KMYASAL DENGE VE KMYASAL KNETK YUSUFCAN OBAN KONULAR

KİMYASAL DENGE VE KİMYASAL KİNETİK YUSUFCAN ÇOBAN

KONULAR � Kimyasal Reaksiyonların Hızları � Reaksiyon Hızlarına Etki Eden Faktörler � Zincir Reaksiyonları � Kimyasal Denge � Dengeyi Etkileyen Faktörler

KİMYASAL REAKSİYONLARIN HIZI � Birim zamanda konsantrasyonda meydana gelen değişikliğe o maddenin reaksiyon hızı denir. � Çarpışma teorisine göre kimyasal bir reaksiyonun olması için 3 şart ; • Maddelerin birbirleriyle temas etmesi • Belli geometrik şekillerde çarpışması gerekir. Bu çarpışmayı reaksiyona giren maddelerin kendisi ayarlar. • Reaksiyon olabilmesi için aktivasyon enerjisi gerekir.

Kimyasal bir reaksiyonun olabilmesi için gerekli olan enerjiye eşik enerjisi denir.

REAKSİYON HIZINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER Reaksiyona giren maddenin yapısı: Reaksiyona giren maddelerin geometrik yapıları yani bağ yapıları reaksiyon hızına etki eden en önemli faktörlerdendir. Fe+2 + H+ +KMn. O 4 Hızlı Kütlelerin tesiri kanuna göre kimyasal bir reaksiyonun hızı sadece reaktiflerin konsantrasyonuna bağlıdır.

SICAKLIĞIN REAKSİYON HIZINA ETKİSİ Ortalama olarak sıcaklığı on derece artırılmasıyla reaksiyon hızı iki üç kat artmaktadır. Reaksiyon hızının sıcaklıkla artışını ilk defa Von’t Hoff şu bağın tı ile bulmuştur. log k 1/k 2 = Ea/2, 3. R(T 2 -T 1/T 1. T 2 )

KATALİZÖRÜN REAKSİYONA ETKISI Katalizörler aktivasyon enerjisini düşürerek reaksiyo nun hızlı olarak gerçekleşmesini sağlar.

ZİNCİR REAKSİYONLAR Bir kimyasal reaksiyon oluşurken tepkime meka nizmasına bağlı olarak bozulmalar zincir şeklinde birbirlerini takip eder. Bu zincir reaksiyonlarının yürüyüşü şu kademeler üzerinde yürür. Örneğin; H 2 + Br 2 2 HBr tepkimesinde şu 4 basamak takip edilir.

1. Zincir başlangıcı: Brom molekülü brom atom larına ayrılır. Br 2 Br + Br 2. Zincir ilerlemesi: Brom atomları zincir taşıyıcı olarak isimlendirilirler ve ara üründürler. a. ) Br + H 2 HBr + H (Br: zincir taşıyıcı) b. ) H + Br 2 HBr+ Br

İkinci bir zincir taşıyıcı olan H atomları oluşur. Bu H atomları Brom molekülü ile tekrar reaksiyona girer rek ikinci bir zincir taşıyıcısı olan Brom atomlarını oluşturur. Zincir ilerlemesi art arda devam eder. 3. Zincir indibisyonu: Eğer bir H atomuyla bir HBr molekülü çarpışırsa oluşan net tepki engellenir yani indibe edilir. H+HBr H 2 +Br Tepkimesinde H molekülü oluştuğu için tepkime yavaşlar.

Zincir sonlanması: Tepkimelerde oluşan Br atom ları bir araya gelerek Br 2 molekülünü oluştur dukları zaman zincir sonlanmış olur. Br + Br Br 2

ZİNCIR REAKSİYON

KİMYASAL DENGE

KİMYASAL DENGE Homojen ve heterojen reaksiyonlarda giren ve ürünlerin konsantrasyonları dikkate alınarak sağ ve sola doğru reaksiyon hızlarının eşitlenmesiyle konsantrasyona bağlı denge ifade edilebilir. Dengenin olabilmesi için; � Maddelerin reaksiyon ortamını terk etmesi � Bir çökme olmaması

DENGEYİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER �DERİŞİM �BASINÇ – HACİM �SICAKLIK

DERİŞİMİN ETKİSİ X +2 Y Z +2 T Tepkimesine göre tepkime dengede iken X gazı eklemek; � Reaksiyon sağa kayar � T miktarı ve derişimi artar � Y miktarı azalır. � X miktarı artar.

BASINÇ – HACİM ETKİSİ � Basınç artarsa hacim azalır. Basınç artarsa reaksiyon mol sayısı fazla olan taraftan az olan tarafa kayar. � Mol sayısı eşit olan tepkimelerde basınç-hacim etkisi olmaz.

SICAKLIĞIN ETKİSİ � Sıcaklık k sabitini değiştirir. Denge sabitleri yalnızca sıcaklıkla değişir. � Ekzotermik reaksiyonlarda ısı ürünler tarafına yazıldığından sıcaklık artırılınca reaksiyon sola kayar ve k küçülür.

� Endotermik reaksiyonlarda ısı giren tarafına yazıldığından sıcaklık artırıldığında reaksiyon soğa kayar ve k büyür.