KONAKLAMA LETMELERNDE MALYET ANALZ KONAKLAMA LETMELERNDE AMORTSMAN VE

KONAKLAMA İŞLETMELERİNDE MALİYET ANALİZİ

KONAKLAMA İŞLETMELERİNDE AMORTİSMAN VE AMORTİSMAN AYIRMA YÖNTEMLERİ Öğrenme Hedefleri Bu üniteyi bitirdiğinizde; • Normal amortisman yöntemine göre amortisman hesaplamayı, • Azalan bakiyeler yöntemine göre amortisman hesaplamayı, • Karma amortisman yöntemine göre amortisman hesaplamayı, öğrenmiş olacaksınız.

Amortisman sözcüğünün anlamı " yok etme" demektir. Muhasebesel olarak işletmenin duran varlıkları içerisinde yer alan varlıkların faydalı ömürleri boyunca belirlenen yönteme göre itfa edilmesi demektir. Vergi Usul Kanunu açısından iki tür amortisman yöntemi vardır. Bunlar normal amortisman yöntemi ve azalan bakiyeler yöntemidir. Bu iki yöntemin dışında başka bir yöntemle amortisman ayırmak mümkün değildir. Fakat Vergi Usul Kanunu yöntemler arasında geçişe izin verdiğinden üçüncü bir yöntem daha söz konusudur.

Normal Amortisman Yöntemi: Bu yöntemde Vergi Usul Kanunu göre amortismana tabi varlıklara faydalı ömürleri boyunca eşit tutarlarda amortisman uygulanması sözkonusudur. Oransal olarak bulunması ise 100 rakamının amortismana tabi tutulacak varlığın faydalı ömrüne bölünmesi sonucu çıkan rakamın yüzde olarak kullanılmasıdır. * Örneğin bir varlığın faydalı ömrü 5 olsun. Bu varlığın amortisman oranı 100/5=20 den %20 olarak bulunur. Vergi Usul Kanunu’na göre ayrılan bu amortismanlar içinde sadece binek otolarda uygulanan kıst amortisman uygulaması vardır. Bunda normal amortisman yöntemine göre binek otoya hesaplanan amortisman tutarı binek otonun kullanıldığı ay kadar hesaplanması yöntemidir. Artan amortisman tutarı, binek otonun itfa edileceği son yıl amortisman tutarına eklenir.

Faydalı ömrü 5 yıl olan 60. 000, 00 TL ye alınmış bir demirbaşın normal amortisman tutarını hesaplayalım. 100 / 5 yıl = 20 den uygulanacak amortisman oranı %20 olarak bulunur. 60. 000, 00 x 0, 20 = 12. 000, 00 TL 1. yıl ayrılması gereken amortisman tutarı 60. 000, 00 x 0, 20 = 12. 000, 00 TL 2. yıl ayrılması gereken amortisman tutarı 60. 000, 00 x 0, 20 = 12. 000, 00 TL 3. yıl ayrılması gereken amortisman tutarı 60. 000, 00 x 0, 20 = 12. 000, 00 TL 4. yıl ayrılması gereken amortisman tutarı 60. 000, 00 x 0, 20 = 12. 000, 00 TL 5. yıl ayrılması gereken amortisman tutarı olmak üzere toplam 60. 000, 00 TL'yi amortisman yöntemiyle gider yazmış oluyoruz. Fakat alınan bu demirbaşın binek oto olacağını varsayarsak hesaplamamızın 1. ve 5. yıllarında değişiklik olacaktır. Diğer yıllarda bir değişiklik olmaz. Kıst amortismana göre hesaplamamızı yapalım. 100 / 5 yıl = 20'den uygulanacak amortisman oranı %20 olarak bulunur.

İlk yıl için 60. 000, 00 x 0, 20 =12. 000, 00 TL hesaplanır. Burada alınan binek otonun alındığı ay önem arz etmektedir. Sorumuzda vermemiş olmakla birlikte biz otomuzu kasım ayında aldığımızı varsayalım o zaman yapmamız gereken kasım ayı ve aralık ayı için amortisman ayırmaktır. Geri kalan amortisman tutarını 5. yıl amortisman tutarına ekleyeceğiz. Yıllık hesapladığımız 12. 000, 00 TL'yi yılda bulunan ay sayısına böldüğümüzde karşımıza 12. 000, 00/12 ay = 1. 000, 00 TL çıkar ve biz kasım ayında aldığımızdan iki ay kullanılmış demektir. 1. 000, 00 x 2 ay = 2. 000, 00 TL, 1. yıl ayrılması gereken amortisman tutarı olarak karşımıza çıkar. 60. 000, 00 x 0, 20 = 12. 000, 00 TL 2. yıl ayrılması gereken amortisman tutarı 60. 000, 00 x 0, 20 = 12. 000, 00 TL 3. yıl ayrılması gereken amortisman tutarı 60. 000, 00 x 0, 20 = 12. 000, 00 TL 4. yıl ayrılması gereken amortisman tutarı 5. yılda ise hesaplanan 60. 000, 00 x 0, 20= 12. 000, 00 TL ye ilaveten ilk yılda ayrılmayan 12. 000, 00 – 2. 000, 00 = 10. 000, 00 TL ile birlikte toplam 22. 000, 00 TL'lik amortisman ayrılması gerekmektedir.

Azalan Bakiyeler Yöntemi: Vergi Usul Kanunu'na göre ayrılması gereken normal amortisman oranının 2 katı hesaplanarak kalan tutardan her yıl düşülmesi süretiyle hesaplanan amortismandır. Son yıl kalan tutarın tamamı amortismana tabi tutulur. Yukarıdaki hesaplamamızı bu yöntemde yapacak olursak; 100 / 5 yıl = 20'den %20 normal amortisman oranı olarak karşımıza çıkar bunun 2 katı olan %40 ise azalan bakiyeler yöntemine göre ayrımda kullanılacak amortisman oranı olur.

60. 000, 00 x 0, 40 = 24. 000, 00 TL amortisman tutarı 1. yıl ayrılmalıdır. (60. 000, 00 – 24. 000, 00) x 0, 40 = 14. 400, 00 TL amortisman tutarı 2. yıl ayrılmalıdır. (60. 000, 00 – 24. 000, 00 – 14. 400, 00) x 0, 40 = 8. 640, 00 TL 3. yıl ayrılacak amortisman tutarı. (60. 000, 00 – 24. 000, 00 – 14. 400, 00 – 8. 640, 00) x 0, 40 = 5. 184, 00 TL 4. yıl ayrılacak amortisman tutarıdır. Son yılda ise kalan tutarın tamamının ayrılması gerekmektedir. Bunun için ise

1. yıl ayrılan tutar 24. 000, 00 2. yıl ayrılan tutar 14. 400, 00 3. yıl ayrılan tutar 8. 640, 00 4. yıl ayrılan tutar 5. 184, 00 Yıllık toplam değişken maliyet 52. 224, 00 4. yıl sonuna kadar ayrılmış olan toplam amortisman tutarıdır. 60. 000, 00 – 52. 224, 00 = 7. 776, 00 TL 5. yıl ayrılan amortisman tutarıdır.

Görüldüğü gibi yüksek enflasyon ortamında gider olarak yazılabilecek tutarı 1. yılda yüksek tuttuğu için bu yöntem işletme sahipleri tarafından rağbet gören bir yöntemdir. Fakat alınan bu demirbaşın binek oto olacağını varsayarsak tüm hesaplamalar değişecektir. 1. yıl hesaplamasında hesaplanan azalan bakiyeler yöntemine göre olan tutar, otonun alındığı ay itibariyle dikkate alınmak zorundadır. Kıst amortismana göre hesaplamamızı yapalım. (Binek otonun eylül ayında alındığını varsayarsak)

Kaynakça Ankuzem, Turizm İşletmelerinde Maliyet Analizi , Ankara Üniversitesi , s. 1 -98