KIM TRA BI C Pht biu nh lut

KIỂM TRA BÀI CŨ • Phát biểu định luật truyền thẳng của ánh sáng. • Khi nào thì ta nhìn thấy vật? Trả lời

KIẾN THỨC CŨ 1. Định luật truyền thẳng của ánh sáng: Trong một môi trường trong suốt và đồng tính, ánh sáng truyền đi theo đường thẳng 2. Ta nhìn thấy vật khi có ánh sáng truyền từ vật vào mắt ta.

CHƯƠNG III: QUANG HỌC • • • Hiện tượng khúc xạ là gì? Thấu kính hội tụ là gì? Thấu kính phân kì là gì? Các bộ phận chính của mắt là những gì? Tật cận thị là gì? Khắc phục nó như thế nào? Kính lúp dùng để làm gì? Phân tích ánh sáng trắng thành các ánh sáng màu như thế nào? Trộn các ánh sáng màu với nhau sẽ được ánh sáng màu gì? • Tại sao các vật có màu sắc khác nhau? • Ánh sáng có những tác dụng gì, có những ứng dụng gì?

Bài 40: HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG Các em làm thí nghiệm sau: Đặt mắt nhìn dọc theo một chiếc đũa thẳng từ đầu trên (hình 40. 1 a), ta không nhìn thấy đầu dưới của đũa. Giữ nguyên vị trí đặt mắt, đổ nước vào bát (hình 40. 1 b), liệu có nhìn thấy đầu dưới của đũa hay không?

Tại sao khi nhúng trong nước, ta thấy chiếc đũa bị gãy khúc ? Vậy trong môi trường trong suốt nhưng không đồng tính, ánh sáng truyền đi như thế nào? 5

Tiết 44 - Bài 40 HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG

Tiết 44. HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG I. Hiện tượng khúc xạ ánh sáng 1. Quan sát

Tiết 44. HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG Mặt phân cách Quan sát hình bên và nêu nhận xét về đường truyền tia sáng: a)Từ S đến I ( trong không khí ). đường thẳng. b)Từ I đến K ( trong nước ). đường thẳng. c)Từ S đến mặt phân cách rồi đến K đường gãy khúc (gãy khúc tại I) S Không khí N I P Q Nước N’ K

Tiết 44. HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG Tia sáng truyền từ không khí sang nước (tức là truyền từ môi trường trong suốt này sang môi trường trong suốt khác) thì bị gãy khúc tại mặt phân cách giữa hai môi trường. Hiện tượng đó gọi là hiện tượng khúc xạ ánh sáng. S Không khí N I P Q Nước N’ K

Tiết 44. HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG I. Hiện tượng khúc xạ ánh sáng 1. Quan sát 2. Kết luận Hiện tượng tia sáng truyền từ môi trường trong suốt này sang môi trường trong suốt khác bị gãy khúc tại mặt phân cách giữa hai môi trường, được gọi là hiện tượng khúc xạ ánh sáng.

Tiết 44. HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG 3. Một vài khái niệm S - I là điểm tới, SI là tia tới. - IK là tia khúc xạ. - Đường NN’ vuông góc với mặt P phân cách là pháp tuyến tại điểm tới. N i I r - S I N = i là góc tới - K I N' = r là góc khúc xạ. - Mặt phẳng chứa tia tới SI và pháp tuyến NN’ là mặt phẳng tới. Q N’ K

Tiết 44. HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG 4. Thí nghiệm Bố trí thí nghiệm như hình 40. 2 C 1. Tia khúc xạ có nằm trong mặt phẳng tới không? Concept Góc tới và góc khúc xạ, góc nào lớn hơn? C 2. Hãy đề xuất phương án thí nghiệm để kiểm tra xem những nhận xét trên có còn đúng khi thay đổi góc tới hay không. 12

Nhóm 1, 2 N P 40 50 60 70 80 30 0 10 10 20 20 30 40 50 60 70 80 I 90 80 70 60 50 90 80 70 Q 60 50 40 30 20 10 20 N’ 30 40 13

Nhóm 3, 4 N P 40 50 60 70 80 30 0 10 10 20 20 30 40 50 60 70 80 I 90 80 70 60 50 90 80 70 Q 60 50 40 30 20 10 20 N’ 30 40 14

Tiết 44. HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG - Góc khúc xạ nhỏ hơn góc tới - Tia khúc xạ nằm trong mặt phẳng tới Góc Lần khúc tới xạ 1 2 300 200 400 300 Tia khúc So sánh xạ có góc khúc nằm trong xạ và góc mặt phẳng tới không? Góc khúc xạ nhỏ hơn góc tới Có

Tiết 44. HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG 5. Kết luận: * Khi tia sáng truyền từ không khí sang nước thì: + Tia khúc xạ nằm trong mặt phẳng tới. + Góc khúc xạ nhỏ hơn góc tới: r < i 16

Tiết 44. HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG C 3: Hãy thể hiện kết luận trên bằng hình vẽ. N S - Tia khúc xạ nằm trong mặt phẳng tới - Góc khúc xạ nhỏ hơn góc tới P Không khí i I Nước r N’ K Q

Tiết 44. HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG III. Sự khúc xạ của tia sáng khi truyền từ nước sang không khí. 1. Dự đoán C 4: Kết luận trên có còn đúng trong trường hợp tia sáng truyền từ nước sang không khí hay không? Đề xuất một phương án thí nghiệm để kiểm tra dự đoán đó Phương án: Đặt nguồn sáng trong nước, ở đáy bình, hoặc chiếu tia sáng qua đáy bình vào nước rồi sang không khí. Tiến hành thí nghiệm như trường hợp ánh sáng truyền từ không khí sang nước 18

Tiết 44. HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG III. Sự khúc xạ của tia sáng khi truyền từ nước sang không khí. 2. Thí nghiệm kiểm tra

N 40 50 60 70 80 P 30 0 10 20 30 40 50 60 70 80 I 90 80 70 60 50 90 80 70 Q 60 50 40 30 20 10 20 N’ 30 40 20

N 40 50 60 70 80 P 30 0 10 20 30 40 50 60 70 80 I 90 80 70 60 50 90 80 70 Q 60 50 40 30 20 10 20 N’ 30 40 21

Tiết 44. HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG III. Sự khúc xạ của tia sáng khi truyền từ nước sang không khí. 2. Thí nghiệm kiểm tra 3. Kết luận * Khi tia sáng truyền từ nước sang không khí thì: + Tia khúc xạ nằm trong mặt phẳng tới. + Góc khúc xạ lớn hơn góc tới: r > i

Tiết 44. HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG IV. Vận dụng C 7 Phân biệt các hiện tượng khúc xạ và phản xạ ánh sáng. Hiện tượng phản xạ ánh sáng Hiện tượng khúc xạ ánh sáng -Tia tới gặp mặt phân cách giữa hai môi trường trong suốt bị hắt trở lại môi trường trong suốt cũ. -Tia tới gặp mặt phân cách giữa hai môi trường trong suốt bị gãy khúc tại mặt phân cách và tiếp tục đi vào môi trường trong suốt thứ hai. -Góc khúc xạ không bằng góc tới. -Góc phản xạ bằng góc tới.

Tại sao khi nhúng trong nước, ta thấy chiếc đũa bị gãy khúc ? 24

Do các khí thải của con người (như các khí NO, NO 2, CO 2 …. . ) các khí này bao bọc trái đất chúng ngăn cản sự khúc xạ ánh sáng chiếu từ mặt trời và phản xạ phần lớn các tia nhiệt trở lại trái đất làm trái đất nóng lên

Tại các đô thị lớn sử dụng nhiều kính xây dựng gây bức xạ nhiệt cho con người, ngoài ra ánh sáng chiếu qua kính càng nhiều gây chói dẫn đến căng thẳng mệt mỏi cho con người

Để hạn chế các tác hại trên ta cần: - Hạn chế khí thải ra môi trường - Có biện pháp che chắn nắng hiệu quả khi nắng gay gắt - Mở cửa nhà thông thoáng để có gió thổi làm giảm nhiệt độ trong nhà … 27

1) Cách vẽ nào biểu diễn đúng hiện tượng khúc xạ của tia sáng khi đi từ không khí (Kk) vào nước? Kk S N P I Nước A Kk S I Nước N P Q Tiếcquá quá. . . !!! Em Em Emchọn sai rồi Hoan hô. . sai. !rồi. Q Q I Nước B Đúng rồi. . ! N P C Kk K N’ S N P I Q Nước K N’ DD N’ K

2) Tia nào sau đây là tia khúc xạ của tia tới SI? Vì sao? B A a) Tia IA? N C b) Tia IB? c) Tia IC? d) Tia ID? Tia chọn là tia IC vì khi ánh sáng truyền từ nước sang không khí thì góc khúc xạ lớn hơn góc tới P Không khí Nước D Q I N’ S

3) Tia nào sau đây là tia khúc xạ của tia tới SI? Vì sao? N S D a) Tia IA? b) Tia IB? c) Tia IC? d) Tia ID? Tia chọn là tia IB vì khi ánh sáng truyền từ không khí sang nước thì góc khúc xạ nhỏ hơn góc tới P Không khí Nước Q I C N’ B A

Hướng dẫn về nhà - Học bài - Đọc phần: “Có thể em chưa biết” - Làm bài tập trong SBT - Chuẩn bị “Bài 42: THẤU KÍNH HỘI TỤ”. + Đọc trước phần mở bài + Đọc trước phần thí nghiệm