KATEGORIE SOWOTWRCZE RZECZOWNIKW ODRZECZOWNIKOWYCH LEKCJA DLA II KLASY

KATEGORIE SŁOWOTWÓRCZE RZECZOWNIKÓW ODRZECZOWNIKOWYCH LEKCJA DLA II KLASY GIMNAZJUM

Drogi Uczniu Na dzisiejszej lekcji przyswoisz sobie nowe wiadomości oraz nabędziesz nowe umiejętności, które zwiększą Twoją sprawność językową. W czasie lekcji przed komputerem zachowaj poniższe zasady: • Ćwiczenia rozwiązuj w pamięci lub w brudnopisie. • Po każdej serii ćwiczeń przechodź do rozwiązywania zadań w karcie pracy. • Wszystkie zadania zostaną ocenione przez nauczyciela. • Każde polecenie czytaj uważnie i ze zrozumieniem.

3 Rzeczowniki pochodne mogą być utworzone od: Slajd nr 15 § innych rzeczowników chleb – chlebak § czasowników czytać – czytanie § przymiotników stary – starzec sześć – szóstka § liczebników swój – swojak § zaimków § wyrażeń przyimkowych pod głową – podgłówek § dwóch wyrazów nos, róg – nosorożec

4 WIADOMOŚCI Slajd nr 15 Wyrazy pochodne o wspólnym znaczeniu słowotwórczym, nadane im przez odpowiednie formanty, tworzą odrębne kategorie słowotwórcze. Kolejne slajdy zapoznają Cię z najważniejszymi kategoriami rzeczowników pochodzących od rzeczowników, czyli z rzeczownikami odrzeczownikowymi.

5 Slajd nr 15 Nazwy zdrobniałe i pieszczotliwe tworzą formanty: -ek, - ka, -ko, -ik, -yk, zupa zupka mała zupa nosek mały nos drzewo drzewko małe drzewo kalendarzyk mały kalendarz portret portrecik mały portret

6 ĆWICZENIE NR 1 Slajd nr 15 Utwórz nazwy zdrobniałe lub pieszczotliwe od rzeczowników, wypisz formanty i oboczności: noga nóżka -ka ó: o, g: ż oko oczko -ko k: cz but bucik -ik t: c’ koń konik - ucho uszko -ko ch: sz żołnierzyk -

7 Nazwy zgrubiałe, często o ujemnym zabarwieniu emocjonalnym tworzą m. in. formanty Slajd nr 15 -sko, -isko, (-ysko ) , -idło, (-ydło), baba babsko wstrętna baba nosisko wielki nos sztuka sztuczydło marna sztuka

8 ĆWICZENIE NR 2 Slajd nr 15 Utwórz nazwy zgrubiałe lub o ujemnym znaczeniu od rzeczowników, wypisz formanty i oboczności: strach straszydło -ydło ch: sz filmidło -idło m: m’ domisko -isko m: m’ głowa główsko -sko o: ó brzuch brzuszysko -ysko ch: sz

NAZWY MIEJSC, 9 W KTÓRYCH COŚ SIĘ ZNAJDUJE, WYTWARZA LUB SPRZEDAJE TWORZĄ M. IN. FORMANTY: -NIA, -ARNIA, -ALNIA, -OWNIA, -NIK, -NICA, -OWNICA stół stolarnia miejsce wyrobu stołów i innych mebli kawa kawiarnia lokal, w którym podaje się kawę gazownia zakład, w którym wytwarza się gaz cukiernica pojemnik na cukier popiół popielnik miejsce na popiół Slajd nr 15

10 ĆWICZENIE NR 3 Slajd nr 15 Utwórz nazwy miejsc, w których coś się wytwarza, znajduje lub sprzedaje. Wypisz formanty i oboczności. szkło szklarnia -arnia ł: l mleko mleczarnia -arnia k: cz cegła cegielnia -nia 0: e popiół popielnica -nica ó: e ł: l piasek piaskownica -ownica e: 0 ł: l

11 Slajd nr 15 NAZWY WYKONAWCÓW ZAWODÓW TWORZĄ M. IN. FORMANTY: -NIK, -OWIEC, -ARZ, -AK, -ISTA. rola rolnik człowiek pracujący na roli stocznia stoczniowiec pracownik stoczni wędkarz człowiek, który łowi na wędkę rybak człowiek zawodowo łowiący ryby kombajnista człowiek obsługujący kombajn

12 ĆWICZENIE NR 4 Slajd nr 15 Utwórz nazwy wykonawców zawodów lub czynności. formanty. piosenkarz -arz gitara gitarzysta -ysta saksofonista -ista strażak -ak Wypisz

13 Slajd nr 15 NAZWY ŻEŃSKIE OD ODPOWIEDNICH MĘSKICH TWORZĄ FORMANTY: -KA, -ICA, -NICA, -OWA, -YNI. kolega koleżanka dziewczynka, która jest kolegą słoń słonica samica słonia szefowa kobieta szef mistrzyni kobieta mistrz

14 Slajd nr 15 ĆWICZENIE NR 5 Utwórz nazwy żeńskie od rzeczowników męskich. Wypisz formanty. lew lwica -ica prezesowa -owa dozorczyni -czyni kierownik kierowniczka -ka

15 Karta pracy Jeżeli ćwiczenia nie sprawiły Ci trudności, przejdź do wykonania zadań w karcie pracy. Jeżeli nie wszystko zrozumiałeś, wróć do slajdów: v Wiadomości – slajdy nr 3, 4, 5, 7, 9, 11, 13, v Ćwiczenia – slajdy nr 6, 8, 10, 12, 14

To już koniec ! Przejrzyj kartę pracy, podpisz ją i oddaj nauczycielowi języka polskiego. Do zobaczenia na innej lekcji!