Konumay renmeden baarmay renemezsiniz 1 SYLEYTE LER DME

“Konuşmayı öğrenmeden başarmayı öğrenemezsiniz”

1 - SÖYLEYİŞTE “Ğ”LER DÜŞME EĞİLİMİNDEDİR; KENDİNDEN ÖNCEKİ ÜNLÜYÜ UZATABİLİR. Yağmur Ağaç Oğlum Soğuk Boğuk Çocuğum Armağan Öğretmen Yığınak Çağdaş Oğuz Dağarcık Mübalağa Ertuğrul Sağlam Mağaza Mağara Buğulu Oğlak Papağan Kurbağa Olağan Dağarcık Sığınak Yığınak Ağustos

NOT-A : BAZI YUMUŞAK “Ğ”LER “V”YE DÖNÜŞEBİLİR. ANCAK, GÜNÜMÜZDE YAZILIŞLARI VE OKUNUŞLARI AYNIDIR. Oğmak Döğmek Koğmak Söğmek Öğün Soğan Güğercin Göğde Ovmak Dövmek Kovmak Sövmek Övün So(v)an Güvercin Gövde

NOT-B: BAZI “Ğ’LER “Y”YE DÖNÜŞÜR. eğer Eğlence Değnek Değişmek Değirmen Eğitim Diğer Değin Düğün Teğet Eğik Düğme İğne Çiğdem eyer eylence deynek deyişmek deyirmen eyitim diyer deyin düyün teyet eyik düyme iyne/i: ne çiydem

NOT-C: ÖNCESİNDE “A” HARFİ BULUNAN “Ğ”LER KENDİSİNDEN SONRA GELEN “I” ÜNLÜSÜNÜ DÜŞÜRÜR… Ağır Çağır Bağır Sağır Dağınık Kızcağız Darmadağın Dağıstan Ağıt Kağıt Yağız Ağız Bağımsız Yağış Bağış Kağızman

DİKSİYON NEDİR? Diksiyon, insanoğlunun ağzından çıkanı kulağına duyurabilme sanatı değil, İnsanoğlunun ağzından çıkanı kulağına duyurabilme sanatıdır. Özgür Çoban DİKSİYONDAN MİKROFONA

2 - GELECEK ZAMAN EKİ “-ECEK” SÖYLEYİŞTE “-İCEK, -ICAK, -UCAK, -ÜCEK” ŞEKLİNE DÖNÜŞÜR VE BUNU FİİLİN SON HECESİNDEKİ ÜNLÜ BELİRLER. Bilecek Kalacak Olacak Ölecek Kılacak Gülecek Gelecek Bulacak bilicek kalıcak olucak ölücek kılıcak gülücek gelicek bulucak

NOT-A : GELECEK ZAMANIN 3. TEKİL ŞAHSI DIŞINDAKİ ÇEKİMLERİNDE DE FARKLILIKLAR GÖRÜLÜR. Kalacağı Kalacaksın Kalacak Kalacağız Kalacaksını Kalacaklar kalıca: m kalıcaksın kalıcak kalıca: z kalıcaksınız kalıcaklar

NOT-B: GELECEK KALIPLAŞTIĞINDA GELECEK DE BİR ZAMAN EKİ DEĞİŞME GÜN GÖRÜLMEYEBİLİR. GELECEK… giyecek yakacak Açacak çekecek yiyecek içecek, alacak, verecek, inecek duracak…

NOT-C: GELECEK ZAMAN EKİ E, A ÜNLÜLERİYLE BİTEN BİR FİİLLE GELİRSE DÜŞME VE DEĞİŞMELER GÖRÜLÜR. Demeyeceğiz Anlayacaksın Gelmeyecekler Yiyeceğiz Diyeceğim Yaşayacaktır Koklayacakmış Ödeyeceğim Uzayacak Bekleyeceğim ? ? ? ? ?

NOT-D: “U” ÜNLÜSÜYLE BİTEN FİİLLERE “ECEK” GELİNCE DARALMA GÖRÜLMEZKEN “Ü” SESLİSİNDE GÖRÜLÜR… Okuyacağım Dokuyacağım Uyuyacaksın Koruyacak Bürüyecek Yürüyecek Çürüyecek ? ? ? ?

KURTULUŞ Sabret, sevgilim her şey düzelecek Ben daha iyi bir insan olacağım Akşamları evimize vaktinde geleceğim Ağaçlar ve çiçekler içinde Kutu gibi bir evimiz olacak Ekmek derdi, kömür derdi bilmeyeceğiz Sabırlı ol bu kara günler geçecek Karanlıklar korkutamayacak bizi Rüzgâr üşütemeyecek Sabırlı ol sevgilim Ölüm her şeyi düzeltecek. Ümit Yaşar Oğuzcan DİKSİYONDAN MİKROFONA

3 - YER YÖN EKLERİ “-RE, -ERİ” ÜNSÜZLERLE BAŞLAYAN EK ALDIĞINDA DAHA ÇOK EKİN SONUNDA DÜŞME GÖRÜLEN ŞEKİL TERCİH EDİ(LEBİ)LİR… İçeride Burada Neredesin Şurada Şurda Orada Yukarıda İçerilek Üzere* ? ? ? ? ?

4 - İDİ, İMİŞ, İSE, İLE, İKEN BİTİŞİK OKUNUR. Senin ile ? O ise ? Küçük iken ? Ne ise ? Ne imiş ? Nerede is ? Kim idi ? Şimdi ise ? Gelir imiş ? Sevecek idi ?

NOT-A: EŞ GÖREVLİ CÜMLE VEYA YÜKLEMLERİ AYIRAN “VE BAĞLACI” SÖYLEYİŞTE DÜŞÜRÜLEBİLİR… GELDİM, GÖRDÜM VE YENDİM. HAMDIM, PİŞTİM VE YANDIM. Not-b: Heceyle yazılan şiirlerde ve bazı söz grupları veya tamlamalarda düşürülmez. (fecr ile, derd ile, vech ile, nush ile acz ile fakr ile aşk ile) Dolayısıyla, itibarıyla, tabiatıyla, hayırlısıyla, tamamıyla… Leylâ ile Mecnun, Ferhat ile Şirin, Kerem ile Aslı Seninle benimle onunla…(ilgi eki)DİKSİYONDAN MİKROFONA

5. “Y” KAYNAŞTIRMA HARFİ DE KENDİNDEN ÖNCE GELEN “A, E” ÜNLÜLERİNİ YAZILIŞTA DEĞİL SÖYLEYİŞTE “I, İ” SESLİLERİNE DÖNÜŞTÜRÜR. Çağlayan Sevmeyen Kılmayan Bilmeyen Sormayan Görmeyen Gülmeyen Kalmaya Gelmeye Araya Anlayarak ? ? ?

N O T - A : B A Z I S E V D A M I G Ü L Ü M E E L L E R İ M L E B Ü L S E N A Ş K I N A B E N K A H V E N O T - B : F İ İ L L E R D E B A H Ç E Y E , Z A M A N D O K U M A Y I G İ B İ Ş A K I M A Y I D A R A L M A Y E Ğ L E R İ M Ş İ İ R L E R İ O K U R K E N G Ö Z L E R İ N İ O K U M A Y I Y E Ğ L E R İ M … K Ö K L E R İ N D E T A H T A Y A , S E R Ç E Y E , O R T A Y A , G E C E Y E , D E O L M A Y A B İ L İ R … Y E Ğ L E R İ M Y A Z D I Ğ I M S Ö Z C Ü K M A S A Y A , H E R D A R A L M A G Ö R Ü L M E Z … P A R Ç A Y A ; E C E Y E , S E N E Y E …

6 - EMİR KİPİ BİRİNCİ TEKİL ŞAHISLARDA DEĞİŞME GÖRÜLÜR. NOT-A: “-EYİM” EKİ “-İYİM” ŞEKLİNİ “-AYIM” EKİ İSE “-IYİM” ŞEKLİNİ ALIR. Göreyim Kalayım Alayım Seveyim Diyeyim Yiyeyim Bakayım Yazayım Koruyayım ? ? ? ? ?

NOT-B: “-EYİM, -(T/P)AYIM” EKLERİ –“İYİM” ŞEKLİNE, OLUMSUZLUK EKİNDEN SONRA GELEN “ -MAYAYIM, -MEYEYİM” EKLERİ DE “-MİYİM” ŞEKLİNE DÖNÜŞÜR. Satayım Anlatayım Kapatayım Yapayım Atayım Kapayayım İteyim Öpeyim Unutayım Gelmeyeyim Kalmayayım ? ? ?

7 - “R” ÜNSÜZÜ, “YOR”, BİR(ŞEY) Bir çıkmaz sokaktayım, çıkar yol aranıyor! Dört mevsim üşüyorum, sıcak kol aranıyor! Bulunmaz biliyorum ne yapayım yine de Maddeye köle değil Hakka kul aranıyor!

NOT: ÖĞRENİLEN GEÇMİŞ, GELECEK VE ŞİMDİKİ ZAMAN EKLERİNDEKİ BAZI DÜŞMELER DE UYGUN DEĞİLDİR Gitmişsin/iz Öldüreceksin Geleceğin* Çıldırtacaksın Kalacak Arıyorum Bakıyorsun Gidiyorsunuz Gidecek misin ? ? ? ? ?