Klinische les Voeding vitamines Ruimte om eigen naam

Klinische les Voeding & vitamines [Ruimte om eigen naam, organisatie en evt. datum in te vullen]

Vitamine-quiz Vraag 1: Kan vitamine C een verkoudheid voorkomen? Antwoord: Nee, maar de ernst en duur van de verkoudheid lijken wel door vitamine C gunstig te worden beïnvloed.

Vitamine-quiz Vraag 2: Kunnen medicijnen je vitaminebehoefte beïnvloeden? Antwoord: Ja. Regelmatig gebruik van medicijnen kan de vitaminebalans verstoren doordat ze invloed hebben op de opname, omzetting, opslag en uitscheiding door het lichaam.

Vitamine-quiz Vraag 3: Kunnen vitaminesupplementen de vitamines uit de voeding volledig vervangen? Antwoord: In noodgevallen wel.

Vitamine-quiz Vraag 4: Wat wordt precies bedoeld met het vitamine B-complex? Antwoord: Een groep van acht wateroplosbare vitamines. Dat zijn: B 1, B 2, B 3, B 5, B 6, B 8, B 11 en B 12.

Vitamine-quiz Vraag 5: Is het tijdstip waarop je vitamines inneemt belangrijk? Antwoord: Ja. Innemen tijdens de maaltijden is het beste. Dat geldt met name voor de vetoplosbare vitamines en vitamine C.

Gezondheidseffecten door middelengebruik 1. Verlaging weerstand 2. Minder trek 3. Vermagering/ondervoeding 4. Thiaminegebrek

1. Verlaging weerstand Geldt voor cocaïne-, heroïne-, tabak- en alcoholgebruik Afname immuniteit, waardoor de gevoeligheid voor infecties toeneemt

2. Minder trek Geldt voor cocaïne-, heroïne-, tabak- en alcoholgebruik Onderdrukking hongergevoel • Onvoldoende essentiële voedingsstoffen in het lichaam • Weinig eten maakt lusteloos. Gevolg: nóg minder eetlust

3. Vermagering/ondervoeding (1) Geldt met name voor: cocaïne- en alcoholgebruik • Tekort aan energie en andere voedingsstoffen • Risico op ondervoeding: 3 dagen niet of nauwelijks eten of meer dan 1 week minder dan normaal gegeten. Gevolgen: Verlaagde weerstand; minder fitheid; duizeligheid; krachtverlies; verhoogde kans op wonden door lang liggen; verminderde hart- en spiercapaciteit; langzamer herstel na ziekte; afname van levenskwaliteit; verhoogde kans om te overlijden

3. Vermagering/ondervoeding (2) Ondervoeding is meetbaar: • BMI (kg/m²) < 18, 5 (bij COPD-patiënten < 21) • Onbedoeld gewichtsverlies van > 5% de afgelopen maand óf > 10% het afgelopen half jaar.

4. Thiaminegebrek (1) Geldt voor: alcoholgebruik Oorzaak thiaminegebrek (90%): alcoholmisbruik Alcohol… • Vermindert de eetlust • Vermindert de opname van thiamine in de darmen • Verhoogt de uitscheiding van thiamine • Verlaagt de benutting van thiamine in de cellen

4. Thiaminegebrek (2) Bij 30 -80% van de chronisch alcoholisten is er sprake van thiaminegebrek. Gevolg: • Wernicke-Encefalopathie (WE) • Het syndroom van Korsakov (KS) • Cerebellaire degeneratie (ACD) • Polyneuropathie

Vitaminetekort voorkomen of genezen Weerstand verhogen Weerstandsvitamines: • vitamine A • vitamine B 6 • vitamine B 11 • vitamine B 12 • vitamine C • vitamine D

Vitamine A en B 12 Vitamine A (‘anti-infectie vitamine’): in dierlijke producten Vitamine B 12: in dierlijke producten

Vitamine B 11 en B 6 Vitamine B 11 (foliumzuur) Vitamine B 6

Vitamine C en D Vitamine C: antioxidantfunctie Vitamine D: de zon als belangrijkste bron

Tips voor voedselbereiding Groente met vitamine C en B-complex wordt aanbevolen: • In weinig water te koken • Niet te lang te koken • Niet in kleine stukken te snijden als het gekookt wordt • Verhitting, zonlicht, bevriezing en ontdooiing te vermijden • Eventueel rauw te eten

Verbeteren eetlust - Tips Eerst eten, dan middelen gebruiken Eet om 12. 00 ‘s middags warm eten Geen zware, vette maaltijden en tussendoortjes Friszure gerechten en drankjes stimuleren vaak de eetlust ook komkommer, tomaat of augurk bij het beleg op de boterham kan de eetlust stimuleren • Neem een kop bouillon een half uur voor de warme maaltijd • Eet meerdere, kleinere porties per dag. • • Zie hand-out voor alle tips!

Bij een vermoeden: BMI en SNAQ BMI berekenen: kg/m² < 18, 5: kans op ondervoeding (COPD-patiënten: < 21) SNAQ: vragenlijst

Thiaminesuppletie (1) Vitamine B 1 in voeding

Thiaminesuppletie (2) • Bij chronisch alcoholgebruik: minimaal ‘milde vorm’ van thiaminegebrek - Advies van het Korsakov Kenniscentrum voor deze risicogroep: 2 maal daags 50 mg thiamine per os (oraal), in combinatie met vitamine B-complex (verzameling van alle vitamine B). - Aanbeveling NHG-Standaard bij neuropathie, geheugenproblemen of ernstige maag- of darmklachten: gedurende de eerste dagen parenterale toediening van 100 mg thiamine (bijv. via injectie of infuus). • Dreigende en acuut bedreigende situatie: kans op delirium tremens. Hier gelden andere adviezen wat betreft de aanvulling en toedieningsvorm.

Algemene voedingstips • Schijf van Vijf (inclusief Vijf regels) • Digitaal: de Schijf van Vijf voor jou; Mijn Eetmeter • Kookboekjes: ‘Cook it’ en ‘Heb je trek? ’

Vragen?

Afsluiting – Bedankt voor de aandacht! Take-home messages: • Door middelengebruik kan vitaminetekort (of ondervoeding) ontstaan • Deze gezondheidseffecten kunnen makkelijk bestreden worden • Dus: maak gezonde voeding en koken bespreekbaar P. S. Graag evaluatieformulier invullen & inleveren!