KOMERCIJALNO POZNAVANJE ROBE Doc dr Ranko Renovica ENERGETIKA

KOMERCIJALNO POZNAVANJE ROBE Doc. dr Ranko Renovica

ENERGETIKA Uvod • Energetika je djelatnost koja se bavi obezbjeđenjem potrošača energijom. To je naučna disciplina koja se bavi razavojem postojećih i pronalaženjem novih izvora energije, transformacijom jednih oblika energije u druge, prenosom i raspodjelom energije, primjenom energije u njenim korisnim oblicima, posledicama pretvaranja jednoh oblika energije u drugi i krajnjeg uticaja upotrebe energije na prirodno okruženje.

Oblici energije • Prema nekim autorima nabrojane oblike energije možemo da svrstamo u dvije velike grupe: 1. Nagomilanu energiju i 2. Prelaznu Mehanička energija • Mehaničak energija se javlja u dva osnovna oblika: kinetička i potencijalna. Oba oblika mogu neposredno da se pretvore u rad, a mjese se upravo količinom rada koji mogu da izvrše.

Hemijska energija • Hemijska energija vezana u raznim elementima i jedinjenjima koja može da se oslobodi pri sagorijevanji (oksidaciji) i drugim hemijskim procesima. Drugim riječima to je vezana energija elemenata i jedinjenja, koja se oslobađa pri promjenama unutrašnje energije materije na nivou molekula ili atoma. Obično se oslobađa sagorijevanjem ili drugim hemijskim procesima u obliku toplotne, električne, svjetlosne ili mehaničke energije.

Toplotna energija • Sve promjene toplotne energije mogu uglavnom da se izraze pomoći I i II osnovnog zakona (principa) termodinamike. • Prvi princip termodinamike je u suštini poseban izraz opšteg zakona o postojanosti energije. Prema ovoma zakonu ukupna količina energije u jednom zatvorenom sistemu ostaje nepromijenjena ma kakve se promjene zbivale u pojedinim dijelovima sistema i ma u kojoj vrsti energije. • Drugi princip termodinamike. Prvi princip služi ako baza za stvaranje toplotnog bilansa, ali ne objašnjava način, smjeri i mogućnost pretvaranja jednog oblika energije u drugi. Suština drugog principa termodinamike je da maksimalan koristan rad koji se može dobii prelasku date količine toplote sa više na nižu temperaturu ne zavisi samo od razlike temperatura, već i od apsolutne temperature na kojoj se proces vrši.

Nuklearna energija • Nuklearna energija je energija atomskog jezgra, koja se oslobađa spontanim ili iniciranim nuklearnim procesima, odn. to je energija koja se oslobađa nuklearnim reakcijama ili radioaktivnim raspadanjem. Ako u određenoj materiji spontano dolazi do nuklearnih procesa usled kojih se oslobađa i određena količina energije , govori se o radioaktivnosti. Nuklearna energija se može osloboditi i iniciranim nuklearnim reakcijama: fuzijom ili fisijom. Električna energija • Električna energija je najkvalitetniji oblik energije koji se kao takav praktično ne nalazi u prirodi. Dobija se transformacijom iz mnogih drugioh oblika energije: toplotne, hemiojske, mehaničke, nukelarne. Lako se doprema do svakog potrošača.

• IZVORI ENERGIJE • Pod primarnim oblicima energije se podrazumiejvaju oni poblici energije koji se u prirodi nalaze nagomilani, ili se u njoj pojavljuju. To su: 1. Prirodne supstance iz kojih se određenim procesima može dobiti energija, 2. Razna kretanja u prirodi (vodeni tokovi, vazdušne mase, sunčevo zračenje) • Prema sposobnosti obnavljanja izvori se dijele na obnovljive i neobnovljive.

• Konvencionalni izvori energije danas obuhvataju ugalj, sirovu naftu i prirodni gas, zatium energiju vodenih tokova, fisiona nuklearna goriva i po nekim autorima geotermalnu energiju. • Nekonvencionalni izvori energije obuhvataju kinetičku energiju vjetra, sunca, energiju plime i oseke, toplotnu energiju zemljine unutrašnjosti koja se ne pojavljuje na površini, toplotnu energiju mora kao i energiju fuzije lakih atoma.