kpt dr Krzysztof Wo Potrzeby rozwojowe transportu wodnego

kpt. ż. ś dr Krzysztof Woś Potrzeby rozwojowe transportu wodnego śródlądowego w kontekście wymogów sieci TEN-T Szczecin 13 – 15 czerwca 2013 r.

Jednym z głównych kierunków polityki transportowej UE jest zmniejszenie degradacyjnego wpływu na środowisko naturalne, m. in. poprzez wspieranie przyjaznych dla środowiska gałęzi i technologii przewozów, w tym transportu wodnego śródlądowego. Potrzeby rozwojowe transportu wodnego śródlądowego w kontekście wymogów sieci TEN-T 2

Planuje się utworzenie: • do 2030 r. ogólnounijnej sieci bazowej TEN-T, która do 2050 r. powinna cechować się wysoką jakością i przepustowością wraz z odpowiednimi usługami informacyjnymi, • do 2050 r. najważniejsze porty mają uzyskać dobre powiązania kolejowe oraz tam gdzie jest to możliwe wodne śródlądowe. 3

Sieć transportowa (TEN-T) musi spełniać wysokie kryteria techniczne m. in. wszystkie śródlądowe drogi wodne ujęte w sieci TEN-T muszą posiadać co najmniej IV klasę żeglugowości. Potrzeby rozwojowe transportu wodnego śródlądowego w kontekście wymogów sieci TEN-T 4

Polska klasyfikacja śródlądowych dróg wodnych Potrzeby rozwojowe transportu wodnego śródlądowego w kontekście wymogów sieci TEN-T 5

Drogi wodne śródlądowe żeglowne w 2011 roku Drogi wodne o znaczeniu regionalnym WYSZCZEGÓLNIENIE Ogółem Ia Ib II międzynarodowym III IV Va Drogi wodne eksploatowane Vb w km Struktura w% Ogółem: 3 659 100, 0 1 085 893 1 071 396 38 55 121 3 347 91, 5 Rzeki żeglowne uregulowane 2 413 65, 9 754 756 691 115 - - 97 2 147 89, 5 Skanalizowane odcinki rzek 644 17, 6 101 137 106 207 38 55 - 607 94, 3 Kanały 344 9, 4 176 - 106 47 - - 15 334 97, 1 Jeziora żeglowne 258 7, 1 54 - 168 28 - - 9 259 100, 4 w % do ogółem w km Potrzeby rozwojowe transportu wodnego śródlądowego w kontekście wymogów sieci TEN-T 6

Potrzeby rozwojowe transportu wodnego śródlądowego w kontekście wymogów sieci TEN-T 7

Komisja Europejska zapowiada „renesans” żeglugi śródlądowej, jako najczystszej ekologicznie gałęzi transportu lądowego i zaleca aby tam gdzie może funkcjonować, tworzono warunki jej rozwoju, m. in. w: ü VI Białej Księdze z 2011 roku; ü Zintegrowanym Europejskim Programie Działań na Rzecz Żeglugi Śródlądowej (NAIADES) z 2006 r; ü Dyrektywie 2005/44/WE w sprawie zharmonizowanych usług informacji rzecznej (RIS) na śródlądowych drogach wodnych z 2005 r. Potrzeby rozwojowe transportu wodnego śródlądowego w kontekście wymogów sieci TEN-T 8

Zharmonizowane usługi informacji rzecznej na śródlądowych drogach wodnych Parlament Europejski i Rada w dniu 07 września 2005 r. uchwaliły Dyrektywę 2005/44/WE w sprawie zharmonizowanych usług informacji rzecznej (RIS) na śródlądowych drogach wodnych we Wspólnocie, zapewniając w ten sposób kompatybilność i interoperacyjność istniejących i nowych systemów informacji rzecznej

Zharmonizowane usługi informacji rzecznej na śródlądowych drogach wodnych Dyrektywa RIS ustanawia warunki rozmieszczenia i korzystania ze zharmonizowanych usług informacji rzecznej we Wspólnocie dla wsparcia transportu wodnego śródlądowego, mając na uwadze zwiększenie jego: - bezpieczeństwa, - wydajności, -poprawy oddziaływania na środowisko naturalne.

Zharmonizowane usługi informacji rzecznej na śródlądowych drogach wodnych Usługi RIS Informacje związane z ruchem żeglugowym: - o szlaku żeglugowym, - o ruchu żeglugowym (taktycznie i strategicznie) - dla zarządzania ruchem żeglugowym, - dla wspomagania łagodzenia skutków katastrof. Informacje związane z procesem transportowym: - wspierające zarządzanie łańcuchem dostaw, - statystyczne, - wspierające usługi celne, - wspierające uiszczanie opłat żeglugowych i portowych.

Zharmonizowane usługi informacji rzecznej na śródlądowych drogach wodnych Konstruując usługę informacji rzecznej niezbędne są: Funkcje systemu: -np. dla informacji o szlaku żeglownym, - obecne i prognozowane stany wody, - głębokości tranzytowe, - ograniczenia szlaku żeglownego, - przeszkody nawigacyjne, itp. np. dla informacji taktycznej o ruchu żeglugowym: - prezentacja pozycji własnego statku, - prezentacja pozycji innych statków, itp. Systemy techniczne: - radiotelefon UKF, - radar (na statku, na brzegu), - elektroniczne mapy nawigacyjne, - automatyczna identyfikacja statków, - elektroniczne raportowanie statków, - systemy pozycjonowania statków, - komputer i internet, - kamery telewizyjne, itp.

W Polsce założenia Dyrektywy RIS implementowano poprzez Ustawę z dnia 4 września 2008 r zmieniającą ustawę o żegludze śródlądowej. W celu realizacji zadań RIS ustawa ta wskazuje konieczność utworzenia Centrum RIS, nad którym kontrolę sprawować będzie minister właściwy do spraw transportu. 13

Zharmonizowane usługi informacji rzecznej na śródlądowych drogach wodnych

Schemat głównych dróg wodnych Europy kat. E Potrzeby rozwojowe transportu wodnego śródlądowego w kontekście wymogów sieci TEN-T 15

Możliwość aktywizacji działalności żeglugi śródlądowej w Polsce uzależniona jest od: ü Poprawy parametrów eksploatacyjnych dróg wodnych; ü Przystosowania taboru wodnego śródlądowego do udziału we współczesnych zintegrowanych łańcuchach transportowych. Potrzeby rozwojowe transportu wodnego śródlądowego w kontekście wymogów sieci TEN-T 16

Do inwestycji priorytetowych na śródlądowych drogach wodnych należy zaliczyć : ü Konsekwentną realizację „Programu dla Odry – 2006”, który już dzisiaj wymaga aktualizacji; ü Opracowanie programu i realizacja modernizacji zabudowy dolnego odcinka Wisły oraz drogi wodnej Wisła – Odra. Po wykonaniu priorytetowych inwestycji określona powinna zostać kolejność zagospodarowywania pozostałych dróg wodnych. Potrzeby rozwojowe transportu wodnego śródlądowego w kontekście wymogów sieci TEN-T 17

Chcąc pogodzić funkcje gospodarcze wody z jej funkcjami przyrodniczymi należy dążyć do „równowagi dynamicznej” środowiska, w sposób gwarantujący utrzymanie prawidłowej struktury układu ekologicznego, a nie do zachowania „równowagi naturalnej”, rozumianej jako pewien ustalony i niezmienny stan środowiska, dla którego należałoby zrezygnować z dalszego rozwoju demograficznego i gospodarczego a nawet ten rozwój cofnąć. Potrzeby rozwojowe transportu wodnego śródlądowego w kontekście wymogów sieci TEN-T 18

Właściwe utrzymanie rzek i kanałów determinuje nie tylko możliwości funkcjonowania żeglugi śródlądowej, ale także prawidłowe działanie wszystkich podstawowych funkcji gospodarki wodnej. Potrzeby rozwojowe transportu wodnego śródlądowego w kontekście wymogów sieci TEN-T 19

Dziękuje za uwagę! Kpt. ż. ś. dr Krzysztof Woś k. wos@am. szczecin. pl k. wos@szczecin. uzs. gov. pl