Kim tra bi c Mun lm bi vn
Kiểm tra bài cũ: Muốn làm bài văn tả cảnh, em cần chú ý điều gì? Nêu bố cục của một bài văn tả cảnh?
I. Phương pháp viết đoạn văn, bài văn tả người. 1. Ví dụ: SGK Đoạn 1: Dượng Hương Thư như một pho tượng đồng đúc, các bắp thịt cuồn cuộn, hai hàm răng cắn chặt, quai hàm bạnh ra, cặp mắt nảy lửa ghì trên ngọn sào như một hiệp sĩ của Trường Sơn hùng vĩ. Dượng Hương Thư vượt thác khác hẳn dượng Hương Thư ở nhà, nói năng nhỏ nhẻ, tính nết nhu mì, ai gọi cũng vâng dạ dạ. ( Võ Quảng)
Dượng Hương Thư chèo thuyền vượt thác
Đoạn văn 1: Tả Dượng Hương Thư người chèo thuyền vượt thác
§o¹n 1: D îng Th ¬ng Th nh mét pho t îng ®ång ®óc, c¸c b¾p thÞt cuån cuén, hai hµm r¨ng c¾n chÆt, quai hµm b¹nh ra, cÆp m¾t n¶y löa gh× trªn ngän sµo gièng nh mét hiÖp sÜ cña Tr êng S¬n oai linh hïng vÜ. D îng Th ¬ng Th ®· v ît th¸c kh¸c h¼n d îng Th ¬ng Th ë nhµ, nãi n¨ng nhá nhÎ, tÝnh nÕt nhu m×, ai gäi còng v©ng d¹ d¹. Dượng Hương Thư: rắn chắc, bền bỉ , quả cảm.
§o¹n 1: D îng Th nh mét pho t îng ®ång ®óc, c¸c b¾p thÞt cuån cuén, hai hµm r¨ng c¾n chÆt, quai hµm b¹nh ra, cÆp m¾t n¶y löa gh× trªn ngän sµo gièng nh mét hiÖp sÜ cña Tr êng S¬n oai linh hïng vÜ. D îng Th ¬ng Th ®· v ît th¸c kh¸c h¼n d îng Th ¬ng Th ë nhµ, nãi n¨ng nhá nhÎ, tÝnh nÕt nhu m×, ai gäi còng v©ng d¹ d¹. => Miªu t¶ nh©n vËt kÕt hîp víi hµnh ®éng.
Đoạn 2: Cai Tứ là một người đàn ông thấp và gầy, tuổi độ bốn lăm, năm mươi. Mặt lão vuông nhưng hai má hóp lại. Dưới cặp lông mày lổm chổm trên gò xương, lấp lánh đôi mắt gian hùng. Mũi lão gồ sống xương dòm xuống bộ râu mép lúc nào cũng hình như cố giấu giếm, đậy điệm cái mồm toe toét tối om như cửa hang, trong đó đỏm đang mấy chiếc răng vàng hợm của. (Lan Khai)
Đoạn văn 2: Tả Cai Tứ người đàn ông gian giảo.
§o¹n 2: Cai Tø lµ mét ng êi ®µn «ng thÊp vµ gÇy, tuæi ®é bèn l¨m, n¨m m ¬i. MÆt l·o vu «ng nh ng hai m¸ hãp l¹i. D íi cÆp l «ng mµy læm chæm trªn gß x ¬ng, lÊp l¸nh ® «i m¾t gian hïng. Mòi l·o gå sèng m ¬ng dßm xuèng bé r©u mÐp lóc nµo còng h×nh nh giÊu giÕm, ®Ëy ®iÖm c¸i måm toe toÐt tèi om nh cöa hang, trong ®ã ®ám ®ang mÊy chiÕc r¨ng vµng hîm cña.
§o¹n 2: Cai Tø lµ mét ng êi ®µn «ng thÊp vµ gÇy, tuæi ®é bèn l¨m, n¨m m ¬i. MÆt l·o vu «ng nh ng hai m¸ hãp l¹i. D íi cÆp l «ng mµy læm chæm trªn gß x ¬ng, lÊp l¸nh ® «i m¾t gian hïng. Mòi l·o gå sèng m ¬ng dßm xuèng bé r©u mÐp lóc nµo còng h×nh nh giÊu giÕm, ®Ëy ®iÖm c¸i måm toe toÐt tèi om nh cöa hang, trong ®ã ®ám ®ang mÊy chiÕc r¨ng vµng hîm cña. => ChØ miªu t¶ ch©n dung nh©n vËt.
§o¹n 1 : Nh mét pho t îng ®ång ®óc; c¸c b¾p thÞt cuån cuén; quai hµm b¹nh ra. => T¸c gi¶ sö dông nhiÒu ®éng tõ. §o¹n 2: MÆt l·o vu «ng; m¸ hãp; l «ng mµy læm chæm; ® «i m¾t gian hïng måm toe toÐt tèi om; r¨ng vµng hîm cña. => T¸c gi¶ sö dông nhiÒu tÝnh tõ, Ýt ®éng tõ.
L u ý : Khi miªu t¶ Nh©n vËt kÕt hîp víi hµnh ®éng ta sö dông nhiÒu ®éng tõ. Khi miªu t¶ ch©n dung nh©n vËt ta sö dông nhiÒ tÝnh tõ, Ýt ®éng tõ.
§o¹n 3 : ¤ng ® « giµ ng êi së t¹i, kh¨n chïng ¸o dµi ngåi cÇm trÞch, gi¬ cao chiÕc dïi trèng s¬n son gâ m¹nh xuèng mÆt trèng ba tiÕng thËt ®anh, thËt gißn tá ý nhËn lêi. Qu¾m §en quay ra ®øng gi÷a síi. Ngay lóc Êy, «ng C¶n Ngò còng tõ trªn thÒm cao b íc xuèng. TiÕng reo hß bèn phÝa tøc th× næi lªn Çm Çm. Ngay nhÞp trèng ®Çu, Qu¾m §en ®· l¨n x¶ vµo «ng C¶n Ngò ®¸nh r¸o riÕt. Râ rµng lµ anh muèn dïng c¸i søc lùc ® ¬ng trai cña m×nh lÊn l ít «ng ta vµ muèn h¹ «ng ta rÊt nhanh b» ng nh÷ng thÕ ®¸nh thËt l¾t lÐo, hãc hiÓm. Anh vên t¶, ®¸nh h÷u, dø trªn, ®¸nh d íi, tho¾t biÕn, tho¾t ho¸ kh «n l êng. Tr¸i l¹i, «ng C¶n Ngò l¹i xem ra cã vÎ lê ngê, chËm ch¹p; d êng nh «ng lóng tr íc nh÷ng ®ßn ®¸nh liªn tiÕp cña Qu¾m §en. Hai tay «ng lóc nµo còng thÊy dang réng ra, ®Ó s¸t xuèng mÆt ®Êt, xoay chèng ®ì. Keo vËt xem ch¸n ng¾t. ¤ng C¶n Ngò bçng b íc hôt, mÊt ®µ chói xuèng. Qu¾m §en ®· nh mét con c¾t luån qua hai c¸nh tay «ng C¶n Ngò «m lÊy mét bªn ch©n «ng, bèc lªn. Ng êi xem bèn phÝa xung quanh reo hß å c¶ lªn. Th «i thÕ lµ «ng C¶n Ngò ng· råi, nhÊt ®Þnh ng· råi. Cã khoÎ b» ng voi th× còng ph¶i ng·. TiÕng trèng vËt dån lªn gÊp rót, giôc gi·. ¤ng C¶n Ngò vÉn ch a ng·. ¤ng ®øng nh trêi trång gi÷a síi tr íc nh÷ng cÆp m¾t kinh dÞ cña ng êi xem. Cßn Qu¾m §en th× ®ang loay hoay gß l ng l¹i , kh «ng sao bª næi c¸i ch©n «ng C¶n Ngò. C¸i ch©n tùa b» ng c©y cét b» ng s¾t, chø kh «ng ph¶i lµ ch©n ng êi n÷a. ¤ng C¶n Ngò vÉn ®øng nghiªng m×nh nh×n Qu¾m §en må h «i, må kª nhÔ nh¹i d íi ch©n. Lóc l©u, «ng míi thß tay xuèng n¾m lÊy khè Qu¾m §en nhÊc bæng anh ta lªn, coi nhÑ nhµng nh ta gi¬ con Õch cã buéc sîi d©y ngang qua bông vËy. C¸c ® « ngåi quanh síi ®Òu lÆng ®i tr íc thÇn lùc ghª ghím cña «ng C¶n Ngò. Th «i thÕ lµ Qu¾m §en b¹i råi. Keo vËt bÞ ®¸nh b¹i mét c¸ch nhôc nh·, cay ®¾ng qu¸ chõng.
Đoạn văn 3: Tả nhân vật Quắm Đen và ông Cản Ngũ trong keo vật ở đền Đô: tài, mạnh. Miêu tả nhân vật gắn với hoạt động
Quắm Đen: Lăn xả, đánh ráo riết, thế đánh lắt léo, hóc hiểm…. thoắt biến hóa khôn lường…. như một con cắt luồn qua hai cánh tay…. ôm lấy…bốc lên; loay hoay gò lưng lại. Ông Cản Ngũ: Lờ ngờ, chậm chạp… hai tay dang rộng ra, để sát , bước hụt…đứng như trời trồng giữa xới, đứng nghiêng mình nhìn Quắm Đen…thò tay nhấc bổng như giơ con ếch có buộc sợi dây ngang bụng…. Dùng nhiều động từ
* Lưu ý: Khi tả người gắn với công việc thì cần phải tả người đó đang làm gì? Tư thế ra sao? Chân , tay, mặt …khi lam viêc như thế nào? Có hai cách tả người: Tả chân dung người và tả người trong hoạt động.
• *Nhận xét: • Muốn tả người cần xét đúng đối tượng cần tả( tả chân dung người hay tả người trong tư thế làm việc). • Quan sát và lựa chọn những chi tiết tiêu biểu, nổi bật của người đó. • Trình bầy kết quả quan sát theo một trình tự nhất định.
2. Bài tập 2: SGK
§o¹n 1: ¤ng ® « giµ ng êi së t¹i, kh¨n chïng ¸o dµi ngåi cÇm trÞch, gi¬ cao chiÕc dïi trèng s¬n son gâ m¹nh xuèng mÆt trèng ba tiÕng thËt ®anh, thËt gißn tá ý nhËn lêi. Qu¾m §en quay ra ®øng gi÷a síi. Ngay lóc Êy, «ng C¶n Ngò còng tõ trªn thÒm cao b íc xuèng. TiÕng reo hß bèn phÝa tøc th× næi lªn Çm Çm. Néi dung( Më bµi): Giíi thiÖu vÒ quang c¶nh n¬i diÔn ra keo vËt.
§o¹n 2+3+4: Ngay nhÞp trèng ®Çu, Qu¾m §en ®· l¨n x¶ vµo «ng C¶n Ngò ®¸nh r¸o riÕt. Râ rµng lµ anh muèn dïng c¸i søc lùc ® ¬ng trai cña m×nh lÊn l ít «ng ta vµ muèn h¹ «ng ta rÊt nhanh b» ng nh÷ng thÕ ®¸nh thËt l¾t lÐo, hãc hiÓm. Anh vên t¶, ®¸nh h÷u, dø trªn, ®¸nh d íi, tho¾t biÕn, tho¾t ho¸ kh «n l êng. Tr¸i l¹i, «ng C¶n Ngò l¹i xem ra cã vÎ lê ngê, chËm ch¹p; d êng nh «ng lóng tr íc nh÷ng ®ßn ®¸nh liªn tiÕp cña Qu¾m §en. Hai tay «ng lóc nµo còng thÊy dang réng ra, ®Ó s¸t xuèng mÆt ®Êt, xoay xaoy chèng ®ì. Keo vËt xem ch¸n ng¾t. ¤ng C¶n Ngò bçng b íc hôt, mÊt ®µ chói xuèng. Qu¾m §en ®· nh mét con c¾t luån qua hai c¸nh tay «ng C¶n Ngò «m lÊy mét bªn ch©n «ng, bèc lªn. Ng êi xem bèn phÝa xung quanh reo hß å c¶ lªn. Th «i thÕ lµ «ng C¶n Ngò ng· råi, nhÊt ®Þnh ng· råi. Cã khoÎ b» ng voi th× còng ph¶i ng·. TiÕng trèng vËt dån lªn gÊp rót, giôc gi·. ¤ng C¶n Ngò vÉn ch a ng·. ¤ng ®øng nh trêi trång gi÷a síi tr íc nh÷ng cÆp m¾t kinh dÞ cña ng êi xem. Cßn Qu¾m §en th× ®ang loay hoay gß l ng l¹i , kh «ng sao bª næi c¸i ch©n «ng C¶n Ngò. C¸i ch©n tùa b» ng c©y cét b» ng s¾t, chø kh «ng ph¶i lµ ch©n ng êi n÷a. ¤ng C¶n Ngò vÉn ®øng nghiªng m×nh nh×n Qu¾m §en må h «i, må kª nhÔ nh¹i d íi ch©n. Lóc l©u, «ng míi thß tay xuèng n¾m lÊy khè Qu¾m §en nhÊc bæng anh ta lªn, coi nhÑ nhµng nh ta gi¬ con Õch cã buéc sîi d©y ngang qua bông vËy. Néi dung( Th©n bµi): Miªu t¶ diÔn biÕn keo vËt.
§o¹n 5: C¸c ® « ngåi quanh síi ®Òu lÆng ®i tr íc thÇn lùc ghª ghím cña «ng C¶n Ngò. Th «i thÕ lµ Qu¾m §en b¹i råi. Keo vËt bÞ ®¸nh b¹i mét c¸ch nhôc nh·, cay ®¾ng qu¸ chõng. Néi dung( KÕt luËn): C¶m nghÜ, nhËn xÐt vÒ keo vËt. Mét sè ph ¬ng ¸n lùa chän tiªu ®Ò 1 – Keo vËt th¸ch ®è. 2 Qu¾m §en thÊt b¹i. 3 Qu¾m – C¶n so tµi. 4 – Con Õch «m cét s¾t. 5 – Héi vËt ®Òn § « n¨m Êy.
• Nhận xét: • Bố cục bài văn miêu tả gồm 3 phần: • +Mở bài: Giới thiệu người được tả. • +Thân bài: Miêu tả chi tiết( ngoại hình , cử chỉ, lời nói, hành động). • +Kết bài: Nhận xét hoặc nêu cảm nghĩ của người viết về người được tả.
3. Ghi nhớ: *Muốn tả người cần: -Xác định được đối tượng cần tả( tả chân dung hay tả người trong tư thế làm việc) -Quan sát, lựa chọn các chi tiết tiêu biểu; -Trình bày kết quả quan sát theo một thứ tự. *Bố cục bài văn tả người: 3 Phần -Mở bài: giới thiệu người được tả -Thân bài: miêu tả chi tiết (ngoại hình, cử chỉ, hành động) - Kết bài: nhận xét, nêu cảm nghĩ về người được tả.
Bµi tËp 1 Tr 62/SGK H·y nªu c¸c chi tiÕt tiªu biÓu mµ em sÏ lùa chän khi miªu t¶ c¸c ®èi t îng sau b. Mét cô giµ cao tuæi. ®©y: em bÐ chõng 4 – 5 tuæi. a. Mét
Bµi tËp 2 Tr 62/SGK LËp dµn ý c¬ b¶n cho ®Ò v¨n miªu t¶ mét trong hai ®èi t îng ë BT 1 §o¹n v¨n mÉu t¶ em bÐ ®ang tËp Cu TÝ ®ang®ichËp ch÷ng tËp ®i. hai bµn ch©n bÊm xuèng. Hai tay dang ra ®Ó gi÷ th¨ng b» ng. Mét b íc. Hai b íc. “ Uþch”. Cu TÝ khãc oµ lªn v× bÞ ng·. MÑ véi ®ì TÝ dËy, th¬m mét c¸i vµo ® «i m¸ tr¾ng hång. TÝ ta nhoÎn c êi, n íc m¾t vÉn ®äng trªn mÝ. Hai bµn ch©n l¹i bÊm xuèng. Hai tay l¹i dang ra. Mét b íc. . . Hai b íc. . . N¨m b íc. . . M êi b íc. TiÕng vç tay cæ vò cña mäi ng êi lµm cho cu TÝ cµng phÊn khëi.
Bài tập 3: Đoạn văn sau đã bị xoá đi hai chỗ trong ngoặc(…) Nếu viết, em sẽ viết vào chỗ trống đó như thế nào? Thử đoán xem ông Cản Ngũ được miêu tả trong tư thế chuẩn bị làm việc gì? Trên thềm cao, ông Cản Ngũ ngồi xếp hàng trên chiếu đậu trắng, cạp điều. Ông ngồi một mình Đồng tụ một chiếu; người ông đỏ như (…………), to lớn, lẫm liệt, nhác trông khác gì (………………. ) Tượng hai ông tướng Đá Rãi ở trong đền. Đầu ông buộc một vuông khăn màu xanh lục giữ tóc, mình trần, đóng khố bao khăn vát. ( Theo Kim Lân)
*Dặn dò: - Nắm vững cách làm bài văn tả người. - Làm hoàn chỉnh các bài tập. - Soạn bài Đêm nay Bác không ngủ.
Giê häc kÕt thóc. Chóc c¸c em: Ch¨m ngoan – Häc giái ! C¶m ¬n c¸c em !
- Slides: 30