Kiedy mzg pracuje inaczej n Prezentacja na podstawie

„Kiedy mózg pracuje inaczej……. . ” n Prezentacja na podstawie książki o tym samym tytule, autorstwa Alena D. Bragdona i Davida Gamona Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2003

ADHD, AUTYZM, DYSLEKSJA, PAMIĘĆ FOTOGRAFICZNA n „Ludzkie mózgi są tak różnorodne, jak ludzkie twarze. ” Przyczyny i skutki większości nieprawidłowości występujących w pracy mózgu są subtelne i skomplikowane, co czyni temat [……. . ] interesującym. n Funkcjonalna odmienność ludzkich mózgów wpływa na prywatne życie wielu rodzin oraz na programy nauczania instytucji oświatowych. n Każdy z nas chce wiedzieć, co czyni go wyjątkowym, nie pragnie jednak, by uznano go za dziwaka. Być może niektóre z nowych informacji przyczynią się do zwiększenia empatii wśród ludzi, którzy chcą zrozumieć innych i pomagać im [………].

ADHD – WZMOŻONA ŚWIADOMOŚĆ n Zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (Attention-Deficit Hyperactivity Disorder) występuje u 3 -5% dzieci w wieku szkolnym. ADHD = zaburzenia koncentracji uwagi + nadpobudliwość + impulsywność Zaburzenia koncentracji : trudności w wykonywaniu zadań wymagających (długotrwałego) wysiłku intelektualnego, trudności w organizowaniu sobie pracy, niezwracanie uwagi na szczegóły – prace szkolne domowe, brakiem umiejętności uważnego słuchania, ograniczona umiejętność skupienia na zabawie ; Nadpobudliwość: nadmierne kręcenie się , wstawanie z miejsca, w sytuacjach wymagających spokojnego siedzenia, bieganie, wspinanie się, gadatliwość; Impulsywność: wyrywanie się do odpowiedzi, zanim padnie pytanie, przerywaniem mówiącemu, wtrącanie się, nieczekanie na swoją kolej; n

RÓŻNE SPOJRZENIA NA PRZYCZYNY: brak równowagi neuroprzekaźników Dopamina → nagroda i poszukiwanie nowości oraz motywacja do posługiwania się swoim ciałem i poruszania się Nadmiar dopaminy w zrozumiały sposób staje się przyczyną nadpobudliwości. niedojrzałość” płatów czołowych „[…] w przedniej, prawej części mózgu mieszczą się obszary odpowiedzialne za umiejętności zarządzania i uwagi, takie jak: monitorowanie i regulowanie zachowania, kontrolowanie emocji, podejmowanie działań zmierzających do osiągnięcia celów. U dzieci z ADHD występuje brak równowagi między bodźcem odbieranym przez jeszcze niedojrzałe centra prawej półkuli, których zadaniem jest skupianie uwagi, a obszarem przedczołowym, który dokonuje wyboru celów i planuje, jak je osiągnąć. „ niedojrzałość obszaru leżącego w sąsiedztwie centrów słuchu” obszaru mózgu leżącego w sąsiedztwie centrów słuchu, który zarządza otrzymywanymi informacjami i przetwarza je w zrozumiałe „obrazy” zaburzenia przedsionkowo- proprioceptywne

AUTYZM – UMYSŁ NIEŚWIADOMY SIEBIE I INNYCH Charakteryzuje się : Zaburzeniami w zakresie interakcji społecznych dotyczącymi komunikacji niewerbalnej ( mowy ciała), nawiązywania kontaktów (przyjaźni) adekwatnych do wieku, braku zainteresowania w dzieleniu się osiągnięciami i przyjemnościami z innymi; Zaburzeniami w zakresie komunikacji dotyczącymi opóźnień w rozwoju języka lub braku rozwoju zdolności językowych, nieumiejętności podtrzymania rozmowy – powtarzające się słowa zwroty braku zabaw opartych na spontanicznym fantazjowaniu; Wzorcami powtarzających się zachowań, czynności, zainteresowań w tym: zaangażowaniem w jedno zainteresowanie, sztywnym trzymaniem się rytuału, powtarzających się ruchach ciała, intensywnym zajmowaniem się częściami różnych przedmiotów

HIPOTEZY NA TEMAT PRZYCZYN POWSTAWANIA AUTYZMU Uwarunkowania genetyczne autyzm + zespół kruchego chromosomu X Nieprawidłowości odmienność w budowie i funkcjonowaniu mózgu: - mniejsza aktywność lewej półkuli gorsze ukrwienie lewej półkuli= słabszy rozwój mowy i zdolności analitycznych - normotypowi: zadania oparte na rozumowaniu aktywizują korę mózgową w ściśle określonej części lewego płata przedczołowego; - osoby z ZA: aktywizacja obszarów mózgu przyległych do ww rejonów, ale nie w miejscach związanych z wykonywaniem zadań opartych na rozumowaniu Nieprawidłowości w móżdżku: regulacja motoryki i równowagi ciała

UKRWIENIE LEWEJ PÓŁKULI PODCZAS SPOCZYNKU

HIPOTEZ – CIĄG DALSZY Odmienna budowa układu limbicznego: emocje , pamięć i uczenie się; Niektórzy teoretycy twierdzą, że osobom autystycznym brakuje umiejętności przetwarzania skomplikowanych informacji na wysokim poziomie i przechowywania danych w sposób całościowy. Dlatego „autystyczni geniusze” przetwarzają informacje na niższych piętrach oun, charakteryzujących się węższą specjalizacją. (Oliver Sacks, upośledzone bliźnięta jednojajowe, I Q 60, 300 -elementowe szereg cyfr) Czynniki prenatalne i okołoporodowe

WYSPA NIEKOMPETENCJI W OCEANIE UMIEJĘTNOŚCI CZYLI: trudności w czytaniu i pisaniu u inteligentnych i zmotywowanych dzieci, które nie mają innych trudności w nauce; TRUDNOŚCI W NAUCE DOTYCZĄ: opanowania liter alfabetu, odczytywania pojedynczych słów wyrwanych z kontekstu, słów bez sensu, błędów w pisaniu, odwracania kolejności liter (brakbark ) , cyfr, mylenia liter podobnych, rozumienia czytanego tekstu, tempa czytania …… SYMPTOMY PRZEPOWIADAJĄCE: -opóźnienie rozwoju mowy, problemy z poprawną artykulacja w wieku przedszkolnym - trudności z wysłuchiwaniem rymów, podziałem słów na głoski i sylaby w wieku szkolnym

FUNKCJONOWANIE MÓZGU A DYSLEKSJA PROCES CZYTANIA angażuje obszary: lewego płata skroniowego (za uchem), płata potylicznego mieszczącego centra wzrokowe ( w tylnej części mózgu) oraz rejony i struktury odpowiadające za szybką komunikację między obszarami odpowiadającymi za języki i wzrok; JEŚLI: jedno z tych połączeń jest uszkodzone, pojawiają się trudności z pełnym wykorzystaniem zdolności językowych, oraz umiejętnością pisania i czytania; NAJCZĘŚCIEJ DYSLEKSJĘ TŁUMACZY SIĘ PROBLEMAMI W PRACY LEWEJ PÓŁKULI - lewa półkula mózgu rozwija się później i wolniej, dlatego jest podatna na niedorozwój w życiu płodowym, narażona na działanie niekorzystnych czynników: nadmiaru testosteronu, ciąży bliźniaczej, używek, itp. ) -uszkodzenie lewej półkuli przed narodzeniem → dominacja prawej półkuli → przeniesienie funkcji kontrolujących motorykę do półkuli prawej → problemy z przetwarzaniem języka pisanego

PAMIĘĆ FOTOGRAFICZNA – FENOMEN CZY PRZEKLEŃSTWO? ZJAWISKO PAMIĘCI FOTOGRAFICZNEJ WYSTĘPUJE Z RÓŻNYM NASILENIEM. NIEKTÓRE JEGO POZIOMY SĄ TAK WYJĄTKOWE, ŻE NADANO IM OSOBNE NAZWY PAMIĘĆ EJDETYCZNA (5% dzieci poniżej 10 rż): umiejętność utrzymania w umyśle dokładnego wizerunku obrazu widzianego około minuty wcześniej. Nie jest to zwykła pamięć wzrokowa, a dosłowne widzenie obrazu. test pamięci ejdetycznej

FUNKCJONOWANIE MÓZGU A DYSLEKSJA – CIĄG DALSZY -lewa półkula mózgu zajmuje się linearnym, analitycznym, sekwencyjnym przetwarzaniem informacji badania wykazują, że dyslektycy mają problemy z przetwarzaniem informacji słuchowych i wzrokowych, następujących szybko jedne po drugich, nauka czytania = strategie: analityczna (L) i holistyczna (P) KOSMOPOLITAŃCZYKOWIANECZKA, KULKOTOCZARKA, RYŻOGRYZATOR OSTATNIE BADANIA (MRI – STANFORD UNIVERSITY) wskazują na słabą komunikację między wszystkimi, rozrzuconymi w całym mózgu obszarami przetwarzającymi informacje językowe, wzrokowe, słuchowe;

PAMIĘĆ FOTOGRAFICZNA – DRUGA STRONA MEDALU MÓZG BLOKUJE WIĘKSZOŚĆ INFORMACJI POCHODZĄCYCH Z ZEWNĄTRZ CREB I anty-CREB Większość codziennych informacji pamiętamy kilka sekund lub minut – pamięć krótkotrwała → CREB → białko tworzące połączenia między komórkami mózgu → pamięć długotrwała (wspomnienia) pamięć krótkotrwała → anty-CREB → ochrona mózgu przed nadmiarem informacji (brak wspomnień) CREB TRWALSZA NIŻ anty – CREB powtarzanie = dobry sposób przyswajania informacji

MÓZGI OSÓB Z PAMIĘCIĄ FOTOGRAFICZNĄ CHARAKTERYZUJE NIEPRAWIDŁOWY METABOLIZM (brak eliminacji nieistotnych danych) SZERESZEWSKI JORGE LUIS BORGES EBERSTARK

CO WIDZISZ?

LEWORĘCZNOŚĆ Częściej występuje wśród mężczyzn niż wśród kobiet Młodzi ludzie częściej są leworęczni niż osoby w starszym wieku Leworęczni częściej cierpią na dysleksję i ADHD, częściej chorują na choroby autoimmunologiczne Więcej jest leworęcznych wśród mistrzów szachowych, architektów, artystów i matematyków

Leworęczny w szkole Miejsce w ławce Kierunek pisania (ułożenie ręki, zasłanianie tekstu, zasłanianie wzoru) Sposób trzymania ołówka Organizacja ruchów pisania Wycinanie

PRZYCZYNY Dziedziczenie Uszkodzenie mózgu w okresie życia płodowego (leworęczność patologiczna) Wpływ Testosteronu Stresu okołoporodowego

Różnice w budowie i pracy mózgu Ośrodki językowe po lewej stronie u 68% leworęcznych, u 12% w obu półkulach Specjalizacja w przedmiotach wykorzystujących umiejętności wzrokowe Silniejsza reakcja na wiele leków

Przybory dla leworęcznych

SŁUCH ABSOLUTNY- muzyka w genach Jako cecha wrodzona powinien występować równie często u muzyków jak i u innych osób Być może wszyscy rodzą się z zadatkami na osiągnięcie słuchu absolutnego Bazą słuchu absolutnego jest płaszczyzna skroniowa

SEZONOWE ZABURZENIE AFEKTYWNE-albo tylko zimowa chandra Reakcja mózgu na mniejszą ilość dziennego światła- zwiększona produkcja melatoniny Mężczyźni odczuwają wahania poziomu melatoniny później (kiedy są pozbawieni żółtego światła żarówek i niebieskiego telewizora) Lekarstwo- zimowy wzorzec zachowania (długi sen i umiarkowany wzrost wagi)