klim deiiklii politikalrnn odanda OB var iklim deiiklii

İklim değişikliği politikalrının odağında ÇOB var “iklim değişikliği politikalarını kalkınma politikaları ile entegre etmek, temiz ve yenilenebilir enerji kaynaklarının payını arttırmak, iklim değişikliği ile global mücadeleye katkı sağlamak, refahı düşük karbon yoğunluğu ile sunmak olarak tanımlanmıştır. Uluslar arası çabalara, ortak fakat farklılaştırılmış sorumluluklar çerçevesinde, katkıda bulunmak ülkemiz politikasının temel ilkelerindendir”

Politika sadece ÇOB odaklandığı konulardan oluşmuyor. İklim değişikliği ile ilgili diğer kurumların da politikalrında iklim değişikliğine yönelik hedefler yer alabiliyor konvansiyonel termik santrallardan yapılan sera gazı emisyonlarının azaltılması, Yenilenebilir enerji kaynaklarının toplam enerji üretimindeki payının arttırılması ve nukleer enerjinin kullanılması konularının

Ülkemizin rekabet gücünü ve refahını artırmak ve sürekli kılmak için toplumun her kesimi ve ilgili kurumlarla işbirliği içinde, ulusal önceliklerimiz doğrultusunda bilim ve teknoloji politikaları geliştirmek, bunları gerçekleştirecek altyapı ve araçları oluşturmaya katkı sağlamak, araştırma ve geliştirme faaliyetlerini desteklemek ve yürütmek, bilim ve teknoloji kültürü oluşturmakta öncü rol oynamak"tır

Ulusal İklim değişikliği Strateji Belgesi (IDES) Mayıs 2010 da yayınlandı ÇOB tarafından koordine edilen, çok katılımlı bir çalışmayla oluşturulan, İklim değişikliği konusundaki ulusal eylem planını, hdefleri ve stratejileri gösteren önemli bir dokuman Teknoloji geliştirme ve teknoloji transferi, Kurumsal alt yapı, İklim değişikliğine uyum, Ulaştırma, Sera gazı emisyon kontrolu, Arazi kullanımı, tarım ve Ormancılık, Sanayi, Atık başlıkları altında, kısa, orta ve uzun dönemli eylemleri içeren bir eylem planı oluşturulmuş Burada ve bu bildirimde tatışmak için çok uzun.

Yine IDES içersinde aşağıdaki hedefler veriliyor Birleşmiş milletler İklim Değişikliği Çerçeve sözleşmesinin "ortak fakat farklılaştırılmış sorumluluklar" ilkesine uygun olarak özel koşullar çarçevesinde iklim değişikliğiyle mücadele ve uyum politikaları ile önlemlerini ulusal kalkınma planlarına dahil etmek Sera gazı emisyonlarının azaltılması gayesiyle geliştirilen küresel politikalar ve önlemlere kendi imkanları ölçüsünde sürdürülebilir kalkınma ilkeleri uyumlaştırılmış kalkınma programını sekteye uğratmadan sera gazı emisyon artış hızını sınırlayarak katkıda bulunmak. Küresel iklim değişikliğinin olumsuz etkilerini azaltma ve bu etkiler uyum sağlama konularında ulusal hazırlık ve ulusal hazırlık seviyesini ve kapasitesini arttırmak, bu çablarda elde edeceği tecrübe va kazanımlarını bölge ülkeler ile paylaşmak ve azaltın ve uyuma yönelik ikili ve çok taraflı ortak çalışma projeleri geliştirmek.

Azaltım, uyum, Teknoloji transferi, ve finansman ana başlıklarındaki küresel stratejik amaçların tarafların sorumlulukları göz önünde bulundurulması suretiyle tasarlanmasına ve yürütülmesine uyum sağlamak ve uluslararası faaliyetlerde etkin rol oynamak. Azaltım ve uyum faaliyetlerini yürütebilmek için ihtiyaç duyulan mali kaynaklara erişimi arttırmak Mevcut teknoloji ve kalkınma düzeyimiz göz önüne alınarak temiz üretime yönelik ARGE ve inovasyon kapasitesini geliştirmek, bu alanda rekabet ve üretimin arttırılmasını sağlayacak ulusal ve uluslararası finansman kaynaklarını ve teşvik mekanizmalarını oluşturmak

İklim değişikliği ile mücadele ve uyum kapsammındaki faaliyetleri etkin ve sürekli işgüdüm sağllayarak şeffaf, katılımcı ve bilimsel çalışmalara dayanan karar alma süreçleri ile geliştirmek. Kamu, özel sektör, üniversite, sivil toplum kuruluşları gibi tüm kesimlerin ortak çabaları ile tüketim kalıplarının iklim dostu olacak şekilde kamuoyu bilincini arttırmak. Ulusal iklim değişikliği çalışmalarında bilgi akışını ve paylaşımını arttırmak amacıyla bütüncül bir bilgi yönetim sistemini oluşturmak

IDES’de daha önce belirtilen hedeflere ulaşmak için uygulanması gereken stratejiler de belirtilmiş Küresel iklim değişikliği ile mücadele ve uyum çabalarında kapsamlı ve işlevsel bir uluslararası işbirliği mekanizmasının oluşturulmasına yönelik yürütülem müzakelre aktif katıım sağlamak Dinamik bir anlayış içersinde Ulusal İklim Değişikliği stratejisi ile dokuzuncu kalkınma planı ve ilgili diğer ulusal politika ve strateji belgeleri doğrultusunda Ulusal İklim Değişikliği Eylem planı hazırlamak. İlgili kurumlarda iklim değişikliğine ilişkin yapılnmaları başlatmak Emisyon envanterlerinin daha sağlıklı olarak hazırlanması için gerekli altyapıyı kurmak İklim değişikliği politikalarını tüm paydaşların işbirliği ile geliştirmek.

Biraz Sancılı bir bölüm TÜBİTAK bu konuda çok önemli bir kurum. Ulusal bütçeden akademik bilim’e ayrılan para TÜBİTAK eliyle dağıtılıyor 2005 yılına kadar bilime ayrılan para toplam bütçenin %0. 05’i ile %0. 17 arasında değişirken. Ülkemizin Avrupa Birliğine Uyum Sürecinde bilimsel amaçlı harcamalarını 2010 yılında %2 seviyesine çıkarmak yönünde alınan bir Hükümet kararı ile 2005 yılında bilmsel amaçla kullanılacak miktar toplam bütçenin %0. 46 sına çıkartılmıştır. Bu rakam takip eden yıllarda %0. 64 mertebesine ulaşmıştır. Bu paranın büyük bir bölümü bilim dünyasına TÜBİTAK eliyle dağıtılmaktadır. Bu nedenle TÜBİTAK’ın ülkemiz bilimindeki yönlendirici rolü son yıllarda çok artmıştır.

Geçmiş yıllarda tamamen üniversitelerde yürütülen akademik araştımaları destekleyen bir kurum iken, son yıllarda KAMAG ve TEYEB gibi mekanizmalarla, kamu kurumlarında ve küçük sanayide yürütülen çalışmaları da destekliyor Kamu ve TEYEP projelerine verilen desteğin 2012 yılında, sırasıyla 230 milyon TL’ye ve 845 milyon TL’ye ulaşması öngörülüyor.

TÜBİTAK 2008 – 2012 stratejik planı TÜBİTAK ın 2002 – 2006 arası gerçekleşen giderleri

TÜBİTAK’ın 2002 – 2006 arasındaki harcamalarının değişimi

TÜBİTAK 2008 – 2012 arasında öngörüle araştırma desteği Yıl sonu itibariyle yürürlükte olan ARDEP projelerinin sayısı (Adet) ARDEP projelerine verilen toplam destek (milyon YTL) TARAL desteklerinni TÜBİTAK bütçesindeki yeri (%) TEYEP tarafından desteklenen proje sayısı (adet) Yıl içersinde TEYEP projelerine aktarılan kaynak (milyon YTL) 4500 225 5400 287 6100 373 7000 485 7850 630 1027 73 1435 300 1326 73 1670 385 306 339 1724 73 1860 500 138 362 2257 73 2045 650 180 390 2913 73 2275 845 234 430 933 200 160 2553 430 55 1108 265 180 2928 500 59 1292 340 250 3254 570 62 1549 450 320 3603 640 62 1751 580 385 3980 725 62 20 400 5 75 25 550 8 98 28 800 16 127 38 1200 30 165 82 1400 45 215 KAMAG projelerine verilen destek (milyon YTL) TÜBİTAK ARGE birimlerince yürütülen proje sayısı TÜBİTAK ARGE Birimlerince yürütülen projelere sağlanan mali destek (milyon YTL/yıl TÜBİTAK Ar-Ge birimlerinin özgeliri TÜBİTAK Ar-Ge birimlerinin aldığı devlet yardımı TÜBİTAK ta çalışan araştırmacı sayısı Doktoralı araştırmöacı sayısı TÜBİTAK ARGE birimlerince yürütülen uluslararası proje sayısı (adet/dönem) TÜBİTAK ARGE birimlerince yürütülen uluslararası projelerin mali tutarı (milyon YTL/dönem) Destek verilen ikili ve çok taraflı proje sayısı (adet/dönem) İkili ve çok taraflı projelere verilen destek miktarı Y›l içinde gerçekleflen cari ve yat›r›m giderlerinin toplam›

Önceleri araştırmalar büyük ölçüde üniversitelerde yapıldığından TÜBİTAK desteğinin tanımlanması Türkiye’de araştırmalara ayrılan para için bir fikir verebiliyordu. Son yıllarda, özellikle AB uyum sürecinde, kau kurumlarında da büyük bütçeli projeler yürütülüyor. Bunlardan bir ölçüde ileriki bölümlerde bahsedilecek İklim değişikliği konusunda yapılan araştırmalara ayrıaln mali destekin bu kurumlarla ilgili bilgiler olmadan, sadece TÜBİTAK bütçesine bakarak değerlendirilmesi çok doğru olmayacak. Bu aşamada bu bilgi mevcut değil, ulaşması kolay da değil. O nedenle kurumlarınızdan bu konuda yardıma ihtiyacımız var.

Araştırmaları (1) Üniversitelerde yürütülen akademik çalışmalar ve (2) kamu kurumlarında yürütülen projeler olarak değerlendirmek gerekiyor Üniversitelerde yapılan araştırmaların çok büyük bir bölümüne uluslar arası literatürü tarayarak ulaşmak mümkün olabiliyor. Bu çalışmada da böyle bir yol izlendi Ancak Kamu kurumlarında yürütülen çalışmalara ulaşmak ayı ölçüde kolay değil. O nedenle UNDP’nin düzenlediği toplantılarda ve kişisel temaslar sonucu bulabildiğimiz kadar proje dokumanına ulatık. Eksik olabilir. Eğer kurumunuzda yapıldığını bildiğiniz ve burada kısaca değinilmeyecek bir çalışma varsa; bize bu çalışmaya ait dokumana ulaşmamız konusnda yardımcı olabilirseniz çok seviniriz.

Üniversitelerde yapılmış akademik çalışmalar 2011 yılı Mart ayına kadar iklim değişikliği konusunda yazılmış 353 bilimsel makale var. Bunların yıllara göre dağılımı aşağıda görülüyor. 80 70 Küresel ısınma ile ilgili yayınların yıllara göre değişimi Yayın ayısı 60 50 40 30 20 10 0 1995 1997 1996 1999 1998 2001 2000 2003 2002 2005 2004 2007 2006 2009 2008 2010

Makale Sayısı 20 14 14 13 13 11 11 10 10 9 7 7 6 6 5 5 5 4 4 4 3 3 3 3 2 1 Dergi Adı Energy Sources, Part A: Recovery, Utilization and Environmental Effects Energy Sources, Part B: Economics, Planning and Policy Energy Exploration and Exploitation Renewable and Sustainable Energy Reviews International journal of climatology Energy Conversion and Management Energy policy Renewable energy Environ monitoring and Assessment Clim change Energy Hydrobiologia Energy sources Theoretical and Applied Climatology Quaternary international Energy build Turkish Journal of Agriculture and Forestry Build environ Fresenius environmental bulletin J environ biol Hydrological sciences journal-journal des sciences hydrologiques Int j hydrogen energy Journal of Environmental Protection and Ecology Ekoloji Solar energy Appl energy Journal of Policy Modeling (20 dergi) (95 Dergi) 2010 yılı Etki Faktörü 1. 094 1. 395 0. 491 4. 842 2. 347 1. 994 2. 436 2. 226 1. 356 3. 635 2. 952 1. 754 1. 094 1. 776 1. 601 1. 593 0. 648 1. 797 0. 531 NA 1. 418 3. 945 0. 168 0. 230 1. 821 2. 209 NA

Üniversitelerde yapılmış akademik çalışmalar Alanlara göre dağılımı Makaleler aşağıdaki başlıklar altında sınıflandırıldı: Emisyonlar Emisyon azaltımı Geçmiş İklim Etkiler Yenilenebilir enerji CO 2 tutulması Şehirleşmenin iklime etkisi İklim değişikliği Eğitimi Politika ve stratejiler Hidrojen enerjisi ve hibrit araçlar Enerji üretimi ve iklim değişikliği İklimi anlamaya yönelik çalışmalar Geleceğe yönelik öngörüler Mitigasyon ve Adaptasyon İzleme Diğer

Üniversitelerde yapılmış akademik çalışmalar Alanlara göre dağılımı Emisyonlar konusunda 20 kadar makale var Bunların bir bölümü emisyonlar ve zararları gibi genel değerlendirmeleri içeriyor Çalışmaların önemli bir bölümü Türkiye’deki CO 2 emisyonlarının değişik yöntemler kullanarak hesaplanmasını içeriyor. Bu kategoride yer alan diğer bir grup makale de dizel araçlarda ve sanayide değişik parametrelerin sera gazı emisyonlarını ne kadar etkilediğini içeriyor. Bir çalışmada da Türkiye'deki güç santrallarında emisyon faktörleri hesaplanmaya çalışılmıştır. Emisyon azaltımı Emisyonların azaltılması konusunda 8 yayın yapılmış Bunların çoğu enerji verimliliğini arttırmaya yönelik çalışmalar

Üniversitelerde yapılmış akademik çalışmalar Alanlara göre dağılımı Geçmiş iklim Geçmişte yaşanan iklimsel olayları ortaya çıklarmaya yönelik 32 makale yazılmış. Bunlardan 12 tanesi sedimanlar ve jeolojik yapılar ve ağaç halkalarından hareketle geçmişteki iklim koşullarını ortaya çıkarmaya yönelik “pleoclimatoloji” olarak tanımlana çalışmalar 12 tane makalede DMIGM verileri kullanılarak geçmiş sıcaklık eğilimleri incelenmiş 10 makaleden oluşan bir grupta da, yine DMIGM veriler baz alınarak geçmişten günümüze yağışın nasıl değiştiğine istatistik araçlar kullanılarak bakılmış. Etkiler konusu bilim adamlarının en çok merak ettiği konulardan birisi olmuş. Bu konuda 102 makale bulduk. Etkiler deyince sadece bir sektörün ID’den ne kadar etkilendiği anlaşılmamalı, çünkü bir parametrenin ID’ne şekilde etkilediği de bu grupta değerlendirildi

Etkiler Üniversitelerde yapılmış akademik çalışmalar Alanlara göre dağılımı Etkiler konusu bilim adamlarının en çok merak ettiği konulardan birisi olmuş. Bu konuda 102 makale bulduk. Etkiler deyince sadece bir sektörün ID’den ne kadar etkilendiği anlaşılmamalı, çünkü bir parametrenin ID’ne şekilde etkilediği de bu grupta değerlendirildi 102 makaleden 32 tanesi iklim değişikliğinin hidroloji ve su kaynakları açısından sonuçlarının tartışıldığı çalışmalardı Çalışmaların 25 tanesi Tarım, Hayvancılık ve Ekosistemlerin ID’nden ne ölçüde etkileneceğini tartışan çalışmalardı Yedi makale İklim değişikliği ile ormanlar arasındaki ilişki değerlendirilmişti. İnsanların sağlığının iklim değişikliğinden ne şekilde etkileneceği on üç makalede tartışılmıştı Bu gruptaki yayınların on tanesinde de İD’nin Türkiye'deki deniz ve göl seviyelerine olacak etkilerinin değerlendirildiği yayınlardı Turizmle ilgili 1 yayın vardı. Burada dikkat edilmesi gereken bir nokta sosyal konulardaki makaleler aranmadı.

Üniversitelerde yapılmış akademik çalışmalar Alanlara göre dağılımı Yenilenebilir enerji konusunda 59 makaleye ulaşıldı Bunlardan 18 tanesi Yenilenebilir enerji konusunda genel değerlendirmeleri içeren çalışmalardı Bulunan makalelerin on bir tanesi rüzgar enerjisi ile ilgili idi. Dokuz makale güneş enerjisini kullanılmasıyla ilgili çalışmaları içeriyordu İki çalışma jeotermal enerjiyle ilgiliydi 16 tanesi Biyoenerj ile ilgili araştırmalardan kaynaklanmıştı Bir tane de nükleer enerji ile ilgili çalışma vardı

Üniversitelerde yapılmış akademik çalışmalar Alanlara göre dağılımı CO 2 tutulması 16 Şehirleşmenin iklime etkisi 5 İklim değişikliği Eğitimi 12 Politika ve stratejiler 29 Hidrojen enerjisi ve hibrit araçlar 12 Enerji üretimi ve iklim değişikliği 15 İklimi anlamaya yönelik çalışmalar 22 Geleceğe yönelik öngörüler 7 Mitigasyon ve Adaptasyon 3 İzleme 1 Diğer 12

Kamu kurumlarında yapılan çalışmalar ÇOB Projeler DMI Projeler OGM projeler TÜBİTAK proje destekleri

Kamu kurumlarında yapılan çalışmalar ÇOB Projeler Orman Koruma alanları yönetiminin güçlendirilmesi projesi UNDP, ÇOB, WWF-Türkiye işbirliğinde yürütülmüş 15 -16 Şubat tarihlerinde bir çalıştay yapılmış “Korunan alanlar ve iklim değişikliği; Türkiye Ulusal Stratejisi başlığı ile bir çıktısı var. Çalıştay sonuçları yayınlanmış Türkiye’nin İklim Değişikliği Ulusal Eylem Planı’nın Geliştirilmesi Projesi Oldukça geniş kapsamlı bir çalışma. Bir dizi çıktısı var

Kamu kurumlarında yapılan çalışmalar Türkiye’nin İklim Değişikliği Ulusal Eylem Planı’nın Geliştirilmesi Projesi Oldukça geniş kapsamlı bir çalışma. Bir dizi çıktısı var Çıktılar Ulusal Eylem Planı İklim değişikliği politikaları Mevcut durum değerlendirmesi raporu Atık Sektörü Mevcut Durum Değerlendirmesi Raporu Binalar sektörü durum değerlendirmesi raporu Ormancılık Sektörü, Mevcut Durum Değerlendirmesi Rapor Ulaştırma Sektörü Mevcut durum raporu Tarım Sektörü mevcut durum raporu Sanayi Sektörü mevcut durum raporu

Kamu kurumlarında yapılan çalışmalar Rio Sözleşmesi kapsamında Türkiye’nin ulusal kapasitesinin değerlendirilmesi pojesi Donör GEF ÇOB, UNEP tarafından yürütülmüş Çalışma Rio Sözleşmelerinin (Birleşmiş Milletler Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesi, Birleşmiş Milletler Çölleşme İle Mücadele Sözleşmesi ve Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi) yükümlülükleri bağlamında, mevcut kapasiteyi değerlendirmek, ulusal kapasite ihtiyaçlarını belirlemek, önceliklendirmek ve üç sözleşmenin uygulanması açısından sinerji oluşturacak alanları belirlemeyi amaçlamaktadır. Bu projenin bir çıktısı da Ulusal kapasite eylem planı oluşturulması ve bunun bir rapor olarak yayınlanmasıdır

Kamu kurumlarında yapılan çalışmalar DMI Projeler Toz taşınım modellemesi ile ilgili olarak Ortadoğu ülkeleriyle arasındaki işbirliği projesi DREAM 8 b modeli kullanılarak toz forecastı yapılması hedefleniyor. Bu amaçla ilk Bakanlar düzeyinde toplantı 28 -29 Nisan 2011 tarihinde yapıldı. Kasım ayında da bir training course yapılacak. Taşkın Tahmini ve Erken Uyarı Sistemi Fizibilite projesi ABD ticaret ve geliştirme ajansı (UDTDA) tarafından destekleniyor. DMI ile ABD’li firmalar birlikte yürütüyorlar Çalışmalar Doğu Karadeniz Havzası, Büyük Menderes havzası ve Kızıl Irmak havzasında yürütülecek 210 yılında başladı

Küresel Klim değişikliği ve insans sğlığına etkileri. DMIGM tarafından yürütülmüş bir değerlendirme çalışması. Temelinde ID’nin sağlık etkileri ile ilgili genel bilgileri içeriyor ama Türkiye ilgili değerlendirmeler de mevcut Kasım 2008 yılında yayınlanmış Karadeniz ve Orta Doğu Bölgesi Ani Taşkın Uyarı Merkezinin kurulması projesi Ani Taşkınlara maruz kalan bölgelerde hasarların azaltılması ve ve kapasitenin arttırılması amacıyla kuruluyor DMIGM, WMO, NOAA HRC, Azerbaycan, Bulgaristan, Gürcistan Ermenistan dahil olacak DMI toz öngörü modellemesi çalışması DMIGM EURAD model uygulaması Bölgesel kirletici taşınımını öngörmek amacıyla geliştirilmiş bir model Emisyonlardaki belirsizlikler nedeniyle tam çalışır durumda değil

OGM projeler MENA bölgesinde ormancılık politikalarının iklim değişikliğine adaptasyonu projesi Fransa Gıda Bakanlığı, Tarım ve Balıkçılık Bakanlığı, Plan Bleu ve diğer bölgesel partnerler EFIMED Akdeniz Bölge Ofisi, IUCN, ve WWF’nin yakın koordinasyonu ile yürütülüyor. Proje ortakları Fas, Cezayir, Tunus, Türkiye, Suriye ve Lübnan. Proje merkezi Rabat’ da (Fas) Bütçesi 4. 5 milyon avro 2010 yılında başladı ICP Forest TÜBİTAK proje destekleri