Karboksilli Asitler Karboksili asitler Karboksili asitler karboksil grubu

Karboksilli Asitler

Karboksili asitler • Karboksili asitler karboksil grubu olan organik asitlerdir, -C(=O)OH formülüne sahiptirler, bu genelde -COOH veya CO 2 H olarak da yazılır. • Karboksilik asitler Bronsted asitleridir, yani proton vericileridir. Karboksilik asitlerin tuz ve anyonlarına karboksilat denir. Karboksilik asitler, esterlerle fonsiyonel grup izomeridirler. • Karboksilik asitlerin en basit dizisi alkanoik asitlerdir, R-COOH formülüyle gösterilirler, R bir hidrojen atomu veya bir alkil grubuna karşılık gelir. Bileşiklerde birden fazla karboksilik asit grubu bulunabilir.

Karboksil Asitlerinin Yapısı • Alkoller gibi karboksil asitler de C, H ve O elementerinden oluşmuştur. Alkollerden nasıl farklı olduklarını görebilmek için formülleri incele H-COOH CH 3 CH 2 COOH • Bileşiklerin formüllerinden farkedebiliriz ki tüm asitler yapısında –COOH grubunu içerirler. Demek, Organik asitlerin fonksiyonel grubu karboksil grubudur. Karboksil Grubu Hidroksil Grubu • Oradan da onlara ortak bir adla Karboksil asitler denir.

Karboksilli asiterde nomenklatür (adlandırma) • Karboksilli asitlerde adlandırma şöyle yapılır asit ile aynı sayıda karbon atomu içeren alkanın adına –oik asit- eki getirilir. • Asidin bulunduğu yere göre onları –triviyal adlarla- da adlandırabiliriz (limon asidi, üzüm asidi, süt asidi, karınca asidi, sirke asidi, v. b).

Etanoik ( asetik ) asit • Formülü: C 2 H 4 O 2 - CH 3 COOH • Molekül Ağırlığı: 60. 05 • Kaynama Noktası: 118. 1 °C • Donma Noktası: 16. 6 °C • Yoğunluğu: 1. 0492 °C

Asetik Asit • Asetik asit karboksilli asitlerin en önemlisidir. Sirke asidi veya sirke ruhu da denilen organik bir bileşiktir. Kimyada etanoik asit olarak da adlandırılır. Kapalı formülü C 2 H 4 O 2 şeklinde olup daha açık olarak CH 3 COOH şeklinde gösterilir. Saf asetik asitin bir diğer ismi de glisial asetik asittir. Sirkeye ekşi tadını ve keskin kokusunu veren madde olarak bilinir. Doğada karbonhidratların yükseltgenmesiyle oluşur. Sanayide asetik asit hem biyolojik yolla hem de sentetik yolla imal edilebilir. • Tuz ve esterine asetat denir. Suda tamamen çözünür. Asetik asit, asetik anhidrid ve aset asidi esterlerinin imalatında kullanılır. Daha ziyade çözücü olarak, plastiklerin, asetat liflerinin, eczaların, boyaların, böcek öldürücü ilaçların başlangıç maddesi olarak kullanılır. Ayrıca aset anhidrid ile asetik asit, selülozdan selüloz triasetat elde etmede kullanılır. Selüloz triasetatdan, asetat iplikleri elde edilir. Asetik asit gıda sanayisinde tampon özelliğinden dolayı E 260 adıyla bir katkı maddesi olarak kullanılır.

Sirke asidinin özellikleri • Saf sirke asidi renksiz sıvıdır, 20 derece sıcaklıkta buza benzeyen kristal supstansa geçer, glasiyol sirke asidi adı ile bilinir. Glasiyol sirke asidinden başka pazarlamada esans ve sirke adarı ile rastlanır. • Asidi seyrekleştirirken anorganik asitler suda eritmek için kullanılan kuralın aynısı gerçekleşir az porsiyonlarda asit suya dökülür. • Tüm asitlerde olduğu gibi sirke asidi eriğinde de mavi turnusol kağıdı kırmızıya boyanır. • Sirke asidi bazı metallerle yavaş tepkimeye girer, hidrojen serbestleşir. Sirke asidinin tuzlarına ise asetatlar denir. 2 CH 3 COOH + Zn = Zn(CH 3 COO)2 + H 2 Çinko asetat • Bazlarla neutralizasyon (nötrleşme) tepkimesine girer ve su elde edilir. CH 3 COOH + Na. OH= Na. CH 3 COO+ H 2 O

Sirke asidinin özellikleri • Sirke asidi ondan daha hafif olan, diğer asiterin tuzlarıyla da tepkimeye girer. Na. HCO 3+CH 3 COOH=Na. CH 3 COO + CO 2 +H 2 O • Alkollerle, tepkimesinde esterler denilen büyük bir grup organik bileşikler elde edilirler. Alkol ile asidin tepkimesiyle ester ve suyun oluşması tepkimesine esterleşme denir. • Esterleşme tepkimesinde su serbest edilir. Asidin molekülünde –OH grubu ve alkolün molekülündeki H atomundan suyun molekülü oluşur. • Esterleşme tepkimesi dönüşümlü tepkimedir. Ester ve su aralarında tepkimeye girince tekardan alkol ve asit elde edilir. Bu tepkimeye hidroliz denir.

Sirke asidinin kullanışı • Sirke olarak ( %3 -9 eriyik), sirke asidi beslenmede ve sebzelerin konzerve edilmesinde kullanılır. Endüstride eritici olarak ve sentetik liflerin sentezinde boyalar, cilalar ve başka supstansların sentezinde kullanılır. Düşük alkollerde olan esterlerin çoğu meyvelerde vardır ve ondan dolayı yiyecek maddelerin aromatize edilmesinde kokulu malzeme ve ekstrat olarak kullanılırlar.