KARBONOAREN ZIKLOA SARRERA 1 2 3 4 5
KARBONOAREN ZIKLOA
SARRERA 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. Zer da? Zergatik hain garrantzitsu? Zein egoeratan aurki daiteke? Fase nagusiak Nola gauzatu? Urratsak “Bi erara” Negutegi efektua
ZER DA? Karbonoaren zikloa elementu honek naturan jasaten duen eraldaketen multzoa da.
ZERGATIK HAIN GARRATZITSU? l l l Unibertsoko laugarren elementurik arruntena. Bizitzaren forma guztietan dago (gizakian 2. elementurik ugariena, O 2 aren atzetik). Polimeroak sortzeko ahalamena. Bizitza ezagun guztiaren oinarrizko elementu kimikoa. Karbonoaren zikloa lagungarria da ingurumen egonkorra sortzeko izaki bizidun guztientzat.
ZEIN EGOERATAN AURKI DAITEKE? CO 2 eta CH 4 (atmosferan). l Ikatza eta petrolioa(litosferan). l Bikarbonato (HCO 3 -) eta karbonato-ioia (CO 32 -) (hidrosferan). l Gluzidoak, lipidoak , proteinak eta azido nukleikoak (izaki bizidunengan). l
FASE NAGUASIAK l Fotosintesia l Arnasketa l Errekuntza
NOLA GAUZATU?
URRATSAK 1. 2. 3. 4. 5. 6. Klorofiladun organismoek fotosintesiaren bidez atmosferako CO 2 -a karbohidrato bihurtu. Biziarekin lotutako prozezuak: anabolismoa ( karbohidratoak luzatu) eta katabolismo (arnasketa; CO 2 atmosferara). Karbonoa izaki batetik bestera igaro, biziduna hiltzean materia organikoa deskonposatu; CO 2 edo metano emanez. Lur azpian metatu eta transformatu egiten da ( materia organikoa). Petrolioa, harrikatza eta kareharri sortuz. Fosilak erretzean CO eta CO 2 atmosferara itzuli. Itsasoak atmosferako CO 2 disolbatu. NOLA GAUZATU?
“BI ERARA”: ITSASOAN LEHORREAN
NEGUTEGI EFEKTUA Eguzkitik etorritako izpiek Lurra jotzen dute eta Lurrak isladatutako beroak ezin du espaziora ihes egin; atmosferako zenbait gasek (CO 2) zeharka ezineko hesia osatzen baitute. l Ez gertatzekotan, tenperatura baxuagoak. l
KARBONOAREN ZIKLOA
- Slides: 11