KISRAKLARIN VRS ABORTUSU Equine Abortion Virus Equine Herpes

KISRAKLARIN VİRÜSÜ ABORTUSU (Equine Abortion Virus) Equine Herpes Virus (EHV-1)

EHV-1 enfeksiyonu atlarda abortların en önemli nedenlerinden birisidir. Virus, sikluslu bir enfeksiyona neden olmaktadır. Virus abortlar dışında üst solunum yolu hastalığı (rhinopneumonitis) ve Encephalomyelitise de neden olabilir.

ETİYOLOJİ Takım : Herpesvirales, Familya. Herpesviridae Alt familya : Alphaherpesvirinae Genus : Varicellovirus Sinonim : EHV-1 ya da Equine Abortion Virus Genom : linear çift iplikçikli DNA İkosahedral simetri, Zarflı n n n Virüs serolojik olarak tek tiptir. Ancak Nötralizasyon testleri ile iki alt tipi bulunduğu saptanmıştır. Alt tip 1 çoğunlukla abort olaylarına , alt tip 2 solunum yolu enfeksiyonlarına neden olur. Virüs ETY , hücre kültürü ve deneme hayvanlarında üretilebilmektedir. Özellikle tay böbrek hücre kültürleri , tavşan , hamster ve domuz böbrek hücre kültürleri çok duyarlıdır. Üreme esnasında litik karakterde CPE meydana gelir.

EPİDEMİYOLOJİ n n n Enfeksiyon spektrumunda atlar başta olmak üzere tüm tek tırnaklılar yer alır. Virusun bulaşmasında en temel yollaran bir tanesi solunum sistemidir. Virüs nakli hayvandan hayvana direkt temas veya kuvvetli öksürme sırasında damlacık enfeksiyonu şeklinde olmaktadır Virüs hasta hayvanın tüm sekret ve ekstretleri ile saçılır. . Abort olaylarında , virüs kapsayan yavru sıvısı ve fötus da virüsün saçılmasını sağlar. Ayrıca ahır personeli , içme suları ve yemler de indirekt olarak virüsün yayılmasında rol oynar. Hastalık sağlıklı sürülerde , çoğunlukla subklinik enfekte hayvanlar yolu ile bulaşır. Bu tür enfekte hayvanlar yaşamları boyunca virüsü saçarak etrafa bulaştırabilir.

PATOGENEZ Primer virüs çoğalması üst solunum yolu mukozalarında başlar ve kataral yangı oluşur. Daha sonra virüs bütün organlara yayılır. Etken gebe kısrakların uterus mukozalarında ve korioallontoyik zarda tespit edilebilir. Genç atlarda üst solunum yolunda yangısal ve erozyonik değişiklikler , akciğer ödemi ve akciğer dokusunda infiltrasyon görülür

EHV-1 enfeksiyonların bir çoğunda abortlar gebeliğin geç dönemlerinde şekillenir ve abort olan fetüsler genellikle çok taze görünüşte olup, otoliz şekillenmemiş ve plesanta bozulmamıştır. Eğer abort vakaları 6 aydan önce şekillenmiş ise fetusta otoliz belirtileri görülür. Aborte olan fetusta ikterus, vucut boşluklarında ödemler ve akçiğerde şişme dikkati çeker.

KLİNİK Genç hayvanlarda : 3 -10 günlük bir inkübasyon süresi , ateş (40 -41 °C), kataralden pürülente kadar değişen bir rhinitis, öksürük, faranjit. Yaşlı hayvanlarda ise hastalığın şekli daha çok subkliniktir. Gebe kısraklarda gebeliğin geç dönemlerinde (610 ay) abort olayları meydana gelir. Abort aniden ve hiçbir ön belirti olmadan şekillenir. Fötus genellikle ölü doğar. Tek kısraklarda genel olarak sporadik olarak görülen abortlar bazen sürü içinde çok sayıda olabilir (Abortion storm).

Ensefalomyelitis tablosu sistemik EHV-1 enfekisyonlarında nadir görülen bir klinik tablodur. Ancak son yıllarda ABD , de bu klinki tabloda artış şekillenmiştir.

TEŞHİS Klinik olarak atlarda abortların görünmesi teşhise yardımcı olur. Abort olaylarında fötusun durumu teşhis için en büyük yardımcıdır. n Virüs izolasyonu. (at böbrek, tavşan , hamster , domuz böbrek hücre kültürleri kullanılır) n PCR n ELISA ve nötralizasyon n

TEDAVI VE KORUNMA Hijyen tedbirlerinin alınması ve profilaktik aşı uygulamasıyla yapılır. n Abort olaylarında kısraklar 3 ay karantinaya alınır. n Profilaktik olarak doku kültürlerinde hazırlana modifiye canlı aşılar ve inaktif aşılar kullanılır. n

Atlarda EHV-1 enfeksiyonu geçmişte Kısrakların virusu abortusu ve rhinopneumonitisi olarak biliniyordu. Son araşatırmalarda ise EHV-1 atlarda abortlardan sorumlu olduğu için Equine Abortion Virus olarak kabul edildi. Atlarda solunum sistemi enfeksiyonunun ise Equine Herpesvirus tip -4 (EHV-4) tarafından oluşturulduğu tespit edildi ve bu virus günümüzde Equine rhinopnrumonitis virus olarak kabul edilmektedir.

EHV-4 atlarda akut şiddetli solunum sistemi enfeksiyonu oluşturur. Taylar yaşamlarının ilk birkaç haftasında enfekte olurlar. Virus kısrak ve tay populasyonlarında asemptomatik yada subklinik enfeksiyonda oluşturabilir. Ateş, Anoreksi, seröz nasal akıntı en blirgin semptomlardır. Korunmada genelde EHV-1 ile kombine hazırlanan aşılar kullanılır.