KONFORMTE VE TAAT KONFORMTE Bireyin kendi tutumunu grubun

KONFORMİTE VE İTAAT

KONFORMİTE Bireyin kendi tutumunu grubun doğrultusunda değiştirmesidir. Kişinin davranış yada tutumuna göre değiştirmesine denir.

Bu konuda ilk araştırmalar, Asch tarafından yapılmıştır. • Asch, 7 -9 kişilik denek grupları 1) __ __ __ 2) __ __ __ 3) __ __ __ 4) __ __ __ 5) __ __ __ 6) __ __ __ 7) __ __ __ 1’den 5 e kadar sahte denekler 6 ve 7 gerçek denekler

• Deneklerden bir doğru parçasına göre diğer üç parçanın uzunluklarının tahmini istenir. (uzunluklar gerçekte aynıdır) sahte denek doğrultusunda gerçek deneklerinde fikir değiştirdiği görülür.

Konformiteyi belirleyen etmenler 1. Grubun baskısına uğrayan bireyin özellikleri 2. Baskı kaynağı olan grubun özellikleri 3. Birey ile grup arasındaki ilişkinin nitelikleri

1. Bireyin özellikleri • En önemlileri milliyet ve cinsiyettir. Nedeni ise; sosyalleşme olgusunun kadın ve erkek ayrıca değişik kültürlerden insanlar için farklı olacağı sayıltısıdır.

2. Grubun özellikleri • Grubun büyüklüğü ve söz birliği derecesi önemlidir. Büyüklük arttıkça komformite artar ancak artış bire bir değildir. Ayrıca bir müttefikin bulunması da bireyin grup baskısından etkilenebilirliğini azaltır.

3. Birey ile grup ilişkilerinin özellikleri • Ödül açısından; birey ve grubun karşılıklı bağımlılık düzeyi, bireyin grup tarafından çekilme derecesi, kabul edilme düzeyi ve bireyin grup içindeki statüsü önemlidir.

Konformitenin kuramsal analizi • (insanlar niçin uyma davranışı gösterirler)

1. Enformatif etki birey gerçeğin doğru bir algısına sahip olma isteğiyle gruba uyuma girer bu etki daha çok bireyin bilgisinden emin olmadığı durumlarda ortaya çıkar.

2. Normatif etki • Bu etki grup tarafından ödüllendirilme yada gruptan gelecek cezalardan kaçınma isteğidir. Genellikle grup konsensusundan ayrılan bireyler olumsuz değerlendirilme ve dışlanma beklentisi içindedirler.

İTAAT • Kişinin otoriteden gelen emre uyarak davranışını değiştirmesidir.

Konformite ile itaatin farklılaştığı noktalar konformite 1. diğerlerine uymak kendine eşit yada aynı statüdekilerden gelmektir. 2. Gönüllülük vardır(uymada) 3. Guruba uyan kişi grup ile aynı yada benzer davranış gösterir. İtaat 1. Uymada daha yüksek statüdekinden gelen baskı söz konusudur 2. Otoritenin etkileme isteği ve ast’ların buna boyun eğmesi söz konusudur 3. Birey itaat ettiği otoriteden farklı davranış gösterir

İtaat konusunda örnek bir araştırma • Milgram tarafından yapılan bu araştırmada; bireyin hangi koşullarda otoriteden emir aldıktan sonra bir diğerine elektrik şoku verebileceği araştırılmıştır.

• Deneklere cezanın öğrenme üzerine etkisinin araştırılacağı söylenmiştir • Şikeli bir kura sonucu öğretmen rolü__ deneğe; öğrenci rolü ise __araştırmanın yardımcısına verilmiştir. • Öğrenci koluna elektrotun bağlandığı sandalyeye bağlanmıştır.

• Öğretmen öğrenciye birtakım sözcük çiftleri okumuş ve hatırlamadığı her çiftte öğrenciye elektrik şoku vermesi söylenmiştir. (hata sayısı attıkça sok da arttırılıyor) • Denek sıkılıp deneyi yarım bırakmak istediğinde lütfen devam ediniz uyarısı yapılmıştır.

Kurbanın fiziksel yakınlığının itaat üzerine etkisi incelendiğinde; 1. koşul kurban bitişik odadadır yüksek voltta duvara vurmaktadır 2. Koşul kurban bitişik odadadır bağırmaktadır 3. Koşul kurban denekle aynı odadadır sözel tepki verir 4. Koşul kurban denekle aynı odadadır elektrik akımını ileten metale kurbanın elini denek koymak durumundadır

• Yukarıdaki deneyde itaat oranları %30 ile %65 arasında değiştiği görülmüştür.

İtaatte otoritenin gücünün kaynağı da önemlidir • Telefonla gelen emir ile yüze verilen emire itaatin değişebileceği gibi prestijli bir kurumdan gelen emirle prestiji düşük kurumdan gelen emire itaatte değişmektedir.

Ayrıca grup etkileri de önemlidir • Aynı ortamda bulunan şoka karşı çıkan sahte deneklerin bulunduğu ortamlarda deneklerin çalışmaya karşı çıkma davranışlarının arttığı gözlenmiştir.