarılmamalıdır. Medya

Krizlerde İletişim ve Halkla İlişkiler Kriz yönetiminde medya gerçeği hiçbir zaman akıldan çıkarılmamalıdır. Medya olmayan bir olayı kriz haline dönüştürebileceği gibi olan krizin yatışmasını da sağlayabilir. a) Kurumun itibarı ve etki gücü kullanılarak kuruluşun ekonomiye, toplum ve devlet hayatına katkısı işlenerek, tehdit yaratan kurum ve kuruluşlar psikolojik ve toplumsal baskı altına alınabilir b) Toplumun güven ve desteği sağlanmalıdır, Kriz yönetiminde güven kilit kelimedir, güven şeffaflıktan geçer, geleceği satmak için güven esastır. Güvenin sürdürülebilirliği plan ve hedeflere ulaşmadaki dengeli tutarlılık, şeffaflık, bilgilendirme yanında sapmalar olsa da ana yola çıkış yolunun olduğu bilinmeli, görülmelidir. Liderin yolu bulacağına güvenilmelidir. c) Güven oluşturmak için kolay halledilecek sorunları halledip hedefe yol alındığının güveni pekiştirilmelidir Prof. Dr. Turgut Göksu 43

Krizlerde İletişim ve Halkla İlişkiler d) Geleceği yaratmada engel, yerleşik düşünce üsleridir, dar görüşler

Krizlerde İletişim ve Halkla İlişkiler d) Geleceği yaratmada engel, yerleşik düşünce üsleridir, dar görüşler ve tartışılmaz varsayımlardır. Aykırı fikirler sürtüşme yaratmadan beslenmeli ancak ortak akıl oluşturulup paylaşılmalı ve benimsenmelidir. Stratejik hedefler çalışanların tamamına heyecan vermelidir e) İş planı ve uygulama planı kamuya mal edilmeli, her birim plandan fayda ummalı, destek vermeye motive olmalı, en azından köstek olması önlenmelidir f) Kriz yönetiminin istikrarlı davranış, güven oluşturma, sonuçları paylaşım ve motivasyon gerektirdiği unutulmamalıdır Prof. Dr. Turgut Göksu 44

Türkiye’de Kriz Yönetimi Teşkilatlanması Her ne kadar Türkiye’de kriz yönetimi teşkilatlanmasında tüm kriz çeşitleriyle

Türkiye’de Kriz Yönetimi Teşkilatlanması Her ne kadar Türkiye’de kriz yönetimi teşkilatlanmasında tüm kriz çeşitleriyle görevli bir tek kurum ya da kuruluşun olması yönünde görüşler olsa da kriz durumlarıyla görevli birden fazla kuruluş vardır. Prof. Dr. Turgut Göksu 45

Türkiye’de Kriz Yönetimi Teşkilatlanması Eski Yapı (17 Haziran 2009’a kadar) Afet İşleri Genel Müdürlüğü,

Türkiye’de Kriz Yönetimi Teşkilatlanması Eski Yapı (17 Haziran 2009’a kadar) Afet İşleri Genel Müdürlüğü, Sivil Savunma Genel Müdürlüğü Başbakanlık Kriz Yönetimi Merkezi, Türkiye Acil Durum Yönetimi Genel Müdürlüğü Kızılay Prof. Dr. Turgut Göksu 46

TÜRKİYE’DE KRİZ YÖNETİMİ YAPISI BAŞBAKANLIK KRİZ YÖNETİM MERKEZİ BAŞBAKAN KRİZ MERKEZİ TÜRKİYE ACİL DURUM

TÜRKİYE’DE KRİZ YÖNETİMİ YAPISI BAŞBAKANLIK KRİZ YÖNETİM MERKEZİ BAŞBAKAN KRİZ MERKEZİ TÜRKİYE ACİL DURUM YÖNETİMİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ YURTİÇİ VE YURTDIŞI KAYNAKLAR BAKANLIKLAR VE GEN. KUR. BŞK. BÖLGE KRİZ YÖNETİM MERKEZİ İLLER VE GARNİZON KOMUTANLIKLARI KRİZ MERKEZİ İLÇELER VE İLÇE KRİZ GARNİZON MERKEZİ Doç. Dr. KOMUTANLIKLARI Turgut Göksu KRİZ MERKEZİ İL KRİZ MERKEZİ BÖLGE MÜDÜRLÜKLERİ MUHTEMEL KRİZ ALANI TEDBİRLER İHTİYAÇLAR BAĞLANTILAR BÖLGE MÜDÜRLÜKLERİ ALT BİRİMLER 47

Türkiye’de Kriz Yönetimi Teşkilatlanması Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD) 5902 sayılı Afet

Türkiye’de Kriz Yönetimi Teşkilatlanması Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD) 5902 sayılı Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun 17. 06. 2009 tarih ve 27261 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Prof. Dr. Turgut Göksu 48

Kanunun amacı Başkanlık, afet ve acil durumlar ile sivil savunmaya ilişkin hizmetleri yürütmek üzere

Kanunun amacı Başkanlık, afet ve acil durumlar ile sivil savunmaya ilişkin hizmetleri yürütmek üzere kurulmuştur. Afet ve acil durumlar ile sivil savunmaya ilişkin hizmetlerin ülke düzeyinde etkin bir şekilde gerçekleştirilmesi için gerekli önlemlerin alınması ve olayların meydana gelmesinden önce hazırlık ve zarar azaltma, olay sırasında yapılacak müdahale ve olay sonrasında gerçekleştirilecek iyileştirme çalışmalarını yürüten kurum ve kuruluşlar arasında koordinasyonun sağlanması ve bu konularda politikaların üretilmesi ve uygulanması amaçlanmıştır. Prof. Dr. Turgut Göksu 49

Teşkilatlanmadaki değişiklikler Başkanlık, Başbakanlığa bağlı olarak kurulmuştur. Sivil Savunma Genel Müdürlüğü, Afet İşleri Genel

Teşkilatlanmadaki değişiklikler Başkanlık, Başbakanlığa bağlı olarak kurulmuştur. Sivil Savunma Genel Müdürlüğü, Afet İşleri Genel Müdürlüğü ve Türkiye Acil Durum Yönetimi Genel Müdürlüğü kapatılmıştır. Prof. Dr. Turgut Göksu 50

Teşkilatlanmadaki değişiklikler Sivil Savunma Koleji, Afet ve Acil Durum Eğitim Merkezine dönüştürülmüştür, İl Sivil

Teşkilatlanmadaki değişiklikler Sivil Savunma Koleji, Afet ve Acil Durum Eğitim Merkezine dönüştürülmüştür, İl Sivil Savunma Müdürlükleri yerine İl Özel İdaresi bünyesinde Valiye bağlı İl Afet ve Acil Durum Müdürlükleri kurulmuştur. Sivil Savunma Arama ve Kurtarma Birlik Müdürlükleri teşkilatı ve personeli ile birlikte bulundukları il özel idaresine devredilmişlerdir. Kamu kurum ve kuruluşlarında bulunan “Savunma Sekreterliği” ve “Savunma Uzmanlığı” birimleri kaldırılmıştır. Prof. Dr. Turgut Göksu 51

Prof. Dr. Turgut Göksu 52

Prof. Dr. Turgut Göksu 52

AFAD bünyesindeki kurullar: Afet ve Acil Durum Yüksek Kurulu, Afet ve Acil Durum Koordinasyon

AFAD bünyesindeki kurullar: Afet ve Acil Durum Yüksek Kurulu, Afet ve Acil Durum Koordinasyon Kurulu, Deprem Danışma Kurulu. Prof. Dr. Turgut Göksu 53

Afet ve Acil Durum Yüksek Kurulu (m. 3) Başbakan veya görevlendireceği Başbakan Yardımcısının başkanlığında,

Afet ve Acil Durum Yüksek Kurulu (m. 3) Başbakan veya görevlendireceği Başbakan Yardımcısının başkanlığında, Milli Savunma, İçişleri, Dışişleri, Maliye, Milli Eğitim, Bayındırlık ve İskan, Sağlık, Ulaştırma, Enerji ve Tabii Kaynaklar ile Çevre ve Orman bakanlarından oluşur. Afet ve acil durumlarla ilgili olarak hazırlanan plan, program ve raporları onaylamakla görevlidir. Kurul toplantılarına, ilgili bakan, kurum ve kuruluş, sivil toplum kuruluşları temsilcileri ve konu ile ilgili uzmanlar çağırılabilir. Kurul, yılda en az iki kez toplanır. Ayrıca Kurul Başkanının isteği üzerine toplanabilir. Kurulun sekretaryasını Başkanlık yürütür. Prof. Dr. Turgut Göksu 54

Afet ve Acil Durum Koordinasyon Kurulu (m. 4) Başbakanlık Müsteşarının başkanlığında, Milli Savunma, İçişleri,

Afet ve Acil Durum Koordinasyon Kurulu (m. 4) Başbakanlık Müsteşarının başkanlığında, Milli Savunma, İçişleri, Dışişleri, Maliye, Milli Eğitim, Bayındırlık ve İskân, Sağlık, Ulaştırma, Enerji ve Tabii Kaynaklar, Çevre ve Orman bakanlıkları ve Devlet Planlama Teşkilatı müsteşarları, Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanı, Türkiye Kızılay Derneği Genel Başkanı ile afet veya acil durumun türüne göre Kurul Başkanınca görevlendirilecek diğer bakanlık ve kuruluşların üst yöneticilerinden oluşur. Prof. Dr. Turgut Göksu 55

Afet ve Acil Durum Koordinasyon Kurulu (m. 4) Afet ve acil durum hallerinde bilgileri

Afet ve Acil Durum Koordinasyon Kurulu (m. 4) Afet ve acil durum hallerinde bilgileri değerlendirmek, alınacak önlemleri belirlemek, uygulanmasını sağlamak ve denetlemek, kurum ve kuruluşlar ile sivil toplum kuruluşları arasındaki koordinasyonu sağlamak amacıyla kurulmuştur. Kurul, yılda en az dört kez toplanır. Ayrıca, ihtiyaç halinde Kurul Başkanının çağrısı üzerine olağanüstü toplanabilir. Kurulun sekretaryasını Başkanlık yürütür. Prof. Dr. Turgut Göksu 56

Deprem Danışma Kurulu (m. 5) Başkanın başkanlığında, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Temsilcisi, Boğaziçi Üniversitesi

Deprem Danışma Kurulu (m. 5) Başkanın başkanlığında, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Temsilcisi, Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü Müdürü, Maden Tetkik ve Arama Enstitüsü Genel Müdürü, Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu Başkanı, Türkiye Kızılay Derneği Genel Başkanı, deprem konusunda çalışmaları bulunan ve Yükseköğretim Kurulu tarafından bildirilecek en az on üniversite öğretim üyesi arasından Başkan tarafından belirlenecek beş üye ile akredite edilmiş ilgili sivil toplum kuruluşlarından Başkan tarafından belirlenecek üç üyeden oluşur. Prof. Dr. Turgut Göksu 57

Deprem Danışma Kurulu Depremden korunmak, deprem zararlarını azaltmak, deprem sonrası yapılacak faaliyetler hakkında öneriler

Deprem Danışma Kurulu Depremden korunmak, deprem zararlarını azaltmak, deprem sonrası yapılacak faaliyetler hakkında öneriler sunmak ve depremle ilgili araştırmalar için politikaları ve öncelikleri belirlemek amacıyla oluşturulmuştur. Kurul, yılda en az dört kez toplanır. Ayrıca, ihtiyaç halinde, Kurul Başkanının çağrısı üzerine olağanüstü toplanabilir. Kurulun sekretaryasını Başkanlık yürütür. Diğer afet türlerine yönelik olarak da Bakanlar Kurulu kararı ile afet danışma kurulları kurulabilir. Prof. Dr. Turgut Göksu 58

Başkanlık Teşkilatı merkez birimleri: a) Planlama ve Zarar Azaltma Dairesi Başkanlığı. b) Müdahale Dairesi

Başkanlık Teşkilatı merkez birimleri: a) Planlama ve Zarar Azaltma Dairesi Başkanlığı. b) Müdahale Dairesi Başkanlığı. c) İyileştirme Dairesi Başkanlığı. ç) Sivil Savunma Dairesi Başkanlığı. d) Deprem Dairesi Başkanlığı. e) Yönetim Hizmetleri Dairesi Başkanlığı Prof. Dr. Turgut Göksu 59

İl afet ve acil durum müdürlükleri İllerde, il özel idaresi bünyesinde, valiye bağlı il

İl afet ve acil durum müdürlükleri İllerde, il özel idaresi bünyesinde, valiye bağlı il afet ve acil durum müdürlükleri kurulur. Müdürlüğün sevk ve idaresinden vali sorumludur. Müdürlüklerin harcamaları, il özel idarelerinin bütçelerine bu amaçla konulacak ödenekten yapılır. Harcamalarda, İl Özel İdaresi Kanununda il genel meclisi ve il encümenine verilen yetkiler vali tarafından kullanılır. Müdürlüklerin personel harcamaları ve personel ile ilgili diğer harcamaları Başkanlık bütçesinden karşılanır. Prof. Dr. Turgut Göksu 60

Prof. Dr. Turgut Göksu 61

Prof. Dr. Turgut Göksu 61

Türkiye’de Kriz Yönetimi Teşkilatlanması Prof. Dr. Turgut Göksu 62

Türkiye’de Kriz Yönetimi Teşkilatlanması Prof. Dr. Turgut Göksu 62