KONFERENCIJA MEUNARODNA PRAVNA POMO U KRIVINIM STVARIMA NEUM

KONFERENCIJA „MEĐUNARODNA PRAVNA POMOĆ U KRIVIČNIM STVARIMA“ NEUM, 28. /29. 05. 2012. Postupak ekstradicije sa stajališta Evropske Unije i Bosne i Hercegovine, sa posebnim osvrtom na ulogu Interpola

UVOD n n Ekstradicijsko pravo EU i Bi. H Prednosti Evropskog naloga za hapšenje u odnosu na tradicionalni postupak ekstradicije između država članica EU Odstupanje domaćeg ekstradicijskog prava u odnosu na EU standarde Uloga Interpola u postupku ekstradicije

n Ekstradicija - pravni proces, koji se temelji na ugovoru, načelu reciprociteta ili unutrašnjem pravu, po kojem jedna država izručuje drugoj državi lice okrivljeno ili osuđeno za krivično djelo predviđeno kao takvo u zakonu države moliteljice ili za krivično djelo protiv vrijednosti zaštićenih međunarodnim pravom, da bi mu se tamo sudilo ili se nad njim izvršila kazna u državi moliteljici, ali samo u odnosu na krivično djelo navedeno u zahtjevu za ekstradiciju (Bassiouni).

Postupak ekstradicije n n n administrativni sudski i mješoviti Jurisdikcija teritorijalni princip, princip državljanstva, zaštitni princip i univerzalni princip Načela uređenja ekstradicije identitet norme, ekstradibilitet, specijalitet i reciprocitet Smetnje ekstradiciji

n n n Evropska konvencija o ekstradiciji potpisana u Parizu 13. 12. 1957. g. , sa dodatnim protokolima iz 1975. i 1978. g. Od njenog usvajanja 1957. g. pod okriljem Vijeća Evrope, pa sve do početka primjene Evropskog naloga za hapšenje (2004. g. ), EKE sa svoja dva dodatna protokola iz 1975. i 1978. g. bila je glavni izvor evropskog prava o ekstradiciji. Većina njenih odredbi nije obavezujućeg karaktera. Odredbe Konvencije su široko postavljene, kako bi bile prihvatljive što većem broju evropskih država, kao najniži mogući okvir sporazuma. Mnogo prostora za izbjegavanje postupanja po njenim odredbama. Osnovi odbijanja zahtjeva za ekstradiciju. Rokovi

n Ekstradicija sa stajališta EU n Tri glavna principa krivičnopravne saradnje među državama EU: teritorijalitet, usklađivanje i uzajamno priznavanje. Treći princip, uzajamno priznavanje, polazi od činjenice da državni sudski organi prihvataju i izvršavaju odluke stranih sudskih organa. ENH je prva i simbolična mjera kojom se počeo primjenjivati princip uzajamnog priznavanja n n

n n Do donošenja ENH, postupak ekstradicije sa stajališta EU temeljen je prvenstveno na Evropskoj konvenciji o ekstradiciji od 13. 12. 1957. g. , Evropskoj konvenciji o terorizmu, Konvenciji o pojednostavljenom postupku ekstradicije između država članica EU od 10. 03. 1995. g. , Konvenciji o ekstradiciji između država članica EU od 27. 09. 1996. g. , te odredbama o ekstradiciji Šengen (Shengen) Konvencije i bilateralnim ugovorima između država članica EU. 09/11 Konačan dogovor - 11. 12. 2001. g. Odluka o ENH za hapšenje i postupku predaje usvojena je 13. 06. 2002. g

n n n Horizontalni sistem Koncepcijski utemeljen na bilateralnom ugovoru iz 2000. g. zaključenom između Španije i Italije. ENH je zamijenio dotadašnje izvore ekstradicijskog prava. Sudski organi države izvršenja postupaju po nalogu sudskog organa države izdavanja. Novi sistem usvojen ENH-om, ne može se primijeniti ako država izdavanja nije ratifikovala Okvirnu odluku i inkorporirala je u svoj pravni sistem.

n n n Predaja lica shodno nalogu će se izvršiti bez provjere dvostruke kažnjivosti kada se radi o jednom od 32 krivična djela uvrštena na popis Okvirne odluke Obzirom da je dvostruka kažnjivost u suprotnosti sa konceptom uzajamnog priznavanja, ENH značajno sužava mogućnosti njene provjere. Razlozi odbijanja naloga mogu biti obavezujućeg i fakultativnog karaktera. Imunitet lica Rokovi Institucionalna popdrška

n n - Ekstradicija sa stajališta Bi. H U nadležnosti institucija Bosne i Hercegovine Zakon o međunarodnoj pravnoj pomoći u krivičnim stvarima Bi. H (ZMPPKS) Prema čl. 32. st. 1. izručenje osumnjičenih odnosno optuženih ili osuđenih stranih državljana vrši se prema odredbama ovog zakona, ako međunarodnim ugovorom nije drugačije određeno Sadrži bitne odredbe Konvencije iz 1957. , 1995. i 1996 Pretpostavke za ekstradiciju Rokovi Uvodi pojednostavljeni postupak ekstradicije, čl. 52. ZMPPKS - pristanak na ekstradiciju - pojednostavljeni način - mogućnost odustanka od pravila specijaliteta

n n Komparacija bitnih elemenata izvora ekstradicijskog prava EU i Bi. H, odnosno Okvirne odluke o evropskom nalogu za hapšenje i postupku predaje i ZMPPKS Unutar EU došlo je do judicijalizacije postupka ekstradicije, naspram mješovitog sudskoadministrativnog postupka u Bi. H; ENH pruža novu mogućnost za istovremeno traženje hapšenja i predaje; Djela za koja se izdaje;

ZMPPKS nije usklađen s evropskim nalogom za hapšenje (čl. 34. ) n zabrana ekstradicije vlastitih državljana n načelo dvostruke kažnjivosti za sva KD n izvršna vlast u postupku ekstradicije n ministar pravde Bi. H donosi konačno rješenje o ekstradiciji n osnove za odbijanje zahtjeva za ekstradiciju: politička krivična djela

n n n n Ubrzan postupak ekstradicije kod ENH; ENH uvodi i novi tip rokova; Princip zamolbe jedne države prema drugoj (država moliteljica i zamoljena država) Načelo uzajamnog priznavanja sudskih odluka (sudska vlast izdavanja i sudska vlast izvršenja) Ograničene osnove za odbijanje Veza između središnjih vlasti Neposredna komunikacija između sudskih vlasti

n ENH doveo je do ukidanja nekih tradicionalnih smetnji ekstradiciji: n neizručenje vlastitih državljana, pozivanje na političko krivično djelo i identitet norme n n

n n n n n Izuzetak od tradicionalne obaveze utvrđivanja identiteta norme terorizam, trgovina ljudima, seksualna eksploatacija djece i dječja pornografija, nelegalna trgovina narkoticima i psihotropskim supstancama, nelegalna trgovina oružjem, municijom i eksplozivima, korupcija, pranje novca stečenog kriminalom, krivotvorenje novca, uključujući euro, krivična djela vezana za upotrebu kompjutera, krivična djela koja se odnose na životnu sredinu, uključujući nelegalnu trgovinu ugroženim životinjskim i biljnim vrstama i njihovim varijetetima, omogućavanje neovlaštenog ulaska i boravka u državi ubistvo i nanošenje teških telesnih povreda nelegalna trgovina ljudskim organima i tkivima, kidnapovanje, protivpravno držanje u pritvoru i uzimanje talaca, rasizam i ksenofobija organizovana ili oružana pljačka, nelegalna trgovina kulturnim dobrima, uključujući antikvitete i umjetnička djela, krivična djela u nadležnosti Međunarodnog krivičnog suda. . .

ENH statistika

n INTERPOL - najveća svjetska međunarodna policijska organizacija n Vlastiti sistem potjernica n Crvene potjernice – značajne i za policijske i za sudske organe n Od NCB-a se traži objava plave prije nego crvene potjernice kada postoji sumnja da će ekstradicija biti tražena

n n Crvena potjernica - validan zahtjev za privremeno hapšenje, osim u onim državama, čije zakonodavstvo izričito isključuje takvu mogućnost. Interpol - kao sredstvo komunikacije između policijskopravosudnih organa dvaju država prilikom ekstradicije. Interpol dogovara mjesto, datum, vrijeme preuzimanja, put kretanja, sredstvo prevoza, broj lica za pratnju itd. U našoj državi, sami čin predaje odnosno preuzimanja lica prilikom ekstradicije, a nakon donošenja konačnog rješenja o ekstradiciji, Interpol Sarajevo vrši u koordinaciji sa Graničnom policijom Bi. H i Sudskom policijom na unutrašnjem planu, a sa Interpolom odnosne države na vanjskom planu. Čl. 40. ZMPPKS – Postupak s državljanima Bi. H

n NCB Sarajevo – statistički podaci o ekstradicijama n U 2011 - uspješno realizovane 123 ekstradicije; 3730 crvenih potjernica U 2010 - uspješno realizovano 96 ekstradicija; 4060 crvenih potjernica U 2009 - uspješno realizovano 109 ekstradicija; 3930 crvenih potjernica U 2008 - uspješno realizovano 74 ekstradicije; 5046 crvenih potjernica n n n

HVALA NA PAŽNJI