KITLE ILETIIMI Beykent niversitesi MYO KITLE Kitle kavram
KITLE ILETIŞIMI Beykent Üniversitesi MYO
KITLE • Kitle kavramı sanayi toplumları öncesinde görülmez, sanayi toplumlarında var olur. • Bunun en önemli nedeni Sanayi Devrimi ve devrimin yeniden düzenlediği toplumsal ilişkiler ağıdır. • Sanayi Devrimi ile üretim biçim ve süreçleri kökten değişmiş, dolayısıyla toplumun başat kültürü değişmiştir. Kültür değiştiği için toplumsal değerler sistemi de değişmiştir. Son yılların moda tarifiyle dünya artık eskisi gibi olmayacaktır.
• Sanayi Devrimi ile birlikte fabrikalar şehirlerde kurulur ya da kuruldukları yerleri şehirleştirirler. Tarımın da makineleşmesiyle birlikte, tarım faaliyetleri artık daha az insan gücünü gerektirir hale gelmiştir, böylelikle, boşa çıkan iş gücü de diğer kalabalıklara karışıp, yeni bir hayat kurmak için fabrikaların bulunduğu şehirlere akın etmeye başlar. • Bu durum kitle kavramının oluşmaya başladığı anlamına gelir. Sanayi öncesi toplumlarda insanların işleri onların kimliklerini oluştururken, sanayi toplumlarında meslek ile kimlik arasındaki mesafe uzamaya başlar, bunun en önemli nedeni fabrikalarda montaj hatlarında yapılan üretim biçimidir. • Fabrikalarda çalışan işçiler ürettikleri ürünün tamamı hakkında değil, sadece hatta kendi, önlerine gelen parça hakkında bilgi sahibi olurlar. Bu zaman içinde insanın hayatını da bütünlüklü bir şekilde algılayamamasına neden olur. İnsanoğlu bir türlü hayatının parçalarını birleştirerek bütüne ulaşamaz. • Toplumsal ilişkiler sistemi bu duruma geldiğinde kitle homojen (özdeş) bir yapı gösterir. Kitle, birbirine benzer insanlardan oluşan bir yığın olarak kabul edilmektedir.
• Kitle; aralarında güçlü iletişim ve etkileşim ilişkisi olmayan insanlardan oluşan bir topluluktur • Bu topluluk kitle iletişim araçları aracılığıyla kendilerini, çevrelerini ve giderek hayatı, yaşadıkları dünyayı anlamlandırmaya ve yorumlamaya başlarlar. • Burada kullanılan “aracılığıyla” sözü son derece önemlidir, buradan şu sonuca varabiliriz: • Kitle; başka bir kuruluşun göstermek istediği gerçeklik olgusu üzerinden bir anlam çıkartmaya çalışmaktadır. Yaşadığımız hayat ile bize gösterilen hayat birbirinden çok farklı olabilir ve biz, bunun farkında olmayabiliriz. Tıpkı ürettiği ürünün tamamı hakkında bir bilgiye sahip olmayan sanayi işçisi gibi.
KITLE KAVRAMININ OLUŞMASINDA TARIMIN MAKINELEŞMESI NEDEN ÖNEMLIDIR?
KITLE TOPLUMUN OLUŞTURAN NEDENLERI VE TOPLUMSAL YAPI ÖZELLIKLERINI AŞAĞIDAKI GIBI MADDELEŞTIRMEK MÜMKÜNDÜR: • Kapitalist işbölümünün geliştiği bir üretim sistemine sahiptir, • Büyük çaplı fabrikalarda meta üretimi yapılmaktadır, • Nüfusun şehirlerde yoğunlaştığı görülmektedir, • Karar alma mekanizması merkezileşmektedir, • Biçimsel eşitlik sağlanmıştır, • Bireycilik ön plandadır, • Geleneksel bağ kurumları ya çözülmeye başlamış ya da tamamen ortadan kalkmıştır, • Yukarıdan yönetilen bir kitle ortaya çıkmıştır.
KİTLE İLETİŞİMİ • Matbaanın icadı, 1 penny’e satılan gazetelerin ortaya çıkması, basılı kitap ve dergilerdeki artış ile birlikte kitle iletişimi kendine özgü bir ekonomi, pazar yaratmıştır. • 1900’lü yıllara geldiğimizde popüler medyayı, hareketli resimler, radyo ve kaydedilmiş sesler oluşturmaktaydı. • Çok kısa bir süre sonra hareketli görüntüler ile sesi, haberlerle eğlenceyi birleştiren televizyon gündelik yaşamımızın bir parçası oldu. • Fiber kablo ve uydu teknolojileri günümüzün en önemli araçlarından biri olan internetin yaygınlaşacağının habercisi oldular.
• 19. yüzyılda gerçekleşen çok önemli icatlar kitle iletişiminin önünü açmıştır. • Bu icatların geliştirilmesinde hem I. hem de II. Dünya Savaşı önemli roller üstlenmiştir. Savaş sırasında komuta merkezinden uzak olan birlikleri doğru yerlere zamanında ve hızlı bir biçimde sevk etmek; aynı zamanda karşı tarafın hamlelerini öğrenip önlem almak son derece önemlidir. Bu nedenle askeri ihtiyaçlar uzak mesafelere hızlı iletilerin ulaştırılması zorunluluğunu beraberinde getirmiştir. • Telgraf, telsiz, radyo dalgaları gibi insanlık tarihini değiştiren icatlar veya gelişimleri bu dönemde ortaya çıkmıştır. • Günümüzde ise kitle iletişimi dediğimiz anda aklımıza ilk gelen olgu medya olgusudur. Bu algı son derece doğrudur; çünkü medya ekonomi, siyaset, kültür, eğlence, bilgi gibi gündelik yaşamımızın ayrılmaz parçalarını içinde bulundurur.
• Kitle iletişim süreci anonim, heterojen bir alıcı kitlesine iletilerin gönderilmesi işidir. • İletileri alan alıcılar çok büyük bir coğrafyaya yayılmış, sayılamayacak kadar fazla insandan oluşmaktadır. • Buradan yola çıkarak kitle iletişimine maruz kalan kitlenin temel özelliklerini aşağıdaki gibi sıralayabiliriz: • • Heterojen, • • Anonim, • • Birbirinden ayrı, • • Aralarında sıkı bağlar olmayan.
HETEROJEN (ÖZDEŞ OLMAYAN) YAPI, • Toplumun geniş, çeşitli sınıf ve tabakalarından gelen insanlar tarafından oluşmaktadır. • Kitle iletişimine maruz kalan insanlar birbirlerini tanımadıkları için anonimdirler; aynı biçimde kitle iletişiminde iletiyi gönderen kaynak da kitleyi tanımamaktadır. • İletinin alıcıları da fiziksel olarak birbirinden uzaktır ve fiziksel bir mekanı paylaşmazlar. • Kitleyi oluşturan bireyler toplumsal bir kurum aracılığıyla birbirlerine bağlı değillerdir. Bu nedenlerle: • • Kitle kalabalık ve kamudan büyüktür. • • Kitle dağınıktır, üyeleri birbirini tanımazlar. Aynı anda izleyicileri bir araya getiren kişi de kitleyi tanımaz. • • Kitle, belirli amaçlar için bir araya gelip, birlikte eylemde bulunma yeteneğine sahip değildir. • • Değişen sınırlar içinde kitleyi oluşturan birimler değişik yapılar gösterirler. • • Kitle kendi başında eylemde bulunamaz aksine kitle üzerinde eylemde bulunulur.
• Kısa ve basitçe kitle iletişimi, önceden tasarlanmış çok yönlü iletinin, çok fazla sayıda insana dağıtımının kişisel olmayan yoludur. • Bu tanımda önemli olan nokta kitle iletişiminin kişisel olmayan yollarla kendisini gerçekleştirdiğidir. • Kısaca kitle iletişimi teknoloji ile aracılandırılmış bir iletişim biçimidir. • Peki bu süreç nasıl işlemektedir?
KITLE İLETIŞIMIN DOĞASI • Kitle iletişiminin doğasında beş öğe bulunmaktadır. • 1. Kitle iletişimi karmaşık ve biçimsel kuruluşlar tarafından üretilir, • 2. Kitle iletişim kuruluşları çeşitli eşik bekçilerine (gatekeeper) sahiptir, • 3. Kitle iletişim kuruluşlarının çalışmasını sağlamak çok büyük miktarda para gerektirir, • 4. Kâr amaçlı kuruluşlardır, • 5. Bu kuruluşlar rekabetin çok olduğu ortamlarda bulunurlar.
BIÇIMSEL KURULUŞLAR • Bir kitle iletişim aracının çalışmasını sağlamak, paranın kontrolü, çalışanların yönetimi, faaliyetlerin koordinasyonu gibi işlerin zamanında ve eksiksiz yapılmasını gerekli kılar. Bütün bu görevleri başarabilmek için; işbölümü, tanımlarının açıkça ortaya konması, odaklanma ve sorumluluk istemektedir. • Dolayısıyla kitle iletişimi bürokratik işlerin ve süreçlerin halledilmesi gereken önemli bir yükü beraberinde getirmektedir. Birçok bürokratik kurumda olduğu gibi, karar alma süreci çeşitli ve farklı yönetim aşamalarında gerçekleşir.
EŞIK BEKÇILERI (GATEKEEPER) • Kitle iletişimini karakterize eden bir diğer önemli faktör de eşik bekçileridir. Eşik bekçileri; kitleye ulaşan iletişim içeriğinin üzerinde kontrolü olan kişi ya da gruplardır. • Eşik bekçileri bazen, gazete editörü, haber dairesi başkanı gibi “görünür” olurlar. • Sonuç olarak okuduğumuz, izlediğimiz ya da dinlediğimiz her şey bize birilerinin kontrolünden geçmiş, denetlenmiş olarak gelir. Bu denetim kuruluşunun yayın politikasının da bir göstergesidir. •
HARCAMALARIN YÖNETILMESI • Bir kitle iletişim kuruluşunu oluşturmak ve onun devamlılığını sağlamak çok büyük miktarda paranın yönetilmesini gerektirmektedir. Milyarlarca dolarlık bir kaynağı gerektirir, bunun için kitle iletişim kuruşlarının doğru bir biçimde örgütlenmesi gerekir
REKABET • Kitle iletişim kuruluşları kâr amaçlı kuruluşlardır. Kamusal yayıncılık yapan kuruluşların dışındaki tüm kuruluşların amacı kârlarını arttırmaktır. Bu kârın en önemli kaynağı ise tüketicilerdir. • Dolayısıyla reklam, kitle iletişim kuruluşlarının can damarını oluşturur. Üreticiler, reklam verenler ve kitle iletişim kuruşları arasında karşılıklı bağımlılık söz konusudur.
KİTLE İLETİŞİM ARAÇLARI • Kitle iletişim araçları çok çeşitlilik göstermektedir. • Kitle iletişim araçları toplumda etki, denetim ve yeniliklerin potansiyel araçları olarak birer güç kaynağıdır. • Toplumsal kurumların çoğunun çalışabilmesi için gerekli bilgi oluşturma ve aktarım süreci kitle iletişim araçları tarafından sağlanmaktadır. Toplumsal yaşamımızın anlamlandırılmasında ve toplumsal gerçekliliğin oluşturmasında bir referans çerçevesi oluşturmaktadırlar. • Etkili performans göstermek ve şöhrete ulaşmak gibi toplumsal hayatın neredeyse tüm faaliyetleri kitle iletişim araçları üzerinden gerçekleşmektedir.
GAZETE • Gazetenin öncülünü araştırmak için Sezar Dönemi’nin Roma İmparatorluğuna gitmek gerekmektedir. Roma İmparatorluğu’nda Senato kararları balmumu tabletlere yazılarak şehir meydanına asılmaktaydı. • Fethedilen topraklar, toplumsal olaylar, senato kararları, gladyatör dövüşlerinin sonuçları gibi konular bu tablette yazmaktaydı. • Okuma bilen yurttaşlar bu tabletleri yüksek sesle okuyarak, içeriğin, okuma bilmeyenler tarafından da öğrenilmesini sağlarlardı.
GAZETE q Gazetelerin yaygınlaşması matbaanın etkilerinin toplumda hissedilmesi ile doğru oranda olmuştur. q Matbaa icat edildiği günden itibaren bazı toplumsal nedenlerden dolayı etkisini hemen gösterememiştir. Her şeyden önce çok düşük bir okuma yazma oranı söz konusuydu. Toplumdaki çok küçük bir azınlık okuma yazma yeteneğine sahipti. q Buna ek olarak yazılı metinler halk için yabancı bir dilde üretiliyordu.
GAZETE • Avrupa’da modern anlamdaki ilk kitle iletişim aracı gazetedir. Mc. Quail’in (1987)de belirttiği gibi, Avrupa’da gazete, yeni yazınsal ve kültürel oluşumlarla farklı bir toplum biçiminin doğuşunu, iletişim tarihinde eski olandan kopuşu ve yeni bir dönemin başlangıcını temsil eder. • Gazete, Orta Çağ’ın haber mektuplarına göre süreli ve düzenli yayınlanması, açıkça satışa sunularak ticari temeli pekiştirmesi, haber ve bilgi iletmenin yanı sıra reklâm, eğlendirme, dedikodu tarzı yeni içeriklerle amacının çeşitlenmesi gibi pek çok yeni özellik sunmuştur.
GAZETE • Modern anlamdaki ilk gazete, 1609’da Strasbourg’da haftalık olarak ve Almanca yayınlanan Relation oder Zeitung, genel olarak dış politika ve savaşlarla ilgili haberlere yer vermiş, bu haberlerde herhangi bir ayırım, açıklama ya da yorum yapmamıştır. • Daha sonra, 1619’da Hollanda’da Anvers’te Nieuwe Tijdingen adlı gazete çıkmaya başlar. 1622’de Londra’da ilk İngiliz gazetesi The Weekly News From Italy and Germany, 1631’de Paris’te ilk Fransız gazetesi La Gazette, 1640’ta Roma’da ilk italyan gazetesi Gazetta Publica yayın hayatına başlar. • ilk gazetelerin yayımlandığı bu ülke ve kentler dönemin önemli ticaret ve üretim merkezleridir.
GAZETE • Osmanlı İmparatorluğu ise Avrupa’yla kıyaslandığında hem sanayileşmede ilerleme kaydedememiş hem de siyasal ve toplumsal oluşumlara uzak kalmıştır. Batıda bu oluşumların hem bir uzantısı hem de katkı sağlayan bir araç olarak kitle iletişimi ve günlük basılan gazeteler, Osmanlı İmparatorluğu’nda hayli geç ortaya çıkmıştır.
GAZETE • Osmanlı İmparatorluğu’nda ilk gazete II. Mahmut’un Avrupa’nın gelişim çizgisini yakalama amacı taşıyan modernleşme projesinin bir parçasıdır. Bu amaçla yenilikçi padişah II. Mahmut’un çabalarıyla İstanbul’da Osmanlıca olarak 11 Kasım 1831’de yayımlanmaya başlayan ilk gazete Takvim-i Vekâyi’dir. • Gazete aracılığıyla halka, modernleşme projesi çerçevesinde yapılan yenilikleri duyurma ve benimsetme hedeflenmiştir.
GAZETELERİN DOĞUŞUNA YOL AÇAN ETMENLER • En önemli etken ticarettir. • Kıtalararası ticaretin kitle iletişimi açısından önemi hızlı, ucuz ve kitlesel haberleşmenin bir ihtiyaç olarak doğması. • Halkı bilgilendirmek, halkın aynı amaçlar etrafında toplanması için kitlesel iletişim araçları kullanılmıştır. • Burjuva sınıfıyla, din adamları ve soylular arasındaki mücadeledir.
RADYO • Bir Alman fizikçi olan Heinrich Rudolf Hertz, 1888 yılında Maxwell’in elektromanyetik kuramıyla, titreşen elektrik yükünün ortaya çıkardığı radyasyon tezini birleştirir ve radyo dalgalarını keşfeder. • Radyonun ortaya çıkışında son noktayı koyan kişi ise, bir İtalyan fizikçisi olan Guglielmo Marconi’dir. Marconi, kendinden önceki deneylerin belki de en önemli ve son adımını gerçekleştiren, kontrollü olarak radyo sinyalini göndermeyi başaran ilk bilim adamıdır. 1895 yılında, basit bir radyo vericisi ve alıcısıyla, çatı katındaki odasından bir kilometre uzaklıktaki tarlada bulunan erkek kardeşine bir sinyal yollamayı başarır.
RADYO • Radyo yayınlarında program çeşitlemelerine gidilerek, müzik, spor, sohbet, haber ve yarışma gibi halkın ilgisi çekilmeye başlanarak; radyo bir kitle iletişim aracı olarak gündelik yaşamımızdaki yerini almaya başladı. • Okyanuslar üzerindeki ve geniş alanlardaki pratik kullanımından dolayı radyoya her kesimden talep olmuştur. Örnek: 1912 de Titanic’in batışının ve Amerika’yı Marslılar’ın bastığı bütün dünyaya radyodan duyurulmuştur. • Gazeteler ve dergiler, tamamlayıcı unsur olarak radyoyu
RADYO • Radyonun programları genellikle, dinleyicilerin katılımı sağlanarak yapılmaktadır. Bu durum ise radyoyu diğer kitle iletişim araçlarından ve sektörün diğer mecralarından daha avantajlı konuma getirmektedir. • Dinleyiciler hangi bir programa katıldıkları zaman, hem kendileri hem de diğer dinleyiciler, ilgili radyolara karşı samimi duygular beslemektedir. • Müzik programlarının arasındaki boşluk , işitsel reklamlarla dolduruldu. • Dolayısıyla bu iletişim aracının reklam kuşaklarını daha etkin dinleyebilmekte ve mesajlarını algılamaktadırlar. Özellikle sevilen program aralarında kullanılması, dinleyicilerin bütünüyle dinlemelerini sağlamaktadır • Eğlence ve eğitim amaçlı olması gereken yayıncılık ticari bir faaliyete dönüştü. mesajları
TELEVİZYON • Tv ile ilgili ilk teknik buluş May tarafından 1873 yılında, 1923 te Nenkins, 1925 te Nipkow döner diskini kullanarak deneme yayınları yapmışlardır. • Zworkykin ‘İkonoskop’ adını verdiği icadıyla elektronik tarama ile ilk görüntü yayını gerçekleştirilmiştir.
TELEVİZYON Televizyonu çağın en yetkin kitle iletişim aracı haline dönüştüren ögeler : • Televizyon, sesli ve hareketli görüntüler üretir. • Televizyon, ürettiği görsel ve işitsel iletileri kaynaktan çok uzak mekânlara aktarabilir. • Televizyonun aktardığı görsel ve işitsel iletiler uzak mekânlarda bulunan ve bir kitle oluşturacak kadar çok alıcı tarafından aynı anda izlenebilir.
TELEVİZYON Televizyonun bu derece yaygın bir kitle iletişim aracı olmasının bir diğer nedeni ise, • İzleyicilerin yayınlara ulaşabilmesi için sadece bir televizyon alıcısı ve bir anten edinmelerinin yeterli olmasıdır. Örneğin, gazete okumak için her gün gazete satın almak, film izlemek içinse sinema salonuna gitmek ve bir sinema bileti edinmek gerekmektedir. Oysa bir alıcı edindikten sonra, pek çok televizyon yayınını hiçbir ücret ödemeden izlemek mümkündür.
YENİ MEDYA • Tek sayfalık haber bültenleri, günlük gazeteler ve kitaplar modern teknolojinin ürünü olan ilk haberleşme araçlarıdır. • Ardından: Sesli ve görüntülü araçlar: radyo, sinema, tv. • Son olarak: Dijital medya, cd, dvd, cep telefonları, bilgisayarlar. • Yeni iletişim teknolojilerinin sağlandığı ortamlara ‘’Yeni Medya’’ denir.
YENİ MEDYA • Bir iletişim aracı bir öncekinden daha kolay, hızlı ve şeffaf iletişim imkanı sunuyorsa onu yeni medya olarak adlandırabiliriz. • Geleneksel medya, telefon, mektup vb. tek taraflı iken Yeni medya sayısal ağlara bağlanabilmekte ve bu ağ içerisinde bir veya birden fazla alıcı/kullanıcı ile bilgi ve haber paylaşımına olanak sağlamaktadır.
YENİ MEDYA • Yeni medyanın toplumsal yaşamda kullanım alanı hızla genişlemesine rağmen geleneksel medya ve ona özgü kitle iletişim özellikleri de ortadan kalkmış değildir. • Yeni medya ile teknolojiler yakınlaşmakta, bilgi ve iletişim platformları bir araya gelerek bilişim platformunu oluşturmaktadır. • Örn: Bilgisayar ile telefon, fotoğraf makinesi birleşerek akıllı cihazlara dönüşmektedir.
YENİ MEDYA Yeni medya daha çok günümüzde geliştirilen iletişim araçlarını anlatmak için kullanılır. Örn: Internet, hd tv, cd, dvd, çift taraflı yazılabilir cd. vb. Farklı özelliklere sahip olmasına rağmen ileti / programların içeriği çok farklı değildir.
YENİ MEDYA • Yeni İletişim Teknolojilerinin Özellikleri • En önemli özelliklerinden biri etkileşimdir. • İletişim sürecinde alıcının kaynak, kaynağında alıcı olabildiği durum vardır. • Örnek: Canlı yayınlara izleyicinin o program için ayrılmış telefon hattını kullanarak / e-mail adresine mail göndererek katılması • Çok büyük kullanıcı sayısı vardır. • Eş zamansız olabilme, e-maili istediği zaman okuma
YENİ MEDYA • Yeni İletişim Teknolojileri Neden Önemlidir? • Elde edilen enformasyon miktarındaki artış • Haber, bilgi ve enformasyonun çok hızlı yayılması • Uydular ve bilgisayarlar aracılığı ile (3 G) zaman ve mekandan kaynaklanan sınırlar ortadan kalkmakta, dünyanın her yerinden canlı, görüntülü, sesli yayınlar yapılabilmektedir. • Geleneksel medyada alıcı veya izleyiciler program içeriklerinin pasif birer tüketicisiyken, yeni medya biçimlendirilmesinde etkilidirler. ortamlarında sürece dahil olup içeriğin
YENİ MEDYA • Alıcıların, iletişim süreci üzerinde kontrolü artmıştır. • Yeni iletişim teknolojilerinin gelişimi yayıncılık alanında tekelleşmenin gücünü kırmakta, internette bireyler kendi medyalarını yaratabilmekte, uydu yayıncılığıyla geniş bir alana özgürce seslerini duyurabilmektedir. • Kapsamı dar ve hedefi belirlenmiş olan gruplar için iletiler hazırlanmaktadır. • Örn: Politikacılar ve reklamcılar hedeflere hızlı ve doğrudan ulaşabilmektedir.
İNTERNET • Yeni iletişim teknolojileri içinde en yaygın kullanım alanına sahip olan ve etkileri açısından en çok önem taşıyan internettir. • İnsanların zaman ve mekandan kaynaklanan sınırlılıkları aşarak küresel düzlemde birbirleriyle iletişim kurmalarına olanak sağlamıştır. • İnsanlar, • Hükümet politikalarını ve eylemlerini öğrenmek, • Çeşitli meseleleri tartışmak, • Belirli görevlerdeki kişilerle temasa geçmek için interneti kullanmaktadır.
İNTERNET • Yeni iletişim teknolojileri günümüzde dünyanın her yerindeki insanlarla kolayca haberleşmeyi, bilgiye rahatlıkla ulaşılmasını, bilginin el değiştirmesini ve hatta alınıp satılmasını kolaylaştırmaktadır. • İnternete erişim herkese açıktır. Gelişmiş ülkelerde evden bağlanma % 55 iken az gelişmiş ülkelerde bu oran % 5 tir. Bu kamusal foruma herkes ulaşamamaktadır. • İnternette bireylerin rahatlıkla farklı kimliklere bürünebilmeleri istikrarlı grupların oluşumuna engel olmaktadır.
YENİ İLETİŞİM ORTAMINDA MEDYA DÜZENLEMESİ • Halkın haber ve bilgi alma özgürlüğünü eşitlikçi ve adil bir düzlemde korumak • Yayıncılık alanında kaynak paylaşımı ve fırsat eşitliği yaratmak • Bireysel hak ve özgürlüklerin organizasyonunu sağlamak • Yayın kaynaklarının dağılımında adaleti sağlamak • Eğitim, sağlık, güvenlik gibi alanlarda medyanın da yardımıyla kamu yararını gözetmek ve geliştirmek • Yayıncılık alanında bir süreklilik ve tutarlılık sağlamak
YENİ İLETİŞİM ORTAMINDA MEDYA DÜZENLEMESİ • Medya Düzenlemesini Kim Yapar? • Her ülke yayıncılık alanını denetlemek için farklı yöntemler kullanmaktadır. • Türkiye de denetleme yetkisi Radyo ve Televizyon Üst Kuruluna aittir. (RTÜK) Düzenleyici Kuralların Temel İşlevleri • Yayın izni ve lisans vermek • Frekans tahsisi yapmak • Yayıncılıkla ilgili kuralları ve standartları belirlemek • Yayın içeriklerine düzenleme getirmek ve denetlemektir
KİTLE İLETİŞİMİ VE KİTLE İLETİŞİM ARAÇLARININ ÖZELLİKLERİ • İzleyici kitle geniştir; sadece belirli bir gruba değil, yerel, bölgesel, ulusal, uluslararası topluluklara seslenir. • İzleyici kitle çeşitli toplumsal kümelerden gelen değişik niteliklere sahip insanlardan oluşan bir topluluktur. • Kitle iletişimi kamusaldır; içeriği herkese açıktır, üyelik esasına göre işlemez.
KİTLE İLETİŞİMİ VE KİTLE İLETİŞİM ARAÇLARININ ÖZELLİKLERİ • Kitle iletişim araçları kaynaktan uzakta bulunan, birbirlerinden de ayrı olarak konumlanmış çok sayıda insanla aynı anda ilişki kurabilir. Aynı andalık özelliği, coğrafi sınırları aşar. • Kitle iletişimi karmaşık biçimsel kurumları gerektirir; kamusal ve tecimsel yayın (özel kuruluşlar) kuruluşlarının düzenlenişinde toplumsal ve siyasi yapı gözetici ve belirleyicidir.
KİTLE İLETİŞİMİ VE KİTLE İLETİŞİM ARAÇLARININ ÖZELLİKLERİ • İletişimciyle izleyici kitle arasındaki ilişki kitlenin kişisel tanıklığı olmayan profesyonel iletişimci rolündeki kişiler aracılığıyla kurulur; gazeteci, reklamcı, editör, programcı, yapımcı gibi yayın mutfağında olan ve iletişim bilgilerini iletilebilir mesajlara dönüştüren karar vericiler, izleyici kitle tarafından tanınmadığı gibi sunucuların görünen kimlikleri ile gerçek kimlikleri arasında da farklılıklar vardır.
KİTLE İLETİŞİMİ VE KİTLE İLETİŞİM ARAÇLARININ ÖZELLİKLERİ • Kitle iletişiminde, iletişim geri döndürülmesi olanaksız bir biçimde tek yönlüdür ve izleyici kitlenin anında cevap verme olasılığı fiilen dışlanmaktadır; araçların doğaları karşılıklığa izin verecek şekilde planlanabileceği halde, bu akan iletişimin denetlenebilirliği ortadan kalkacağı için dışlanır. • Okuyucu mektupları, stüdyo katılımcıları, görüş beyan etmeler kitle iletişim sahnesine karar vericilerin düzenlemesiyle alınır.
KİTLE İLETİŞİMİ VE KİTLE İLETİŞİM ARAÇLARININ ÖZELLİKLERİ • Kitle iletişim araçlarının ürünleri fiziksel ve parasal anlamda halkın çoğunluğu için kolayca elde edilebilir ürünlerdir; ancak elde edilebilirlik her zaman tam bir benimsenme değildir. • Halkın ne istediği ile ilgili ihtiyaç araştırmaları, ölçümler kısa dönemde bir talep profili çıkartabilir; ancak kitle iletişiminde dolaşan mesajların halkı tam anlamıyla yansıttığı söylenemez.
KİTLE İLETİŞİM ARAÇLARININ İŞLEVLERİ • 1. Toplumun ufkunu gözetler: • Kitle iletişim araçları topluma bilmediği, gitmediği, görmediği yerler hakkında bilgi vererek, dolaysız yaşam ile gelişen insan bilgisinin dolaylı yaşam deneyimleri ile gelişmesini sağlar. Böylelikle, ülkeyi dış dünyaya bağlar. • Ulusal pazarları genişletir. Akrabalık bağları gibi Orta Çağ ilişkileri içinde ve küçük gruplar halinde yaşayan insanların Büyük Toplum’a geçmelerine olanak verir. • Toplumun ise geleneksel toplum yapısından modern toplum yapısına geçmesini sağlar.
KİTLE İLETİŞİM ARAÇLARININ İŞLEVLERİ • 2. Dikkati Odaklaştırır: • Toplumdaki tehlikeler, olanaklar ve olaylar hakkında farklı kaynaklara kulak veren geleneksel toplumun kitle iletişim araçlarına yöneltilmesini sağlar. • Ulusal kalkınma ve modernleşme gibi konular üzerine odaklanan bir kamuoyu yaratabilir. • Bu konuda bireylerarası ve sözel nitelikteki az gelişmiş ülke iletişim alışkanlıkları yöneten etkilerini manipüle edebilir. • Toplumdaki olayların hangisinin önemli, hangisinin iyi, hangisinin kötü olduğunu, hangisinin halka duyurulması gerektiğine karar verir.
- Slides: 48