Kontabiliteti i menaxhmentit dhe mjedisi biznesor Ligjrata 1

Kontabiliteti i menaxhmentit dhe mjedisi biznesor Ligjërata 1 1

Sistemi i kontabilitetit dhe i menaxhimit të kostos Studimi i kontabilitetit dhe i menaxhimit të kostos kërkon që të kuptohen: - Konceptet themelore të kostos - Termat mbi kostot dhe - Sistemet e informacionit që i prodhojnë ato. 2

Sistemi i kontabilitetit dhe i menaxhimit të kostos Çfarë është sistemi i informacionit? A ka sisteme të ndryshme për qëllime të ndryshme? Çfarë kuptojmë me kostot? A ka kosto të ndryshme për qëllime të ndryshme? 3

Sistemi i kontabilitetit dhe i menaxhimit të kostos Një sistem informacioni hartohet për të siguruar informacione për personat e kompanisë të cilëve mund t’iu duhet ky informacion. P. sh. Sistemi i informacionit të burimeve njerëzore (që ndjek njerëzit ndërsa punësohen) Sistemi i planifikimit të kërkesave për material (lëndë të parë për prodhim). 4

Sistemi i kontabilitetit është një seri e hapave të performuar për të analizuar, regjistruar, përmbledhur, klasifikuar, raportuar dhe interpretuar ngjarjet ekonomike të një organizate dhe të përgatit raportet financiare.

Sistemi i kontabilitetit Sistemet e kontabilitetit janë të dizajnuara për të plotësuar nevojat e vendimmarrësve të cilët shfrytëzojnë informatat financiare. Secili biznes ka një lloj të sistemit të kontabilitetit. Këto sisteme mund të jenë shumë të thjeshta apo shumë të komplikuara, por vlera reale e një sistemi të kontabilitetit qëndron në informatat që ofrojnë ato sisteme.

Sistemi i kontabilitetit Kontabiliteti është sistem i cili Identifikon Regjistron Relevante informatat që janë Komunikon Të besueshme Të krahasueshme Për të ndihmuar shfrytëzuesit për marrjen e vendimeve më të mira

PSE NE KEMI NJË SISTEM TË KONTABILITETIT? Ü Sistemet e kontabilitetit janë mjeshtri në vete. Ato janë krijuar për t’i ndihmuar njeriut përmbushjen e qëllimeve Ü Bilanci i gjendjes lejon krahasimin e aseteve, detyrimeve dhe ekuitetit të pronarëve Ü Pasqyra e të ardhurave përshkruan ndryshimet në ekuitetin e pronarëve nga operacionet e kryera, etj. Ü Regjistrimet dhe kontrolli financiar i brendshëm siguron asetet e kompanisë Ü Raportet e audituara zvogëlojnë rrezikun Ü Raportet e audituara i lejojnë kompanisë të huazoj kapital nga dikush tjetër

Roli i kontabilitetit në shoqëri Kontabiliteti ofron informacione që janë të dobishme në përgjigjen në pyetjet mbi shpërndarjen e burimeve A duhet që të investoj para në IBM apo General Motors? 1 -9

Sistemi i kontabilitetit Dy janë tiparet kryesore të sistemit të informacionit kontabël: 1. Së pari, inputet për një sistem informacioni kontabël janë zakonisht ngjarjet (transaksionet ekonomike), 2. Së dyti, modeli operacional i një sistemi informacioni kontabël është i lidhur me përdoruesit e informacionit, meqenëse outputi i sistemit të informacionit shkakton veprimet e përdoruesit. 10

KONTABILITETI FINANCIAR DHE I MENAXHMENTIT Sistemi i informacionit kontabël brenda një ndërmarrje ka dy nënsisteme kryesore: 1. Një sistem informacioni kontabël dhe 2. Një sistem kontabël të menaxhimit të kostos që lidhet ngushtë me kontabilitetin e menaxhmentit

Sistemi i informacionit të kontabilitetit financiar Merret kryesisht me prodhimin e rezultateve përdoruesit e jashtëm. Ai përdor si input ngjarje ekonomike të mirëspecifikuara dhe proceset e tij ndjekin rregulla dhe marrëveshje të caktuara. Për kontabilitetin financiar, natyra e inputit dhe e rregullave për marrëveshjet që drejtojnë proceset, përkufizohen nga SEC dhe FASB. 12

Shfrytëzuesit e informatave të kontabilitetit Kontabiliteti financiar SHFRYTëZUESIT E JASHTëM • • • investitorët kreditorët rregullatorët konsumatorët konkurenca Kontabiliteti i menaxhmentit pronarët SHFRYTëZUESIT E BRENDSHëM menaxherët punëtorët

Sistemi i KONTABILITETIT FINANCIAR Shfrytëzuesit Karakteristikat Raportet financiare Të jashtëm dhe menaxhmenti Objektive Të përgatitura sipas IFRS Të përgatitura periodikisht Entitete biznesore

SISTEMI I KONTABILITETIT FINANCIAR Kontabiliteti financiar ofron të dhëna në formë të informatave të shprehura në raporte financiare. Ato janë:

Katër pasqyrat bazike financiare Pasqyra e rrjedhjes së të parasë Bilanci i gjendjes Raporti i fitimeve të mbajtura Pasqyra e të ardhurave Pasqyrat financiare përmbledhin aktivitetet financiare të biznesit.

Sistemi i KONTABILITETIT TË MENAXHMENTIT Shfrytëzuesit Karakteristikat Raportet e menaxhmentit Menaxhmenti Objektive dhe subjektive Të përgatitura në pajtim me nevojat e menaxhmentit Të përgatitura periodikisht apo sipas nevojës Për entitetin biznesor apo një segment të tij

Kontabiliteti i menaxhmentit 1. I fokusuar brenda Kontabiliteti financiar 1. I fokusuar jashtë

Kontabiliteti i menaxhmentit 1. I fokusuar brenda 2. Pa rregulla të përcaktuara Kontabiliteti financiar 1. I fokusuar jashtë 2. Rregullat sipas SNK

Kontabiliteti i menaxhmentit 1. I fokusuar brenda 2. Pa rregulla të përcaktuara 3. Informacione financiare dhe jo financiare; informacione të mundshme subjektive Kontabiliteti financiar 1. I fokusuar jashtë 2. Rregullat sipas SNK 3. Informacione financiare objektive

Kontabiliteti i menaxhmentit 1. I fokusuar brenda 2. Pa rregulla të përcaktuara 3. Informacione financiare dhe jo financiare; informacione të mundshme subjektive 4. E orientuar kah e ardhmja Kontabiliteti financiar 1. I fokusuar jashtë 2. Rregullat sipas SNK 3. Informacione financiare objektive 4. Orientim historik

Orientimi në kohë Kontabiliteti financiar regjistron dhe raporton ngjarjet që veç kanë ndodhur

Kontabiliteti i menaxhmentit 1. I fokusuar brenda 2. Pa rregulla të përcaktuara Kontabiliteti financiar 1. I fokusuar jashtë 2. Rregullat sipas SNK 3. Informacione financiare dhe jo financiare; objektive informacione të 4. Orientim historik mundshme subjektive 4. E orientuar kah e ardhmja 5. Informacione mbi firmën si tërësi 5. Vlerësimi i brendshëm dhe vendimet e bazuara në informacione detale

Orientimi në kohë Kontabiliteti i menaxhmentit rreptësisht thekson ofrimin e informacioneve mbi ngjarjet e ardhshme © 2003 Prentice Hall Business Publishing, Cost Accounting 11/e, Horngren/Datar/Foster

Kontabiliteti i menaxhmentit 1. I fokusuar brenda 2. Pa rregulla të përcaktuara Kontabiliteti financiar 1. I fokusuar jashtë 2. Rregullat sipas SNK 3. Informacione financiare dhe jo financiare; objektive informacione të 4. Orientim historik mundshme subjektive 4. E orientuar kah e ardhmja 5. Informacione mbi firmën si tërësi 5. Vlerësimi i brendshëm 6. Të vetë-përmbajtura dhe vendimet e bazuara në informacione detale 6. Multidisciplinar

1 -26 Roli i kontabilitetit të menaxhmentit në organizatë Orientimi në vendimmarrje Qëllimi i kontabilitetit menaxherial është të ofrojë informacione të dobishme për menaxherët e brendshëm për të ndihmuar ata në vendimmarrje që arrihet duke menaxhuar njerëzit, projektet, produktet apo segmentet e biznesit.

SISTEMI I KONTABILITETIT TË MENAXHMENTIT Merret kryesisht për prodhimin e rezultateve përdoruesit e brendshëm, duke përdorur inpute dhe procese që janë të nevojshme për të kënaqur objektivat e menaxhimit. Sistemi i informacionit të KM nuk lidhet nga kriteret e vendosura nga jashtë, të cilat përcaktojnë inputet dhe proceset. Në vend të kësaj, kriteret që drejtojnë inputet dhe proceset përcaktohen nga vetë njerësit në kompani. 27

SISTEMI I KONTABILITETIT TË MENAXHMENTIT Ka tri objektiva të gjëra të cilat sigurojnë informacione për: Përcaktimin e kostos së shërbimeve, produkteve dhe objekteve tjera me interes për menaxhmentin, 2. Planifikimin, kontrollin, vlerësimin dhe përmirësimin e vazhdueshëm 3. Marrjen e vendimit 1. 28

Përgjegjësitë e menaxherit Planifikimi Vendim marrja 1 -29 Përcaktimi i qëllimeve dhe objektivave Udhëheqja Përcjellja e operacioneve të përditshme Kontrolli Vlerësimi i rezultateve të operacioneve

1 -30 Funksionet e menaxhmentit Planifikimi Përcakton objektivat afat shkurtër apo afatgjatë si dhe taktikat për të arritur ato. Kontrolli Organizimi Krahason rezultatet e aktuale Përcakton burimet e me ato të buxhetuara. domosdoshme për të Ndërmerr aksione realizuar planet. përmirësuese. Ofron feedback për planet e ardhshme. Udhëheqja Ndërmerr aksione për të implementuar planet. Ofron motivim për të arritur rezultatet.

SISTEMI I KONTABILITETIT TË MENAXHMENTIT Ekziston një ndërlidhje e ngushtë në mes të Menaxhimit të kostos dhe kontabilitetit të menaxhmentit Menaxhimi i kostos jep informacione përdoruesit e brendshëm, përkatësisht, MK identifikon, mbledh, mat, klasifikon dhe raporton informacionin, i cili është i nevojshëm për menaxherët që të përcaktojnë koston e produkteve, konsumatorët, kontrollimin, kryerjen e përmirësimeve të vazhdueshme dhe marrjen e vendimeve. 31

SISTEMI I KONTABILITETIT TË MENAXHMENTIT Menaxhimi i kostos ka një fokus shumë më të gjerë se sa ato që jepen në sistemet tradicionale të kostos. Ai nuk është i lidhur me faktin se sa kushton diçka, por gjithashtu me faktorët që ndikojnë në kosto si: - Cikli kohor, - Cilësia dhe - Produktiviteti i procesit. 2 - 32

SISTEMI I KONTABILITETIT TË MENAXHMENTIT Menaxhimi i kostos përmbledh si kontabilitetin e kostos 2 - 33 dhe sistemet e menaxhimit të informacionit kontabël. Kontabiliteti i kostos përpiqet që të plotësojë objektivat e kostos si për kontabilitetin financiar ashtu edhe për menaxhmentin. Kur kontabiliteti i kostos përdoret për të qenë në përputhje me objektivat e kontabilitetit financiar, ai mat dhe përcakton kostot në përputhje me SNK Kur kontabiliteti i kostos përdoret për qëllime të brendshme, ai ofron informacionin e kostos për produktet, konsumatorët, shërbimet, projektet, veprimtaritë, proceset dhe detaje tjera me interes për menaxhmentin.

Sistemi informacioneve të kontabilitetit menaxherial Ngjarjet ekonomike Grumbullimi Matja Deponimi Analizimi Raportimi Menaxhimi Inputet Proceset Shfrytëzuesit Raportet speciale Kostot e produktit Buxhetimi Raportimi i performansave Komunikimi personal Outputet

Struktura organizative Decentralizimi është delegimi i autoritetit vendimmarrës përmes një organizate

Roli i kontabilistëve të kostos dhe të menaxhmentit në një organizatë, është ai i mbështetjes dhe i punës në grup. Ata ndihmojnë personat që janë përgjegjës në arritjen e objektivave bazë të një organizate. Pozitave që kanë përgjegjësi të drejtpërdrejtë për objektivat bazë të organizatës u referohemi si pozita të linjës, ndërsa Pozitave që kanë natyrë mbështetëse dhe që kanë një përgjegjësi jo të drejtpërdrejtë në objektivat bazë, u referohemi si pozita të stafit. 2 - 36

Raporti i pozicionit në linjë dhe pozicionit të stafit Pozicioni i linjës ka të bëjë drejtpërsëdrejti me arritjen e objektivave bazë të një organizate. Pozicioni i stafit përkrahë dhe asiston te pozicioni i linjës. Shembull: Mbikëqyrësi i Shembull: kontabilisti prodhimit në një ndërmarrje prodhuese menaxherial në një ndërmarrje prodhuese

RËNDËSIA E ETIKËS PROFESIONALE Ü Praktikat e kontabilitetit etik ndërtojnë raporte të besueshme, produktive dhe të sinqerta me shfrytëzuesit e informatave kontabël Ü Shumë kompani dhe organizata profesionale, siç është Instituti i Kontabilistëve menaxherial (IMA), ka shkruar kodin e etikës i cili u shërben të punësuarve si udhërrëfyes Kodi i mirësjelljes për kontabilistët menaxherial

Përmbledhje e standardeve të etikës Kontabilistët menaxherial duhet të përballen me katër standarde të etikës 1 -39 Ruajtja e kompetencës profesionale Ruajtja e informacioneve konfidenciale Ruajtja e integritetit Kryerja e detyrave me kredibilitet

…RËNDËSIA E ETIKËS PROFESIONALE 4 Kompetenca 4 Konfidencialiteti 4 Integriteti 4 Objektiviteti 4 Zbërthim i konfliktit etik

KODI I ETIKËS PËR KONTABILISTËT MENAXHERIAL Përcjellja e ligjeve aplikative, rregulloreve dhe standardeve Ruajtja e kompetencës profesionale KOMPETENCA Përgatitja komplete dhe e qartë e raporteve pas analizave të duhura

…KODI I ETIKËS PËR KONTABILISTËT MENAXHERIAL Të mos zbuloj informata konfidenciale derisa legalisht të mos obligohet Të mos shfrytëzohen informatat konfidenciale për avantazhe personale KONFIDENCIALITETI Të sigurohet se vartësia nuk i zbulon informatat

…KODI I ETIKËS PËR KONTABILISTËT MENAXHERIAL Shmangia nga konflikti i interesave dhe konsultimi i të tjerëve në konflikt potencial Të mos shkatërroj objektivat legjitime të kompanisë INTEGRITETI Njohja dhe komunikimi i kufizimeve personale dhe profesionale

…KODI I ETIKËS PËR KONTABILISTËT MENAXHERIAL Shmangia e aktiviteteve që mund ndikojnë në përmbushjen e detyrave Përmbajta ndaj aktiviteteve që mund të diskreditojnë profesionin INTEGRITETI Komunikimi i informatave jo të favorshme si dhe atyre të favorshme Refuzimi i dhuratave në favor të ndikimit të mundshëm

…KODI I ETIKËS PËR KONTABILISTËT MENAXHERIAL Komunikimi i informatave të drejta dhe objektive OBJEKTIVITETI Paraqitja e të gjitha informatave që mund të jenë të dobishme për menaxhmentin

KONTABILISTI PROFESIONAL MENAXHERIAL CERTIFIKATAT PROFESIONALE Ü Kontabilistët publik të certifikuar Ü Kontabilistët menaxherial të certifikuar Ü Auditorët intern të certifikuar Ü Auditorët e certifikuar të sistemit informativ Ü Të certifikuarit në menaxhmentin financiar Ü Kontabilistët me diplomë

KARAKTERISTIKAT PROFESIONALE TË KONTABILISTIT MENAXHERIAL Ü SHUMË E RËNDËSISHME: à Etika në punë à Aftësi analitike për zgjidhje të problemeve à Aftësi interpersonale à Dëgjueshmëria à Njohja e biznesit à Të kuptuarit e linjës së sipërme të implikimit në vendim marrjen à à menaxheriale Aftësi për të shkruar I afërt me procesin e biznesit Ü MË PAK TË RËNDËSISHME à Interpretimi i pasqyrave financiare à Matja dhe raportimi i të ardhurave dhe shpenzimeve à Regjistrimet akruale, të shtyra, rregullimi i regjistrimeve etj.

Fund i ligjëratës 1 48