Klinika primena ICF klasifikacije Konstantinovi Ljubica Kanjuh eljko

Klinička primena ICF klasifikacije Konstantinović Ljubica, Kanjuh Željko, Dragin Aleksandra Klinika za rehabilitaciju dr Miroslav Zotović

Cilj izlaganja: n n Nov-20 Osnovne napomene o strukturi klasifikacije Očekivane prednosti Trenutni status primene Mane pokazane u dosadašnjoj primeni Klinika za rehabilitaciju dr Miroslav Zotović

International Classification of Functioning, Disability and Health-(ICF) n Međunarodna klasifikacija funkcionisanja, nesposobnosti i zdravlja predstavlja biopsihosocijalni model klasifikacije razvijen sa ciljem efikasnijeg i kompletnijeg sagledavanja problema zdravlja i funkcionisanja individue u spoljašnjem okruženju. Nov-20 Klinika za rehabilitaciju dr Miroslav Zotović

Istorijat • ICF predstavlja reviziju Međunarodne klasifikacije oštećenja, nesposobnosti i invalidnosti -hendikepa (ICIDH), koja je prvi put objavljena od strane Svetske zdravstvene organizacije u svrhu studija, 1980. godine. • Kreirana nakon sistematičnih studija na terenu i međunarodnih konsultacija ona je prihvaćena za međunarodnu upotrebu 22. Maja, 2001. godine, od strane Pedeset-četvrte Svetske zdravstvene skupštine (rezolucija WHA 54. 21). Nov-20 Klinika za rehabilitaciju dr Miroslav Zotović

ICIDH/ICF nivoi konsekvenci bolesti/komponente zdravlja Bolest, povreda ili urodjena mana uzrokuju na nivou tkiva ili organa oštećenja, odnosno dovode do gubitka ili abnormalnosti na anatomskom fiziološkom ili psihičkom nivou (pr: gubitak ekstremiteta, redukcija obima pokreta, slabost mišića) Set lista struktura i set lista funkcija tela Oštećenje dovodi do nesposobnosti na nivou aktivnosti osobe (nesposobnost hoda) Set lista aktivnosti Nesposobnosti na nivou aktivnosti osobe menjaju njen položaj i učestovanje u socijalnoj zajednici te osoba postaje invalidna Set lista participacije *Faktori okoline

MKF (ICF) MKB (ICD) Funkcionalnost Pr: Koksartroza HIV • Očuvane funkcije • Nemogućnost hoda uz stepenice, nemogućnost obavljanja aktivnosti DŽ Okolina u kojoj funkcioniše • Živi u kući. Posao u zgradi bez lifta, članovi porodice. . Personalni faktori • Pol, obrazovanje, običaji • komorbiditet • Psihosocijalne karakteristike Izbor terapijske intervencije Merni instrumenti OP, MMT, Womac. . Nov-20

Onesposobljenost/funkcionalnost oštećenje b-telesne funkcije nesposobnost s-telesne strukture Kurtzke EDSS invalidnost d-aktivnost i participacija FIM Kvalitet života Barthel I Ashworth SS Glasgow coma skala. . . okolina lični faktori ASSIA. . MMT, OP Nov-20 e-faktori okoline Klinika za rehabilitaciju dr Miroslav Zotović

Specifični pojmovi Oštećenja su problemi u telesnoj funkciji ili strukturi, kao što su značajne devijacije ili nedostaci. Ograničenja aktivnosti (limitacije) su teškoće sa kojima se pojedinac može susresti tokom izvođenja aktivnosti. Restrikcije u učestvovanju su problemi sa kojima se pojedinac može sresti tokom uključivanja u životne situacije. Onesposobljenost je zajednički entitet za oštećenja, nesposbnost i invaliditet. Nov-20 Klinika za rehabilitaciju dr Miroslav Zotović

Licence Extracts of WHO information can be used for private study or for educational purposes without permission. Wider use requires permission to be obtained from WHO. http: //www. who. int/about/copyright/en/ Šira primena zahteva obuku b – označava telesne funkcije s – označava telesne strukture d – označava aktivnosti i participaciju e označava faktore okoline n Nov-20 http: //www. who. int/classifications/icfbrowser/ Klinika za rehabilitaciju dr Miroslav Zotović

Struktura ICF Delovi Funkcionisanje i onesposobljenost Kontekstualni faktori Komponente b-Telesne funkcije s-Telesne strukture d-Aktivnost i participacija e-Faktori okoline Oblasti 8 8 9 5 Kategorije* Kvalifikacija Kvantifiktori Lični faktori Ukupno 1424 promene funkcija 1 kapacitet olakšice izvođenje barijere 2 1 promene struktura 3 *Osnovna jedinica klasifikacije je kategorija Nov-20

Struktura klasifikacije • 4 komponente(1424 kategorija): • b – označava telesne funkcije • s – označava telesne strukture d – označava aktivnosti i participaciju • e označava faktore okoline komponenta: praktičan i svrsishodan skup srodnih fizioloških funkcija, anatomskih struktura, delovanja, zadataka ili oblasti života Kategorije su izvedene po hijerarhijskom principu Nov-20 Klinika za rehabilitaciju dr Miroslav Zotović

b-telesne funkcije Telesne funkcije su fiziološke funkcije telesnih sistema (uključujući i psihološke funkcije) 1. Mentalne funkcije 2. Senzorne funkcije i bol 3. Glasovne i govorne funkcije 4. Funkcije kardiovaskularnog, hematološkog, imunološkog i respiratornog sistema 5. Funkcije digestivnog metaboličkog i endokrinog sustava 6. Funkcije genitoruinarnog i reproduktivnog sistema 7. Neuromuskuloskeletne i funkcije vezane uz kretanje 8. Funkcije kože i srodnih struktura Nov-20 Klinika za rehabilitaciju dr Miroslav Zotović

s-telesne strukture Telesne strukture su anatomski dijelovi tela kao što su organi, ekstremiteti i njihove komponente 1. Strukture nervnog sistema 2. Oko, uvo i povezane strukture 3. Strukture vezane za glas i govor 4. Strukture kardiovaskularnog, imunološkog i respiratornog sistema 5. Strukture digestivnog, metaboličkog i endokrinog sistema 6. Strukture genitourinarnog i reproduktivnog sistema 7. Strukture vezane uz kretanje 8. Koža i povezane strukture Nov-20 Klinika za rehabilitaciju dr Miroslav Zotović

d-aktivnosti i participacija Aktivnost je izvršenje zadatka ili radnje od strane pojedinca. Participacije ili učestvovanje je uključenost u životne situacije. 1. Učenje i korišćenje znanja 2. Opšti zadaci 3. Komunikacija 4. Mobilnost 5. Briga o sebi 6. Život u porodici 7. Interakcije 8. Velika (značajna) životna polja 9. Zajednica socijalni život Nov-20 Klinika za rehabilitaciju dr Miroslav Zotović

e-faktori okoline Faktori okruženja čine fizička, socijalna i okruženja stavova u kojima ljudi žive i vode svoje živote. 1. Tehnološki produkti (lekovi, produkti za dnevni život, za transport, za komunikaciju) 2. Prirodna okolina (fizička geografija, vazduh, svetlo, resursi) 3. Okolina porodica, profesionalna i socijalna okolina 4. Stavovi (očekivanja) 5. Servisi Nov-20 Klinika za rehabilitaciju dr Miroslav Zotović

Kvalifikatori težine i uticaja • • 0 -BEZ problema (nikakav, odsutan, zanemariv) 1 -BLAGI problem (blag, slab) 2 -UMEREN problem (srednji, popriličan) 3 -TEŠKI problem (velik, ekstreman) 4 -KOMPLETAN problem (totalni) 8 -nespecificirano 9 -nije primenljiv Barijera+olakšica (za faktore okoline) Nov-20 Klinika za rehabilitaciju dr Miroslav Zotović

Kvalifikatori za aktivnosti i participaciju n d 4500. __ __ Kvalifikator izvođenja n Kvalifikator kapaciteta bez pomoći n Kvalifikator kapacitet uz pomoć n Kvalifikator izvođenje bez pomoći n Nov-20 Klinika za rehabilitaciju dr Miroslav Zotović

Značaj Procena n n n struktura i funkcija koje su oštećene aktivnosti koje obavlja načina na koji pacijent živi u svojoj radnoj i socijalnoj okolini u prisustvu bolesti ili povrede (participacija i faktori okoline) Nov-20 • • Ustanovljava “kritične strukture i funkcije” u istom oštećenju u procesu rehabilitacije-kod (liste setova povezuju se sa bolestima) i bolje razumevanje determinanti zdravlja i bolesti Ustanovljava opšti jezika što olakšava komunikaciju Omogućava poredjenja i bolje praćenje toka i ishoda lečenja i rehabilitacije **Stvaranje sistemske baze koda za informacione sisteme Klinika za rehabilitaciju dr Miroslav Zotović

Uži set (core set) n Moždani udar (MU) n Gojaznost n Bol u leđima n Dijabetes melitus n Osteoporoza n Ishemijska bolest srca n Osteoartritis n n Reumatoidni artritis Hronična obstruktivna bolest pluća n Depresija n Maligna bolest dojki n Hronična stanja Nov-20 Klinika za rehabilitaciju dr Miroslav J Rehabil Zotović Med Suppl 2004; 44: 22 -9.

Primena Uočeni problemi: n n n Nov-20 Glomaznost Teškoće u povezivanju sa postojećim merenjima Nedovoljno precizna kvantifikacija promena u nekim kategorijama Sporost u kliničkoj implementaciji Problemi sa komorbiditetom Klinika za rehabilitaciju dr Miroslav Zotović

Perspektive n n Promocija korišćenja MKF-a na nacionalnom nivou za izradu nacionalnih baza podataka; Stvaranje međunarodnog skupa podataka i okvira koji omogućava međunarodna poređenja; Utvrđivanje algoritama za omogućavanje dobijanja socijalnih povlastica i penzija; Proučavanje funkcionisanja (onesposobljenosti) članova porodice (npr. proučavanje onesposobljenosti treće osobe zbog zdravstvenog stanja drugih važnih osoba) Nov-20 Klinika za rehabilitaciju dr Miroslav Zotović

Perspektive n n n Razvoj komponente Lični faktori; Razvoj preciznih operativnih definicija kategorija za sve svrhe istraživanja; Razvoj instrumenata procene za identifikaciju i merenje; Pružanje praktičnih aplikacija korišćenjem kompjutera i formulara; Stvaranje veza između koncepata kvaliteta života i mjerenja subjektivnog dobrostanja; Nov-20 Klinika za rehabilitaciju dr Miroslav Zotović

Perspektive Istraživanje tretmana i odgovarajućih intervencija; n Promocija korišćenja u naučnim studijama za upoređivanje između različitih zdravstvenih stanja; n Nov-20 Klinika za rehabilitaciju dr Miroslav Zotović

Perspektive Razvoj nastavnih materijala o korištenju MKF; n Osnivanje nastavnih i referentnih centara za MKF po cijelom svijetu; n Dalje istraživanje o faktorima okruženja kako bi se pružili potrebni detalji za opisivanje i standardizovanje sadašnjeg okruženja. n Nov-20 Klinika za rehabilitaciju dr Miroslav Zotović

Zdravlje-bolest Telesne funkcije i strukture aktivnosti Faktori okoline participacija Lični faktori Kontekstualni faktori Nov-20 Klinika za rehabilitaciju dr Miroslav Zotović