Konungariket Sverige Krlestwo Szwecji Szwecja w piguce Stolica

Konungariket Sverige Królestwo Szwecji

Szwecja w pigułce • Stolica: Sztokholm • Ważniejsze miasta: Göteborg, Malmö, Uppsala, Linköping, Örebro • Obszar: 449 964 km 2 • Długość granic z sąsiadami: Finlandia 586 km, Norwegia 1619 km • Ludność: 8 873 052 • Gęstość zaludnienia: 19 osób / km 2 • Kobiety / Mężczyżni: 50, 5% / 49, 5% • Średnia długość życia: 79, 58 lat • Języki: szwedzki, mniejszości lapońsko- i fińskojęzyczne • Religia: luteranie 87%, katolicy, baptyści, prawosławni, muzułmanie, żydzi • Ustrój: monarchia konstytucyjna • Waluta: 1 korona szwedzka = 100 öre • Strefa czasowa: taka sama jak w Polsce (GMT +01. 00) • Elektryczność: napięcie 220 V, standard europejski • Kod samochodowy: S • Domena internetowa: . se • Numer kierunkowy: +46

Flaga Szwecji zaprojektowana została w 1904 roku. Jest wzorowana na duńskiej fladze narodowej. Dannebrogen. Kolory flagi pochodzą prawdopodobnie z XIV. Flaga w Szwecji miała swoje święto 6 czerwca Svenska Flaggans Dag a obecnie ten dzień został mianowany Świętem Narodowym Szwecji.

Herb Szwecji Mały herb powstał w 1365 r. Król Magnus Eriksson używał go jako symbolu swego tytułu króla Szwecji, Norwegii i Skanii. Przedstawia on trzy korony na tle niebieskiej tarczy. Nad tarczą umieszczona jest korona królewska. Jest to najwyższe odznaczenie przyznawane w Szwecji.

Duży herb Szwecji Duży herb datowany jest na lata czterdzieste XV w. , kiedy to pojawił się po raz pierwszy na pieczęci króla Karola Knutssona Bondego. Herbem tym posługują się królowie szwedzcy, a w szczególnych przypadkach - rząd i parlament. Centralnie umieszczona niebieska tarcza podzielona jest na cztery części. Dwie z nich zajmują dwa godła mniejsze, a dwie pozostałe - lwy Folkungów (dynastii z XIII i XIV w. ). W samym centrum tarczy znajduje się herb aktualnie panującej rodziny królewskiej. Od początku XIX w. jest nim herb Bernadotte.

Hymn Szwecji • • Du gamla, du fria • • • Du gamla, du fria, du fjällhöga Nord, Du tysta, du glädjerika sköna! Jag hälsar dig, vänaste land uppå jord, Din sol, din himmel, dina ängder gröna. • • • Du tronar på minnen från fornstora da'r, då ärat ditt namn flög över jorden. Jag vet att du är och du blir, vad du var. Ja, jag vill leva, jag vill dö i Norden.

Szwecja jest członkiem Unii Europejskiej od 1995 roku

Monarchia Szwedzka Karol XVI Gustaw, Carl Gustaf Folke Hubertus (ur. 30 kwietnia 1946 w Sztokholmie) - król Szwecji od 15 września 1973 roku. Jedyny syn i najmłodsze dziecko księcia szwedzkiego Gustawa Adolfa (19061947), syna króla Szwecji Gustawa VI Adolfa, i Sybilli Koburg. Dzieci: księżniczka Wiktoria – następczyni tronu, książę Karol Filip, księżniczka Magdalena.

Święta i tradycje • Szwedzi obchodzą tradycyjne święta chrześcijańskie: Boże Narodzenie, Wielkanoc, Zielone Świątki, Wniebowstąpienie. Świeckie dni świąteczne to 1 maja z tradycyjnymi pochodami ruchu robotniczego i 6 czerwca, od 2005 r. Święto Narodowe Szwecji. Szwedzi obchodzą też święta o tradycji pogańskiej: Wieczór Walpurgii 30 kwietnia i Noc Świętojańską. 13 grudnia tradycyjnie świętuje się przynoszącą światło Świętą Łucję

Kraj reniferów, łosi i lasów

Największe szwedzkie miasta • Sztokholm • Göteborg • Malmö

Znane szwedzkie marki To Volvo, Saab (lotnicza i samochodowa), Scania, Koenigsegg, Ericsson, Electrolux, Husqvarna, Vattenfall AB, Skanska AB, Nordea Bank, Tetra Pak, H&M i IKEA.

Co jeść i pić w Szwecji? • • Na drugie danie Szwedzi najczęściej jadają klopsiki z mielonego mięsa zwane köttbullar, które każda gospodyni przygotowuje według własnej receptury, nierzadko przekazywanej z pokolenia na pokolenie. Smorgasbord - typowy szwedzki bufet, w Polsce zwany szwedzkim stołem, składa się z rozmaitych potraw, jednak jedzenie należy zawsze rozpocząć od śledzia. Następnie jada się danie zimne, potem gorące i wreszcie deser. Biesiadnicy sami się częstują, sami też zmieniają talerze między posiłkami, "Pokusa Janssona" - zapiekanka z anchois, ziemniaków, plasterków cebuli i dużej ilości śmietany. Ulubionym napojem Szwedów jest natomiast… mleko. Popijają nim niemal wszystkie posiłki. Mleko musi być jednak zimnie i nie przegotowane. Chętnie pija się także jogurty - fil, grzane wino - glögg, piwo - starköl oraz bezalkoholowy napój lättöl.

Szwedzi są jednym z narodów, który czyta najwięcej gazet. Prawie każde miasteczko ma swoją lokalną gazetę. Dwa największe tabloidy to Aftonbladet i Expressen. Szwedzka gazeta Metro została wpisana do Księgi Rekordów Guinnessa jako gazeta o największym nakładzie na świecie, chociaż jest to gazeta bezpłatna, rozdawana na ulicy, wydawana w wielu językach.

Obiekty z listy światowego dziedzictwa UNESCO w Szwecji: Rezydencja królewska w Drottningholm położona jest na jednej z wysp Jeziora Mälar na przedmieściach Sztokholmu. Zespół obejmuje także doskonale zachowany teatr, wzniesiony w 1766 roku, pawilon chiński oraz ogrody i stanowi najlepszy przykład XVIII-wiecznej rezydencji królewskiej w Europie Północnej, zainspirowanej pałacem w Wersalu.

Odlewnia żelaza w Engelsberg W XVII i XVIII wieku Szwecja przodowała w produkcji wysokiej jakości żelaza. Odlewnia żelaza w Engelsberg stanowi najpełniejszy i najlepiej zachowany przykład tego typu odlewni.

Hanzeatyckie miasto Visby • Pomiędzy XII i XIV wiekiem Visby, dawne miasto Wikingów na Gotlandii, było głównym ośrodkiem Hanzy na Bałtyku. Dzięki XIII-wiecznym murom miejskim oraz pochodzącym z tego samego okresu przeszło 200 magazynom i domom kupieckim, Visby jest najlepiej zachowanym miastem warownym i handlowym Europy Północnej.

Port morski w Karlskronie Karlskrona stanowi wyjątkowy przykład europejskiego założonego miasta portowego, charakterystycznego dla końca XVII wieku. Pierwotny plan oraz liczne budowle zachowały się w nienaruszonym stanie, podobnie jak niektóre instalacje portowe świadczące o późniejszym rozwoju Karlskrony, aż do czasów obecnych.

Krajobraz rolniczy południowej Olandii Nad południową częścią Olandii, na Morzu Bałtyckim, góruje wapienny płaskowyż. Obszar jest zamieszkały od 5 tys. lat, a jego mieszkańcy dostosowali swój tryb życia do wymogów fizycznych wyspy, czego konsekwencją jest unikalny krajobraz, stanowiący świadectwo nieprzerwanego osadnictwa od prahistorii po czasy obecne.

Inne zabytki Szwecji Gripsholm - renesansowy zamek w Szwecji nad jeziorem Mälaren, rezydencja królów szwedzkich. Pierwotna twierdza średniowieczna została zbudowana w 1380 przez Bo Jonssona Gripa i należała do jego rodziny aż do konfiskaty zamku przez króla Gustawa I Wazę w 1526. Ten dokonał gruntownej przebudowy budynku w stylu renesansowym. Do 1713 był rezydencją królewską. W latach 1563 -1567 król Szwecji Eryk XIV więził tu księcia Finlandii Jana III Wazę i jego żonę Katarzynę Jagiellonkę. Tu 20 czerwca 1566 urodził się ich syn, późniejszy król Polski i Szwecji Zygmunt III Waza. W latach 1713 -1773 zamek był więzieniem. W 1773 został wyremontowany przez króla Gustawa III. Kolejną restaurację zamek przeszedł w 1889 -1894

Zamek Kalmarski To warownia położona w średniowiecznej części szwedzkiego miasta Kalmar. Historia budowy zamku sięga XII wieku, kiedy to wybudowano ufortyfikowaną wieżę obronną i obserwacyjną. W latach 80. XIII wieku król Szwecji Magnus I Birgersson rozbudował fortyfikacje i wieża obserwacyjna stała się zamkiem. W następnych latach twierdza była wielokrotnie przebudowywana. 20 lipca 1397 roku na zamku zawarto akt Unii kalmarskiej pomiędzy władcami Szwecji, Danii i Norwegii. Największe zmiany forteca przeszła w XVI wieku, kiedy to królowie z dynastii Wazów (Gustaw I i jego dwaj synowie: Eryk XIV i Jan III) przebudowali średniowieczną warownię w zamek godny siedziby królewskiej. Forteca była wielokrotnie oblegana. W roku 1598 król Polski Zygmunt III Waza zdobył zamek, a następnie, przez rok, wojska polskie (pod wodzą Władysława Bekiesza) broniły twierdzy przed najazdami oddziałów Karola Sudermańskiego. Najtrudniejszą bitwą o zamek była ta z roku 1611, kiedy podczas wojny kalmarskiej Szwedzi przegrali walki na otwartym polu, ale obrońcy zamku, pozostawieni bez wsparcia, nie poddali się. Wiele krwi przelano także podczas wojny skańskiej, ale był to ostatni tak krwawy konflikt w dziejach zamku. Ostatnim królem, który rezydował na zamku był Karol XI Wittelsbach (panował w latach 1660 -1692). Po opuszczeniu twierdzy przez dwór królewski, zaczęła ona tracić na znaczeniu (podobnie jak całe miasto Kalmar). Zamek od XVII wieku do dzisiaj pozostał w niemal niezmienionym kształcie i jest jedną z najlepiej zachowanych renesansowych twierdz w Szwecji. W roku 1997 na zamku świętowano sześćsetną rocznicę zawarcia Unii kalmarskiej.

Kościół Admiralicji (szw. Amiralitetskyrkan znany także jako Ulrica Pia) - kościół w Karlskronie, Szwecja, powstał w 1685 roku i jest największą drewnianą świątynia w Szwecji, mogąca pomieścić 4000 osób. Z zewnątrz kościół pokryty jest farbą koloru Falu rödfärg (czerwony falu), czyli w tradycyjnym szwedzkim kolorze. Świątynia ma kształt kwadratu położonego na planie krzyża greckiego, którego krzyżujące się ramiona mają długość 20 metrów. Wnętrze kościoła pomalowane jest w odcieniach koloru niebieskiego. W odróżnieniu od pełnych przepychu dekoracji polskich kościołów z epoki baroku, tu dominuje typowa dla protestanckiej Szwecji prosta i surowa forma. Architekt kościoła nie jest znany, jednak prawdopodobnie był nim Erik Dahlbergh. Nieopodal kościoła, w parku Amiralitetsparken znajduje się zabytkowa dzwonnica Amiralitetsklockstapeln, której dzwony są zsynchronizowane z Kościółem Admiralicji.

Figura Rosenboma Przed kościołem stoi licząca ponad 200 lat, drewniana figura żebraka Rosenboma legendarnej postaci, która podobno w noc sylwestrową 1717 roku zamarzła z wyciągniętą w żebraczym geście ręką.

Skokloster Barokowy zamek w gminie Håbo pod Sztokholmem na jeziorem Mälaren wzniesiony w latach 1654 -1676. Zamek Skokloster został zaprojektowany przez Nicodemusa Tessina Starszego. Fundatorem budowli był feldmarszałek Karol Gustaw Wrangel. Od 1676 roku właścicielem rezydencji był skandynawski ród Brahe, a od 1930 roku rodzina von Essens. W 1967 roku zamek został kupiony przez rząd szwedzki i przeznaczony na cele muzealne.

Anders Celsius 27 stycznia 2001 r. mija 300 lat od urodzin szwedzkiego astronoma, któremu zawdzięczamy jedną z najpowszechniej używanych skal temperatur. Uczonym tym jest Anders Celsius, wynalazca skali Celsjusza. Anders Celsius urodził się 27 stycznia 1701 r. w Uppsali w rodzinie uczonych. Jego obaj dziadkowie byli profesorami - matematyki (ze strony ojca) i astronomii (ze strony matki). Również ojciec Andersa, Nils Celsius, był profesorem astronomii. Celsius nie zapisał się w szczególny sposób w historii astronomii. Należał do pierwszych uczonych, którzy stwierdzili, że zjawisko zórz polarnych ma charakter magnetyczny. Opublikował katalog jasności około 300 gwiazd, wyznaczonych w oryginalny sposób. Osłabiał światło gwiazdy za pomocą płytki szklanej. Za miarę jasności gwiazdy przyjmował liczbę płytek, które pozwalały całkowicie stłumić jej blask. W systemie Celsiusa najjaśniejsza gwiazda ziemskiego nieba, Syriusz, miała jasność 25 płytek szklanych. W 1742 r. w "Kungliga Swenska Wetenskaps Academiens Handlingar" (Kroniki Królewskiej Szwedzkiej Akademii Nauk) ukazał się artykuł Celsiusa, zatytułowany "Uwagi o dwóch stałych stopniach termometru". W ten sposób narodziła się skala Celsjusza, a uczony trafił do historii fizyki.

Karol Linneusz po szwedzku Carl von Linné, po łacinie Carolus Linnaeus - ur. 23 maja 1707 w Råshult, zm. 10 stycznia 1778 w Uppsali – szwedzki przyrodnik, profesor uniwersytetu w Uppsali.

Astrid Lindgren ur. 14 listopada 1907 w Vimmerby, zm. 28 stycznia 2002 w Sztokholmie – szwedzka autorka literatury dziecięcej. Swoją przygodę z literaturą rozpoczęła późno, w wieku 37 lat, napisaniem książki Zwierzenia Brit-Marii. Powieść została bardzo pozytywnie przyjęta przez młodych czytelników i autorka rozpoczęła pisanie kolejnych książek dla dzieci. Wśród jej dorobku literackiego znajduje się ponad 20 powieści i zbiorów opowiadań dla dzieci, a ponadto sztuki teatralne i słuchowiska radiowe. Wiele z jej powieści zostało sfilmowanych. Przygody Pippi czy "Dzieci z Bullerbyn" znane są czytelnikom na wszystkich kontynentach. Pisarka doczekała się wielu prestiżowych nagród szwedzkich i zagranicznych (m. in. Right Livelihood Award w 1994 roku). Na wniosek polskich dzieci otrzymała Order Uśmiechu. W Polsce przyznano jej także 2 maja 1989 tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Warszawskiego.

Birgit Nilsson ur. 17 maja 1918 w Västra Karup niedaleko Helsingborg, zm. 25 grudnia 2005 w Västra Karup, szwedzka śpiewaczka operowa, sopran dramatyczny, uważana za czołową wykonawczynię oper Wagnera w okresie powojennym.

Alfred Nobel ur. 21 października 1833 w Sztokholmie, zm. 10 grudnia 1896 w Sanremo – wynalazca dynamitu, przemysłowiec i naukowiec szwedzki, fundator Nagrody Nobla.

Tony Rickardsson (ur. 17 sierpnia 1970 w Grytas, Szwecja), żużlowiec szwedzki, honorowy obywatel Tarnowa (2006). Jeden z najbardziej utytułowanych żużlowców w historii. Sześciokrotny indywidualny mistrz świata (1994, 1998, 1999, 2001, 2002 oraz 2005), zdobywał ponadto srebrne (1991, 1995, 2004) oraz brązowe medale IMŚ (2000, 2003). Brązowy medalista mistrzostw świata juniorów w 1990 roku. Z reprezentacją Szwecji wielokrotny medalista drużynowych mistrzostw świata (w tym złoto w 1994, 2000, 2003 i 2004). Ośmiokrotny indywidualny mistrz Szwecji. Swoją bogatą karierę oficjalnie zakończył 1 sierpnia 2006 roku, ogłaszając to podczas konferencji prasowej w szwedzkim Sztokholmie. W drugiej połowie sezonu 2006 Tony Rickardsson organizował turnieje pożegnalne. W Polsce turniej ten obył się w Tarnowie (ostatnim klubie żużlowca w polskiej lidze. 16 września na torze tarnowskiej Unii odbył się "Final Lap Ostatnie Okrążenie".