Kierowca 50 Pakiet edukacyjny SEMINARIUM Bezpieczestwo w Ruchu

Kierowca 50+ Pakiet edukacyjny SEMINARIUM „Bezpieczeństwo w Ruchu Drogowym – zobowiązania i wyzwania” MSW, 8. 03. 2012 r. , Warszawa Ida Leśnikowska-Matusiak

Prognozowane zmiany demograficzne w krajach UE 25 do 2050 roku Zmiany demograficzne EU 25 Populacja (miliony) 2004 2050 Razem 456. 8 -1% Młodzież (0 -14) 74. 8 -18% Wiek produktywny (15 -64) 306. 8 -16% Starsi (65+) 75. 3 77% Późna starość (80+) 18. 2 174% źródło: imf. org

Badania, konferencje… • 9 th International Conference on Mobility and Transport for Elderly and Disabled People TRANSED 2001 TOWARDS SAFETY, INDEPENDENCE AND SECURITY, Warsaw, Poland 2 -5 July 2001 • Clarke D. , Ward P. , Truman W. , Bartle C. Collisions Involving Older Drivers: An Indepth Study, Road Safety Research Report 109, Department for Transport, London 2009

Badania przeprowadzone w odniesieniu do starszych kierowców wykazały m. in, że: • wzrost liczby aktywnych kierowców w starszym wieku ma nieznaczny wpływ na liczbę śmiertelnych wypadków, ale jest ściśle związany z liczbą wypadków, w wyniku których są ranni, • starsi kierowcy są bezpieczniejsi niż kierowcy znajdujący się w innych grupach wiekowych, • starsi kierowcy z różnymi „ograniczeniami” natury medycznej nie wykazują wysokiego ryzyka spowodowania wypadku drogowego,

Główne problemy starszych kierowców prowadzące do wypadków mają związek z: • podzielnością uwagi, • postrzeganiem, • zawężeniem pola widzenia i słabą wrażliwością kontrastu, • oceną odległości i prędkości, • czasem wykonywania manewrów; czasem reakcji, koordynacją.

Działania podejmowane wobec starszych kierowców w wybranych krajach Kanada (prowincja Ontario) Po ukończeniu 80. roku życia i na 90 dni przed upływem wygaśnięcia terminu ważności starego prawa jazdy kierowca raz na 2 lata ma obowiązek wziąć udział w 3, 5 -godzinnych zajęciach, podczas których musi: • poddać się badaniom wzroku, • zdać egzamin teoretyczny, • uczestniczyć w wykładzie.

Działania podejmowane wobec starszych kierowców w wybranych krajach Stany Zjednoczone Procedurę przedłużania prawa jazdy regulują przepisy stanowe ale najczęściej: • po ukończeniu przez kierowcę, w zależności od stanu, 65. , 70. i więcej lat zwiększa się częstotliwość tej procedury – zwykle co 2 lata, • odebranie uprawnień do kierowania pojazdem ma miejsce tylko w rzeczywiście uzasadnionych medycznie przypadkach. Uniemożliwienie prowadzenia samochodu jest traktowane jako bardzo poważne ograniczenie lub nawet wykluczenie starszej osoby z życia w społeczeństwie.

Działania podejmowane wobec starszych kierowców w wybranych krajach Stany Zjednoczone Na podstawie informacji o zastrzeżeniach dotyczących stanu zdrowia starszych kierowców zostaje podjęta odpowiednia decyzja o przedłużeniu prawa jazdy, lub: • wydaniu tymczasowego prawa jazdy do czasu ustalenia stanu zdrowia potwierdzającego zdolność kierowcy do prowadzenia samochodu, • skierowaniu na egzamin teoretyczny (test pisemny) lub jazdę po mieście z egzaminatorem, • cofnięciu prawa jazdy.

Działania podejmowane wobec starszych kierowców w wybranych krajach Stany Zjednoczone Starsi kierowcy, którzy zaczynają mieć problemy z prowadzeniem samochodu podlegają wielu ograniczeniom, jak: • kierowanie samochodem wyłącznie w dzień, • prowadzenie samochodu z ograniczoną prędkością, • poruszanie się samochodem wyłącznie w określonej odległości od miejsca zamieszkania.

Działania podejmowane wobec starszych kierowców w wybranych krajach Niemcy Niemiecki dobrowolny program edukacyjny składa się z czterech kolejnych seminariów w formie warsztatów.

Działania podejmowane wobec starszych kierowców w wybranych krajach Holandia Holenderski dobrowolny program przeznaczony jest dla kierowców w wieku 50 i więcej lat. Uzupełnieniem zajęć praktycznych jest podręcznik z informacjami o wpływie wieku na prowadzenie samochodu wraz z zaleceniami dla starszych kierowców. Po ukończeniu jazdy każdy uczestnik otrzymuje raport o jego mocnych i słabych stronach z sugestiami sposobu ich poprawy.

Działania podejmowane wobec starszych kierowców w wybranych krajach W krajach skandynawskich prowadzone są dobrowolne szkolenia oraz wydawane są specjalne materiały informacyjno-edukacyjne przeznaczone dla starszych kierowców, np. : • Kurs sprawnościowy dla kierowcy-seniora • Samoocena kierowcy-seniora

Działania podejmowane wobec starszych kierowców w wybranych krajach Australia – Years ahead (Naprzód seniorzy) Projekt przeznaczony dla seniorów obejmuje trzy części: Część 1. Wybór bezpiecznego pojazdu; Część 2. Program bezpieczeństwa dla starszych uczestników ruchu, Część 3 to jednogodzinne spotkanie, podczas którego informuje się ich o zagrożeniach i przekazuje zalecenia jak bezpiecznie prowadzić samochód

Działania podejmowane wobec starszych kierowców w wybranych krajach Polska W Polsce prawo jazdy wydawane jest bezterminowo. Nie prowadzi się żadnych działań skierowanych do starszych kierowców.

„Kierowca 50+”. Pakiet edukacyjny Celem projektu jest zapewnienie możliwości kierowania samochodem jak najdłużej bez stwarzania zagrożeń w ruchu drogowym lub – w razie takiej konieczności – pomoc w podjęciu decyzji o ograniczeniu lub całkowitym zaprzestaniu kierowania pojazdem.

Pakiet edukacyjny „Kierowca 50+” zawiera: • program szkolenia • materiały dla wykładowców/ instruktorów nauki jazdy • materiały dla osób szkolonych

Program szkolenia Program na strukturę modułową Składa się z 5 modułów 2. 1. 4. 3. 5.

Moduł 1. Zmiany biologiczne i mentalne postępujące z wiekiem i ich wpływ na kierowanie pojazdem. Wpływ zmęczenia, leków, alkoholu i narkotyków na kierowanie pojazdem.

Cele Uświadomienie kierowcom: • wpływu procesu starzenia się organizmu na kierowanie pojazdem, • wpływu zmęczenia, leków, alkoholu i narkotyków na kierowanie pojazdem, • możliwości opóźnienia procesu starzenia się organizmu człowieka, • konieczności kontroli swojego stanu zdrowia.

Moduł 2. Przepisy ruchu drogowego

Cele • poprawne stosowanie zasad i przepisów ruchu drogowego w sytuacjach szczególnego ryzyka dla kierowców 50+, • dokonanie analizy niebezpiecznych sytuacji i samoocena własnego zachowania.

Moduł 3. Nowoczesna technika i technologia w pojeździe wspomagające kierowcę. Fizyka jazdy

Cele • poznanie/przypomnienie praw fizyki decydujących o panowaniu nad pojazdem • poznanie urządzeń i rozwiązań wspomagających kierowców w bezpiecznym prowadzeniu pojazdu • uświadomienie granic możliwości działania systemów bezpieczeństwa wspierających kierowcę

Moduł 4. Pierwsza pomoc ofiarom wypadków drogowych

Cele • uświadomienie kierowcom znaczenia znajomości zasad udzielania I pomocy ofiarom wypadku drogowego, • nabywanie wiedzy i kształtowanie umiejętności z zakresu udzielania I pomocy poszkodowanym w wypadku drogowym.

Moduł 5. Kierowanie pojazdem

Cele • uświadomienie „kierowcom 50+” specyficznych dla nich sytuacji wysokiego ryzyka, • poznanie i zrozumienie własnych ograniczeń kierowania pojazdem, • poznanie strategii pozwalających uniknąć ryzykownych sytuacji na drodze lub poradzić sobie z nimi.

Materiały dla wykładowców/instruktorów nauki jazdy: • podręcznik • prezentacje w formie elektronicznej

Podstawowe zasady realizacji szkolenia 1. przekazywanie wiedzy, udzielanie informacji – nie ocenianie 2. zachęcanie do samooceny 3. aktywizowanie do czynnego udziału w zajęciach, dzielenia się swoimi doświadczeniami

Materiały dla słuchaczy – kierowców 50+ Część I • treści odpowiadające poszczególnym modułom + praktyczne porady Część II • 3 kwestionariusze samooceny • wkładka „Ważne informacje” • ulotka

Wnioski • • • Starzenie się społeczeństw krajów uprzemysłowionych ma charakter powszechny w związku z czym może generować szereg problemów dla bezpieczeństwa ruchu drogowego. Osoby starsze są najszybciej rosnącą grupą kierowców zarówno pod względem ich liczby jak i liczby przejechanych kilometrów. Nie ma dowodu na to, że starsi kierowcy stanowią większe niż młodzi kierowcy lub kierowcy w średnim wieku zagrożenie dla pozostałych uczestników ruchu.

Wnioski • • Odbieranie uprawnień do kierowania pojazdem osobom starszym powinno mieć miejsce tylko w rzeczywiście uzasadnionych medycznie przypadkach. Edukacja, obok badań lekarskich i nowoczesnej techniki i technologii w pojeździe jest najbardziej skutecznym sposobem na zapewnienie możliwości kierowania pojazdem jak najdłużej bez stwarzania zagrożeń w ruchu drogowym. Specjalne szkolenia adresowane do tej grupy kierowców realizowane są w wielu krajach na całym świecie. Polska jak najszybciej powinna dołączyć do tych państw.

Komisja Europejska (Kierunki polityki brd na lata 2011 -20 i Biała Księga: Plan utworzenia jednolitego europejskiego obszaru transportu): • jednym z głównych działań służących wyeliminowaniu ofiar śmiertelnych na drogach jest skoncentrowanie się na szkoleniu i edukacji wszystkich uczestników ruchu, • (…) prowadzenie cyklicznych szkoleń dla kierowców niezawodowych, uwzględniających prawo osób starszych do swobodnego poruszania się.

Dziękuję za uwagę