KAN TRANSFZYONLARI VE KOMPLKASYONLARI DO DR SUAT BER

KAN TRANSFÜZYONLARI VE KOMPLİKASYONLARI DOÇ. DR SUAT BİÇER YEDİTEPE ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ ÇOCUK SAĞLIĞI VE HASTALIKLARI AD

Transfüze edilen kan ürünleri �Eritrosit (RBC) �Trombosit (PLT) �Granülosit (Nötrofil) �Plazma

Eritrosit (RBC) Transfüzyonu �Amaç: - Kanın oksijen taşıma kapasitesini artırmak - Doku oksijenasyonunu devam ettirmek

ÇOCUK VE ADOLESAN (>1 YAŞ) �Akut kan kaybı (>%25) �Hb < 8 g/d. L (Perioperatif dönemde) �Hb < 13 g/dl ve ağır kardiyopulmoner yetersizlik varsa �Hb < 8 g/d. L ve semptomatik kronik anemi varsa �Hb < 8 g/d. L ve kemik iliği yetersizliği varsa BEBEK (≤ 4 AY) �Hb < 13 g/dl ve ağır pulmoner hastalık varsa �Hb < 13 g/dl ve ağır kardiyak hastalık varsa �Hb < 10 g/dl ve orta derecede pulmoner hastalık varsa �Hb < 10 g/d. L ve major cerrahi geçirecekse �Hb < 8 g/d. L ve semptomatik anemi varsa

Postoperatif dönem �Devam eden kaybı + hemodinamik instabilite Transfüzyon Akut hemoraji �Kanamanın durdurulması + Perfüzyonun sağlanması (kristalloid/kolloid) �Kan kaybı > kan hacminin %25’i (>17 ml/kg) ve instabil hasta Transfüzyon

Ağır pulmoner hastalık �Ventilasyon desteği gerektiren ağır akciğer hastalığında Hb normal düzeylerde tutulmalıdır.

Anemi �Demir eksikliği anemisi genelde iyi kompanse edilir ve oral demir tedavisine iyi yanıt alınır. (Hb>5 g/d. L). �Transfüzyon kararı: - Çocuğun semptomları, bulguları, kompansasyon kapasitesine, - Kardiyorespiratuar, vasküler ve merkezi sinir sistemi hastalığı olup olmamasına, - Aneminin nedenine ve izlemine göre verilir. - Alternatif tedaviler (Eritropoetin-KBY) - Orak hücreli anemi ve talasemi major

Yenidoğan �Fötal Hb var. Oksijen tutma kapasitesi yüksek. 2 -3 difosfogliseratla ilişkisi zayıf. �Kalp, akciğer ve damarların anemiyi kompanse etme yeteneği zayıf. �Renal, hepatik ve nörolojik fonksiyonlar henüz tam gelişmemiş. �Siyanotik konjenital kalp hastalıklı yenidoğanda Hb>13 g/d. L (Hct>%40) düzeyde tutulmalıdır. �Major cerrahi geçirecek olan yenidoğanda Hb>10 g/d. L, Hct>%30 olmalıdır. �Semptomatik anemide: Taşipne, dispne, taşikardi, apne, bradikardi, beslenmede güçlük, letarji

Eritrosit suspansiyonu �Tam kandan sentifugasyonla ayrılır. �Antikoagülan ve koruyucu eklenerek, %60 Hct (%70 -90) düzeyiyle kan bankasında 42 güne dek saklanabilir. � 10 -15 ml/kg dozda, 2 -4 saat sürede verilir. �Hiperpotasemi !! (50 m. Eq/L) (Özellikle yüksek volümde (>25 ml/kg) transfüzyonda riskli) Taze eritrosit suspansiyonu �Depolama süresi <7 gün �Hiperpotasemi riski düşük �Yenidoğanlarda daha çok tercih edilir.

TROMBOSİT (PLT) TRANSFÜZYONU �Trombositopeni (< 50 × 109/L) + kanama riski - Major cerrahi - Trombositopeni + kanama

PLT transfüzyonu endikasyonları Çocuk ve adolesan: �PLT < 50 × 109/L ve kanama var, �PLT < 50 × 109/L ve invazif prosedür uygulanacak, �PLT < 20 × 109/L ve kemik iliği yetersizliği ve kanama riski var enfeksiyon, organ yetersizliği, pıhtılaşma bozukluğu, mukozal lezyonlar, ağır graft versus host hastalığı, anemi), �PLT < 10 × 109/L ve kemik iliği yetersizliği var, �Trombositler herhangi bir sayıda, trombosit disfonksiyonu var ve kanama var veya invazif prosedür geçirecek.

PLT transfüzyonu endikasyonları < 4 ay: �PLT < 100 × 109/L ve kanama var ya da ECMO uygulanıyor, �PLT < 50 × 109/L ve invazif prosedür uygulanacak, �PLT < 50 × 109/L ve klinik anstabil, �PLT < 20 × 109/L ve klinik stabil, �Trombositler herhangi bir sayıda, trombosit disfonksiyonu var ve kanama var veya invazif prosedür geçirecek.

Trombositopeni ve risk faktörleri �Ateş, �Antimikrobiyal tedavi, �Aktif kanama, �İnvazif prosedür gereksinimi olması, �Yaygın damar içi pıhtılaşma (DIC), �Pıhtılaşma sorunu olan hastada karaciğer-böbrek bozukluğu olması. �Hedef PLT > 50 × 109/L

Kalitatif trombosit fonksiyon bozuklukları �Kalıtımsal ya da edinsel (karaciğer-böbrek fonksiyon bozukluğu ya da ECMO, kardiyak by-pass) �Ömür boyu sürebilir (kalıtsal) �Tekrarlanan PLT transfüzyonları alloimmunizasyon ve duyarsızlık oluşturur. �Sadece kanama varsa ya da invazif prosedür gereksinimi varsa PLT transfüze edilmeli. �Kanama zamanı>x 2 �Desmopressin asetat? ? �Antiplatelet etkili ilaçlar (ör: NSAID) verilmemeli!

Yenidoğan �Kanama ve tromboz için risk faktörleri fazla �Trombosit yıkımı yüksek �Trombosit yapımı düşük - Kemik iliğinde megakaryosit progenitörlerinin sayısı düşük - Trombopoetin yanıtı düşük �Trombosit disfonksiyonu ve kanama ya da kanama riski yoksa >100 × 109/L

PLT transfüzyonu-Doz: �Amaç: �>50× 109/L (Çocuk) �>100× 109/L (Yenidoğan) �Doz: �<30 kg: 5 -10 ml/kg �>30 kg: 1 ünite � 2 saatte �Özellikle tekrarlayan transfüzyonlarda lökositi azaltılmış kan ürünleri ve lökosit filtreleri kullanılmalıdır. �Alloimmunizasyon, �Yanıtsızlık �CMV

GRANÜLOSİT (NÖTROFİL) TRANSFÜZYONU �Nötropenik hastalar antibiyotiklerin ve granülosit koloni stimülan faktörlerin etkin kullanımına rağmen progressif bakteriyel ve fungal enfeksiyonlara karşı risk altındadırlar. Özellikle hematopoetik progenitör hücre tedavisi alanlarda risk büyüktür.

Granülosit transfüzyon endikasyonları: Çocuk ve adolesanda: • Ağır nötropeni (kan nötrofil sayısı <0. 5 × 109/L) ve antimikrobiyal tedaviye rağmen devam eden bakteriyel ya da fungal enfeksiyon, • Kalitatif nötrofil defekti ve antimikrobiyal tedaviye rağmen devam eden bakteriyel ya da fungal enfeksiyon olması. ≤ 4 aylık bebeklerde: * İlk 1 haftalık yenidoğanda kan nötrofil sayısı <3. 0 × 109/L ya da >1 haftada kan nötrofil sayısı <1. 0 × 109/L olması ve fulminan bakteriyel enfeksiyon olması

Doz �< 10 kg: 1 -2 × 109/kg nötrofil / granülosit solüsyonu �>10 kg: 1 × 1010 nötrofil / granülosit solüsyonu �Adolesan: 5 -8 × 1010 nötrofil / granülosit solüsyonu �İstenilen nötrofil düzeyi: Birkaç gün süreyle 1. 0 × 109/L

PLAZMA TRANSFÜZYONU �Plazma proteinlerinin (özellikle pıhtılaşma faktörlerinin) replasmanı amacıyla uygulanır. �İki tip plazma ürünü vardır 1 - Taze donmuş plazma (ilk 8 saatte hazırlanmış) 2 - 24 saatlik plazma (Faktör V ve VIII düzeyleri daha düşük) Doz: 15 ml/kg

Plazma endikasyonları (Bebek, çocuk ve adolesan) Pıhtılaşma faktörlerinde ağır düzeyde eksiklik ve kanama, Pıhtılaşma faktörlerinde ağır düzeyde eksiklik ve invazif prosedür uygulanacak olması, Warfarin etkisinin acil olarak giderilme gereksinimi, Dilüsyonal koagülopati ve kanama (ör, masif transfüzyon), Antikoagülan protein (antitrombin III, protein C ve S) replasmanı, Plazma değişiminde replasman sıvısı olarak (ör: trombotik trombositopenik purpura), kanama riski taşıyan pıhtılaşma faktörlerinde eksiklik(ler), karaciğer yetersizliği).

�Faktör II, V, X, XI eksikliğinde plazma tam tedavi sağlar. �Faktör XIII ve fibrinojen eksikliği: Kriyopresipitat, �Faktör VII, VIII (hemofili A), IX eksikliklerinde (hemofili B) ve von Willebrand hastalığında spesifik faktörler verilmelidir. �Hafif-orta şiddette hemofili A ve von Willebrand hastalığında desmopressin yararlı olabilir. �Aktif kanama ya da acil cerrahi operasyon öncesi gibi warfarin etkisinin acil olarak giderilmesi gereken durumlarda ve faktör II, VII, IX ve X eksikliklerinde K vitamini yeterli olmaz, TDP gerekir.

Tromboz eğilimi �Plazmada antikoagülan etkili antitrombin III, protein C ve protein S de var. �TTP

Yenidoğanda plazma endikasyonları: �Koagülasyon faktör düzeyleri düşük Pıhtılaşma zamanları uzun �Masif eritrosit transfüzyonlarında (kan değişimi, kardiyak cerrahi gibi) tam kan etkisi yaratmak amacıyla, �K vitamini eksikliğine bağlı kanama, �DIC ve kanama, �Spesifik faktör replasmanının mümkün olmadığı koagülasyon faktör eksikliklerinde.

TRANSFÜZYONLARDA KOMPLİKASYON VE RİSKLER �HIV (1/2 000) �Hepatit C (1/1 500 000 – 2 000)

TAHMİNİ RISK Febril reaksiyon 1/300 Ürtiker ya da diğer deri reaksiyonları 1/50 -100 Eritrosit alloimmunizasyonu 1/100 Yanlış tranfüzyon 1/14, 000 -19, 000 Hemolitik reaksiyon 1/6, 000 Fatal hemoliz 1/1, 000 Transfüzyonla ilişkili akciğer hasarı Human T-cell lenfotropik virüs (HTLV) I ve II 1/5, 000 1/2, 0003, 000 1/100, 000 -200, 000 1/1, 0002, 000 1/641, 000 Bakteriyel kontaminasyon 1/5, 000 Malarya 1/4, 000 Anaflaksi 1/20, 000 -50, 000 Graft versus host hastalığı Sık değil HIV 1 ve HIV 2 Hepatit B Hepatit C

Enfeksiyöz riskler: �HIV, hepatit C, CMV �Hepatitis (A, B, E) ve retrovirüsler (human T-cell lenfotropik virüs tip I ve II ve HIV-2), sifilis, parvovirüs B 19, Epstein-Barr virus, human herpesvirüs 8, Batı Nil virüsü, sarı humma aşı virüsü, malarya, babesiyoz, Anaplasma phagocytophilum ve Chagas hastalığı. �Varyant Creutzfeldt-Jacob hastalığı

Enfeksiyon dışı riskler: � Hemolitik ve non-hemolitik reaksiyonlar, � Sıvı yüklenmesi, � GVH hastalığı, � Elektrolit ve asit-baz denge bozuklukları, � Demir yüklenmesi, � Oksidan hasara karşı yatkınlık artışı, � Hemoliz, � Post-transfüzyon purpura, � Akut akciğer hasarı, � İmmunsupresyon, � Alloimmunizasyon.

GVH önlemi için irradyasyon Prematürebebeklerde immun olgunlaşma yetersizliği Post-transfüzyon graft versus host hastalığı gelişim riskinde artış? • Bebeğin postnatal yaşı, • Transfüze edilen üründeki immunocompetan lenfosit sayısı, • Donör ve alıcı arasındaki HLA uyumluluğu, Birçok yerde prematürelere kan ürünleri gama ışınlanmış (γ -irradiated) olarak verilmektedir. - İntrauterin ve kan değişiminde kullanılan lökosit içeren kan ürünlerine, - Ağır kombine immun yetersizliği olanlara verilecek olan kan ürünlerine, - Kalp cerrahisi uygulanacak olan Di George sendromlulara verilecek kan ürünlerine, - Hematopoietic progenitor hücre transplantlarına gama ışınlama yapılmalıdır.

γ-ışınlama ? �T-hücre antikor tedavisi (antitimosit globulin ya da OKT 3), �Organ nakilleri, �İmmunsupresif tedavi alanlar, �HIV

Gama (γ) ışınlama: �Sezyum, kobalt ya da lineer akselerasyonla 2500 - 5000 c. Gy dozda; minimum doz 2500 c. Gy. �Hücresel komponenti olan tüm kan ürünleri ışınlanmalıdır. �Plazma ve kriyopresipitat gibi dondurulmuş plazma ürünlerinin ışınlanmasına gerek yoktur. �Lökositi azaltılmış kan ürünlerinin kullanılması durumunda da ışınlama yapılmalıdır.