KARACER FONKSYON TESTLER Prof Dr Ahmet Dobrucal Cerrahpaa

KARACİĞER FONKSİYON TESTLERİ Prof. Dr. Ahmet Dobrucalı İÜ. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Gastroenteroloji Bilim Dalı

Karaciğerin embriyolojik gelişimi 4. hafta Ön bağırsağı döşeyen endodermal epitelin dışa doğru büyümesinden oluşan hepatik divertikül ortaya çıkar. Epitelial hücre kordonları (hepatositler), safra yolları ve safra kesesi hepatik divertikülden gelişir. 5. hafta Hepatosit kordonlarının ve lobül çatısının oluşması, vitellin ve umbikal venden hepatik sinüzoidlerin oluşumu 6. hafta Karaciğerde hematopoez başlar ve fötal yaşamın son 2 ayına doğru azalarak devam eder. 7. hafta Karaciğer fötusun vücut ağırlığının %10 nu oluşturur. 12. hafta Safra yapımı başlar. Yenidoğanda karaciğer vücut ağırlığının %5 ini oluşturur. Fötal karaciğerin kan akımı esas olarak umbilial ven yoluyla sağlanır.

Hem endoderm, hem de ektoderm karaciğerin gelişiminde rol oynar ENDODERM Hepatosit, kolanjiosit MESODERM Sinüzoidler, stroma, karaciğer kapsülü, hematopetik doku (Kupffer hücreleri), konnektif doku, biliyer traktüsteki düz kaslar (Biliyer traktüs)

Hepatik rejenerasyon Hepatosit hiperplazisi Hiperplazi Hücre çoğalması, hücre sayısının artması Hipertrofi Hücre hacminin artması

Sağ karaciğer Posterior ikiz segment Anterior ikiz segment Sol karaciğer Medial ikiz segment Lateral ikiz segment C segm ranial Sol lob Portal ven Sağ lob entler egm udal s Ca Hepatik venler entler Ligementum teres hepatis

7 4 a 8 2 1 6 5 4 b 3

Hepatik kan akımı Aort Hepatik venler % VCI Vena porta Hepatik arter

Portal ven çapı 13 – 16 mm Akım yönü Hepatopedal Akım şiddeti 15 -18 cm / sn Portal ven basıncı Splenik ven basıncı Serbest hepatik ven basıncı Hepatit ven uç basıncı (WHVP) 4 -8 mm. Hg (<10 mm. Hg) (>20 mm. Hg <15 mm. Hg 2 mm. Hg 5 mm. Hg Hepatik venöz basınç gradienti (HVPG) 1 – 5 mm. Hg (Yemek sonrasında ve inspirasyonda %20 -30 artabilir) (Karaciğere doğru) (Kardiyak ve respiratuar aktivite ile değişim gösterir) (Portal venöz basınç – Hepatik venöz basınç) Varis kanaması)

Hepatik lobül İnterlobuler venler Sinuzioidler (Hepatik vene gider) Central ven Safra kanalikülleri Hepatosit kordonları Safra kanalları Portal traktüs Portal ven Sinuzoidleri döşeyen fenestre endotel hücreleri Sinuzoid duvarında makrofajlar Safra kanalı Portal venül Portal arteriol Portal triad Pearson education 2011

VC HA PV SK

Zonula occludens Safra kanalikülü Hepatosit Disse aralığı Hepatik sinüzoid Hepatik stellar hücre (Ito) Kupffer hücresi Sinüzoidal endotel

Monosit Makrofaj Kuppfer hücreleri CCL 2 CX 3 CL 1 HSC Mutual aktivasyon IL 1 B TNF TGF B Myofibroblast on y ibis h n İ 54 PD L 1 CD CD 8 T cells IL 2 INF alfa INF 4 NKp 46 TRAIL Fasl Apoptoz Fas. L CD 4 T cells Apoptoz T reg. NKT NT YG T cells

KARACİĞER FONKSİYON TESTLERİ Hepatosit hasarı • ALT • AST • LDH Kolestaz Sentez kapasitesi • Albumin • PTZ • AF • GGT • Biluribin • 5’ NT 13

Hepatosellüler hasar Transaminazlar ( ALT ve AST ) + Biluribin ve AF normal veya yüksek olabilir İntrahepatik İzole veya baskın AF yüksekliği + Transaminazlar ve biluribin normal veya hafif yüksek olabilir Kolestaz Ekstrahepatik Baskın AF ve biluribin yüksekliği + Transaminazlar normal veya hafif yüksek olabilir

Karaciğerdeki hasarlanmanın tipine göre fonksiyon testlerindeki değişim Kolestatik Hepatosellüler İntrahepatik Ekstrahepatik Aminotransferazlar +++ 0 / + Alkalen fosfataz (AF) 0 / + ++ / +++ Biluribin 0 / ++ +++

AMİNOTRANSFERAZLAR • Hasarlanmış hepatositlerden salınan intrasellüler enzimlerdir. Hepatositlerdeki inflamasyonu ve nekrozu gösterirler. • Glukoneogenesis sırasında ‘aspartate’ ve ‘alanine’ den ketoglutaric aside aminoasit transferini katalize ederek (transferaz) ‘oxaloacetate’ ve ‘pyruvate’ oluşumunu sağlayan enzimlerdir. • Normal serum değeri < 30 IU/L dir. Akut hepatitte normalin 100 katı yükselmeler saptanırken kronik vakalarda genellikle normalin 10 katına kadar artışlar görülür.

• ALT : Alanin aminotransferase (SGPT: Serum glutamic pyruvic transaminase) Hepatositin sitoplazmasında bulunur. AST ye göre daha karaciğer spesifiktir. • AST : Aspartate aminotransferase (SGOT : Serum glutamic oxaloacetic transaminase) Hepatositte sitoplazma ve mitokondride bulunur.

• AST karaciğere spesifik olmayıp iskelet kası, myokard, böbrek, pankreas, akciğer, beyin hücreleri ve eritrositlerde de bulunur. İzole AST artışı aşağıdaki patolojilerle birlikte olabilir; - Myokardial iskemi - Kas hastalıkları (Polimyozit, rabdomyoliz, müsküler distrofi, aşırı egzersiz) - Hemoliz • ALT yükselmesi genellikle bir karaciğer hasarlanmasını gösterir. Aşırı yağlı yemek veya >4 g/gün parasetamol kullanımında ALT seviyesi geçici olarak yükselebilir.

• Normalde AST / ALT : < 1 dir. Aşağıdaki haller dışındaki nedenlere bağlı transaminaz artışlarında bu oran genellikle korunur. AST / ALT >1 (>2) • Alkolik karaciğer hastalığı • Siroz • Fulminan Wilson hastalığı (GGT ) • Üremide ve hemodiyalizde serum aminotransferaz seviyeleri düşük bulunabilir. Pridoksal 5 -fosfat eksikliğinde ALT seviyeleri yükselmeyebilir.

Hafif derecede tranaminaz yükselmesi görülebilecek haller ( Normalin 2 -5 katı yükselme , <150 IU/L) • • • NAFLD (%65) Kronik hepatit B ve C Alkolik karaciğer hastalığı İlaçlar Hemokromatoz CMV ve EBV enfeksiyonu Otoimmun hepatit Wilson hastalığı Alfa-1 antitripsin eksikliği

Transaminazlarda yükselmeye neden olabilecek ilaçlar, toksinler ve herbal preparatlar (1) • Antibiyotikler: Ciprofloxacin, isoniasid, ketoconazole, penicillin, rifampin, trimethoprim-sulfomethoxazole • Antidepresanlar: Bupropion, fluoxetine, paroxetine, sertraline • Antiepileptikler: Carbamazepine, phenytoin, valproic acid • HMG-Co. A reductase inhibitörleri (Statinler) • Hipoglisemik ajanlar: Akarboz, gliplizide

Transaminazlarda yükselmeye neden olabilecek ilaçlar, toksinler ve herbal preparatlar (2) • PPI: Hafif transaminaz yükselmesi yapabilecek sistemik hastalıklar Omeprazol, pantoprazol • Diğer ilaçlar: Mtx, ACE inhibitörleri, A vitamini, amiodarone • Çölyak hastalığı • Serbest satılan ilaçlar • Hipertiroidi Acetaminophen, NSAEİ • Narkotik vb. madde alışkanlığı: • Sağ kalp yetersizliği (konjestif hepatopati) Anabolik steroidler, cocaine, ectasy, yapıştırıcılar solventler, phencyclidine (melek tozu) • Herbal preparatlar: Chapparel leaf, çin tıbbı (ephedra), jin bu huan, gentlan, germander, kava, shark cartilage, senna, skullcap)

AST ve ALT seviyelerinde ileri derecede artış (>2000 U/L) görülebilecek patolojiler Akut viral hepatit ALT / LDH <1, 5 Toksik hepatit • Acetamiphen • Herbal medicine • Anestezikler • Mantar Hipoksik hepatit ( İskemik hepatit ) ( Şok karaciğeri ) ALT / LDH <1, 5

Transaminaz seviyesi yüksek olan hastaya yaklaşım (1) Anamnez • Alkol, ilaç, herbal preparat kullanımı • Kan transfüzyonu öyküsü • Tattoo ve korunmasız cinsel ilişki • Ailede karaciğer hastalığı öyküsü • Otoimmun patoloji veya çölyak hastalık öyküsü Beden muayenesi • Asit, splenomegali, sarılık, spider, palmar eritem, purpura, nörolojik bulgular ?

Transaminaz seviyesi yüksek olan hastaya yaklaşım (2) Laboratuvar • HAV, HBV, HCV serolojisi • Otoimmun hepatit paneli • Tiroid fonksiyon testleri • Çölyak serolojisi • AST artışı belirgin olduğunda creatine kinase kontrolü • Metabolik testler (NAFLD) Beden muayenesi • Asit, splenomegali, sarılık, spider, palmar eritem, purpura, nörolojik bulgular ?

Anamnez ve beden muayenesi Hasta asemptomatik, Amanmezde özellik yok Tekrarlanan ölçümlerde transaminazlar <1, 5 x NÜS 8 -12 hafta sonra testi tekrarla Transaminazlar normal Hasta asemptomatik, Alkol, obezite, ilaç kullanımı gibi değiştirilebilecek nedenler mevcut Sorumlu ajanı kes, Yaşam tarzı değişiklikleri (obezite, diabet, hiperlipidemi, alkol vb. ) Transaminazlar yüksek Hasta semptomatik, veya karaciğer fonksiyon testlerinde bozulma var US ile Karaciğerin görüntülenmesi Viral seroloji, Fe skoru, seruloplazmin, AAT, AMA, ANA, anti-LKM 1, SMA, SLA, çölyak serolojisi, TSH Normal Takibe gerek yok Transaminaz değerleri normale dönmüş Evet Karaciğer biyopsisi Hayır Hafif transaminaz yükselmelerine yaklaşımda algoritm

LAKTAT DEHİDROGENAZ (LDH) • Karaciğere özgü bir enzim değildir. Hemolizde, lösemi ve lenfomalarda, AMI de, kas hasarında, renal infarktüste serum değeri yükselir. LDH ve özellikle izoenzim LDH 5 -6 ölçümünün hepatik disfonksiyonun gösterilmesinde katkısı azdır. • Hepatosellüler nekrozda, şokta ve karaciğer tümörlerinde yüksek LDH seviyeleri saptanabilir. • ALT / LDH oranı akut viral hepatitin şok karaciğeri (İskemik hepatit) ve asetaminofen toksisitesinden ayrılmasında yardımcı olabilir. Akut viral hepatitde bu oran >1, 5 dur. İskemik hepatitte oran 1, 5 altına iner.

ALKALİ FOSFATAZ (AF) • Hepatik kanaliküler membrana bağlı katalitik bir enzimdir ve fonksiyonu tam olarak bilinmemektedir. İnsanda en çok bulunan izo enzimi hepatik AF dır. • İntrahepatik veya ekstrahepatik kolestazın gösterilmesinde duyarlı bir testtir. AF artışı duktal hücrelerden enzim kaçağından çok hepatik sentezin artması ve eliminasyonun azalmasına bağlıdır. • AF sentezi safra yollarındaki obstrüksiyona cevap olarak arttığından akut süpürativ kolanjitin erken döneminde transaminaz seviyeleri arttığı halde AF seviyesi normal sınırlarda olabilir. Bu hastalarda GGT daha erken yükselir • Serum AF yarılanma ömrü 7 gündür. Biliyer obstrüksiyonun giderilmesinden sonra enzim seviyesi 2 hafta kadar yüksek kalabilir.

Alkali fosfataz izoenzimleri ( Elektroforetik izoenzim analizi ile fraksiyonasyon )

AF yükselmesinin sık görülen nedenleri KARACİĞER HASTALIKLARI FİZYOLOJİK HALLER • Adolesan dönemi • Gebelik (3. trimestr sonrasında) • Aşırı yağlı yermek (İntestinal AF) • Safra yolu obstrüksiyonu DİĞER ORGAN HASTALIKLARI (Kalkül, tm, kronik pankreatitt, striktür vb. ) • Paget hastalığı • laçlara bağlı kolestaz • Kemik metastazları • İnfiltratif KC hastalıkları • Yaygın kemik kırıkları (Granülomatöz hepatit, sarkoidoz, amiloidoz, metastaz) • İleri yaş • PBS • PSC • Benin rekürran intrahepatik kolestaz (Byler) • Primer familyal intrahepatik kolestaz • Hiperparatirodi • D vitamini eksikliği • Multipl myelom • KBY • Mezenteri. K iskemi

Yüksek AF seviyesi Anamnez ve beden muayenesi Karaciğer dışı nedenleri araştır KC kaynaklı AF değil GGT ve 5’NT normal Fraksiyonizasyon veya GGT ve 5’NT ölçümü • • • Hipotiroidi Pernisyöz anemi Çinko eksikliği Konjenital hipofosfatazi Wilson hastalığı Alkali fosfataz seviyeleri yükselmeyebilir. ! Abdominal ultrasonografi Biliyer obstrüksiyon bulgusu yok - İlaca bağlı hepatoksisite olasılığını araştır - AMA ve ACE ölçümü (Sarkoidoz) Biliyer obstrüksiyon bulgusu var - CT, MR ve MRCP - Gereken olgularda ERCP veya PTC - Tm markerleri (AFP, CA 19 -9) - Saptanan kitleden biyopsi Karaciğer biyopsisi Alkali fosfataz yükselmelerine yaklaşımda algoritm

GGT (Gammaglutamil transpeptidaz) • Bir mikrozomal enzimdir. Hepatositlerde ve biliyer epitelde bulunur. • Hepatobiliyer hastalıklar için oldukça sensitiv olmakla birlikte spesifik değildir. Renal yetersizlik, myokard infarktüsü, pankreatit, beyin hasarı ve DM da serum GGT yükselebilir. • Pediyatrik hastalarda fizyolojik AF yükselmesini hepatobiliyer hastalık varlığından ayırmada yardımcıdır.

GGT (Gammaglutamil transpeptidaz) (2) • Serum yarılanma ömrü 24 saat dir. Alkol kullanımı sonrasında 24 -48 saat yüksek kalabilir ve alkol kullanıldığını gösterebilir (Forensic medicine, adli tıp). • Yüksek alkali fosfataz seviyesinin kemik kaynaklı olmadığının gösterilmesinde yardımcıdır. • Alkol, fenitoin, barbitüratlar ve antiretroviral tedavide kullanılan ilaçlar GGT seviyesini yükseltebilir.

5’ Nucleotidase (1) • Pentoz halkasında 5. pozisyondaki fosfat gurubunu bağlayarak nükleotidlerin hidrolizini katalize eder. Karaciğer dışında beyinde, kalpte, endokrin glandlarda, pankreasda ve bağırsaklarda bulunur. • Karaciğerde kanaliküler ve sinüsoidal hücrelerin plazma membranlarında yerleşmiştir • 5 -NT diğer organlarda da bulunmasına rağmen serumda yükselmesi hemen tamamen hepatobiliyer kaynaklıdır ve safra tuzlarının plazma membranı üzerindeki deterjan etkisine bağlıdır.

5’ Nucleotidase (2) • 5 -NT seviyesi AF seviyesi ile korelasyon gösterir. Her iki enzimin birlikte yükselmesi hepatobiliyer disfonksiyon için spesifiktir ve bu birliktelik GGT ye göre daha değerlidir. • Pediyatrik hastalarda fizyolojik AF yükselmesini hepatobiliyer hastalık varlığından ayırmada yardımcı olabilir.

Bilüribin BİLURİBİN Aku t KC hast a lığı ar) (Gün ler) C ik K n o r K ıll ı (Y ğ ı l a t has Sarılık, akut karaciğer hastalığının erken, kronik karaciğer hastalığının geç dönem bulgusudur.

Yaşllanmış eritrositler Mononükleer fagositik hücreler Hemoksijenaz Heme Biliverdin redüktaz Biliverdin Bilirubin-Albumin kompleksi Hepatosit Bilirubin glukoronat Kan dolaşımı Karaciğer MDRP-2 Böbrekler Safra kanalları Safra kanalikülleri Ürobilinojen (4 mg/gün) Ürobilinojen Sterkobilinojen / Sterkobilin (100 -200 mg / gün)

Hemolitik ve kolestatik sarılıkta kan, idrar ve dışkı bulguları Kan İndirekt Hemolitik sarılık (nonkonjuge) bilüribin artar Direkt Kolestatik sarılık Uzun süren kolestaz (konjuge) bilüribin artar İdrar Dışkı Bilüribin Ürobilinojen +++ İdrar rengi normal Sterkobilinojen +++ Dışkı rengi normal Bilüribin +++ Ürobilinojen İdrar rengi koyu Sterkobilinojen Dışkı rengi açık (Akolik dışkı) Delta biluribin ( Direkt bilüribin + Albumin )

• Bilirubin >30 mg/dl: Genellikle aşırı hemoliz ve karaciğer parenkim hastalığının birlikte bulunması veya uzamış biliyer obstrüksiyon. • Bilirubin >60 mg/dl: Obstrüktiv sarılık veya akut hepatitle birlikte olan hemoglobinopatiler (Orak hücreli anemi). • Ürobilinojenüri; hemolizde, üst gastrointestinal kanamada (aşırı üretim) veya hepatosellüler hastalıkta (ürobilinojenin hepatik eliminasyonunda azalma) artar.

Biluribin yüksekliğinde ayırıcı tanı BİLURİBİN METABOLİZMASI BOZUKLUKLARI KARACİĞER HASTALIKLARI • Akut karaciğer hastalığı AÇLARA (Transaminaz artışı daha belirgin) • BilüribinİL üretiminde artış; BAĞLI KOLESTAZ - Hemolitik anemiler (Drug induced cholestasis) • Kronik karaciğer hastalığı - Büyük hematomlar - Tekrarlanan kan • Kolestazla giden karaciğer transfüzyonları hastalıkları - İnefektif eritropoez - İnfiltratif hastalıklar (Talasemi, B 12 eksikliği vb. ) - Östrojen - Granülomatöz hastalıklar Oral kontraseptifler (Tbc, bruselloz, allopurinol, • Azalmış hepatik uptake sarkoidoz, Hodgkin hast. ) - Anabolik (Rifampin, Cyc steroidler A) - Amiloidoz SAFRA AKIMINDA ENGEL Sarılık • Safra kanalı hastalıkları Ateş - Konjenital hastalıklar Koledokal kistler, biliyer Artralji Deri atrezi döküntüsü - İnflamatuar hastalıklar Eozinofili PSC - İnfeksiyöz AIDS kolanjiopatisi • Safra kanalına bası - Neoplazmlar - Koledokolithiazis, - Antibiyotikler (Eritromisin, trimetoprim-sulfometoksazol, amoksisilin-klavulonik asit) Mirizzi • Bilüribin konjügasyon bozuklukları - Terbinafin - Safra kanaliküllerini tutan (Gilbert, Crigler-Najjar) hastalıklar - Klopidogrel - PBS - Trisiklik antidepresanlar • MDRP-2 eksikliği - GVH hastalığı (Dubin-Johnson, Rotor )beslenme - Total parenteral - İlaçlara bağlı kolestaz

İkterli hastaya yaklaşım Anamnez, beden muayenesi, rutin laboratuvar testleri Serum AF veya transaminaz seviyesinde yükselme Hayır Hemoliz ve herediter hiperbilüribinemiler yönünden araştır Evet MRCP, ERCP, PTC. Obstrüksiyon saptandığında tedavi Abdominal görüntüleme (US veya BT) Karaciğer parenkim hastalığı yönünden araştır Karaciğer biyopsisi Obstrüksiyon gösterilemiyor Karaciğer biyopsisi Biliyer obstrüksiyon bulguları var Biliyer obstrüksiyon bulgusu yok

Bazı hasta guruplarında sarılığın olası nedenleri • Postoperatif hasta - İnhalasyon anezteziklerine veya antibiyotiklere bağlı toksisite - Hipotansiyon vb. sekonder iskemik karaciğer hasarı - Kan transfüzyonu - Total parenteral nütrisyon - Sepsis • Yoğun bakım ünitesi – kritik hasta - Sepsis - Çoklu organ yetersizliği sendromu - İlaçlara bağlı hepastosellüler hasarlanma veya kolestaz - Kan transfüzyonu - İskemik hepatit ve veya iskemik kolanjiopati

Bazı hasta guruplarında sarılığın olası nedenleri (2) • Gebelerde sarılık - Gebeliğin intrahepstik kolestazı Genellikle 3. trimestrde ortaya çıkar ve doğum sonrasında 2. hafta içinde düzelir - Gebelikte akut karaciğer yağlanması - HELLP sendromu ( Hemoliz, KC enzim yüksekliği, trombositopeni ) • Yenidoğanda fizyolojik sarılık - Preterm infantların %60 -80 inde sarılık görülür - Genellikle 72 saat civarında ortaya çıkar. Fötal eritrositlerin artmış yıkımı ve UDGT eksikliğine bağlıdır. İnfantların %5 -10 unda serum biluribin düzeyi 10 mg/dl üzerine çıkabilir.

Bazı hasta guruplarında sarılığın olası nedenleri (3) • Yenidoğanda patolojik sarılık - Genellikle ilk 24 saat içinde ortaya çıkar. Enfeksiyonlar, konjenital G 6 P ve biluribin konjügasyon enzim ve safra transporter eksiklikleri, fetal maternl ABO uyuşmazlığı, anne sütü sarılığı ve dehidratasyon sorumlu olabilir.

ALBUMİN • Karaciğerde sentezlenen proteinlerin %10 nu, serum proteininin %75 ini oluşturur. • Yarılanma ömrü yaklaşık 2 hafta kadardır. • Normal bir karaciğer günde 10 -12 g albümin sentezler. KC sirozunda günlük sentez kapasitesi 5 g ın altına düşer. • Hipoalbuminemi (<3, 5 g/dl) sentez azlığına, albumin kaybına veya plazma volüm artışına bağlı olabilir. Kronik karaciğer hastalıklarında sık görülen bir bulgudur.

ALBUMİN (2) • 1 g Albumin 5 -5, 5 mm. Hg, 1 g Globulin 1, 5 mm. Hg onkotik basınç sağlar. 2, 5 g/dl altındaki albümin seviyelerinde sıklıkla asit ve /veya ödem bulunur. • Hipoalbuminemi karaciğer hastalığı için spesifik değildir (Renal ve gastrointesitanal kayıplar, alım eksikliği vb. ). • Hepatorenal sendrom, SBP ve refrakter asit tedavisinde etkinliği gösterilmiştir. Albumin içeren bir diyalizat olan MARS (Molecular adsorbent recirculating system) albüminin toksinleri bağlayıcı etkisi nedeniyle hepatik yetersizlikte kullanılır.

İmmunglobulinler Kronik karaciğer hastalığında sıklıkla artar fakat karaciğer hastalığı için spesifik değildir. Yükselen Ig cinsi hastalığın etyolojisi hakkında bilgi verebilir; Ig. G Otoimmun hepatit Ig. M Primer biliyer siroz Ig. A Alkolik karaciğer hastalığı

Koagülasyon faktörleri DIC KKH • Faktör VIII dışında tüm koagülayon faktörleri karaciğerde Faktör(Faktör VIII RES ve vasküler Azalmış Normal yapılır endotelde üretilir). • Yarılanma ömürleri albüminden çok daha kısadır • Aktivite, protrombin zamanı ve INR ile ölçülür. • Kronik kolestazda ve maldijestonda K vitamini eksikliğine bağlı olarak INR uzayabilir. K vitamini enjeksiyonu ile normale dönüş sağlanır. Coumadin X Vitamin K epoksit redüktaz K vitamini indirgenmiş K vitamini Faktör II, VII, IX karboksilasyonu

• Faktör-7 sentezi K vitaminine bağlı değildir ve serum seviyesinin ölçülmesi K vitamini eksikliğini hepatosellüler yetersizlikten ayırmada yardımcı olabilir. • Yarılanma ömrü kısa olduğundan faktör-5 ölçümü fulminan hepatik yetersizlik tanısında yardımcı olabilir. Normalin %20 sinden daha düşük değerler kötü prognoz işaretidir. • Kolestatik hastalıklarda INR uzaması K vitamini eksikliğinden olabilir. Herediter koagülasyon faktör eksiklikleri ve warfarin kullanımında da INR uzayabilir. 10 mg K vit. enjeksiyonundan 24 saat sonra protombin zamanında %30 veya daha fazla düzelme hepatik sentez fonksiyonunun yeterli olduğunu gösterir.

Des-gamma carboxy- phrothrombin (DGCP) • DGCP (protrombin prekürsörlerinin defektif gamma karboksilasyonu) ölçümü karaciğer fonksiyonunun değerlendirilmesinde yardımcı olabilir. • Fetusda, sirozda, özellikle hepatosellüler karsinomda ve warfarin kullanan hastalarda serum düzeyi yükselir. • K vitamini verilmesi ile warfarin kullanan hastalarda DGCP seviyesi normal seviyeye indiği halde sirozda bu düzelme görülmez.

Karaciğerdeki fibrozis derecesinin tahmininde yardımcı olabilecek noninvasive testler • Serum Hyaluronic asit (Ekstrasellüler matriks metabolizması belirteçleri) • Fibro. Test (Fibro. Sure) (Alfa-2 makroglobulin, haptoglobulin, GGT, total biluribin ve apolipoprotein A 1). ALT nin eklenmesi hepatik inflamasyonun tahmininde kullanılır. NPV %91. Yüksek skor siroz varlığının güçlü göstergesidir • Elastografi (Fibroscan)

Fibroscan Karaciğer dokusunda sertleşme (Stiffness) Yüksek k. Pa değeri Karaciğerde yağlanma (Steatoz) Yüksek CAP değeri ( CAP : Controlled Attenuation Parameter ) Vibration-Controlled Transient Elastography (VCTE®).

FIBROSCAN SCORE 2, 5 7, 5 2, 5 – 7, 4 F 0/F 1 FİBROZİS YOK VEYA HAFİF FİBROZİS Hiç veya minimal KC fibrozisini gösterir. Progresiv KC hastalığı delili yok 9, 5 7, 5 – 9, 4 12, 5 9, 5 – 12, 4 F 2 ORTA DERECEDE FİBROZİS F 3 İLERİ DERECEDE FİBROZ Anlamlı KC fibrozu. Progresiv KC hastalığı varlığını gösterir. Şiddetli KC fibrozu. KC sirozuna ilerleme riski yüksek k. Pa 12, 5 + F 4 SİROZ Sirozla birlikte olan şiddetli KC fibrozunu gösterir

CHILD – PUGH SINIFLAMASI 1. puan 2. puan 3 puan Bilüribin (mg/dl) <2 2 -3 >3 Albumin (g/dl) > 3, 5 2, 8 - 3, 5 < 2, 8 INR < 1, 7 – 2, 2 > 2, 2 Ascites Yok Hafif Belirgin Ensefalopati Yok Evre 1 - 2 Evre 2 - 3 Puan Sınıflama 1 yıllık yaşam 2 yıllık yaşam 5 -6 A %100 %85 7 -9 B %80 %55 -60 10 -15 C %45 %35 PBS ve PSC gibi kolestatik kastalıklarda bilüribinde üst sınır değeri 1 puan için 4 mg/dl, 2 puan 10 mg/dl olarak hesaplanır için

MELD SKORU ( Model of End stage Liver Disease MELD skoru Mortalite <9 %2 10 - 19 %5 20 - 29 %20 30 - 39 %50 > 40 %70 MELD skoru = 10 [ 0, 957 Log (Serum kreatinin) + 0, 378 Log (Total biluribin) + 1, 12 Log (INR) + 0, 643 ]

http: //yemekresimli. com