Kapita spoeczny Teoria i metody bada Kapita ludzki

Kapitał społeczny Teoria i metody badań

• Kapitał ludzki (Schultz, Becker): • wartość dodana u pracownika, który zyskuje wiedzę, umiejętności i inne zasoby użyteczne dla firmy lub pracodawcy • Kapitał kulturowy (Pierre Bourdieu): • nabywanie i fałszywe (w sensie niewłaściwe) rozpoznawanie kultur i wartości klasy dominującej jako kultury i wartości obiektywnych, ogólnospołecznych

Kapitał społeczny wg L. J. Hanifana: • te rzeczywiste dobra, które liczą się najbardziej w życiu codziennym ludzi: dobra wola, partnerstwo, sympatia i społeczna więź między jednostkami i rodzinami, która stwarza społeczną jedność

• Kapitał społeczny wg. E Wnuka – Lipińskiego: • ogół nieformalnych powiązań społecznych, czyli „znajomości”, dzięki którym jednostka podwyższa prawdopodobieństwo wejścia do elity lub utrzymania się w elicie.

• Kapitał społeczny (Pierre Bourdieu): kapitał społeczny jest zbiorem aktualnych i potencjalnych zasobów, które są połączone w mniej lub bardziej trwałą sieć zinstytucjonalizowanych stosunków społecznych wzajemnej znajomości i uznania.

Korzyści z udziału w sieci • sieci ułatwiają przepływ informacji. • wszelkie więzi łączące jednostki z innymi uczestnikami sieci, nawet tzw. „słabe więzi", sprawiają, że działania podlegają kontroli • dla każdej organizacji i jej funkcjonariuszy sieci społeczne, w których jednostka uczestniczy, stanowią najlepsze świadectwo jej wiarygodności i gwarancję dostępu do dodatkowych zasobów. • liczne społeczne relacje z różnymi uczestnikami sieci wzmacniają jednostkową tożsamość i uznanie, którymi jednostka może się cieszyć.

Komponenty kapitału społecznego • sieć komunikacji i uczestnictwa (network) • zaufanie (trust) • podzielane wartości i normy (values).

Relacja miedzy kapitałem społecznym, a zaufaniem 1. Kapitał stanowi potencjał społecznego uczestnictwa i współdziałania w oparciu o podzielane wartości i normy oraz wzajemne zaufanie • Kultura Zaufanie Kapitał społeczny

2. Fukuyama: § Kapitał społeczny jest nieformalną normą, która ułatwia współpracę między ludźmi. § Zaufanie, sieci powiązań, społeczeństwo obywatelskie są epifenomenami, powstałymi jako rezultat narastania kapitału społecznego Kultura Kapitał społeczny Zaufanie

Rodzaje kapitału społecznego • Putnam: dwa podstawowe typy kapitału społecznego: integracyjny i pomostowy (bonding and bridging social capital).

Kapitał integracyjny • Odnosi się do więzi międzyludzkich nacechowanych silnym ładunkiem emocjonalnym jako podstawą związku. • Bazuje na wzajemnym zaufaniu, któremu towarzyszy nieufność wobec obcych

Negatywne konsekwencje „integracyjnego” kapitału społecznego: • wykluczenie tych, którzy nie spełniają kryteriów grupy, nie są „swojakami"; • zbyt wysokie roszczenia grupy względem członków; • ograniczenie ich wolności; • normy grupowe, którymi rządzi reguła „równania w dół. • treść podzielanych wartości i norm pozostaje nieokreślona; mogą mieć one aspołeczny bądź nawet antyspołeczny charakter

Kapitał pomostowy (bridging) • Kapitał pomostowy wg. Putnama odnosi się nie do najbliższego kręgu społecznego ale do dalszego grona osób z którymi wchodzimy w interakcję. • Kapitał pomostowy jest zatem instrumentem międzygrupowej komunikacji i równocześnie ponadgrupowej socjalizacji. Wzmacnia poczucie tolerancji i otwartości w relacjach z innymi.

Funkcje (ekonomiczne i społeczne) kapitału społecznego Stanowisko pierwsze (ujęcie strukturalne): • Kapitał społeczny jest wyłącznie narzędziem pomnażania zasobów. Struktura społeczna jest rodzajem kapitału, który wytwarza dla określonych jednostek lub grup konkurencyjną przewagę w osiąganiu ich celów, zatem decydują zasoby lub atuty posiadane przez jednostki ze względu na usytuowanie ich w strukturze relacji społecznych.

Stanowisko drugie (ujęcie normatywne): • Zasadniczą funkcję kapitału społecznego dostrzega w tworzeniu i rozwijaniu społeczeństwa obywatelskiego. • Kapitał społeczny odnosi się tu do właściwości społecznej organizacji takich jak zaufanie, normy i relacje, które mogą doskonalić skuteczność działań społeczeństwa przez umożliwianie i ułatwianie koordynacji działań. • „Obywatelski” kapitał społeczny obejmuje wspólne wartości, normy, nieformalne sieci i uczestnictwo w stowarzyszeniach, które wpływają na zdolność jednostek do zbiorowego działania na rzecz osiągania wspólnych celów

Krytyka kapitału społecznego • Ciemna strona kapitału społecznego : wysoka spójność grupowa, wzajemne zaufanie w pewnych wąskich kręgach społecznych i wysoki stopień lojalności może oddziaływać niekorzystnie na stan organizacji całego systemu społecznego.

• Krytyka merytoryczna zwraca uwagę na dużą niespójność stanowisk w kwestii sposobu mierzenia i wyjaśniania zjawisk kapitału społecznego i jego wpływu na inne ważne zjawiska społeczne.

Literatura • Przegląd Socjologiczny, Kapitał społeczny i jego użytkownicy, Maciej Frykowski, Paweł Starosta, 2008, t. LVII/1 s. s. 31 - 63