KANAY NA MARSIE REAKTYWACJA Ludwik Lehman na podstawie

KANAŁY NA MARSIE. REAKTYWACJA. Ludwik Lehman na podstawie SKY AND TELESCOPE 3/2004

PROLOG Jest tak wiele obiektów na niebie olśniewająco pięknych i tyle zjawisk wzbudzających niemy podziw. Jednak dla wytrawnego i myślącego obserwatora, który je wszystkie już widział, nie ma nic na całym niebie tak głęboko wstrząsającego jak kanały na Marsie. To tylko subtelna siatka linii oplatających marsjańską tarczę, ale przykuwająca naszą uwagę poprzez miliony mil kosmicznej pustki Percival Lowell 1908

MIŁE ZŁEGO POCZĄTKI • Cała powierzchnia marsjańskich kontynentów jest pokryta siecią licznych kresek czy też delikatnych pasów o mniej lub bardziej ciemnej barwie. Ich wygląd jest dość zmienny. Przecinają wielkie połacie planety w regularny sposób nie przypominający krętych koryt naszych rzek. Niektóre - te mniejsze - nie osiągają 500 km długości, z kolei inne liczą sobie tysiące kilometrów osiągając jedną czwartą czy nawet jedną trzecią obwodu marsjańskiej tarczy. Niektóre z nich łatwo dostrzec. Za to inne bardzo trudno, a przypominają one delikatną pajęczą sieć oplatającą planetę. Ich szerokość waha się od 30 km do nawet 300 km. • Giovanni Virginio Schiaparelli 1877 i później

MARS à la Schiaparelli

Odpowiednie dać rzeczy słowo • • • Każdy kanał (bo tak będziemy je nazywać) ma początek lub koniec na jakimś morzu czy jeziorze ewentualnie przy jakimś innym kanale. Nie zaobserwowano jeszcze żadnego takiego, który by się nagle urywał wewnątrz kontynentu nie mając początku czy też końca. Ten fakt ma ogromne znaczenie. Trzeba pamiętać, że przy próbie wyjaśniania zjawisk naturalnych jest ogólnie przyjęte zaczynać od hipotez czy założeń najprostszych. W przypadku okresowego podwajania się kanałów należy zacząć od próby wyjaśnienia tego z pomocą praw rządzących materią nieorganiczną. Jednak dużo łatwiej można to wyjaśnić przyjmując, że istnieje tam materia żywa. Schiaparelli • Włoskie „canali” można przetłumaczyć na angielski jako „channels” • (koryto, kanał, rów) • lub „canals” • Co wybrano? ?

MARS à la Lowell

W krainie wyobraźni

• • Załóżmy, że możliwy Marsjanin ma wymiary liniowe trzykrotnie większe od człowieka. Gdyby żył na Ziemi, ważyłby 27 razy więcej od nas, ale na powierzchni Marsa będzie ważył około 9 razy więcej, ponieważ marsjańska grawitacja stanowi około jednej trzeciej grawitacji ziemskiej. Przekrój poprzeczny jego mięśni byłby też 9 razy większy niż u człowieka. Wobec tego stosunek jego mocy podtrzymującej do ciężaru, który podtrzymuje, byłby taki sam jak u nas! Wobec tego mieszkaniec Marsa mógłby stać u siebie tak samo łatwo jak my na Ziemi. Rozważmy teraz pracę, jaką byłby zdolny wykonać. Jego mięśnie, mające przecież i długość, i szerokość, i wysokość, byłyby 27 razy bardziej efektywne od naszych. Okazałby się zatem 27 razy silniejszy od nas, i mógłby zrobić 27 razy tyle. Jednakże – dzięki mniejszemu ciążeniu – jego praca wymagałaby 3 razy mniej wysiłku niż taka sama u nas. Jego siła efektywna, np. przy kopaniu kanałów, byłaby więc aż 87 razy większa od naszej. Lowell Marzenia jak ptaki szybują po niebie

• • Lowell prawie zawsze używał 24 calowego refraktora z przesłoną do apertury 16 cali oraz powiększeń od 310 do 400 razy. Tak przynajmniej wynika z jego notatek. Takie ustawienia pozwalają poprawić kontrast między różnymi obszarami na tarczy planety, ale ograniczają rozdzielczość konieczną do ujrzenia drobnych szczegółów. Gdy stosowałem te same sposoby obserwacji co Lowell, ujrzałem ponad setkę tak zwanych kanałów w większości w formie takich ciągłych linii, jak je narysował. Gdy zastosowałem mniejsze powiększenie (310 razy) – kanały były nawet wyraźniejsze. Dlaczego? Przy mniejszym powiększeniu tarcza planety wydawała się mniejsza, ale jaśniejsza. Jasne czerwonawe obszary pustynne z obu stron ciemniejszego pasu jakby do niego „przesiąkały”. Takie zjawisko jest znane i nosi nazwę „irradiacji”. W taki oto sposób oko postrzega ciemną wstęgę jako węższą niż ona naprawdę jest. To złudzenie mogło zmylić Lowella. OT, ZŁUDZENIE! Odkrywca Plutona wkracza do akcji Clyde Tombaugh

NIESPODZIANKA! • Zdjęcia zrobione przez amatorów z pomocą kamerek internetowych w czasie Wielkiej Opozycji ujawniły niektóre z kanałów obserwowane przez Shiaparellego i jego następców. • CO TO ZNACZY?

• 14 -inch Schmidt. Cassegrain f/28 • złożenie 380 najlepszych klatek wybranych z 900

Złudzenia jak ptaki szybują po niebie • • • złudzenia optyczne – wrażenia wzrokowe nie odpowiadające rzeczywistości tzn. spostrzeżenia przypisujące oglądanym obiektom cechy odmienne (rozmiary, kształt, barwę, jasność itp. ) od występujących w rzeczywistości. Mechanizm z. o. jest natury psychologicznej i dotychczas nie jest dokładnie znany; można jedynie stwierdzić, że decydującą rolę odgrywa tu niezdolność oka (jako odbiornik światła) do niezależnego odbioru poszczególnych obrazów; wrażenia wzrokowe, związane z obserwacją danego obiektu, zależą zawsze od obrazów obiektów otaczających ten obiekt Słownik Fizyczny może czas na WNIOSKI? • algorytmy obrabiające pliki avi z kamerek przypominają działanie układu oko-mózg • rozróżnienie na „rzeczywistość” i „złudzenie” jest zbyt sztywne. • nie znamy rzeczywistości niezależnej od przyrządów! • kamera, oko i inne przyrządy mają swoją specyfikę

NIESTETY. TO JESZCZE NIE KONIEC!

Marsjańskie bakterie?

Ba, nawet całe kolonie!!

NIESTETY. ALE TO JESZCZE NIE KONIEC!

coś tu ciekło i. . uciekło

Kanaliki na Marsie

• CO 2 występuje w znacznie większych ilościach niż H 2 O • temperatury są ujemne, zatem H 2 O nie może być w stanie ciekłym, a CO 2 może na głębokości już 50 m • zatem jakie wnioski?

oczywiście WODA

• Czy naprawdę tak różnimy się od Schiaparellego i Lowella • ludzkie tęsknoty wcale się nie zmieniły przez sto lat • i przez następne sto pewnie też się nie zmienią

• oczy Lowella parzą na nas uważnie • kpią z nas czy zachęcają • czy przypadkiem ktoś nas nie wpuszcza w kanał? • może prelegent ? ?