Kamu STK birlii Kamusal Hizmet Sunumunda novasyon Prof
Kamu – STK İşbirliği: Kamusal Hizmet Sunumunda İnovasyon Prof. Dr. Erdal Akdeve 01 Aralık, 2020
Trendler Toplumsal Yaşam giderek; Daha karmaşık Daha rekabetçi Daha Uluslararası Daha hızlı değişen Her alanda başarılı olmak çok nadir ve pahalı bir uğraştır. Tekli bir enstrüman yerine orkestra gibi davranabilmek
Üretimin Dönüşümünde Süreç Şehirleşme (Mikro imalatın “Zanaat”ın bölgesel yoğunlaşması) Sanayileşme (büyük ölçekli imalat – yığın üretim) İhtisaslaşma (uluslararası-küresel ölçek) 3
Gelişim: Paradigma Değişimi Geleneksel Yaklaşım Ekonomik kalkınma; politik kararlar ve devlet tarafından sağlanan teşviklerle yürütülür. Modern Yaklaşım Ekonomik kalkınma; her ölçekteki işletmelerin, araştırma enstitülerin, akademik kurumların, üst birliklerin, STK’ların ve tüm kamu kurumlarının yer aldığı “işbirlikçi süreç”tir. 4
Kamu R&D/Labs Universite Kamu Sektörü S&T Kullanıcıları ÇUŞ’ları kapsayan dünyanın gerisi Devlet Özel Labs Özel & Kamu İş Destek Hizmetleri Finansal Kuruluşlar : finans Özel Kuruluşlar : bilgi
Stratejik İşbirliği Kurumlar tek başlarına var olan yapılanmalar değildir. Tedarikçi, müşteri, rakip, toplum ve kamu ile karmaşık bir ilişkiler ağının içinde yer almaktadırlar. İşbirliği taraflarının kendi adlarına bir çıkar beklentisi vardır. İhtisaslar biraraya gelip sinerji yaratır ve avantaj sağlar. Taraflar birlikte çalışabilmek için kendi güçlerine odaklanırlar. Taraflar kendi özerkliklerini korurlar.
Başarılı bir stratejik işbirliği için Güven Gönüllü katılım Dinamik ve esnek yapı İşbirliği ve rekabet Kendi kendine yönetim (özellikle kamu tarafından değil)
İşbirliği Modelinin Belirleyicileri Ölçek ekonomisi Kurumlar arasında ilişki ve işbirliği Bilgi ve deneyim paylaşımı Coğrafik yakınlık Araştırma ve iletim maliyeti Üretim faktörlerinin mevcudiyeti ve ulaşımı Tüketici pazarı için ulaşım maliyeti Belirsizlik 8
İşbirliği Modelinin Sonuçları Daha güçlü rekabet avantajları Verimlilik artışı İhracat artışı Inovasyon Daha hızlı bilgi yayımı Daha hızlı teknolojik gelişme Kar artışı Daha hızlı ekonomik kalkınma 9
İşbirliğinin Faydaları İnovasyon faaliyetini destekler ve ticarileşmesini kolaylaştırır. Verimlilik ve istihdamı arttırır. “Rekabet ve işbirliği” olanağı sağlar. 10
İlişkilerin Kaynakları Ağyapıların oluşumundaki bilgiler, ilişkiler ve aktörlerin konumu; Amaçlı (Niyetli) Etkileşimler Ortaklık ilişkileri, know-how değişimi. . . Amaçsız (Niyetsiz) Etkileşimler Ortak öğrenme, coğrafik yakınlık. . . 11
İlişkiler ve İşbirliği Dahili İşbirliği İşletme içindeki fonksiyon ve/veya bölümler arasındaki etkileşimler. Harici İşbirliği İşletmelerarasında ve işletmelerle kurumlar arasındaki etkileşimler. İlişkilerin İşbirliği q Dahili ve harici ilişkilerin etkileşimi. q İletişim q Öğrenme 12
İlişkiler ve Güven Kurumlararası ilişkilerde işbirliğinin oluşturulması ve sürdürülmesinde ‘güven’ unsuru merkezi bir role sahiptir. Güven, kurumlararası değişim ya da akışı desteklediğinden tüm kurumlararası ilişki şekillerinde işbirliğinin güçlendirilmesinde oldukça etkili bir araç olarak görülür. Yatay işbirliğindeki işletmelerin dikey işbirliğindeki işletmelere göre daha düşük düzeyde kurumsal güven ve işletmelerarası işbirliği ile kurumsal güven arasında daha zayıf bir ilişki sergilemektedirler. Çünkü yatay ilişkilerde yer alan işletmeler için; v Daha yüksek oportünizm (fırsatçılık) v Daha düşük karşılıklı bağımlılık v Daha güçlü kurumsal ve kişilerarası bağlar söz konusudur. 13
BIS arz talep N INOVASYON DESTEK ÖRGÜTLERİ KAMU OTORİTELERİ N ARAŞTIRMA ENSTİTÜLERİ N N İŞLETMELER PAZAR EĞİTİM SİSTEMİ KÜLTÜR 14
Kamu Hizmeti Sunma Yöntemleri Kamu kurumları tarafından Geleneksel tedarik · Emanet Usulü · İltizam Usulü · Müşterek Emanet Usulü · İzin (Ruhsat) Usulü · İmtiyaz Usulü Özel sektör tarafından PPP · Yap-İşlet (Yİ) · Yap-İşlet-Devret (YİD) · Yap-İşlet-Sahip Ol (YİSO) · Tasarla-Yap-Finanse. Et-İşlet (TYFEİ) · Tasarla-Yap-Finanse. Et-İşlet-Devret (TYFEİD) · Yap-Sahip Ol-İşlet (YSOİ) · Rehabilite Et-İşlet (REİ) · Rehabilite. Et-Sahip Ol-İşlet (RESOİ) · Kirala-Geliştir-İşlet (KGİ) · Geliştirilecek sair yöntemler Özelleştirme · Satma · Kiralama · İşletme Hakkının Verilmesi · Mülkiyetin Gayri Ayni Hak Tesisi · Gelir Ortaklığı Modeli · İşin Gereğine Uygun Sair Hukuki Tasarruflar
PPP neden önemli? Tüm Dünya ve Türkiye’de; Kamu yatırımları ihtiyacının artması Yetersiz bütçe ödenekleri Borçlanma olanaklarının sınırlılığı Projelerin kaliteli beklentisi ve taleplere uygun olması Yeni Model Fırsatları PPP Uygulamaları
PPP nerede yararlanılır? Otoyollar İletişim Havaalanları Demiryolu Enerji Limanlar Metro Altyapı
Uluslararası İlgi, 1999 PPP’ye İlgi gösteren Ülkeler Kaynak: Stephen Harris (2006)
Uluslararası İlgi, 2006 PPP’ye İlgi gösteren Ülkeler Kaynak: Stephen Harris (2006)
Ülkelerin PPP Birimleri
Kamu 21 – STK İşbirliği
İşbirliği Alanları Kamu hizmeti sunumu Politika belirleme – karar alma sürecinde yer alma 22
Kamu Hizmeti Sunumu Hizmetin sürekli değişimi ve karmaşıklığı Bilgi ulaşılabilirliği ve aktarımı Sosyal girişimciliğin gelişimi Adem-i merkeziyetçilik Finansman sorunları Yeni yönetim yaklaşımları 23
Demokratik Toplum Vizyonu Temel hak, özgürlük ve sorumluluklar STK özerkliliklerinin tanınması Karar alma süreçlerine vatandaşın katılımı Sosyal ve ekonomik değişimler Şehirleşme ve çevresel şartlar 24
İşbirliği İçin Yatay işbirliği Güven Şeffaflık Paylaşılan vizyon Kurumsal yapı ve rol tanımı 25
İşbirliği Modelleri Politika Bağlamında İşbirliği Kurumsal Kamu Fonu ve Teşvikleri Vatandaş 26 Mekanizmalar Katılım Yapıları
Hükümet & STK Protokolleri UK, compact– 1998 Saygı Güven Bağımsızlık Farklılık ve Eşitlik Vatandaş güçlendirme http: //www. compactvoice. org. uk Almanya, Sivil Toplum Ulusal Ağ– 2009 Sivil Ulusal Stratejisi Sivil katılım Bağlılık ilkesi Fransa, Sivil Toplum İlişkileri Sözleşmesi- 2001 Fonda- Şemsiye örgüt ve think-tank Demokratik yenilenme için güven ve ortaklık Şeffalık ve değerlendirme tabanlı ilişikiler Gönüllü çalışma ve demokrasi temelli STK sektörü Ekonomik, sosyal ve kültürel hayata sivil toplum katkısı 27
Kamu & STK & Üniversite İşbirliği Girişimci üniversite & Girişimci STK Bilim parklarında sosyal bilimler araştırma altyapısı Displinlerarası araştırma yaklaşımı Kar amacı gütmeyen şirket Planlama ve uygulama ittifakı 28
Bilgi Üretimi ve Uygulama İşbirliği Deneysel ve Uygulamalı Laboratuvar (Davranışsal ve Big Data) Sosyal Etki Laboratuvarı Simülasyon Merkezi Sosyal Bilim Parkı Think Tank 29
Davranış Laboratuvarı – Sosyal Lab MIT Poverty Action Lab Mind. Lab – Denmark X-Lab – California Berkeley Unv D. school – Stanford Unv Media. Lab – MIT Rand Corporation, SRI, MITRE - USA SPARK – Cardiff Unv The Young Foundation, Nesta – UK Social Innovation Park – Singapur Think. Tech & Sosyal Değişim Lab - Turkiye 30
STK & Kamu Hizmet Sunumu: Karşılaştırma Avantajı Dezavantajlı gruplara yönelik eğitim programları Sosyal politikaların uygulanması Yerel yönetim hizmetleri Ticaret sicili kaydı ve meslek geliştirme Sosyal hizmetler 31
Türkiye’de Kurumsal İşbirliği Modelleri Kalkınma Ajansları Yükseköğretim Sektörü – Vakıf Üniversiteler & Yurtlar Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı Kamu Yararı Kültür ve Turizm alanı 32
İyileştirilmesi Gereken Alanlar İyi yönetişim Mevzuatın iyileştirilmesi STK’ların mali kapasitesi Demokratik davranış ve şeffaflık Devletin denetçilik rolü! 33
34 Kamu’da İnovasyon
SOSYAL İNOVASYON Ø Kamu ve özel sektör arasındaki işbirliğine dayalı olarak toplumsal sorun ve beklentilere yenilikçi çözümler sunulması. Ø Toplumsal sorunların çözümüne yönelik yenilik, yöntem ve teknoloji geliştirmesine dayalı mal ve hizmet sunulması için; sosyal girişimcilere ihtiyaç var
NEDEN SOSYAL İNOVASYON? Ø Artan ve farklılaşan yaşam beklentisi Ø Sosyal devletin değişen ve artan rolü (aile içi destek, yaşlı bakımı vb. . ) Ø Kamu politika uygulamalarının etkinliğinin ölçülmesi; gelecek politikaların belirlenmesi Ø İklim değişikliği ile mücadele etmek için yaşam şekillerinin değiştirilmesini teşvik etmek Ø Enerji kaynaklarının sınırlılığı Ø Göçmenlerin artması ve şehir yaşam koşulları Ø Gelir adaletsizliği ve bunun şiddet gibi sonuçları Ø Gelir seviyesinin artmasına rağmen; insanların yaşam memnuniyetinde artış olmaması. . .
SOSYAL İNOVASYON SÜRECİ 1. Sosyal İhtiyaçların Tespiti 2. Çözüm Önerisi Sunulması 3. Sosyal İnovasyonun Benimsenmesi 4. Etkisinin Ölçülmesi 5. Küçük Ortamlarda Etkisi Ölçülen İnovasyonun Yaygınlaştırılması
Sosyal İnovasyon Uygulamaları Acil yardım hattı Wikipedia Open university Mikro kredi Kitlesel fonlama E-Devlet Mobil belediyecilik / Akıllı kent uygulamaları Organik tarım Rüzgar santralleri / güneş tarlaları Panik butonu / elektronik kelepçe Konuşan eldiven / Enable Talk
Kamu Yöneticileri Daha az kaynakla daha çok hizmet; Daha az kaynakla aynı miktarda hizmet; Aynı kaynakla daha çok hizmet. 39
40 Her şeyi üretip her şeyi kontrol eden çok büyük ve hantal bir devlet vatandaşlarına gerçekten iyi ve verimli bir hizmet sunabilir mi?
Kamuda Arayışlar Daha çok özelleştirme, Toplam kalite yönetimi, Performans yönetimi, İnovasyon. 41
Kamuda İnovasyon Kamuyu ilgilendiren eğitim, sağlık, tarım, barınma, ulaşım gibi alanlardaki bir sorun veya problemin daha hızlı ve yaratıcı bir şekilde çözülebilmesini sağlayacak yaratıcı fikirlerdir. 42
BM Kamuda inovasyon Kriterleri Kamuda yozlaşmayla mücadele etme ve önleme Hizmet sunumunun iyileştirilmesi İnovasyon mekanizmaları ile politika belirlemelerine katılım Kamuda bilgi yönetimini geliştirme Cinsiyet ayrımı yapılmaksızın kamu hizmetlerinin sunumunun artırılması 43
AB İnovasyon Politikası Kamu Sektöründe inovasyonu teşvik etmek: Kamu sektörü bütün Avrupa Ülkelerinde önemli bir rol oynamaktadır ve yeni ürün ve hizmetlerin önemli bir alıcısıdır. Etkin, açık ve rekabetçi kamu ihaleleri sistemi, inovasyonu teşvik etmek için önemli bir enstrümandır. Kamu ihalelerinin buluşların kaynağı olarak rolünü geliştirmek için kamu sektörünün yeni tip hizmetleri teşvik etmesi, e-hükümet, e-sağlık, e- eğitimi kullanması önemli görülmektedir. 44
Kamuda İnovasyon Ürün inovasyonu: Yeni ürünler veya yenilenmiş geliştirilmiş hizmetler Kurumsal/Sistem inovasyon: Varolan bir kurumun yönetim sistemini ve örgütsel yapısını değiştirmesi, katılımcılığı arttırması Süreç inovasyonu: Kamuya sunulan bir ürün veya hizmetin vatandağa sunum biçiminin iyileştirilmesi veya farklı sunum yollarının bulunması Yapısal-idari inovasyon: Kamu idaresinde değişikliklerin yapılması, yeni kurumların ortaya çıkması. 45
Destekleyici Faktörler Mevcut sistemde karşılan sorunlar Yeni oluşan siyasi yapılar Teknolojik gelişmeler Krizler ve dış aktörler Destek mekanizmaları Rekabet 46
Engelleyici Faktörler Boyut ve karmaşıklık Gelenekler ve miras Değişime karşı bürokrat direnci Risk almama Değişimin hızı ve boyutu Kaynak yokluğu 47
Kamuda İnovasyon Örnekleri Yeni Anayasa oluşturma süreci ! Kalkınma Ajansları E-Devlet platformu (turkey. gov. tr) SPK E-İmzalı Döküman Yönetimi ve İş Takip Sistemi 48
Kamuda İnovasyon Örnekleri Orman ve Su İşleri Bakanlığı ? 49
UİS Aktörler İşletmeler (mal ve hizmet üreticiler) Kamu kurumları (düzenleyici ve destekleyici kurumlar) Bilgi üreten ve Ar-Ge faaliyeti yapan kurumlar (üniversite, araştırma merkezleri) Finans kuruluşları (bankalar, fon sağlayıcılar). Sivil toplum örgütleri kamu-özel sektör işbirliği ve üniversite-sanayi işbirliği 50
UİS Başarı Temel Göstergeleri Ar-Ge çabaları Eğitim sistemlerinin kalitesi İşbirliği kapasitesi Girişim sermayesinin varlığı 51
BIS arz talep N INOVASYON DESTEK ÖRGÜTLERI KAMU OTORITELERI N ARAŞTIRMA KURUMLARI N N İŞLETMELER PİYASA EĞİTİM SİSTEMİ KÜLTÜR 52
PARÇALANMIŞ BIS 53
ETKİN BIS Uluslararası Ar-Ge ulaşılabilirliği 54
Ulusal Düzeyde Yenilik Ölçüm Göstergeleri Kamu harcamaları arasında Ar-Ge’nin payı. Özel sektörün Ar-Ge harcamaları. Ulusal ve uluslararasında alınan patent sayısı. Nitelikli işgücü ya da mesleki ve teknik eğitime sahip işgücü. Yenilikçi girişimcilik düzeyi. Bilişim teknolojisi harcaması. Üniversite-sanayi işbirliği. Teknoloji yoğun üretim faaliyetlerinden elde edilen katma değer. İhracat kapasitesi ve ihracata konu olan sektörlerin teknoloji yoğunluğu. 55
- Slides: 55