KAN SAYIM CHAZLARI HEMOGRAM LENECEK KONULAR Kan saym

KAN SAYIM CİHAZLARI HEMOGRAM

İŞLENECEK KONULAR Ø Kan sayım cihazı hangi bölümlerden oluşmaktadır ve bu bölümler hangi görevleri üstlenirler? Ø Kan sayım cihazının çalışma prensipleri nelerdir? Ø Kan sayım cihazları hangi tahlilleri gerçekleştirmektedirler? Ø Günümüz kan sayım cihazlarının özellikleri nelerdir?

1 -) Kan sayım cihazının bölümleri Tam kanı sayım aparatüründe saymak ve teşhis etmek hücrelerin birbirine çok yakın olmasından dolayı zordur. Bu yüzden tam kan hücrelerini yaymak için sulandırma(dilüsyon) yapılır ve böylece hücrelerin çoğu aparatürden birer geçer ve kanın sayımı ancak bu şekilde mümkün olur.

DILUENT Kanı sulandırmanın yanında, diluent bulunduğu ortamda kan hücrelerinin ölçülerini belirli bir zaman aralığında kan sayımı esnasında ortamı sabit tutmaya yarar.

LYSE Kırmızı kan hücrelerinin zarlarını çatlatıp tıkanıklığı kirlilik yapmayacak şekilde çok küçük parçalar haline getirip sayım esnasında parazit yapmamasını sağlar. Bundan ayrı olarak bazı hücrelerde üçlü formül dağılımının iyi çıkmasını sağlar. Parçalanmanın ve karışmanın iyi bir şekilde yapılması HGB sonucu ile ilgilidir.

RINSE Rinse bir çeşit deterjan olup sistemin temizliğini ve voltümetrik düzlemin sıvı akıcılığını sağlar.

ENZİM TEMİZLEYİCİSİ Enzim temizleyicinin esası enzim ve izotonik temizleme solüsyonu olup okuma kuvvetlerinin ve hortumlarının temizliğini ve kayganlığını yapar. Klinser mavi bir reaktiftir ve analizörün plastik parçaları ile uyumludur.

Buna rağmen çok küçük parçalar küçük PLT kirlilik veya yabancı madde (muhtemelen kırılmış hücreler) reddedilip sayılmamıştır. Hangi hücrelerin sayılacağını, hangilerinin sayılmayacağını, hangilerinin gerçek hücre olduğunu, hangilerinin ilgisiz olduğunu cihaz kendi tespit eder. PLT ve RBC hücreleri aynı gibi görünseler de gerçekleşen her hücre tipinin değişik ölçümleri vardır.

WPC Bölümü WBC’de lökositler direk olarak ölçülürler. Yani burdaki WPC bölümü diye adlandırılan cihazın özelliğine göre içinde bulunan okuma küvetine denir.

WBC KISMI DAĞILIMI Beyaz hücreler tek tip değildir. Büyüklüğüne göre değişik tipleri vardır. Sayma ve ayırma hücre büyüklüğüne göre tamamlanır. Bu işlemle diluent, lyse reaktifi ve zaman kontrol edilir.

BC 3000 plus sistemi elektronik olarak büyüklüklerine göre kimyasal reaktiflerle kırmızı kan hücreleri dağılımları, lenfositler, orta hücreler (monosit, bazofil, eosnofil) ve granülositleri tespit eder. Bu durumlarda çekirdekleri periferik yaymada görünür. Bu hücrelerin çekirdekleri lyse’a direnç gösterirler ve beyaz kan hücresi gibi sayılırlar.

RBC BÖLÜMÜ Eritrositlerin direkt olarak ölçülmesi RBC’dir. Bu şekilde adlandırılmasının sebebi artık tıpta istenilen tahlillerin isimlerin kullanılmasıdır. RBC kırmızı kan hücrelerine (eritrosit) verilen isimdir.

LÖKOSİT ERİTROSİT TROMBOSİT

TAHMİNİ ERİTROSİT HACMİ RBC’nin hacim parametreleri MCV, RBC aparatüründen kırmızı hücreler geçerken hücre çap ve hacimlerine göre pals üretilmesi ile cihaz tarafından ölçülür. Mikroprocessör sayım tüm hücreler için bir hacim hesaplaması uygular. Hesaplama toplam sayılan PBC sayımı ve MCV ile hesaplanmış kalibrasyon faktörü kırmızı hücrelerin büyüklüğünü verir.

2 -)Çalışma prensipleri Hücre sayım prensibi: Tam kandan uygun oranda alınıp, hazırlanan numunelerin WBC, RBC, PLT büyüklüklerine göre sayılır. Aynı zamanda HGB ölçülür.

Sulandırılmış numuneler: Negatif basınçla RBC ve WBC aparatürlerine getirilir. Volümetrik düzen hassas cam tüplerinin iki adet sensöre bağlanmasından ibarettir. Bu tüpler her ölçümde belirli bir oranda sulandırılmış hasta numunesinin ölçülmesini sağlar. İki optik sensör arasındaki mesafe belli oranda sulandırılmış hasta numunesi kadardır.

Empedans Metodu İle Sayım Beyaz kan hücresi, kırmızı kan hücresi plateletler elektrik empedans metoduna göre sayılırlar. Bu metot esas olarak aparatürden geçen bir partikülün cihazın üzerindeki elektrik değişimlerinin ölçülmesidir. Elektrikler aparatürün her iki tarafına yerleştirilmiştir. Sıvı içerisindedir. Aparatürler elektriksel akımın üzerindedirler. Bir kan hücresi geçirgen değildir. Aparatürden elektrik geçerken empedansın yükselmesine neden olurlar. Elektriksel empedans direk olarak hücrenin büyüklüğü ile orantılıdır.

3 -)Kan sayım cihazlarının gerçekleştirdiği tahliller · Eritrosit çökme hızı (MCV) · Hücre (eritrosit) hemoglobini (MCH) · Eritrosit hemoglobin konsantrasyonu (MCHC) · Eritrosit dağılım genişliği (RDW-CV) · Standart deviasyon (RDW-SD) · Hematokrit(HCT) · Trombosit sayısı (platelet)(PLT) · Trombosit hacmi (ÖPV) · Dağıtım genişliği (PDV) · Plateletcrit (PCT) · Lökosit histogramı (WBC histogramı) · Eritrosit histogramı (RBC histogramı)

4 -)Günümüz kan sayım cihazlarının özellikleri TEK-Ⅱ PLUS: Ø Bu cihaz 3 diff çalışabilen hematoloji analizörüdür. Ø Aynı zamanda 22 parametreye sahiptir. Bunlar; WBC , RBC , HGB , HCT , MCV , MCHC , PLT , LYM , GRA , PCT …gibi. Ø Saatte 60 sonuç çıkarıyor.

Ø Numune gücü venöz kanda ya da kılcal damarda 20 ul dir. Ø Hafızasında histogramıyla birlikte 20000 test sonucu saklayabiliyor. Ø 12. 1’’ LCD ekranına sahip Ø Dahili klavye ve mouse vardır. Ø Görülmüş delik teknolojisine sahiptir. Ø Güçlü oranda tıkanmalara karşı yüksek basınçla kendini temizleyebilir. Ø WBC ve RBC/PLT okunması için iki ayrı küveti vardır.

TEK-II ÇALIŞMA ŞEKLİ Tekom hematoloji analizörüdür. Hasta kanı ile çalışır. Alınan numune cihazın probuna verilir , kola basılır ve prob cihaz için yeterli kanı içeri alır. Cihazın içinde 2 ayrı küvet vardır ve bu küvetlerin içinde de 2 ayrı milimetrelik delik vardır (aparture). Bazı moleküller buradan geçip geçemiyeceği yöntemiyle sayılır. Bir kısmı , cihazdan gelen reaktifler sonucu parçalanarak sayılır, diğer bi kısmı da yine reaktifler sonucu boyanır ve lazer yöntemiyle sonucuna bakılır. Cihaz bu şekilde sonuçları elde eder.

BC 3000 PLUS: Ø 26 parametre(ATL#, %. IMM#, %) Ø Saatte 80 hasta bakabilme Ø 53 ul tam kan ile CBC+Diff, 30 ul tam kan ile CBC çalışma özelliği Ø Bir seferde 100 tüp yükleyebilme Ø Sürekli örnek yükleyebilme Ø Hem otomatik, hem manuel çalışma imkânı(manuel de 4 farlı tüpte çalışma) Ø 10. 000 hasta kapasitesi Ø PS 232 C bağlantısı Ø 5 rapor formatı