KORZYSTANIE Z URZDZE MOBILNYCH PRZEZ MAE DZIECI OPRACOWAA
KORZYSTANIE Z URZĄDZEŃ MOBILNYCH PRZEZ MAŁE DZIECI OPRACOWAŁA MONIKA NESTOROWICZ
CZŁOWIEK W ŚRODOWISKU ELEKTROMAGNETYCZNYM • Zjawiska elektromagnetyczne są nierozerwalnie związane z rozwijającym się na przestrzeni milionów lat wszechświatem. Należą do licznych, niezwykle istotnych i zasadniczych procesów, które tworzyły i tworzą nadal naturalne środowisko elektromagnetyczne Ziemi, stanowiąc jego integralną część. Warto zauważyć, że niejonizujące promieniowanie elektromagnetyczne występujące w formie pola elektromagnetycznego (PEM) istniało o wiele wcześniej niż na Ziemi pojawił się człowiek.
NATURALNE ŹRÓDŁA ELEKTROMAGNETYCZNE • Źródłem naturalnego środowiska elektromagnetycznego, w którym człowiek żyje „od zawsze”, związanego z budową Ziemi i otaczającą ją atmosferą są: Słońce, Ziemia i zjawiska atmosferyczne. • Źródłem naturalnego środowiska elektromagnetycznego są także różnego rodzaju zjawiska kosmiczne.
ROZWÓJ CYWILIZACYJNY I SZTUCZNE POLA ELEKTROMAGNETYCZNE • Wraz z rozwojem cywilizacyjnym związanym ściśle z rozkwitem nauk technicznych, wskutek działalności człowieka polegającej na wytwarzaniu i używaniu coraz większej liczby szeroko rozumianych urządzeń elektrycznych, środowisko elektromagnetyczne wzbogaciło się o źródła inne niż naturalne, tzw. źródła sztucznego PEM. Pierwsze źródła sztucznego PEM, skutkujące zaburzeniem naturalnego PEM, zostały wprowadzone do środowiska stosunkowo niedawno, bo zaledwie niewiele ponad 100 lat temu.
Codziennie, mniej lub bardziej świadomie, korzystamy z energii elektrycznej, a dokładniej – z różnego rodzaju urządzeń, które są odbiornikami tej energii. Należy pamiętać, że każde urządzenie zasilane energią elektryczną wytwarza PEM niezależnie od tego, czy jest to efekt pożądany (np. telefon komórkowy), czy uboczny (np. elektryczny sprzęt powszechnego użytku taki jak odkurzacz lub komputer). Energia elektryczna jest dostarczana do odbiorców, w tym do naszych domów, poprzez rozległą sieć elektroenergetyczną, która także stanowi źródło sztucznego PEM.
Jednak dominującym źródłem PEM tego typu pozostają bez wątpienia wszelkiego rodzaju urządzenia, które w sposób celowy to pole wytwarzają: radiowe i telewizyjne stacje nadawcze, stacje przeznaczone do radionawigacji i radiolokacji, stacje bazowe radiokomunikacji ruchomej, telefony komórkowe, radiotelefony do łączności analogowej i cyfrowej, radiostacje amatorskie, kuchenki mikrofalowe, urządzenia wyposażone w interfejsy Wi Fi, Bluetooth, urządzenia Io. T (urządzenia gospodarstwa domowego, artykuły oświetleniowe i grzewcze, ubrania i akcesoria zawierające w sobie komputer oraz zawansowane technologie elektroniczne), urządzenia bliskiego zasięgu ogólnego stosowania takie jak np. pilot zdalnego sterowania zamkiem centralnym w samochodzie, i wiele, wiele innych.
Na przestrzeni ostatnich trzydziestu lat opublikowano ponad 25 tysięcy artykułów na temat wpływu pól elektromagnetycznych na zdrowie człowieka. Dyskusja pomiędzy ekspertami jest zacięta, a problem potęguje fakt, iż część z ich badań sponsorują firmy, w których interesie nie leży bynajmniej prawda, a obrona własnej pozycji na rynku. Tak jest w przypadku branży telekomunikacyjnej. Z telefonów komórkowych korzysta obecnie około 5 mld osób na całym świecie. Zostały one wprowadzone do sprzedaży bez wcześniejszego zbadania ich ewentualnej szkodliwości. Dziś firmy telekomunikacyjne płacą za badania, których tezy obalają niezależni eksperci. Zarówno jednym, jak i drugim zarzuca się wiele nieścisłości. Jedyny wniosek wspólny, jaki z obecnych badań można wysnuć, jest taki, że potrzeba ich jeszcze więcej.
Część badaczy podkreśla, że w specyficznych warunkach takie promieniowanie może sprzyjać powstawaniu nowotworów złośliwych. Wśród osób, które nieustannie pracują przy komputerach, używają telefonów komórkowych i innych nadajników radiowych liczba nowotworów mózgu wzrasta. Dużym problemem okazują się również stacje Wi Fi generujące stałe promieniowanie elektromagnetyczne. Zdaniem naukowców, technologia bezprzewodowego dostępu do internetu może szkodzić rozwijającemu się centralnemu systemowi nerwowemu dziecka. Grupa naukowców z Holandii odkryła, że promieniowanie z Wi Fi wpływa na zdrowotność roślin, znajdujących się w jego bezpośrednim oddziaływaniu.
W związku z lawinowo rosnącą liczbą powszechnie dostępnych urządzeń radiowych wytwarzających PEM, a zwłaszcza z upowszechnieniem telefonów komórkowych i rozwojem sieci GSM związanym z pojawieniem się stacji bazowych wyposażonych w anteny nadawczo odbiorcze, nastąpił wzrost rangi zagadnień związanych z ochroną ludzi i środowiska przed wpływem PEM. Na początku lat 90. XX wieku Światowa Organizacja Zdrowia (World Health Organization — WHO) podjęła prace badawcze w zakresie biologicznych skutków oddziaływania fal o częstotliwościach radiowych. W 1998 r. Międzynarodowa Komisja Ochrony przed Promieniowaniem Niejonizującym we współpracy z WHO, określiła wytyczne dotyczące ograniczenia narażenia na PEM o częstotliwości do 300 GHz, mające zapewnić ochronę przed znanymi niekorzystnymi efektami zdrowotnymi. Na podstawie tych wytycznych opracowano zalecenie Rady Europejskiej z dnia 12 lipca 1999 r. w sprawie ograniczania ekspozycji ludności w polu elektromagnetycznym o częstotliwościach od 0 Hz do 300 GHz, które jest traktowane, jako podstawowy akt Unii Europejskiej odnoszący się do ochrony ludności przed PEM.
Wchodząca w skład Światowej Organizacji Zdrowia Międzynarodowa Agencja Badań nad Rakiem (IARC – International Agency for Research on Cancer) zakwalifikowała pola elektromagnetyczne niskiej częstotliwości oraz pola elektromagnetyczne radiofalowe do kategorii 2 b – przypuszczalnie rakotwórcze dla ludzi. Uczyniono to z powodu przypuszczalnego ryzyka wystąpienia białaczki u dzieci oraz w następstwie badań, z których wynika, że długa ekspozycja na fale elektromagnetyczne może wpływać na rozwój glejaka – złośliwego rozwoju mózgu. – Oczywiście kontakt z elektroniką w dzisiejszych czasach jest raczej nieunikniony, ale przez świadome korzystanie z różnych urządzeń towarzyszących nam w codziennym życiu możemy znacząco zminimalizować ich negatywne oddziaływanie na nasze zdrowie – przekonuje Sienkiewicz. Na przykład używając telefonu komórkowego lepiej, zamiast przystawiać go do ucha, korzystać z zestawów słuchawkowych. Po wybraniu numeru do momentu uzyskania połączenia bezpieczniej jest trzymać komórkę na odległość wyciągniętej ręki, gdyż podczas nawiązywania połączenia moc promieniowania jest największa, i dopiero po uzyskaniu połączenia przyłożyć do ucha. Korzystniej jest też nosić telefon w plecaku czy torbie, niż bezpośrednio przy ciele. I nie trzymać włączonego telefonu poduszką czy w pobliżu głowy podczas snu, gdyż co jakiś czas stacje bazowe uruchamiają je na chwilę.
PROBLEM • Obok tradycyjnych urządzeń, takich jak telewizor czy komputer, coraz większą popularnością cieszą się w ostatnim czasie urządzenia mobilne: smartfony i tablety. • Pomimo iż odpowiednio dobrane treści internetowe mogą mieć pozytywny wpływ na rozwój dzieci, to zbyt wczesne i intensywne korzystanie z urządzeń elektronicznych może być dla nich szkodliwe.
– Młodsze dzieci są po prostu bardziej narażone na promieniowanie elektromagnetyczne, które głębiej przenika ich organizm. Rodzice masowo zaopatrują się w elektroniczne nianie, dzieci zasypiają z telefonem komórkowym poduszką lub obok, w pomieszczeniu, gdzie 24 godziny na dobę włączona jest stacja Wi-Fi. Te dzieci budzą się mniej wypoczęte, zdenerwowane, mają problemy z koncentracją, a to dopiero początek problemów, bo długa ekspozycja na promieniowanie może mieć fatalne skutki dla ich zdrowia – wyjaśnia dr inż. Jerzy Sienkiewicz specjalista BHP z Białegostoku, który badaniem wpływu pól elektromagnetycznych na ludzkie
W pierwszych latach życia mózg człowieka rozwija się najintensywniej. Do tego rozwoju dziecko potrzebuje doświadczania świata wszystkimi zmysłami zobaczyć, poczuć, usłyszeć, dotknąć. Ograniczenie pola działania dziecka i rodzaju bodźców może mieć negatywny wpływ na rozwój struktur neuronowych jego mózgu. Mózg dziecka potrzebuje również intensywnych doświadczeń z innymi osobami. Ani telewizja, ani komputery nie zastąpią mu kontaktów z opiekunami czy innymi dziećmi, wspólnej zabawy, wspólnego czytania książek i innych doświadczeń dzięki którym dzieci uczą się otaczającego świata.
TYMCZASEM: • ponad 40% rocznych i dwuletnich dzieci w Polsce korzysta z tabletów lub smartfonów, wśród nich niemal co trzecie korzysta z urządzeń mobilnych codziennie lub prawie codziennie, • 60% rodziców, którzy udostępniają dzieciom tablet lub smartfon, robi to, żeby zająć się swoimi sprawami, co czwarty po to, żeby dziecko zjadło posiłek, 18% – żeby dziecko zasnęło. • (Millward Brown Poland dla FDN, 2015)
KIEDY I JAK? • Dzieciom do drugiego roku życia nie zaleca się kontaktu z urządzeniami ekranowymi, w tym tabletami i smartfonami. • Udostępnianie urządzeń dotykowych dzieciom w wieku od 3 do 6 lat powinno być decyzją przemyślaną i obwarowaną szeregiem zasad.
NAJWAŻNIEJSZE Z NICH: • Należy zapewnić dzieciom dostęp jedynie do bezpiecznych i pożytecznych treści, dostosowanych do ich wieku. • Dzieci nie powinny korzystać z urządzeń mobilnych codziennie. Dobrym pomysłem jest ustalenie dnia lub dni, np. weekendu. • Warto, żeby jednorazowo dzieci nie korzystały z urządzeń mobilnych dłużej niż 15 20 minut. • Dzienny kontakt dzieci z wszelkimi urządzeniami ekranowymi nie powinien przekraczać od 30 min do 2 godzin głównie zależy to od wieku dziecka.
• Rodzice powinni towarzyszyć dzieciom w korzystaniu z urządzeń mobilnych, tłumaczyć im to, co widzą na ekranie, wykorzystywać wspólny czas do interakcji. • Nie należy udostępniać urządzeń mobilnych dzieciom przed snem. • Promieniowanie emitowane przez monitory tabletów i smartfonów źle wpływa na zasypianie i jakość snu. • Nie należy traktować korzystania z urządzeń mobilnych jako nagrody, a zakazu ich używania jako kary. Podnosi to w oczach dzieci atrakcyjność tych urządzeń i wzmacnia przywiązanie do nich. • Nie wolno pozwalać na korzystanie z urządzeń mobilnych, aby zmotywować dzieci do jedzenia, treningu czystości itp. • Opracowano głównie na podstawie zaleceń Amerykańskiej Akademii Pediatrycznej.
A JAKIE POZYTYWNE TREŚCI? • Nieodpowiednie udostępnianie dzieciom mediów elektronicznych może być dla nich zagrożeniem. Jednak korzystanie przez dzieci w wieku od 3 do 6 lat z urządzeń mobilnych może też mieć pozytywny wpływ na ich rozwój społeczny, emocjonalny, moralny i poznawczy. • W sklepach z aplikacjami można znaleźć coraz więcej propozycji adresowanych do dzieci w wieku przedszkolnym. Dużą część z nich trudno uznać za pożyteczną, szczęśliwie przybywa jednak aplikacji naprawdę wartościowych.
W poszukiwaniu pozytywnych treści na urządzenia mobilne warto skorzystać z popularnych wyszukiwarek (np. Google) – wpisanie odpowiedniego hasła np. „aplikacje dla dzieci” lub nazwy konkretnej aplikacji poz woli zapoznać się z informacjami od dystrybutorów aplikacji oraz opiniami innych internautów. Wpisując nazwę aplikacji w serwisie You Tube z dużym prawdopodobieństwem trafimy na film prezentujący jej działanie. Szukając aplikacji dziecięcych warto skorzystać również z katalogu Best. App prowadzonego przez Fundację Dzieci Niczyje. Jest on dostępny jako aplikacja (dla systemu Android) oraz strona – www. bestapp. fdn. pl. W katalogu można odnaleźć ponad sto aplikacji mobilnych przyjaznych dzie ciom podzielonych na osiem kategorii tematycznych: plastyczne, łamigłówki, zręcznościowe, muzyczne, językowe, przyrodnicze, matematyczne, inne. Każda aplikacja jest oznaczona specjalnymi ikonami informującymi o wieku odbiorców (3+, 5+) oraz zawartości reklam i mikropłatności wewnątrz aplikacji.
ZANIM UDOSTĘPNIMY… • …dziecku smartfona czy tabletu warto zadbać o jego odpowiednie zabezpieczenie. W tym celu można skorzystać z dostępnych na rynku aplikacji kontroli rodzicielskiej. Dają one możliwość filtrowania treści, kontrolowania czasu i aktywności dziecka online itp. Aplikacje te dostępne są w sklepach online właściwych dla danego systemu operacyjnego. • Należy jednak zacząć od ustalenia hasła dostępu do urządzenia – zapobiegnie to niekontrolowanemu korzystaniu przez dziecko z tabletu lub smartfona. Następny krok to odpowiednie skonfigurowanie ustawień danego urządzenia.
NIE ZALEŻNIE OD SYSTEMU URZĄDZENIA RODZIC MA WIELE MOŻLIWOŚCI: • może ograniczyć dostęp do wybranych treści, • może określić ograniczenie wiekowe dotyczące np. filmów, • może zablokować dostęp do muzyki, teledysków i podcastów „dla dorosłych”.
CO ROBIĆ GDY…. ? • przyzwyczailiśmy już roczne czy dwuletnie dziecko do korzystania ze smartfona i nie potrafimy się nim zaopiekować bez udostępniania mu tych urządzeń? • Albo jak reagować na sytuacje, kiedy starsze dzieci korzystają z urządzeń dotykowych w sposób budzący nasz niepokój?
WSPOMNIANE SYTUACJE TO M. IN. : • dziecko reaguje rozdrażnieniem, a nawet agresją w przypadkach ograniczenia lub braku dostępu do urządzeń mobilnych, • kłopoty dziecka z zaśnięciem i innymi codziennymi czynnościami są prawdopodobnie wynikiem korzystania przez nie z tabletu lub smartfona, dziecko odmawia lub podejmuje z niechęcią aktywności niezwiązane z mediami elektronicznymi, • tablet i smartfon są wiodącymi tematami poruszanymi przez dziecko.
PAMIĘTAJ! • Dla dziecka w wieku przedszkolnym aktywności online powinny być jedynie dodatkiem do atrakcyjnych form spędzania czasu bez udziału urządzeń elektronicznych. • Opiekunowie powinni ustalić między sobą zasady korzystania dziecka z urządzeń mobilnych i z konsekwencją je egzekwować. • Jeżeli sytuacja wymyka się spod kontroli, warto szukać pomocy u psy chologa dziecięcego i dowiedzieć się jak stawiać dziecku granice, jak towarzyszyć dziecku w emocjach, oraz jak spędzać z nim aktywnie czas.
Pomocna będzie również rozmowa z konsultantem bezpłatnego Telefonu dla Rodziców i Nauczycieli w Sprawie Bezpieczeństwa Dzieci 800 100.
ŹRÓDŁA: • https: //pem. itl. waw. pl/artyku%C 5%82 y/pole elektromagnetyczne zrodla regulacje pomiary/ • http: //mamatatatablet. pl/ • https: //dziecisawazne. pl
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ
- Slides: 28