Komenda Powiatowa Policji w Starogardzie Gdaskim ul Bohaterw
Komenda Powiatowa Policji w Starogardzie Gdańskim ul. Bohaterów Getta 2 Zespół ds. Nieletnich i Patologii telefon 058 737 -03 -22, 737 -02 -38 1
Odpowiedzialność prawna NIELETNICH 2
Dorosły – w rozumieniu Kodeksu Cywilnego, to osoba, która ukończyła lat 18, wyjątek w świetle przepisów U. p. n. (art. 16) jest to osoba, która po ukończeniu lat 17 dopuściła się czynu zabronionego, zabronionego będącego przestępstwem lub przestępstwem skarbowym. 3
Nieletni – jest podstawowym pojęciem dla całej U. p. n. i zostało zróżnicowane w odniesieniu do trzech grup osób objętych wspólną nazwą „nieletni” w zależności od rodzaju prowadzonego postępowania, wieku osób oraz stosowanego środka wychowawczego lub poprawczego: W zakresie zapobiegania i zwalczania demoralizacji w stosunku do osób nieletnich o nieoznaczonej dolnej granicy wieku do lat 18. 4
W zakresie postępowania o czyny karalne jest to osoba, która dopuściła się takiego czynu po ukończeniu 13 roku życia, życia nie ukończyła 17 lat (art. 1 § 1 pkt. 2) Trzecie znaczenie nieletniości przewidziane w u. p. n. związane jest wyłącznie z postępowaniem wykonawczym, w zakresie wykonywania środków wychowawczych lub poprawczych. W tym przypadku za nieletniego uważana jest osoba, względem której środki takie zostały orzeczone, choćby ukończył 18 lat, nie dłużej jednak niż do ukończenia lat 21 (art. 1 § 1 pkt. 3) 5
Czyn karalny – w myśl przepisów (art. 1 § 2 pkt. 2 u. p. n. ) jest to czyn zabroniony przez ustawę jako przestępstwo (art. 1 k. k. ), a więc zbrodnia lub występek (art. 7 § 2 i 3 k. k. ), przestępstwo skarbowe (art. 53 § 2 k. k. s. ) oraz wykroczenie określone w przepisach Kodeksu Wykroczeń 6
Wykroczenia stanowiące czyn karalny Art. 51 zakłócanie porządku publicznego Art. 69 niszczenie i uszkadzanie znaków umieszczonych przez organ państwowy Art. 74 uszkadzanie znaków lub urządzeń zapobiegających niebezpieczeństwu Art. 76 rzucanie kamieniami w pojazd będący w ruchu Art. 85 samowolna zmiana znaków lub sygnałów drogowych Art. 87 prowadzenie pojazdu przez osobę będącą pod wpływem alkoholu 7
Wykroczenia stanowiące czyn karalny Art. 119 kradzież lub przywłaszczenie mienia o wartości do 420 złotych Art. 122 paserstwo mienia o wartości do 420 złotych Art. 124 niszczenie lub uszkadzanie mienia, jeśli szkoda nie przekracza 420 złotych Art. 133 spekulacja biletami wstępu Art. 143 Utrudnianie korzystania z urządzeń przeznaczonych do użytku publicznego. 8
Demoralizacja – według słownika języka polskiego to rozprężenie, zwłaszcza moralne, zepsucie, rozluźnienie dyscypliny, karności, a w świetle przepisów u. p. n. należy przez to rozumieć stan lub proces polegający na przejawianiu przez nieletniego negatywnych zachowań, a w szczególności: 9
Demoralizacja ¨naruszanie zasad współżycia społecznego ¨ popełnienie czynu zabronionego ¨systematyczne uchylanie się od obowiązku szkolnego lub kształcenia zawodowego ¨używanie alkoholu lub innych środków w celu wprowadzenia się w stan odurzenia ¨włóczęgostwo ¨ uprawianie nierządu ¨udział w grupach przestępczych ¨inne zachowanie naruszające przyjęte normy prawne i społeczne 10
Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich. Art. 4. § 2. Każdy, dowiedziawszy się o popełnieniu czynu karalnego przez nieletniego, ma społeczny obowiązek zawiadomić o tym sąd rodzinny lub Policję. § 3. Instytucje państwowe i organizacje społeczne, które w związku ze swą działalnością dowiedziały się o popełnieniu przez nieletniego czynu karalnego ściganego z urzędu, są obowiązane niezwłocznie zawiadomić o tym sąd rodzinny lub Policję oraz przedsięwziąć czynności niecierpiące zwłoki, aby nie dopuścić do zatarcia śladów i dowodów popełnienia czynu. 11
Środki wychowawcze Wobec nieletnich sąd rodzinny może: 1. udzielić upomnienia 1. 2. zobowiązać do określonego postępowania, a zwłaszcza 2. do naprawienia wyrządzonej szkody, do wykonania określonych prac lub świadczeń na rzecz pokrzywdzonego lub społeczności lokalnej, do przeproszenia pokrzywdzonego, do podjęcia nauki lub pracy, do uczestniczenia w odpowiednich zajęciach o charakterze wychowawczym, terapeutycznym lub szkoleniowym 12
Środki wychowawcze 3. zobowiązać do powstrzymania się od przebywania w określonych środowiskach lub miejscach albo do zaniechania używania alkoholu lub innego środka doprowadzającego do stanu odurzenia 4. ustanowić nadzór odpowiedzialny rodziców lub opiekuna 4. 5. ustanowić nadzór organizacji młodzieżowej lub innej 5. organizacji społecznej, zakładu pracy albo osoby godnej zaufania - udzielających poręczenia za nieletniego 6. zastosować nadzór kuratora 6. 7. skierować do ośrodka kuratorskiego, a także do organizacji 7. społecznej lub instytucji zajmujących się pracą z nieletnimi o charakterze wychowawczym, terapeutycznym 13
7. skierować do ośrodka kuratorskiego, a także 7. do organizacji społecznej lub instytucji zajmujących się pracą z nieletnimi o charakterze wychowawczym, terapeutycznym lub szkoleniowym, po uprzednim porozumieniu się z tą organizacją lub instytucją 8. orzec zakaz prowadzenia pojazdów 8. 9. orzec przepadek rzeczy uzyskanych w związku z popełnieniem 9. czynu karalnego 10. orzec umieszczenie w rodzinie zastępczej, w odpowiedniej 10. placówce opiekuńczo-wychowawczej albo ośrodku szkolnowychowawczym 11. orzec umieszczenie w zakładzie poprawczym 11. 12. zastosować inne środki zastrzeżone w niniejszej ustawie do 12. właściwości sądu rodzinnego, jak również zastosować środki przewidziane w Kodeksie Rodzinnym i Opiekuńczym. 14
Groźba karalna - art. 190 kodeksu karnego Przestępstwo groźby karalnej polega na grożeniu innej osobie popełnieniem przestępstwa na jej szkodę, lub na szkodę osób jej najbliższych, a sposób, w jaki ta groźba została wyrażona uzasadnia obawę, że może być spełniona. Groźba może być kierowana przeciwko osobie - pobicie, zabicie, okaleczenie, fałszywe oskarżenie itp. lub przeciwko mieniu osoby - zniszczenie samochodu, spalenie domu, wybicie szyb w mieszkaniu itp. Dla bytu przestępstwa z art. 190 kk istotne jest by groźba wzbudziła obawę (subiektywną, odczuwalną w sensie psychicznym) u osoby, do której została skierowana, nie ma natomiast znaczenia czy istnieją obiektywne warunki zrealizowania groźby jak również to czy sprawca rzeczywiście zamierzał ją spełnić. Popełnienie przestępstwa następuje w momencie, gdy groźba została skierowana (słownie, pisemnie, za pomocą gestu lub w inny sposób) do osoby. Można powiedzieć, że przepis art. 190 kk chroni prawo człowieka do wolności od strachu. 15
Art. 190 a KK Uporczywe nękanie - stalking 4 § 1 … Kto przez uporczywe nękanie innej osoby lub osoby jej najbliższej, wzbudza u niej uzasadnione okolicznościami poczucie zagrożenia lub istotnie narusza jej prywatność, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3 4 § 2 …Tej samej karze podlega, kto, podszywając się pod inną osobę, wykorzystuje jej wizerunek lub inne jej dane osobowe w celu wyrządzenia jej szkody majątkowej lub osobistej 4 § 3 … Jeżeli następstwem czynu określonego w § 1 lub 2 jest targnięcie się pokrzywdzonego na własne życie, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od roku do 10 lat. 4 Ściganie przestępstwa określonego w § 1 lub 2 następuje na wniosek pokrzywdzonego Projekt i wykonanie - Jolanta Pogan 2003 16
Zmuszanie do określonego zachowania - art. 191 kk. . . kto stosuje przemoc wobec osoby lub groźbę bezprawną w celu zmuszenia innej osoby do określonego działania, zaniechania lub znoszenia podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. . . Ściganie następuje z urzędu. 17
Zmuszanie do określonego zachowania - art. 191 kk Działanie przestępne określone w tym przepisie polega na użyciu wobec osoby przemocy (chodzi tu o przemoc w sensie fizycznym, bezpośrednim np. przytrzymanie, wypchnięcie z pomieszczenia, nie wpuszczenie do pomieszczenia) albo groźby bezprawnej w celu zmuszenia jej do określonego zachowania, zaniechania lub znoszenia - niezgodnego z wolą tej osoby. Dla bytu przestępstwa nie jest istotne czy pokrzywdzony uległ groźbie bezprawnej lub przemocy zastosowanej przez sprawcę. Przestępstwo dokonuje się już w momencie zastosowania groźby lub przemocy. Przepis ten chroni prawo człowieka do wolności i swobody postępowania. 18
Zniewaga - art. 216 kk . . . kto znieważa inną osobę w jej obecności albo choćby pod jej nieobecność lecz publicznie lub w zamiarze, aby zniewaga do tej osoby dotarła podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności. . . Ściganie odbywa się z oskarżenia prywatnego. 19
Zniewaga - art. 216 kk Przepis chroni godność osobistą człowieka. Zniewaga to inaczej zachowanie wyrażające pogardę dla innej osoby wyrażoną zwykle w postaci epitetu słownego, ale można ją także wyrazić pismem, wizerunkiem obelżywym, gestem, działaniem bądź zaniechaniem. O uznaniu danego zachowania za zniewagę decydują utrwalone zwyczaje społeczne, a nawet środowiskowe. Zniewaga może być dokonana w obecności osoby znieważanej lub pod jej nieobecność, lecz publicznie albo niepublicznie, ale z zamiarem by dotarła ona do osoby znieważonej. Znieważenie funkcjonariusza publicznego – art. 226 § 1 KK Kto znieważa funkcjonariusza publicznego albo osobę do pomocy mu przybraną podczas lub w związku z pełnieniem obowiązków służbowych, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku Ściganie odbywa się z urzędu 20
Naruszenie nietykalności cielesnej - art. 217 kk …kto uderza człowieka lub w inny sposób narusza jego nietykalność cielesną podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku. . . Ściganie odbywa się z oskarżenia prywatnego. 21
Naruszenie nietykalności cielesnej - art. 217 kk Przepis chroni prawo człowieka do nietykalności cielesnej. Przestępstwo to nie wiąże się jednak z narażeniem zdrowia na szwank, nie jest uszkodzeniem ciała lub rozstrojem zdrowia - nie powoduje, bowiem zmian anatomicznych ani fizjologicznych w organizmie ludzkim. Typowym działaniem jest uderzenie innej osoby (najczęściej ręką), może to być również np. kopnięcie, popchnięcie, przewrócenie, pociągnięcie za włosy, oplucie, rzucenie w osobę jakimś przedmiotem, oblanie wodą lub nieczystościami. Naruszenie nietykalności cielesnej nie pozostawia na ciele śladów lub pozostawia jedynie nieznaczne i przemijające ślady - siniak, zaczerwienienie, zadrapanie lub chwilowy ból fizyczny. 22
Bójka i pobicie - art. 158§ 1 kk …kto bierze udział w bójce lub pobiciu w którym naraża się człowieka na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia , podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. . . Ściganie odbywa się z urzędu. 23
Bójka i pobicie - art. 158§ 1 kk Bójka – starcie pomiędzy co najmniej trzema osobami, które atakują się wzajemnie, występując zarazem w roli napastników i napadniętych Pobicie – czynna napaść dwóch lub więcej osób na inną osobę lub osoby przy czym w zdarzeniu tym występuje wyraźny podział ról na napastników i napadniętych (broniących się) Osoby zaatakowane w ramach pobicia nie ponoszą odpowiedzialności za naruszenie nietykalności cielesnej i obrażenia zadane napastnikom, gdyż znajdują się w sytuacji obrony konicznej Inaczej jest w wypadku uczestników bójki, którzy zasadniczo nie mogą powołać się na obronę konieczną , gdyż każdy z nich znajduje się w roli napastnika i napadniętego Udział w bójce i pobiciu to nie tylko zadawanie ciosów, lecz także inne formy zachowania jak np. podawanie niebezpiecznych przedmiotów, przytrzymywanie ofiary, blokowanie drogi ucieczki itp. . 24
Uszkodzenie ciała art. 157§ kk …kto powoduje naruszenie czynności narządu ciała lub rozstrój zdrowia podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. . . Ściganie odbywa się z urzędu 25
Rozbój - art. 280§ 1 kk …kto kradnie , używając przemocy wobec osoby lub grożąc natychmiastowym jej użyciem albo doprowadzając człowieka do stanu nieprzytomności lub bezbronności podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do lat 12. . . Ściganie odbywa się z urzędu. 26
Rozbój - art. 280§ 1 kk Przemoc wobec osoby- należy rozumieć zastosowanie bezpośredniej przemocy fizycznej skierowanej na ciało człowieka w celu uniemożliwienia lub pokonania oporu , aby następnie dokonać kradzieży ( np. bicie, kopanie, duszenie, obezwładnienie i związanie itp. ) Groźba użycia przemocy – może polegać na grożeniu pobiciem, spowodowaniem uszkodzenia ciała itp. Forma wyrażenia groźby nie musi być przez sprawcę wypowiedziana, a wystarczy, że jednoznacznie wynika z jego zachowania się 27
Wymuszenie rozbójnicze - art. 282 kk …kto w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, przemocą, groźbą zamachu na życie lub zdrowie albo gwałtownego zamachu na mienie, doprowadza inną osobę do rozporządzenia mieniem własnym lub cudzym albo do zaprzestania działalności gospodarczej podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10. . . Ściganie odbywa się z urzędu. 28
Przestępstwa z ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii: Art. 58 ust 1 nielegalne udzielanie lub nakłanianie do używania środków odurzających Art. 59 ust. 1 nielegalne udzielanie lub nakłanianie do używania środków odurzających w celu osiągnięcia korzyści majątkowej (sprzedaż narkotyku) Art. 62 ust. 1 nielegalne posiadanie środków odurzających Art. 62 ust. 2 nielegalne posiadanie środków odurzających w znacznej ilości 29
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ Sierz. sztab. Małgorzata Szweda Zespół ds. Nieletnich i Patologii KPP Starogard Gdański 30
- Slides: 30