Kocaeli niversitesi Mekatronik Mhendislii 2018 2019 Bahar Yaryl
Kocaeli Üniversitesi Mekatronik Mühendisliği 2018 -2019 Bahar Yarıyılı İş Güvenliği ve Proje Yönetimi MKT 312: İnovasyon & Proje Yönetimi Final Notları
1 -İNOVASYON
İnovasyon • İnovasyon yeni veya önemli ölçüde iyileştirilmiş bir ürün (mal veya hizmet) veya süreç, yeni bir pazarlama yöntemi ya da yeni bir organizasyonel yöntemin işletme içi uygulamalarda, işyeri organizasyonunda veya dış ilişkilerde gerçekleştirilmesidir. • En genel anlamda inovasyon, ‘‘BİLGİNİN (FİKRİN) EKONOMİK ve TOPLUMSAL FAYDAYA DÖNÜŞTÜRÜLMESİDİR’’.
Neden İnovasyon, üulusal ve bölgesel ekonomilerin sürdürülebilir ekonomik büyümesinin ütoplumlar için sosyal kalkınma ve refah düzeyinin, ühem işletmeler hem de ulusal ekonomiler için rekabet gücünün temel dinamiği haline gelmiştir.
İnovasyonun Temel Kategorileri Nelerdir? üTeknolojik Ürün İnovasyonları üTeknolojik Süreç İnovasyonları üOrganizasyonel İnovasyonlar
İnovasyon Süreç Modelleri Nelerdir? 1. Teknoloji İtkili Model (1950. lerden- 1960. ların ortalarına): 2. Talep Çekimli Model (1960. ların sonları-1970. lerin başları):
İnovasyon Süreç Modelleri Nelerdir? 3. Etkileşimli Model (1970� lerin ortaları-1980� lerin başı)
İnovasyon Süreç Modelleri Nelerdir? 4. Bütünleştirilmiş Model
2 -GİRİŞİMCİLİK-İŞLETME YÖNETİMİ
GİRİŞİMCİLİK KAVRAMI VE ORTAYA ÇIKIŞI ØGirişimcilik; ürünlerin, süreçlerin, organizasyonların ve pazarların yeni bileşenlerinin oluşturulduğu bir süreçtir. ØGirişimcilik yeni ve bilinmeyen bilginin yaratılması sürecidir. ØGirişimcilik, gerekli zaman ve çabanın tahsis edilmesiyle finansal, psikolojik ve sosyal risklerin alınması yoluyla parasal kazançların ve kişisel tatminin elde edildiği katma değeri olan farklı eylemler ortaya koyma sürecidir.
GİRİŞİMCİNİN AMACI: Girişimcinin başlıca amaçları şunlardır: İşletmenin stratejisini belirleme Yönetim organizasyon politikalarını belirleme Üretim faktörlerini temin ederek üretim faaliyetine geçme Yeni mal ve hizmetler bulma, yeni üretim yöntemleri, dağıtım kanalları araştırmak Çevreyi takip etme. İşletmenin karşısına çıkacak gelişme ve değişmelerin fırsat mı yoksa tehdit mi oluşturacağını tahmin etme. Fırsatların değerlendirilmesi, tehditlerden zarar görülmemesi için gerekli tedbirleri alma Teknolojideki değişme ve gelişmeleri üretim sürecine uygulayabilme faaliyetlerinin daha ucuz ve kaliteli yapılabilmesi için sürekli çaba içinde bulunma ve çeşitli riskleri karşılamak.
GİRİŞİMCİNİN TOPLUMSAL MİSYONU • Girişimcilerin bulundukları topluma karşı çok önemli misyonları vardır. Bunları kısaca şöyle sıralayabiliriz: 1. Az gelişmiş ülkelerde en önemli sorunlardan biri işsizliktir. İşsizlikten kurtulmanın en etkin yolu , kişilerin kendi işlerini kurmalarıdır. Girişimci sayısı ne kadar artarsa , istihdam oranı da o kadar artar. 2. Girişimci sayısının artması ile toplumsal refah düzeyi , insanların hayat standartları da yükselecektir. Girişimcilikte asıl amacın, daha çok para kazanmak olarak düşünülse de, para sadece bütünün bir parçasıdır. Asıl amaç toplumsal yaşam kalitesini artırmaktır. 3. Girişimciler hem bilim ve teknolojiyi kullanarak, hem de bu alanlara kaynak aktararak bilim ve teknolojinin gelişmesine ön ayak olurlar. Girişimciler yurtdışında, kendi ülkelerinin reklamını yaparlar. 4.
Girişimcilik Türleri 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. Fırsat girişimciliği Yaratıcı girişimcilik Takipçi girişimcilik İç girişimcilik Bağımsız girişimcilik Paylaşımcı girişimcilik Yönetici tipi girişimcilik Bilişimci girişimcilik Kopyacı girişimcilik
İşletmecilik biliminin kapsamına giren konular nelerdir? • İşletmenin amacına en etkili biçimde nasıl ulaşabileceğinin analizi ve bununla işletmenin kendisi ve çevresi arasındaki olaylarla ilgili neden sonuç ilişkilerini bulma • İşletmelerin yöntemiyle ilgili olan ilke ve politikaları ortaya koyma ve işletmelerde geçerli işlemleri ve teknikleri geliştirme • İşletmelerde karar alma yeteneğini geliştirme tüm işletme sisteminin amaçlarının ve problemlerinin kavranmasını sağlama
İşletmenin temel fonksiyonları • ÜRETİM • PAZARLAMA • MUHASEBE-FİNANSMAN • İNSAN KAYNAKLARI • ARAŞTIRMA- GELİŞTİRME • HALKLA İLİŞKİLER • İLETİŞİM
Toplumsal yönetim ve işletme yönetimini birbirinden ayıran farklılıklar nelerdir? İşletmede, • Ortak amacın iktisadi olması • Sosyo-teknik bir niteliğe sahip olması
3 -KAYNAK TARAMASI-VERİ TABANLARI
Veri tabanı(database) nedir? • Araştırmacılarının bir konudaki birden fazla kaynağa (akademik dergiler, referans kitapları, magazinler, gazeteler) hızlı bir şekilde ulaşmasını sağlayan elektronik kataloglar yada indekslerdir • Veritabanları: üSpesifik bir konudaki(bilim, dil, sanat, iş) ERIC(Eğitim) Business Source Complete(İş) SCI(Web of Science)(Fen Bilimleri) SSCI(Web of Science)(Sosyal Bilimler). . . üBir çok farklı konudaki disiplinler arası(Ebsco Host)
Kaynak taramasını kolaylaştıran yöntemler nelerdir? • Anahtar Kelime(Key Words) belirlemek • Mantıksal (Boolean) Operatörler kullanmak and, or, not … • Sınırlayıcı (Limiters) kullanmak üTarih üDil üTam metin. . • Kesme (Truncation) Özelliğinden faydalanmak *, !, ? , veya # child* = child, childs, childrens, childhood genetic* = genetic, genetics, genetically • Joker (Wildcard) Karakter kullanmak wom!n = woman, women colo? r = color, colour • Yakınlık (Proximity) Arama Özelliğini kullanmak w# = with n# = near
İntihal/Eser Hırsızlığı(Plagiarism) Referans göstermeden her hangi bir yazarın çalışmasını aynen kullanmak(quote) ya da başka kelimelerle yazmak(paraphrase) intihal/eser hırsızlığıdır. ‘‘Turn It In’’ gibi programlar intihal tespiti için kullanılır.
4 -PATENT
PATENT NEDİR? • Buluş için hak sahibine verilen tekel hakkı ve bu hakkı gösteren belgedir. • Bu belge, hak sahibine belirli bir süre için buluşun başkalarınca üretilmesi, kullanılması, satışı ve ithalini engelleme hakkı sağlar
Patentlenebilirlik Kriterleri • Yenilik (başvuru yapılmadan önce başkaları tarafından yazılı, sözlü ya da uygulanarak açıklanmamış olması). • Tekniğin bilinen durumunun aşılması (konuda uzman bir kişinin kolayca düşünüp uygulamaya koyamayacağı niteliktir. Bir buluş basamağı içermelidir). • Sanayiye uygulanabilirlik (buluşun tümüyle kuramsal olmak yerine pratiğe uygulanabilir özellik taşıması).
Patent Verilemeyecek Konular • Keşifler, bilimsel teoriler, matematik metotları • Zihni, ticari ve oyun faaliyetlerine ilişkin plan, usul ve kurallar • Edebiyat ve sanat eserleri, bilim eserleri, estetik niteliği olan yaratmalar, bilgisayar yazılımları • Bilginin derlenmesi, düzenlenmesi, sunulması ve iletilmesi ile ilgili teknik yönü bulunmayan usuller • İnsan ve hayvan vücuduna uygulanacak cerrahi ve tedavi usulleri ile insan, hayvan vücudu ile ilgili teşhis usulleri
Patent Türleri PATENT İncelemesiz Patent • Araştırma aşamasından sonra incelemeye gönderim yok • İncelemeli patente dönüşüm mümkün • 7 yıllık koruma İncelemeli Patent • Araştırma aşamasından sonra patentlenebilirlik kriterlerine göre inceleme • Daha sağlam ve daha uzun bir koruma • 20 yıllık koruma
5 -PROJE/OPERASYON
1. 2 Proje Nedir? • Belirli başlangıç ve bitiş noktası olan, amacı, kapsamı, bütçesi açıkça tanımlanmış ve bir defaya mahsus gerçekleştirilen aktiviteler bütünüdür.
1. 1 Proje ve Operasyon Ortak Özellikler: • Kaynaklar (insan-makina) tarafından yapılan fiiller olması • Kaynakların kısıtlı miktarda olması • Planlama – Gerçekleştirme – Kontrol aşamalarından geçiş Operasyon : Sürekli (belirli periyotlarla) rutin olarak gerçekleştirilen faaliyetler Proje : Bir defa yapılan, belirli bir zaman dönemini kapsayan faaliyetler
1. 3 Proje- Operasyon örnekleri Operasyonlar Projeler • Her ay bütçe kullanım raporunun hazırlanması • Bina yapmak • Resmi yazılara yanıt • Seri halde araba üretilmesi • Faturalama • Yazılım geliştirmek • Bilimsel araştırma yapmak • Kitap yazmak • Seçim kampanyası yürütmek
1. 3 Proje- Operasyon karşılaştırması Operasyonlar Projeler • Hiç değişmeden ya da az değişiklikle tekrarlama • Yeni olma • Sıradan • Zamanla gelişim, ilerleme • Sürekli • Bir defa yapılma • Daha önce yapılmış • Daha önce yapılmamış olma • Daha sonra aynı şekilde yapılma durumu var • Geçmiş bilgi ve tecrübe mevcut • Her şey belirli/tanımlı • Daha sonra birebir aynı şekilde yapılmama • Geçmiş tecrübe az veya yok • Her şey belirli /tanımlı değil
Proje Yöneticisinin Rolü Nedir? • Proje yöneticisi: ü‘‘Proje neden yapılıyor ? ’’ ve ‘‘Projenin ürünü ne olacak? ’’ konusunu netleştirir üProjeyi planını hazırlar üBelirlenen hedefe istenilen süre ve maliyette ulaşılması için projeyi yönetir üProjenin tamamlanmasını sağlar.
Proje Seçimi Araçları Nicel Analiz Nitel Analiz Net Bugünkü Değer (NPV) Stratejik Kriterler İç Verimlilik Oranı (IRR) Üst Yönetim Öncelikleri Geri Dönüş Süresi (Payback Period) Rakipler, Piyasa Şartları Ağırlıklandırma Yöntemi Fayda Maliyet Analizi (Cost. Benefit Analysis) Başlatma Süreçleri
Proje Süreç Bağlantı Çeşitleri A B Finish to Start(FS): A bitmeden B başlayamaz A B Start to Start(SS): A ve B aynı anda başlayabilir fakat A’dan önce B başlayamaz yani B başlamak için A’yı beklemek zorunda A B Finish to Finish: A bitmeden B bitemez Task Start to Finish: A başlamadan B bitemez Task A B
Kalite Yönetiminden Beklenenler • Müşteri memnuniyeti (Customer Satisfaction) Müşterinin beklediği hizmet veya ürünü sağlandığında, kaliteli bir iş yapıldığı anlamına gelir. • Düzeltme yerine önleme (Prevention over inspection): Hatayı bulup düzeltmenin maliyeti, o hatayı önlemek için yapılacak işin maliyetinden daha pahalıdır. • Yönetimin Katılımı (Management Responsibility) : Sadece proje yöneticisi veya proje ekibinin titiz davranması yetmez, üst yönetim dahil tüm organizasyon kaliteyi sahiplenmeli ve uymalıdır. • Sürekli Gelişim (Continuous Improvement) : KAIZEN olarak da bilinir. Plan-Do-Check-Act döngüsü ile sürekli ilerlemeyi hedefler.
Kalite – Kalitesizliğin Maliyeti Kalitenin Maliyeti • Eğitim Kalitesizliğin Maliyeti • Fire • Ölçümleme • Geri dönüş • Değerlendirme • Müşteri şikayetleri • Dayanıksız ürün
Risk Nedir? Proje için belirlenmiş hedefe ulaşılmasını pozitif veya negatif yönde etkileyebilecek, gerçekleşmesi kesin olmayan konulara risk adı verilir.
Nitel Risk Analizi (Perform Qualitative Risk Analysis) Nicel Risk Analizi (Perform Quantitative Risk Analysis) • Her iki analiz, riskler tanımlandıktan sonra gerçekleşme olasılığını ve etki alanlarını belirler. . . • Nitel Risk Analizi, tanımlanmış risklerin gerçekleşme olasılığı ve etki gücü değerlendirilir. • Nicel Risk Analizi sürecinde ise, her bir riskin olasılığı ve proje hedeflerine etkisi sayısal olarak ortaya çıkartılır.
İş güvenliği tehlike türleri 1. Fiziksel Tehlikeler
İş güvenliği tehlike türleri 2. Kimyasal Tehlikeler
İş güvenliği tehlike türleri 3. Elektrikle Çalışma İle Meydana Gelen Tehlikeler
İş güvenliği tehlike türleri 4. Mekanik Tehlikeler
İş güvenliği tehlike türleri 5. Tehlikeli Yöntem ve İşlemler
İş güvenliği tehlike türleri 7. Biyolojik Tehlike Kaynakları
İş güvenliği tehlike türleri 8. Yangın Tehlikeleri
İş Güvenliği Konusunda İşveren Yükümlülüğü (1) İşveren; çalışma ortamının ve çalışanların sağlık ve güvenliğini sağlama, sürdürme ve geliştirme amacı ile iş sağlığı ve güvenliği yönünden risk değerlendirmesi yapar veya yaptırır. (2) Risk değerlendirmesinin gerçekleştirilmiş olması; işverenin, işyerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması yükümlülüğünü ortadan kaldırmaz. (3) İşveren, risk değerlendirmesi çalışmalarında görevlendirilen kişi veya kişilere risk değerlendirmesi ile ligili ihtiyaç duydukları her türlü bilgi ve belgeyi temin eder.
7 -YÖNETİM
YÖNETİM Tanımları Øİnsanlar aracılığıyla işleri yaptırmak ØOrtak amaçların etkin ve verimli bir şekilde gerçekleştirilebilmesi için, bir insan grubunda işbirliği ve koordinasyon(eşgüdüm) sağlamaya yönelik faaliyetler bütünü ØÖrgütsel açıdan yönetim ise, örgütsel amaçlara etkili ve verimli bir biçimde ulaşabilmek için, kaynakların planlanması, örgütlenmesi, yöneltilmesi, koordinasyon ve denetlenmesi sürecidir
Ø Ø Yönetim İşlevleri (Aşamaları): Planlama Örgütleme Yöneltme Denetim
Proje Takımını Yönetme Yaptırım gücüyle ilgili yaklaşımlar: ØÖdül vadetme (reward power) ØKorkutma (coercive power) ØMeşru güç (legitimate power) (Diyalog yolu ile ulaşılan konsensus içerir) ØBilgi gücü (expert power) ØDolaylı güç (referent power)
Yönetim Kademeleri ve Özellikleri Şekil 1. 2. Örgütsel Hiyerarşide Yönetim Kademeleri
YÖNETİCİLER Üst Kademe Yöneticiler ASTLAR Kendilerine bağlı astları yönetici pozisyonundadır. UNVANLAR (ÖRNEK) Yönetim Kurulu Başkanı Başkan Yardımcısı Pazarlama Başkan Yardımcısı İnsan Kaynakları Genel Müdür Yardımcısı Genel Direktör İşletme Müdürü Orta Kademe Yöneticiler Kendilerine bağlı astları yönetici pozisyonundadır. Üretim Müdürü Satış Müdürü İnsan Kaynakları Müdürü Finansman Müdürü Alt Kademe Yöneticiler Kendilerine Yönetici pozisyonunda olmayan astlar bağlıdır. Bölge Satış Müdürü Gözetmen Hat Yöneticisi Formen Ustabaşı Tablo 1. 1. Yöneticiler, Astları ve Unvanları
1. 4. Yönetsel Beceriler Şekil 1. 3. Yönetim Becerileri ve Yönetim Kademeleri İlişkisi
a) Teknik Beceriler Teknik beceri, örgütsel faaliyetlerin yürütülmesinde kullanılan çeşitli araç, yöntem ve teknolojilerin kullanımını içeren beceridir. Bu beceriler, mühendislik, üretim ya da finansman gibi özel alanlara ilişkin yöntem, teknik ve araç-gereç bilgisini gerektirir. Alt kademe yöneticiler, sahip oldukları teknik beceriler sayesinde yönetim kademesine getirilirler. Başka bir deyişle, genellikle yönetici olmayan çalışanlar arasından veya nadiren eğitim düzeyine bakılarak yeterli teknik beceriye sahip olanlar, yönetici olmaya hak kazanırlar.
b) Beşeri (İnsansal) Beceriler Beşeri beceriler, özde diğer insanlarla uyumlu bir şekilde çalışabilmeyi ve iyi ilişkiler geliştirmeyi içerir. Bu çerçevede, kendini tanıma, diğerlerinin duygularını anlama ve kendini onların yerine koyabilme (empatik düşünme), çalışmalarını astlarını güdüleme, sağlama, liderlik uyumlu etme, çatışmaları çözme ve stres düzeyini azaltma, iletişim kurma vb. beceriler, beşeri becerileri oluşturur. Hangi kademede olursa olsun tüm yöneticilerin belirli ölçüde beşeri becerilere sahip olması gereklidir
c) Kavramsal Beceriler Kavramsal beceriler özde örgütü bir bütün olarak görebilmeye ve örgütü oluşturan parçalar arasındaki ilişkileri anlamaya yarayan bilişsel bir beceridir. Bu çerçevede, yöneticilerin düşünme, bilgi işleme ve planlama, sorunları küçük parçalara bölebilme, bu parçalar arasındaki ilişkileri görebilme, bir sorunun diğerleri açısından yaratacağı etkileri fark edebilme vb. becerileri, kavramsal beceriler olarak adlandırılır.
Klasik Yönetim Yaklaşımı 1800’lü yılların örgütleri açısından sanayileşme; kaynak birikimi ve hacimsel büyüme anlamına gelmiştir. Bu büyüme bir yandan sanayileşmenin iki önemli unsuru olan işbölümü ve uzmanlaşmayı, diğer yandan da satış, üretim hacmi ve istikrar artışı ile maliyetlerde düşüşü beraberinde getirmiştir. Klasik Yönetim Yaklaşımı Bilimsel Yönetim Yaklaşımı Frederick W. Taylor Frank Bunker ve Lillian Moller Gilbreth Yönetim Süreci Yaklaşımı Henry Fayol Mary Parker Follett Bürokratik Yaklaşım Max Weber
son
- Slides: 58