KOOLSTOFCHEMIE organische chemie KOOLWATERSTOFFEN Waterstof H Koolwaterstoffen bevatten

KOOLSTOFCHEMIE organische chemie

KOOLWATERSTOFFEN Waterstof (H) Koolwaterstoffen bevatten de atoomsoorten koolstof (C) en waterstof (H) Koolstof (C)

VERBRANDING VAN KOOLWATERSTOFFEN Nodig: Volledige verbranding van methaan: CH 4 + 2 O 2 CO 2 + 2 H 2 O • Bij volledige verbranding van koolwaterstoffen ontstaan water en koolstofdioxide. • Bij onvolledige verbranding kan ook koolstofmonoxide (zeer giftig) en zelfs koolstof ontstaan.

AARDOLIE • Aardolie is een van de belangrijktste brandstoffen. • Ruwe aardolie is een dikke bruine vloeistof die niet direct bruikbaar is. • Het is een mengsel van zeer veel koolwaterstoffen. • Om de aardolie geschikt te maken wordt deze gedestilleerd. • Dit wordt gedaan in olieraffinaderijen.

KRAKEN • Er is meer behoefte aan benzine dan via aardoliedestillatie kan worden gemaakt. • We kunnen, door energie toe te voegen, koolwaterstoffen met lange ketens opbreken in kleinere producten. • Dit proces heet kraken.

EXOTHERM VS ENDOTHERM • Bij verbranding komt energie vrij: het is een exotherme reactie • Kraken kost energie en is een endotherme reactie. KRAAKTOREN

KATALYSATOR Om schadelijke stofuitstoot door bijvoorbeeld auto’s tegen te gaan. Wordt een katalysator gebruikt. Deze zorgt ervoor dat alle gassen volledig verbranden!

ALKANEN Alkanen voldoen aan de formule Cn. H 2 n+2. Tussen de C-atomen komen alleen enkele bindingen voor.

Naamgeving Alkanen Onderscheid tussen onvertakte en vertakte alkanen. BASIS: naamgeving eerste zes onvertakte alkanen LEREN ! Zie tabel 66 D Mijn Ezel Poept Bovenop Peters Hoofd LET OP: Naam slaat op het aantal C-atomen.

ISOMEREN: Verbindingen met dezelfde molecuulformule, maar verschillende structuurformule. Voorbeeld: C 4 H 9 Cl Zijn er van C 4 H 9 Cl nog meer isomeren?

Naamgeving vertakte alkanen Stamnaam: langste onvertakte C-keten (de hoofdketen). Zijgroep: methyl (1 C) of ethyl ( 2 C) etc. Nummering: hoofdketen nummeren en plaats van zijgroep met nummer aangeven. (Zo laag mogelijk nummeren) CH 3 | CH 2 – CH | | CH 3 Stamnaam: pentaan Zijgroep: methyl (CH 3) Nummering: 2 (dus niet: 4) Naam: 2 -methylpentaan

Dezelfde regels gelden ook voor andere zijgroepen zoals F, Cl, Br en I. CH 3 Br | | CH 2 – CH 2 | CH 3 – CH 2 CH 3 Cl | | CH – CH 2 | | CH 3 F Stamnaam: hexaan Zijgroep: broom Nummering: 3 (dus niet: 4) Naam: 3 -broomhexaan Gecombineerd: 1 -fluor-2 -chloor-3 -methylbutaan

Meerdere groepen van dezelfde soort Aantal aangeven met di (2), tri (3), tetra (4), penta (5) en hexa (6). Ook bij nummering! Bijvoorbeeld: 1, 2 -dichloorbutaan 2, 2, 4 -trimethylpentaan

Naamgeving van alkenen C 1 2 3 4 5 6 Stam meth prop but pent hex alkaan aan aan C 1 2 3 4 5 6 Stam meth prop but pent hex alkeen -een een een Alleen enkele C-C Eén C=C, de rest C-C Cn. H 2 n+2 Cn. H 2 n Waar zit de dubbele binding?

1 -broompropaan 3 -broom(-1 -)propeen 2 -broompropeen “broompropeen” 1 -broompropeen Dubbele binding krijgt laagste nummer CH 2=CH―CH 2―CH 3 en CH 3―CH=CH―CH 3 1 -buteen en 2 -buteen

methylbutaan 1 -fluor-2 -buteen 3 -methyl-1 -buteen methylpropeen

OVERZICHT Koolstofverbinding Kenmerk Alkaan Alleen enkele C-C binding Alkeen 1 x een C=C binding Alkanol (alcoholen) Alleen enkele C-C binding èn O-H groep (of: OH) Alkaanzuur (carbonzuren) Alleen enkele C-C binding èn C-O-H groep (of: COOH) ║ O

Extra regels naamgeving alkanolen (alcoholen): Alcoholen: Naam eindigt met ‘ol’ (geeft OH-groep aan) OH-groep krijgt zo laag mogelijk nummer 3 -chloor-2 -butanol of 3 -chloorbutaan-2 -ol

Extra regels naamgeving alkaanzuren (carbonzuren) : Carbonzuren: Naam eindigt met ‘zuur’ (geeft COOH-groep aan) C-atoom van COOH behoort tot hoofdketen C-atoom van COOH-groep krijgt altijd nr 1 3 -methylbutaanzuur