KONULARINA GRE R TRLER LRK R EPK R

KONULARINA GÖRE ŞİİR TÜRLERİ • LİRİK ŞİİR • EPİK ŞİİR • DİDAKTİK ŞİİR • PASTOREL ŞİİR • SATRİK ŞİİR

LİRİK ŞİİR • İçten gelen heyecanları coşkulu bir dille anlatan duygusal şiir türüdür. • Aşk, ayrılık, hasret, özlem konularını işleyen duygusal şiirlerdir. Okurun duygularına, kalbine seslenir. • Eskiden Yunanlılarda “lir” denen sazlarla söylendiğinden bu adı almıştır. • Günümüzde ezgilerinden ve duygu yoğunluğundan dolayı pek çoğu bestelenmiştir.

BİR BOZUK SAATİR YÜREĞİM, HEP SENDE DURUR Herkes seni sen zanneder. Senin sen olmadığını bile bilmeden, Sen bile. . Seni ben geçerken, Derim ki, Saati sorduklarında; Onu ”O” geçiyordur. Kimse anlam veremez. Tamir ettirmedin gitti derler şu saati. Ettirmek istiyor musun demezler. Bir bozuk saattir yüreğim, hep sende durur. Zamanı durdururum yüreğimde, Sensiz geçtiği için, Akrep yelkovana küskündür. Şu bozuk saat çalışsa benim için ölümdür. Bil ki akrep yelkovanı geçerse, Atan bu yüreğim durur. Bırak bozuk kalsın, hiç değilse; Bir bozuk saattir yüreğim, hep sende durur. TURGUT UYAR

• Savaş, kahramanlık ve yiğitlik gibi konuları coşkulu bir anlatımla işleyen şiirlere denir. • Destansı özellikler gösteren şiirlerdir. • Okuyanda coşku, yiğitlik duygusu, savaşma arzusu uyandırır.

BİR YOLCUYA Dur yolcu! Bilmeden gelip bastığın Bu toprak, bir devrin battığı yerdir. Eğil de kulak ver, bu sessiz yığın Bir vatan kalbinin attığı yerdir. Bu ıssız, gölgesiz yolun sonunda Gördüğün bir tümsek, Anadolu'nda, İstiklâl uğrunda, namus yolunda Can veren Mehmed'in yattığı yerdir. Bu tümsek, koparken büyük zelzele, Son vatan parçası geçerken ele, Mehmed'in düşmanı boğduğu sele Mübarek kanını kattığı yerdir. Düşün ki, haşr olan kan, kemik, etin Yaptığı bu tümsek, amansız, çetin Bir harbin sonunda bütün milletin Hürriyet zevkini tattığı yerdir. NECMETTİN HALİL ONAN

• Belli bir düşünceyi aşılamak ya da belli bir konuda öğüt, bilgi vermek, ahlâkî bir ders çıkarmak amacıyla öğretici nitelikte yazılan duygu yönü zayıf şiir türüdür. • Amaç belli bir düşünceyi benimsetmektir. İlim ilim bilmektir İlim kendin bilmektir Sen kendini bilmezsen Ya nice okumaktır YUNUS EMRE Kitap en iyi arkadaş Bana neyi sorsam söyler. Ne anlatsa en sonunda Çalış, iyi, doğru ol der FAZIL HÜSNÜ DAĞLARCA Topraktandır cümle beden Nefsini öldür ölmeden Böyle emretmiş Yaradan Sen kalemsin ben uç muyum? şık Veysel

• Doğa güzelliklerini, orman, yayla, dağ, köy ve çoban yaşamını ve bunlara duyulan özlemleri anlatan şiir türüdür. • Doğaya karşı bir sevgi bir imrenme söz konusudur bunlarda.

ÇOBAN ÇEŞMESİ Derinden derine ırmaklar ağlar, Uzaktan uzağa çoban çeşmesi, Ey suyun sesinden anlıyan bağlar, Ne söyler su dağa çoban çeşmesi. “Goynunu Şirin’in aşkı sarınca Yol almış hayatın ufuklarınca, O hızla dağları Ferhat yarınca Başlamış akmağa çoban çeşmesi… “O zaman başından aşkındı derdi, Mermeri oyardı, taşı delerdi. Kaç yanık yolcuya soğuk su verdi. Değdi kaç dudaga çoban çeşmesi. Vefasız Aslı’ya yol gösteren bu, Kerem’in sazına cevap veren bu, Kuruyan gözlere yaş gönderen bu… Sızmadı toprağa çoban ceşmesi. Leyla gelin oldu, Mecnun mezarda, Bir susuz yolcu yok şimdi dağlarda, Ateşten kızaran bir gül ararda, Gezer bağdan bağa çoban çeşmesi. Ne şair yaş döker, ne aşık ağlar, Tarihe karıştı eski sevdalar. Beyhude seslenir, beyhude çağlar, Bir sola, bir sağa çoban çeşmesi

Sonbahar geliyor serçe Yuvanı ne yapacaksın? Ayva çiçek açmadan önce. Meyvelerin içi geçecek Rüzgâr başka çeşit esecek Yağmurlarla ıslanacaksın. Cahit Külebi Tam otların sarardığı zamanlar Yere yüzükoyun uzanıyorum Toprakta bir telaş, bir telaş Karıncalar öteden beri dostum. Behçet Necatigil Havalar güzel gidiyor Sen de çiçek açtın erkenden Küçük zerdali ağacım, Aklın ermeden. Cahit Külebi Güneş ufkun kenarından Yavaş yükseliyor Köyün yüce dağlarından Serin nefesler geliyor Orhan Seyfi Orhon

• Toplum hayatındaki aksayan yönleri, düzensizlikleri, insanın değişik konulardaki eksikliklerini ve hatalarını eleştiren şiir türüdür. • Eleştirici bir anlatımı olan şiirlerdir. • Bir kişi, olay, durum iğneleyici sözlerle, alaylı ifadelerle eleştirilir. • Bu tür şiirlere Divan edebiyatında hiciv, Halk edebiyatında taşlama yeni edebiyatımızda ise yergi adı verilir.

TEVFİK FİKRET bu harmanın gelir sonu, kapıştırın ORHAN VELİ KANIK giderayak! yarın bakarsınız söner bugün ne atom bombası, çıtırdayan ocak! ne londra konferansı; bugünkü mideler kavi, bugünkü bir elinde cımbız, çorbalar sıcak, bir elinde ayna; atıştırın, tıkıştırın, kapış, umurunda mı dünya! çanak… yiyin efendiler yiyin, bu han-ı iştiha sizin, doyunca, tıksırınca, çatlayıncaya NEYZEN TEVFİK kadar yiyin! Kime sordumsa seni doğru cevap vermediler; Kimi hırsız, kimi alçak, kimi deyyus! dediler… Künyeni almak için, partiye ettim telefon: Bizdeki kayda göre, şimdi o meb’us dediler!. .

Nerede bir can ölse, oralı olur yüreğim. Olmalı zaten. Olmazsa insan olmaz yüreğim AHMET ARİF