KANSERDE BESLENME Fizyolojik bozukluk olarak tanmlanan tmr organizmadaki

KANSERDE BESLENME

Fizyolojik bozukluk olarak tanımlanan tümör, organizmadaki bazı hücrelerin kontrolsüz çoğalması sonucu oluşur. Bu sırada bazı hücreler kaybolur veya normal biyokimyasal işlevleri değişir.

Hücrede oluşan bu değişme benign ve malign olarak ikiye ayrılır.

Benign tümör orijinini aldığı bölgede büyür, çevreye sıçramaz, ciddi hastalık ve ölüme neden olmaz bununla beraber benign tümörlerin %5 -10 oranında malign tümörlere dönüşebildiği de bilinmektedir.

Kanser diye adlandırılan malign tümör ise, oluştuğu bölgeden çevre dokulara sıçrar, metastaza neden olur ve türüne, konakçının özelliklerine, beslenme ve tedavi nedenlerine bağlı olarak öldürücü olabilir.

Beslenmenin Kanser Oluşumuna Etkisi Beslenmenin hastalıktaki payı çevre koşulları içine alındığında %70 -75, yalnız değerlendirildiğinde ise %35'e varan payı olduğu kabul edilmektedir.

1 -Yiyecek ve Çevre: A-Yiyeceğin üretildiği ortam (yayla, ova, trafiğe uzak veya yakın mesafede olması) (bunların verimliliği ve/veya çeşitli şekilde ve nedenlerle kontaminasyonu) amacıyla kullanılan maddeler (doğal ve/veya yapay gübre, hormon, büyüme faktörleri) korumak için kullanılan kimyasallar (bunlar böcekler veya parazitler olabilir pestisit ve herbisitlerin türü ve miktarları, yiyecekte kalanlar)

B-Yiyeceğin hasadı (bitki ise makine veya elle toplanması, hayvan ise kesimi veya avlanması için kullanılan yöntemler) C- Yiyeceğin taşınması (soğuk zincir sistemiyle, normal taşıtla ve/veya açıkta )

D- Yiyeceğin depolanması, depolanması ambalajlanması, pazarlamaya hazırlanması 1 -Depo koşulları 2 -Kullanılan ambalaj cinsi ve kalitesi 3 -Yıkama-soyma, dondurma, konsantre etme, kurutma, ışınlama, haşlama, pişirme

E- Yiyeceğin tüketime hazırlanması 1 -Yıkanıp, kesilip, doğranması, oda ısısında bekletilmesi 2 -Tüketim için uygulanan çeşitli pişirme yöntemleri 3 -Pişmiş yiyeceğin tüketim ve saklama 4 -Yiyeceklerin neden olduğu akut veya kronik hastalıklar.

Şişmanlarda sıklıkla rastlanılan kanser türleri; kadınlarda; meme, uterus, yumurtalık, endometrium, serviks, safra kesesi olurken, erkeklerde; kolon, rektum, prostat olmaktadır. Şişmanlarda kanserden ölüm oranları; erkekler için 1. 33, 1. 33 kadınlar için de 1. 55 olarak verilmektedir.

Alınan yağ miktarı ve türü doymuş yağ ω-3 ω-6 ve ω-3 oranı Konjüge linoleik asit

Posa

Kolon Konserlerinde Diyet Posasının Etkisi 1 -Dışkı hacmini artırır, 2 -Dışkılama sayısını artırır, 3 -Kolondan geçiş süresini azaltır, 4 -Kolondaki kütleyi dilüye eder (yoğunluğu azaltır), 5 -Mikrobiyolojik çoğalmayı artırır. 6 -Enerji metabolizmasını değiştirir, 7 -Organik, inorganik maddeleri tutar, 8 -Safra asitlerinin dehidroksilasyonunu azaltır, 9 -H 2 (hidrojen), CH 4 (metan)- CO 2 (karbondioksit) ve kısa zincirli yağ asidi üretir.

Organizmada önemli işlevleri olan vitaminlerin yetersizliği de hastalıkta önemlidir. Genel olarak hastalıkta koruyucu rolleri; karsinojen oluşumunu önlemek, detoksifikasyonu arttırmak, hücre replikasyonunu, malignansiyi ve değişimi kontrol etmek ve hücreler arası iletişimi sağlamaktır.

Hastalık Oluşum Riskini Düşürmek İçin Dikkat Edilecek Noktalar 1 - Sağlıklı vücut ağırlığını korumak, BKİ'nin 18, 5 -25, 0 arasında tutulmasına dikkat etmek, günlük enerji alımı ve harcanmasını dengelemek,

2 - Günlük toplam yağdan gelen enerjinin %20 -30 miktarı arasında tutmak, yağlı etler, kızartmaları diyete dikkatle almak, kırmızı etten gelen günlük enerjiyi %10'nun üstüne çıkartmamak, 3 - Günlük taze sebze ve meyve tüketimini en az beş porsiyon ve üzerine çıkartmak, bunlardan gelecek günlük enerjinin %7'nin altına düşmemesine dikkat etmek, hardallı-kükürtlü sebzelere bol yer vermek, sarımsak, soğan nane, maydanoz gibi lezzet vericileri yeşil salatayı ve diğer yeşillikleri yemek listemizde bulundurmak,

4 - Yemek listemizdeki kurubaklagil diğer yiyeceklerle dengeleyerek kullanmak, kompleks karbonhidratlı yiyeceklerin alımını arttırmak, çeşitli polisakkaritler veya bitkisel kaynaklı protein düzeyi yüksek az bir işlem görmüş yiyeceklerden günlük gelen enerjinin %45 -60'nın sağlanması, rafine şekerden gelecek enerjinin %10'nun altında tutulması, 5 - Alkolden, sigaradan, katkı maddelerini fazla içeren, rafine yiyeceklerden kaçınmak, doğal olanları bunlara tercih etmek, alkol alımı önerilmemekte alışkanlığı olanların kesmesi önerilmekte, kısıtlı alkol alan erkeklerde alkolden gelen günlük toplam enerjinin %5'nin, kadınlarda %2. 5'nin üstüne çıkmamasına dikkat etmek,

6 - Ulusal yiyecek piramidindeki yiyecek gruplarının hepsinden önerilen miktarlarda, sağlıklı şekilde hazırlayarak tüketmek, 7 - Pişirme yöntemlerinden kömür ızgarası ve kızartmalardan, tütsülenmiş yiyeceklerden, turşu salamura gibi fazla tuzlulardan kaçınmak, düşük ısıda pişirmeye dikkat emek, erişkinlerde günlük tuz alımının 6 gramın altına çekmek, 8 - Yiyecekleri küf ve mantar oluşundan uzak doğru koşullarda, çabuk bozulabileceklerin de soğukta veya dondurularak saklanılmasına dikkat etmek,

9 -Yiyeceklerdeki çeşitli kimyasal kontaminantların, pestisitlerin, atıkların, katkı maddelerinin güvenli sınırlarda olup olmadığının belirlenmesi ve takip edilmesi, 10 -Yaşam boyu düzenli fiziksel aktivite yapmak.

• • Kanserin Konakçının Beslenme Durumuna Genel Etkisi Antropometrik ölçümler, Biyokimyasal değerler, Fiziksel muayene, Radyoizotopla çeşitli tayinler vb yapılır.

Kanser malnutrisyonu: Kişide gelişen herhangi bir beslenme bozukluğu kanser dâhil olmak üzere çeşitli hastalıklara zemin hazırlar, ancak kanser olgusunun ortaya çıkmasıyla beraber kişide malnütrisyon riski artar.

Protein – Enerji Malnütrisyonuna Neden Olan Etkenler 1 - Yetersiz yiyecek alımı 2 -Yeme, yutma ve işlev bozukluktarı 3 -Fizyo. Iojik ve metabolik değişimler

Kanserlilerdeki İstah Kavbı, Enerji Harcamanın ve Metabolizmanın Değişmesine Neden Olan Sitokinler Tümör Nekroz Faktörü (TNF)-α Interlökin-1 (IL-1): Interlökin-6 (IL-6):

Kanserli Hastaların Beslenmesi Kanserli hastaların beslenmesi bir ekip işidir. Bu ekibin içinde başta hastanın kendisi olmak üzere bütün aile fertleri, hekimi, diyetisyeni, hemşiresi, psikologu, sosyal hizmetler uzmanı, spor veya egzersiz uzmanı yer almalıdır.

Hastaya uygulanacak beslenme programına başlamadan önce hastanın beslenme durumu saptanmalıdır. Bu işlem; antropometrik ölçümlerle, fiziksel muayene ile biyokimyasal analizlerle ve yiyecek tüketimi hesabıyla yapılır. Bundan sonraki aşamada hastalığın türü, safhası, hastaya uygulanan tedavi yöntemine göre program hazırlanır.

Hastalarda Ağırlık Kaybına Neden Olan Etkenler • • • Sistematik hastalıklar Lokal hastalıklar Operasyon Kemoterapi, Radyoterapi Depresyon Tedaviden ileri gelen yiyeceklerden nefret etme, yemekten sakınma