KIM TRA BI C 1 So snh l

KIỂM TRA BÀI CŨ 1. So sánh là gì? 2. 2. Câu văn nào dưới đây có sử dụng phép so sánh? A. Bọ mắt bay từng bầy như những đám mây nhỏ. B. Cây đước mọc dài theo bãi, ngọn bằng tăm tắp. C. Dòng sông Năm Căn mênh mông, nước ầm ầm đổ. D. D. Chợ Năm Căn nằm sát bờ sông, ồn ào, tấp nập.

Tiết 87 (tiếp theo)

I. Các kiểu so sánh. Đọc và tìm phép so sánh trong khổ thơ sau: Những ngôi sao thức ngoài kia Chẳng bằng mẹ đã thức vì chúng con Đêm nay con ngủ giấc tròn Mẹ là ngọn gió của con suốt đời. (Trần Quốc Minh) Phép so sánh là: - Những ngôi sao thức Chẳng bằng mẹ đã thức. - Mẹ là ngọn gió.

I. Các kiểu so sánh. Hãy điền các phép so sánh vừa tìm được vào mô hình cấu tạo phép so sánh? - Những ngôi sao thức Chẳng bằng mẹ đã thức. - Mẹ là ngọn gió. * Mô hình: Vế A 1. Những ngôi sao 2. Mẹ PDSS Từ SS Vế B thức chẳng bằng Mẹ thøc là ngọn gió

Vế A PDSS Từ SS Vế B 1. Những ngôi sao thức chẳng bằng mẹ là ngọn gió 2. Mẹ Quan s¸t những từ ngữ chỉ ý so sánh (từ so sánh), cho biết các phép so sánh có gì khác nhau? (1): A chẳng bằng B So sánh không ngang bằng. (2): A là B So sánh ngang bằng.

I. Các kiểu so sánh. * Ghi nhớ 1 SGK-tr 42: Có hai kiểu so sánh: - So sánh ngang bằng; - So sánh không ngang bằng.

Tìm từ so sánh trong c¸c vÝ dô sau và cho biết chúng thuộc kiểu so sánh nào vừa học? 1. Lúc ở nhà mẹ cũng là cô giáo 2. Khi đến trường cô giáo như mẹ hiền. (Lời bài hát) 3. 2. Có chiếc lá tựa như mũi tên nhọn. (Khái Hưng) 4. 3. Những ngọn cỏ gãy rạp y như có nhát dao vừa lia qua. (Tô Hoài) 5. 4. Trái sầu riêng lủng lẳng dưới cành trông giống như những tổ kiến. (Mai Văn Tạo) 6. 5. Bao nhiêu tấc đất tấc vàng bấy nhiêu. (Tục ngữ) -> So sánh ngang bằng: là, như, tựa như, y như, giống như, bao nhiêu bấy nhiêu…

Tìm từ so sánh trong c¸c vÝ dô sau và cho biết chúng thuộc kiểu so sánh nào vừa học? 1. Áo rách khéo vá hơn lành vụng may. (tục ngữ) 2. Con đi đánh giặc mười năm 3. Chưa bằng khó nhọc đời bầm sáu mươi. (Tố Hữu) 3. Những ngôi sao thức ngoài kia 4. Chẳng bằng mẹ đã thức vì chúng con. (Trần Quốc Minh) -> So sánh không ngang bằng: hơn, chưa bằng, chẳng bằng, không bằng, kém hơn…

II. Tác dụng của phép so sánh. So sánh hai diễn đạt sau: Không sử dụng phép so sánh Sử dụng phép so sánh Trẻ em non nớt, yếu ớt, ngây Trẻ em như búp trên cành. (Hồ thơ, trong sáng, dễ bị tổn thương Chí Minh) cần được chăm sóc che chở đặc biệt. Em thích diễn đạt nào hơn? Vì sao?

II. Tác dụng của phép so sánh. So sánh hai diễn đạt sau: Không sử dụng phép so sánh Sử dụng phép so sánh Trẻ em non nớt, yếu ớt, ngây Trẻ em như búp trên cành. (Hồ thơ, trong sáng, dễ bị tổn thương Chí Minh) cần được chăm sóc che chở đặc biệt. Tác giả so sánh “Trẻ em như búp trên cành” giúp em hình dung thế nào về đặc điểm của trẻ em?

II. Tác dụng của phép so sánh. Tìm phép so sánh trong đoạn văn (BT 1 -phần II- SGK-tr 42). - Có chiếc lá tựa mũi tên nhọn, tự cành cây rơi cắm phập xuống đất như cho xong chuyện, cho xong một đời lạnh lùng, thản nhiên, không thương tiếc, không do dự vẩn vơ. - Có chiếc lá như con chim bị lảo đảo mấy vòng trên không, rồi […]. - Có chiếc lá nhẹ nhàng khoan khoái đùa bỡn, múa may với làn gió thoảng, như thầm bảo rằng sự đẹp của vạn vật chỉ ở hiện tại […]. - Có chiếc lá như sợ hãi, ngần ngại rụt rè, rồi gần tới mặt đất, còn cất mình muốn bay trở lại cành. Sự vật nào được đem ra so sánh và so sánh trong hoàn cảnh nào? Cảm nghĩ của em sau khi đọc xong đoạn văn? Nhờ đâu em có những cảm nghĩ như vậy?

- Chiếc lá (sự vật vô tri vô giác) được đưa ra so sánh. - Chiếc lá được so sánh trong hoàn cảnh đã rụng (đã rời cành, đã hết nhựa kết thúc một kiếp sống theo quy luật tự nhiên). - Đoạn văn rất hay, giàu hình ảnh gợi cảm và thật xúc động giúp người đọc hình dung những cách rụng khác nhau của lá. - Chỉ bằng chiếc lá rụng, nhờ phép so sánh tài tình của tác giả người đọc hình dung tâm tư, tình cảm của chiếc lá. + Chiếc thì như mũi tên lao nhanh xuống đất, như bất cần sự sống. + Chiếc thì lảo đảo như con chim khát khao sự sống. + Chiếc lại thì thầm như tâm sự. + Chiếc thì cố cất mình như níu kéo sự sống. -> Tất cả như thể hiện quan niệm của tác giả về sự sống và cái chết.

Từ đó em hiểu phép so sánh có tác dụng gì? * Ghi nhớ 2: So sánh vừa có tác dụng gợi hình, giúp cho việc miêu tả sự vật, sự việc được cụ thể, sinh động; vừa có tác dụng biểu hiện tư tưởng, tình cảm sâu sắc.

III. Luyện tập. Bài tập 1: Chỉ ra các phép so sánh trong những khổ thơ dưới đây. Cho biết chúng thuộc những kiểu so sánh nào. Phân tích tác dụng gợi hình, gợi cảm của phép so sánh trong ®o¹n v¨n a. a. Quê hương tôi có con sông xanh biếc Nước gương trong soi tóc những hàng tre Tâm hồn tôi là một buổi trưa hè Tỏa nắng xuống dòng sông lấp loáng. (Tế Hanh) a. Tâm hồn tôi là một buổi trưa hè. -> Từ so sánh: là -> so sánh ngang bằng.

III. Luyện tập. Bài tập 1: Chỉ ra các phép so sánh trong những khổ thơ dưới đây. Cho biết chúng thuộc những kiểu so sánh nào. Phân tích tác dụng gợi hình, gợi cảm của phép so sánh trong ®o¹n v¨n a. c. Anh đội viên mơ màng Như nằm trong giấc mộng Bóng Bác cao lồng lộng Ấm hơn ngọn lửa hồng. (Minh Huệ) c. - Anh đội viên mơ màng Như nằm trong giấc mộng. -> Từ so sánh: như -> so sánh ngang bằng. - Bóng Bác cao lồng lộng Ấm hơn ngọn lửa hồng. -> Từ so sánh: hơn -> so sánh không ngang bằng.

III. Luyện tập. Bài tập 1: Phân tích tác dụng gợi hình, gợi cảm của phép so sánh trong ®o¹n v¨n a. a. Tâm hồn tôi là một buổi trưa hè. - Tâm hồn: sự vật trừu tượng, khó xác định. - Buổi trưa hè: Khoảng thời gian cụ thể, thời gian đầy nắng, gió, tiếng ve, … - So sánh giúp hình dung tâm hồn “tôi” trong sáng, đẹp đẽ, nồng nàn và rực cháy tình yêu quê hương tha thiết. => Tất cả cho ta thấy tâm hồn tôi là một tâm hồn nhạy cảm, rung động trước vẻ đẹp của thiên nhiên và không khỏi bồi hồi với những hoài niệm của thời trai trẻ hồn nhiên, vô tư, …

III. Luyện tập. Bài tập 3: Quan sát tranh và đặt câu có sử dụng hai phép so sánh đã học.

III. Luyện tập. Bài tập 4: Viết đoạn văn miêu tả có độ dài từ ba đến năm câu, trong đoạn có sử dụng hai kiểu so sánh đã được giới thiệu.

SO SÁNH Tác dụng của so sánh Giúp cho miêu tả sinh động Biểu hiện tình cảm sâu sắc Các kiểu so sánh So sánh ngang bằng: là, như, giống như, … So sánh không ngang bằng: hơn, chẳng bằng, kém hơn, …

Dặn dò 1. Về nhà làm các bài tập vào vở. 2. Soạn văn học địa phương “Sự tích sông Công núi Cốc”