Kiem tra bai cu Cau hoi T ong

Kieåm tra baøi cuõ : Caâu hoûi : Töø ñoàng aâm laø gì ? Cho ví duï ? §¸p ¸n: Töø ñoàng aâm laø nhöõng töø gioáng nhau veà aâm thanh nhöng nghóa khaùc nhau, khoâng lieân quan gì vôùi nhau.

TiÕt 48

I - ThÕ nµo lµ thµnh ng÷ ? 1 - §Æc ®iÓm cÊu t¹o cña thµnh ng÷ ? TiÕt 48 a- VÝ dô: “N ícnon lËn ®Ën mét m×nh Th©n cß lªn th¸c xuèng ghÒnh bÊy nay b- NhËn xÐt: Lµ côm tõ cã cÊu t¹o cè ®Þnh → Gäi lµ thµnh ng÷.

2 - NghÜa cña thµnh ng÷ ? TiÕt 48 Lªn th¸c xuèng ghÒnh: tr¶i qua nhiÒu phen gian nguy hiÓm Nhanh nh chíp: DiÔn biÕn nhanh trong nh¸y m¾t. Thµnh ng÷ nh» m biÓu ®¹t mét ý nghÜa hoµn chØnh

SINH HO¹T NHãM Nhóm 1 - Tham sống sợ chết TiÕt 48 Nhóm 2 - Lªn th¸c xuèng ghÒnh Lßng lang d¹ sãi - Bùn lầy nước đọng R¸n sµnh ra mì - Mưa to gió lớn - Mẹ góa con côi - Nhanh nh chíp

Tham sèng sî chÕt: ChØ nh÷ng kÎ nhót nh¸t sî ®èi mÆt víi nguy hiÓm Bïn lÇy n íc®äng: ChØ nh÷ng n¬i lÇy léi, bÈn thØu , khã sinh sèng Nhãm 1 TiÕtnhiªn, 48 m a, giã m¹nh M a togiã lín: HiÖn t îngthiªn MÑ gãa con c «i: Hoµn c¶nh khã kh¨n khi ng êichång chÕt Lªn th¸c xuèng ghÒnh: ChØ sù gian nan, vÊt v¶ Lßng lang d¹ sãi: ChØ kÎ ®éc ¸c cã t©m ®Þa xÊu xa Nhãm 2 R¸n sµnh ra mì: ChØ ng êikeo kiÖt Nhanh nh chíp: Sù viÖc diÔn ra nhanh trong nh¸y m¾t C¨n cø vµo ®©u mµ chóng ta cã thÓ gi¶i thÝch ® îc nghÜa cña thµnh ng÷ ë mçi nhãm ?

SINH HO¹T NHãM Nhóm 1 TiÕt 48 - Tham sống sợ chết Nhóm 2 - Lªn th¸c xuèng ghÒnh Lßng lang d¹ sãi - Bùn lầy nước đọng R¸n sµnh ra mì - Mưa to gió lớn - Mẹ góa con côi NghÜa ® îc hiÓu trùc tiÕp tõ nghÜa ®en cña c¸c tõ t¹o nªn nã (NghÜa ®en) - Nhanh nh chíp NghÜa ® îc hiÓu gi¸n tiÕp th «ng qua c¸c phÐp chuyÓn nghÜa nh sos¸nh, Èn dô, nãi qu¸ (NghÜa hµm Èn)

I. ThÕ nµo lµ thµnh ng÷ ? “Nước non lận đận một mình 1 - §Æc ®iÓm. Thân cÊu t¹o cñathác thµnh ng÷ ghềnh ? cò lên xuống bấy nay” TiÕt 48 a- VÝ dô: b- NhËn xÐt: Lµ côm tõ cã cÊu t¹o cè ®Þnh →Gäi lµ thµnh ng÷. 2 - NghÜa cña thµnh ng÷ ? - C¸c côm tõ nh» m biÓu thÞ ý nghÜa hoµn chØnh - NghÜa cña chóng ® îc hiÓu trùc tiÕp hoÆc th «ng qua c¸c phÐp chuyÓn nghÜa 3 - Ghi nhí 1 (SGK)

* Chó ý: thµnh ng÷ cã cÊu t¹o cè ®Þnh nh ngmét sè Ýt TiÕt 48 thµnh ng÷ vÉn cã thÓ cã nh÷ng biÕn ®æi. VÝ dô: §øng nói nµy tr «ng nói nä §øng nói nµy tr «ng nói kia §øng nói nµy tr «ng nói kh¸c

* Bµi tËp ¸p dông: TiÕt 48 ng÷ ® ăn §iÒn thªm yÕu tè ®Ó thµnh îc trän vÑn. - Lời. . . tiếng nói - Một nắng hai sương. . . tốt - Ngày lành tháng. . . áo - No cơm ấm. . . - Báchchiến. . . . bách thắng cơ lập nghiệp - Sinh. . .

1 – Vai ngữ pháp củangữ thành ngữ IISửtrò dụng thành a- “ Thân em vừa trắng lại vừa tròn TiÕt 48 Bảy nổi ba chìm với nước non” tõ. - Thµnh ng÷ cã thÓ lµm chñ ng÷, vÞ ng÷, phô ng÷ trong côm (VÞ ng÷) b- “ Anh đã nghĩ thương em như thế thì hay là anh đào giúp cho em một cái ngách sang nhà anh, phòng khi tắt lửa tối đèn có đứa nào đến bắt nạt thì em chạy sang. . . ” (Phô ng÷) c- L¸ lµnh ®ïm l¸ r¸ch lµ truyÒn thèng quý b¸u cña d©n téc ta. (Chñ ng÷)

2 - Sö dông thµnh ng÷. TiÕt 48 Bảy nổi ba chìm: Sống lênh đênh, gian truân, lận đận Lá lành đùm lá rách: Đùm bọc, cưu mang nhau khi khó khăn Lµm cho c©u v¨n nhÞp nhµng, ng¾n gän, hµm cã đèn: tÝnh h×nh t îng , tÝnh biÓu c¶m Tắt sóc, lửa tối cao. Khó khăn, hoạn nạn đều có nhau

II- Sö dông thµnh ng÷. 1 - Vai trò ngữ pháp của thành ngữ Thµnh ng÷ cã thÓ lµm chñ ng÷, vÞ ng÷, phô ng÷ TiÕt 48 trong côm tõ. 2 - Sö dông thµnh ng÷. Lµm cho c©u v¨n nhÞp nhµng, ng¾n gän, hµm sóc, cã tÝnh h×nh t îng , tÝnh biÓu c¶m cao. 3 - Ghi nhí: (SGK trang 144)

III- LuyÖn tËp. Bµi 1 TiÕt 48 Tìm và giải nghĩa của các thành ngữ trong những câu sau đây: a. Đến ngày lễ Tiên Vương, các Lang mang sơn hào hải vị, nem công chả phượng tới, chẳng thiếu thứ gì. (Bánh chưng bánh giầy) Thành ngữ Sơn hào hải vị, nem công chả phượng. Nghĩa: Các món ăn ngon và quý hiếm

b. Một hôm, có người hàng rượu tên là Lý Thông đi qua đó. Thấy Thạch Sanh ghánh về một gánh củi lớn, hắn nghĩ bụng: “Người này khỏe như voi. Nó về ở cùng thì lợi biết bao nhiêu”. Lý Thông lân la gợi chuyện, rồi gạ cùng Thạch Sanh kết nghĩa anh em. Sớm mồ côi cha mẹ, tứ cố vô thân, nay có người săn sóc đến mình, Thạch Sanh cảm động, vui vẻ nhận lời. Thành ngữ: Nghĩa: (Thạch Sanh) Khỏe như voi, Tứ cố vô thân Người có sức khỏe tốt Không có người thân thích

TiÕt 48 c - Chốc đà mười mấy năm trời, Còn ra khi đã da mồi tóc sương (Truyện Kiều) Thành ngữ: Da mồi tóc sương Nghĩa: Chỉ tuổi tác không còn trẻ

Bµi 2 Kể vắn tắt truyện ngụ ngôn “Ếch ngồi đáy giếng” để thấy rõ lai lịch của thành ngữ.

Bµi 3 Nhìn hình đoán thành ngữ Chó ngáp phải ruồi

TiÒn Ném tiền qua cửa sổ

. . . . g¹o Chuột sa chĩnh gạo

Trống đánh xuôi, kèn thổi ngược

Lên voi xuống chó

Trên đe dưới búa

Bµi 4 Viết một đoạn văn hoặc đoạn thư trong đó có sử dụng thành ngữ.

LuËt ch¬i: Cã 3 hép quµ kh¸c nhau, trong mçi hép quµ chøa mét c©u hái vµ mét phÇn quµ hÊp dÉn. NÕu tr¶ lêi ®óng c©u hái th× mãn quµ sÏ hiÖn ra. NÕu tr¶ lêi sai th× mãn quµ kh «ng hiÖn ra. Thêi gian suy nghÜ cho mçi c©u lµ 15 gi©y.

Hép quµ mµu vµng Kh¼ng ®Þnh sau ®óng hay sai: 15 14 13 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 Thµnh ng÷ lµ côm tõ cã cÊu t¹o tù do, kh «ng cè ®Þnh, biÓu thÞ mét ý nghÜa hoµn chØnh §óng Sai

Hép quµ mµu xanh 15 14 13 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 §iÒn thµnh ng÷ ®óng vµo c©u th¬ sau “Ng êin¸ch th íckÎ tay ®ao §Çu tr©u mÆt ngùa µo µo nh s «i”. . . . . §óng Sai

Hép quµ mµu TÝm Kh¼ng ®Þnh sau ®óng hay sai: 15 14 13 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 Thµnh ng÷ “d·i n¾ng dÇm m a”nh» m biÓu thÞ sù nhäc nh» n vÊt v¶. §óng Sai

PhÇn th ëng lµ: ®iÓm 10

PhÇn th ëng lµ: Mét trµng ph¸o tay!

PhÇn th ëng lµ mét sè h×nh ¶nh “ §Æc biÖt” ®Ó gi¶I trÝ.

a) Củng cố: - Học thuộc ghi nhớ SGK - Sưu tầm các câu thành ngữ, đặc biệt là thành ngữ Hán - Việt. b)Dặn dò: - Củng cố kiến thức về văn biểu cảm - Chuẩn bị bài viết số 3