Kamu ktisadi Teebbsleri Genel Mdrl KAMU LETMELER VE

Kamu İktisadi Teşebbüsleri Genel Müdürlüğü KAMU İŞLETMELERİ VE KURUMSAL YÖNETİM 15 Ocak 2011 T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

Sunum Planı § § Kamu İşletmeleri • Tanım ve Mevzuat • Kamu İktisadi Teşebbüsleri • KİT’ler ve Paydaşları • KİT Genel Büyüklükleri • KİT-Hazine İlişkisi • KİT’lere İlişkin Sorunlar Kurumsal Yönetim • Kavramsal Çerçeve • Kurumsal Yönetim: OECD İlkeleri • AB ve OECD’de Kurumsal Yönetim • Dünyada ve Türkiye’de Kurumsal Yönetim Uygulamaları T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

KAMU İŞLETMELERİ T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

Kamu İşletmesi Nedir? Genel olarak: kamusal kaynakları kullanarak ticari alanda faaliyet gösteren devlet şirketleri veya kuruluşları, • Sermaye Oranına göre: Devletin sermayesinin yarısından fazlasına sahip olduğu şirketler • Yönetim Kontrolüne göre: (AB, IMF, OECD) yönetim kontrolü merkezi veya yerel kamu idarelerinin elinde olan işletmeler T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

Toplam Ekonomi Sektörleri (AB, European System of Accounts (ESA) 95) (IMF, Government Finance Statistics Manual (GFSM) 2001) Toplam Ekonomi 1. Genel Yönetim 2. Mali Olmayan Şirketler Mali Olmayan Kamu Şirketleri Mali Olmayan Özel Şirketler 3. Mali Şirketler Mali Kamu Şirketler Mali Özel Şirketler 4. Hanehalkına Hizmet Sunan STK’lar 5. Hanehalkı T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

Kamu Sektörü Nedir? (AB, European System of Accounts (ESA) 95) (IMF, Government Finance Statistics Manual (GFSM) 2001) Kamu Sektörü 1. Genel Yönetim 2. Kamu İşletmeleri Mali Kamu İşletmeleri Merkezi Yönetim Eyalet Yönetimi Parasal Kamu işletmeleri (Merkez Bankası Dahil) Yerel İdareler Parasal Olmayan Mali Kamu İşletmeleri 6 Mali Olmayan Kamu İşletmeleri T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

5018 Sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu'na Göre Genel Yönetim Bütçesi 1. Merkezi Yönetim Bütçesi • Genel Bütçe: Devlet tüzel kişiliğine dahil olan kamu kurumlarının bütçesidir. ( TBMM, Adalet Bakanlığı, Maliye Bakanlığı v. b. ) • Özel Bütçe: Belirli bir kamu hizmetini yürütmek üzere kurulan, gelir tahsis edilen, bu gelirlerden harcama yapma yetkisi verilen, kuruluşlar (TUBİTAK-Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu, TSE-Türk Standartları Enstitüsü, TOKİ-Toplu Konut İdaresi Başkanlığı v. b. ) • Düzenleyici ve Denetleyici Kurumlar Bütçesi: Özel kanunlarla kurul, kurum veya üst kurul şeklinde teşkilatlanan kurumların bütçesidir. ( SPK-Sermaye Piyasası Kurulu, BDDK-Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu v. b. ) 2. Sosyal Güvenlik Kurumları Bütçesi : Sosyal güvenlik hizmeti sunmak üzere kanunla kurulan kamu idarelerinin bütçesidir. 3. Mahalli İdare Bütçesi: Mahalli İdare kapsamındaki kamu idarelerinin (belediyeler, il özel idareleri ve mahalli idare birlikleri) bütçesidir. KİT – Genel Bütçe İlişkisi • • Cari Harcamalar – Cari Giderler – Cari Transferler (KİT Görev Zararı) Sermaye Harcamaları – Sermaye Giderleri – Sermaye Transferleri (KİT Sermaye ödemeleri) T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

Ülkemizde Kamu İşletmeleri Mali Olmayan Kamu İşletmeleri Merkez Bankası Hazine Müsteşarlığı Ziraat Bankası ÖİB Halk Bankası DSİ, Karayolları ? Kalkınma Bankası Mahalli İdareler Eximbank TMSF Vakıfbank TOKİ 8 TSKGV T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

Kamu Sermayeli Bankalar Ticari Bankalar Hazine/Kamu Sermaye Payı • T. C. Ziraat Bankası A. Ş. % 100 (H) • T. Halk Bankası A. Ş. % 74, 98 (K) • Türkiye Vakıflar Bankası A. Ş. % 43 (K) Kalkınma ve Yatırım Bankaları Hazine Sermaye Payı • T. İhracat ve Kredi Bankası A. Ş. (Eximbank) % 100 • T. Kalkınma Bankası A. Ş. % 99, 08 T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

Hazine Portföyü KİT’ler Elektrik İktisadi Devlet Teşekkülleri Kamu İktisadi Kuruluşları (Rekabetçi) (Tekel) Tarım Maden ve Petrol İmalat Ulaştırma ve Haberleşme EÜAS TMO TTK DMO TCDD (Üretim) (Hububat) (Taş Kömürü) (Demirbaş Temini) (Demiryolları) TEİAŞ (İletim) ÇAYKUR TKİ MKEK KIYEM (Çay) (Linyit) (Askeri Malzeme) (Kıyı Emniyeti) TETAŞ EBK TEMSAN DHMİ (Ticaret) (Et) TPAO (Petrol) (Elektromanyetik Ürünler) (Hava Limanı İşletmeciliği) TİGEM BOTAŞ PTT (Tohumluk Buğday) (Doğal Gaz) (Posta) Eti Maden (Bor) 10 T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

4046 sayılı Kanuna Tabi Özelleştirme Programındaki Kuruluşlar Elektrik TEDAŞ (Dağıtım Şirketleri) ADÜAŞ Tarım Ulaştırma TŞFAŞ (Şeker) TDİ (Denizcilik) TEKEL (Tütün) THY İmalat Sümer Holding KBİ (Tasfiye Halinde) Doğusan Boru Sanayii A. Ş. 11 T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

Mahalli İdarelere Ait Şirketler İl Özel idareleri; 5302 sayılı İl Özel İdareleri Kanunu’nun 52 ve 53 üncü maddeleri § Belediyeler; 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 70 inci maddesi § Büyükşehir Belediyeleri; 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun 26 ncı maddesi çerçevesinde kendilerine verilen görev ve hizmet alanlarında, ilgili mevzuatta belirtilen usullere göre sermaye şirketleri kurabilir. Sorunlar: § Denetim § İzleme (malî ve istihdam) § 12 T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

TMSF’ye Ait Şirketler § § Fonun ana faaliyetleri, mevduat sigortacılığı ve çözümleme faaliyetleri olmakla birlikte, Fon bünyesinde bulunan iştirakler ve bağlı ortaklıklara yönelik faaliyetler de önem arz etmektedir. Fon bünyesinde bulunan iştirakler ve bağlı ortaklıklar, TMSF birimlerinden İştirakler Dairesi Başkanlığı tarafından öncelikli olarak satışa hazırlanmaktadır. Şirketlerin satışa hazır hale getirilmesi, birleştirilmesi, tasfiye / iflas kararlarının alınması, şirket yönetim ve denetimine üye atanması, kontrolü ve faaliyetlerinin takip edilmesi işlemleri de TMSF tarafından yürütülmektedir. 13 T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

TMSF’ye Ait Şirketler § § Fonun portföyünde 31. 05. 2008 itibarıyla 20 adet bağlı ortaklık ve 19 adet iştirak bulunmaktadır. Hisse oranı yüzde 50’nin üzerinde olan şirketler, bağlı ortaklık olarak adlandırılmakta olup, söz konusu şirketlerde yönetim ve denetim birimlerinin yarısından fazlası TMSF tarafından atanmaktadır. Fon bünyesinde bulunan bağlı ortaklıklar, kayıtlı sermayesinin çoğu devletin olduğu ve yönetim ve denetim birimlerinin yarısından fazlası kamu tarafından atandığı, dolayısıyla yönetim kontrolü kamuda olduğu için kamu işletmesi olarak görülmektedir. 14 T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

TOKİ İştirakleri § 06. 08. 2003 tarih ve 4966 sayılı Kanunla yapılan değişikliklerle, TOKİ’nin 2985 sayılı Kanunla tanımlanan görevleri arasına, “Konut sektörüyle ilgili şirketler kurmak veya kurulmuş şirketlere iştirak etmek” eklenmiştir. 1. Emlak Konut Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı (Emlak Konut) A. Ş. 2. TOBAŞ (Toplu Konut – Büyükşehir Belediyesi İnşaat Emlak ve Proje A. Ş) Şirketi 3. Vakıf İnşaat Restorasyon ve Ticaret A. Ş. 4. Emlak Pazarlama, İnşaat, Proje Yönetimi ve Ticaret A. Ş. 5. GEDAŞ Gayrimenkul Değerleme A. Ş. 6. Vakıf Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı A. Ş. 15 T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

TSKGV Şirketleri § Vakıf, Milli Savunma Bakanı, Genel Kurmay ikinci Başkanı, Milli Savunma Bakanlığı Müsteşarı ve Milli Savunma Bakanlığı Savunma Sanayi Müsteşarı'ndan oluşan Mütevelli Heyeti tarafından yönetilmektedir. § Vakfın amaçlarına ulaşmak için haiz olduğu yetkilerin arasında ticari işletmeler kurmak, ticari işletmelere ortak olmak ve bu işletmeler nezdinde vakıf temsilcilerini seçmek bulunmaktadır. § Bu çerçevede Vakıf doğrudan ve dolaylı olarak toplam 18 şirkete iştirak etmektedir. § Bu iştiraklerden Vakıf payı yüzde 50’nin üzerinde olanlar 16 • • • TAI (Tusaş-Türk Havacılık ve Uzay Sanayii AŞ), Aselsan, Havelsan, İşbir ve Aspilsan’dır. T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

Özel Kanunu Olan Kuruluşlar Haberleşme ve Ulaştırma Bankacılık Diğer Ziraat Bank (Tarım) Türksat (Uydu, Kablo TV) AOÇ Halk Bank (Esnaf) TRT (Kamu Yayıncılığı) MPİ Eximbank (İhracat-ithalat) Anadolu Ajansı Kalkınma Bankası (Kalkınma) Vakıflar Bankası İller Bankası TCMB 17 T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

Yasal Çerçeve - 1 Anayasa’da Yer Alan Hükümler § MADDE 47. – (Devletleştirme ve özelleştirme) Devletin, kamu iktisadî teşebbüslerinin ve diğer kamu tüzelkişilerinin mülkiyetinde bulunan işletme ve varlıkların özelleştirilmesine ilişkin esas ve usuller kanunla gösterilir. § MADDE 128. –(Kamu hizmeti görevlileriyle ilgili hükümler) Devletin, kamu iktisadî teşebbüsleri ve diğer kamu tüzelkişilerinin genel idare esaslarına göre yürütmekle yükümlü oldukları kamu hizmetlerinin gerektirdiği aslî ve sürekli görevler, memurlar ve diğer kamu görevlileri eliyle görülür. § MADDE 165. –(Kamu iktisadî teşebbüslerinin denetimi) Sermayesinin yarısından fazlası doğrudan doğruya veya dolaylı olarak Devlete ait olan kamu kuruluş ve ortaklıklarının Türkiye Büyük Millet Meclisince denetlenmesi esasları kanunla düzenlenir. 18 T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

Yasal Çerçeve - 2 § 233 Sayılı Kamu İktisadi Teşebbüsleri Hakkında KHK § 399 Sayılı Kamu İktisadi Teşebbüsleri Personel Rejiminin Düzenlenmesi ve 233 Sayılı KHK’nın Bazı Maddelerinin Yürürlükten Kaldırılmasına Dair KHK § Genel Yatırım ve Finansman Kararnamesi § 3346 sayılı KİT’ler ve Fonların TBMM’ce Denetlenmesinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun § Sayıştay Kanunu § 4046 sayılı Özelleştirme Kanunu (24/11/1994) 19 T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

Yasal Çerçeve - 3 § 4603 sayılı Kanun Yeniden yapılandırma çalışmaları kapsamında, Ziraat Bankası ve Halk Bankası KİT statüsünden çıkarılmış, A. Ş. statüsü verilmiş ve özel hukuk hükümlerine tabi kılınmışlardır. Ayrıca, Bankaların görev zararı alacaklarının Hazine tarafından ödenmesi esaslara bağlanmıştır. § 5411 sayılı Kanun Kamu Bankaları iş ve işlemlerinde, Bankacılık Kanunu olarak da adlandırılan 5411 sayılı Kanuna tabidirler. Ayrıca, her bir Kamu Bankası, sermayesini, yönetim organlarının yapısını ve kar dağıtımını ana sözleşmesi ile belirler. § § 20 Türk Ticaret Kanunu Sermaye Piyasası Kanunu T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

Yasal Çerçeve - 4 § 5570 sayılı Kamu Sermayeli Bankalar Tarafından Yürütülen Faiz Destekli Kredi Kullandırılmasına Dair Kanun § 2001/2312 sayılı T. C. Ziraat Bankası Anonim Şirketi, Türkiye Halk Bankası Anonim Şirketi ve Türkiye Emlak Bankası Anonim Şirketi'nin Görev Zararı Alacaklarının Tasfiye Edilmesi Hakkında BKK § İlgili yıl Bütçe Kanunu ve Bütçeye ekli E-Cetveli § Her yıl Bakanlar Kurulu tarafından çıkartılan Gelir Kaybı Kararnameleri T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

KAMU İKTİSADİ TEŞEBBÜSLERİ T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

Ülkemizde KİT’lerin Tarihçesi Cumhuriyet Öncesi Dönem § 15. YY Top Asithanesi (MKEK) § 1810: Beykoz Techizatı Askeriye Fabrikası (askeri kundura, çizme, palaska) § 1835: Feshane fabrikası (çuha, fes, battaniye), İzmit Fabrikası (çuha, asker elbiseliği) § 1843: Fevaidi Osmaniye (denizyolu işletmeciliği) § 1845: Hereke Fabrikası (kadife, ipekli kumaş) § 1850: Bakırköy Fabrikası (pamuklu bez) § 1888: Ziraat Bankası § 1892: Yıldız Çini Fabrikası 23 T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

Ülkemizde KİT’lerin Tarihçesi 1923 – 1930 Dönemi § § § Türkiye Sanayi ve Maadin Bankası (1925), İş Bankası (1924), Emlak ve Eytam Bankası (1926) 1931 – 1950 Dönemi § § Sümerbank ve Etıbank (maden, sanayi ve enerji işletmeleri), Devlet Ziraat İşletmeleri 1951 – 1960 Dönemi § § TCDD, PTT, TDİ, DMO işletme haline dönüştürülmüş, TPAO, EBK, TDÇİ, Seka, T. C Turizm Bankası kurulmuş 1961 -1980 Dönemi § 24 TEK, ÇAYKUR, TEMSAN, TAKSAN, GERKONSAN, İSDEMİR, KBİ T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

KİT’lerin Kuruluş Nedenleri § Özel sektörün giremediği işleri yapmak, § Özel sektöre öncülük etmek, § Ekonomik kalkınmayı sağlamak, § Tekelleri devlet eliyle işletmek, § Ekonomiyi yönlendirmek, § Gelir dağılımını düzenlemek, 25 T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

KİT Temel Tanımlar: § Kamu İktisadi Teşebbüsü; İktisadi Devlet Teşekkülleri ile Kamu İktisadi Kuruluşlarının ortak adıdır. • İktisadi Devlet Teşekkülü (BOTAŞ, TMO, TTK, …); sermayesinin tamamı devlete ait, iktisadi alanda ticari esaslara göre faaliyet gösterir. • Kamu İktisadi Kuruluşu (TCDD, PTT, DHMİ, KIYEM); sermayesinin tamamı devlete ait, kamu hizmeti ağırlıklı, tekel niteliği taşır. • Bağlı Ortaklık (Yeniköy EÜAŞ, Kemerköy EÜAŞ): sermayesinin yarısından fazlası İDT veya KİK ait işletme veya işletmeler topluluğudur. • İştirak (Etisoda-Etimaden): sermayesinin en az %15, en fazla %50’i KİT’e ait A. Ş’dir. • Müessese (TTK Amasra): sermayesinin tamamı KİT’e ait işletme veya işletmeler topluluğudur. • İşletme (Atatürk Hes-EÜAŞ): KİT veya bağlı ortaklıkların mal veya hizmet üreten fabrika veya diğer birimleridir. T. C. 26 Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

KİT’lerin Ürettiği Mal ve Hizmetler HAZİNE PORTFÖYÜ ÖİB PORTFÖYÜ MKEK Silah, Mühimmat TİGEM Tohumluk buğday TEDAŞ Elektrik Dağıtımı ETİ HOLDİNG Bor DMO Ofis Eşyası TŞFAŞ Şeker TTK Taş Kömürü TCDD Demiryolu taiımacılığı TDİ Klavuzluk TKİ Linyit TÜVASAŞ Vagon SÜMER HALI Halı EÜAŞ Elektrik üretimi TÜDEMSAŞ Demiryolu Makineleri TEİAŞ Elektrik İletimi TÜLOMSAŞ Lokomotif TETAŞ Elektrik Ticareti PTT Mektup, Koli TEMSAN Trafo DHMİ Havalimanı işletmeciliği TPAO Petrol, Doğalgaz KIYEM Kıyı Güvenliği BOTAŞ Doğalgaz iletimi TMO Hububat, haşhaş ÇAYKUR Çay EBK Et 27 T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

233 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname § KİT’lerin ve bunların müesseselerinin, bağlı ortaklıklarının kurulmasını, iştiraklerinin teşkilini, özerk bir tarzda ve ekonominin kurallarına uygun olarak yönetilmelerini ve denetlenmelerini düzenler. • Teşebbüslerin, bağlı ortaklıkların ve müesseselerin organları, • Yönetim Kurulu seçimi • Yönetim Kurulunun yetkileri • Mali hükümler (yatırım, bütçe, görev zararı) • Tasfiye • Denetim T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

399 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname § 233 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye tabi kamu iktisadi teşebbüsleri ve bağlı ortaklıkları personelinin • hizmete alınmalarını, • görev ve yetkilerini, • niteliklerini, • atanma, ilerleme, yükselme, hak ve yükümlülüklerini ve • diğer özlük haklarını düzenler. § Unvanlar: Memur, Sözleşmeli, Kapsam İçi İşçi, Kapsam Dışı İşçi ve Geçici İşçi T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

YATIRIM ve FİNANSMAN KARARNAMESİ § KİT’lerin yıllık programlarının, bütçe transferlerinin, yatırımlarının belirlenmesi, § Faaliyetlerde uyulacak esaslar • İstihdam (daimi personel ve geçici işçi alım izinleri) • Fazla mesai • İhale yoluyla hizmet alımı • Temettü ödemesi • Tasarruf tedbirleri T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

KİT’LER VE PAYDAŞLARI T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

KİT’lerin İlgili Kurumlarla Etkileşimi ÜST KURUL HAZİNE İLGİLİ BAKANLIK DENETİM YETKİSİ OLAN KURULUŞLAR § Başbakanlık Teftiş Kurulu § Sayıştay § Bakanlık Teftiş Kurulu § Kuruluş Teftiş Kurulları § Hazine Kontrolörleri KAMU İŞVEREN SEN. İŞ-KUR 32 KİT ÖİB DEVLET PERSONEL DPT MALİYE BAK. T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

Hazine Müsteşarlığı -1 § Kamu sermayedarlığının gereklerini yerine getirmek, • Genel kurullara katılım (Kamu Bankaları ile Anadolu Ajansı, Milli Reasürans T. A. Ş ile T. C. Merkez Bankası A. Ş. ) • Temettü politikasının belirlenmesi • Yönetim kurullarına atamalar § KİT’lerin faaliyetlerinin mevzuata uygun olarak yürütülmesini takip etmek, § Mali ve mali olmayan performans hedefleri belirleyerek takip etmek, denetlemek 33 T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

Hazine Müsteşarlığı -2 § KİT’lerin Genel Yatırım ve Finansman Programını hazırlamak, § Finansman desteği sağlanması, § Görev zararı tespiti ve ödenmesi, § Uluslararası kuruluşlarla ilişkiler. 34 T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

Devlet Planlama Teşkilatı § KİT’lerin temel politikalarının belirlendiği Genel Yatırım ve Finansman Programını Hazine Müsteşarlığı ile birlikte hazırlamak, § YPK sekreteryasını gerçekleştirmek • Yatırım tavanlarının belirlenmesi, • Sermaye artırımı • Sözleşmeli ve kapsam dışı personel ile yönetim kurulu üyelerinin maaşlarının tespit edilmesi. . . 35 T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

Sektör Bakanlığı § Teşebbüs yönetim kurulu üyelerinin dördü ile yönetim kurulu başkanının atanması için teklif vermek, § Küçük tamamlama yatırımları için onay vermek, § Görev zararının miktarını Hazine Müsteşarlığı ile birlikte teşebbüs kayıtlarını esas alarak tespit etmek, § Kuruluş faaliyetlerinin kanun, tüzük ve yönetmelik hükümlerine uygun olarak yürütülmesini gözetmek. 36 T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

Sayıştay (Yüksek Denetleme Kurumu) 72 sayılı ve 233 sayılı KHK’ler uyarınca; § Denetlenen kuruluşların kanun veya statülerinde belirlenen amaç ve esaslara, uzun vadeli kalkınma planı ile programlara uyulup uyulmadığı, § İşletme bütçelerinin gereklere, işlemlerin bütçelere, maliyet, bilanço ve sonuç hesaplarının dönem faaliyetlerine uygunluğu, § Çağdaş işletmecilik esaslarına uyulup uyulmadığı, § İşlemlerin hukuka uygunluğu, § Verimlilik ve karlılık ilkelerine uyulup uyulmadığı, § İşletmelerin zarara uğratılıp uğratılmadığı 37 T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

Düzenleyici Kurullar 1. EPDK § § Enerji KİT’lerinin fiyat, tarife belirleme süreci, Gelir tavanının belirlenmesi 2. Rekabet Kurumu § Rekabete Yönelik Hususlar 3. Tütün Kurumu & Şeker Kurumu § Sektöre Yönelik düzenlemeler T. C. 38 Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

Yüksek Planlama Kurulu § Kalkınma planı ve yıllık programlar çerçevesinde kamu iktisadi teşebbüsleri ile ilgili her türlü kararları almak: • • • Sermaye artırımı Yatırım ve Finansman Programının onayı KİT sözleşmeli ve YK, DK üyelerinin ücretlerinin belirlenmesi T. C. 39 Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

KİT GENEL BÜYÜKLÜKLERİ T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

KİT Sayıları (1988 - 2010) (*) Kamu bankaları ve bağlı ortaklıklar ile tasfiye halindeki ve ticari faaliyeti olmayan kuruluşlar hariçtir. T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

KİT’lerin Yarattığı Katma Değer (GSMH’ye Oran) Katma Değer = (Kar/Zarar+Cari Yılı Amortismanı+Karşılık Giderleri+ İstihdam Giderleri+Faiz Giderleri) 42 T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

KİT İstihdam Durumu (1998 -2010) 43 T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

KİT ve Kamu Yatırımları (Milyar YTL) 44 T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

KİT Yatırımlarının Kamu Yatırımları ve Toplam Yatırımlara Oranı Kaynak: DPT Yıllık Program kitapçığı 45 T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

KİT - Merkezi Bütçe İlişkisi (Milyon TL) Temettü Ödeyenler: DHMİ, KIYEM, DMO, TPAO, TELEKOM, ETİ MADEN, PTT Hasılat Payı Ödeyenler: DHMİ, KIYEM, DMO, TPAO Sermaye Transferi Alanlar: MKEK, TTK, TEMSAN, TİGEM, EBK, TCDD, Görev Zararı Ödemesi Alanlar: TTK, TKİ, TMO, TCDD, TŞFAŞ, TEKEL T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

KİT-HAZİNE İLİŞKİSİ T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

KİT GM BÜTÇESİ TL KİT SERMAYE 2006 YILI ÖDEME 2007 YILI ÖDEME 2008 YILI ÖDEME 2009 YILI ÖDEME 2010 YILI ÖDEME 1. 917. 295. 068 1. 610. 960. 000 2. 042. 258. 824 2. 560. 434. 213 4. 204. 108. 424 710. 760. 162 699. 961. 802 1. 233. 536. 691 2. 646. 780. 929 2. 486. 709. 882 DEVLET İŞTİRAKLERİ 44. 754. 382 0 83. 600. 000 290. 064. 025 0 GELİR KAYBI 258. 263. 391 398. 467. 213 626. 886. 534 815. 621. 446 607. 009. 684 POLİTİK RİSK 10. 000 0 0 DFİF 321. 080. 000 357. 000 350. 000 553. 000 413. 415. 952 İŞSİZLİK SİGORTASI 659. 396. 881 807. 544. 877 1. 022. 168. 757 1. 018. 575. 373 1. 176. 289. 536 ARİP 3. 500. 542 1. 778. 002 8. 121. 099 4. 302. 490 0 KEY 0 0 12. 396. 796 3. 149. 650 6. 398. 678 3. 925. 050. 425 3. 875. 711. 895 5. 378. 968. 701 7. 993. 728. 641 8. 955. 764. 794 KİT GÖREV ZARARI T O P L A M T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

KİT – Bütçe İlişkileri - Sermaye Transferleri - Görev Zararı Ödemeleri Merkezi Bütçe KİT’ler - Temettü - Hasılat Payı - Vergi T. C. 49 Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

KİT’lerden Yapılan Aktarma (Milyon TL) Temettü Hasılat Payı KİT'lerden Yapılan Aktarma 2006 2007 2008 2009 2010 3. 428 1. 597 1. 927 1. 666 1. 059 191 230 279 281 310 3. 619 1. 827 2. 206 1. 948 1. 369 1) 2010 yılı hasılat payı ödemesinin son ayına ait DHMİ ve TPAO ödemeleri henüz Genel Müdürlüğümüze bildirilmediğinden bilinmemektedir. T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

KİT’lere Yapılan Aktarma (Milyon TL) 2006 2007 2008 2009 2010 Sermaye Transferi 1. 917 1. 611 2. 042 2. 560 4. 204 711 700 1. 234 2. 647 2. 487 2. 628 2. 311 3. 276 5. 207 6. 691 Görev Zararı KİT'lere Yapılan Aktarma 1) Görev zararı rakamlarında yer alan tutarlara Sokak Aydınlatması Ödemeleri dahil edilmiştir. T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

KİT’lerde Yıllar İtibarıyla Mahsup Edilen Tutarlar (Milyon TL) MAHSUP EDİLEN BORÇLAR 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 DEVİRLİ 506, 2 738, 5 1368, 5 GARANTİLİ 459, 3 775, 3 TEMETTÜ 276, 7 339, 9 809, 9 402, 0 257, 5 511, 9 402, 0 745, 1 13, 6 4, 4 829, 5 252, 9 145, 6 20, 8 33, 4 SSK BORCU 43, 0 DİĞER [1] 6, 4 0, 0 452, 9 1533, 0 2878, 1 830, 7 402, 0 1626, 1 511, 9 402, 0 1198, 0 0, 0 13, 6 KAMU ORTAKLIĞI FONU HASILATTAN PAY DFİF İKRAZ TOPLAM MAHSUP EDİLEN ALACAKLAR GÖREV ZARARI 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 510, 9 708, 3 0, 7 3, 3 972, 3 10, 5 10, 1 ÖDENMEMİŞ SERMAYE 1022, 0 2169, 8 830, 0 398, 8 653, 7 511, 9 391, 5 1188, 0 13, 6 TOPLAM 1533, 0 2878, 1 830, 7 402, 0 1626, 1 511, 9 402, 0 1198, 0 0, 0 13, 6 Kaynak: Hazine Müsteşarlığı [1] 2008 yılında PTT ve DHMİ'nin geçmiş yıl karları hesaplarında yer alan enflasyon muhasebesi sonucu oluşan aktif pasif farkları kuruluşların ödenmemiş sermayelerine mahsup edilmiştir. T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

Kamu Sermayeli Bankalar Temettü Ödemeleri Ziraat Bankası Halk Bankası * Kalkınma Bankası 2003 0 0 0 2004 2. 668. 749. 001 380. 645. 114 0 0 3. 049. 394. 115 2005 987. 686. 041 284. 316. 607 0 0 1. 272. 002. 648 2006 1. 065. 439. 898 297. 299. 681 7. 900. 622 0 1. 370. 640. 201 2007 1. 506. 588. 993 - 103. 040. 723 83. 619. 748 1. 693. 249. 464 2008 1. 653. 270. 944 - 6. 894. 767 0 1. 660. 165. 710 2009 750. 700. 349 - 6. 737. 440 0 757. 437. 789 2010 800. 548. 972 - 4. 308. 424 239. 689. 465 1. 044. 546. 861 TOPLAM (TL) 9. 432. 984. 197 962. 261. 402 128. 881. 976 323. 309. 213 10. 847. 436. 789 * 2007 -2010 dönemine ilişkin yaklaşık 1, 6 milyar TL tutarında temettü ÖİB'ye ödenmiştir. Eximbank TOPLAM (TL) T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

Gelir Kaybı Uygulaması § Halk Bankasınca 2002 yılından bu yana esnaf ve sanatkarlara, Ziraat Bankası ve Tarım Kredi Kooperatiflerince (TKK) 2004 yılından bu yana tarım sektörüne düşük faizli kredi kullandırılmaktadır. § Bankaların cari faiz oranları ile düşük faizli kredilere uygulanan faiz oranı arasındaki fark gelir kaybı olarak Hazinece aylık bazda anılan bankalara ve TKK’ya ödenmektedir. § § 2011 yılı indirim oranları: (Cari Faiz Oranı Üzerinden) Halk Bankası : %50 Ziraat Bankası ve TKK : % 50 ve %100 T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

Kamu Sermayeli Bankaların Gelir Kaybı Ödemeleri Ziraat Bankası TKK Ziraat + TKK Halk Bankası TOPLAM 2002 - - - 16. 319. 398 2003 - - - 38. 000 2004 1. 047. 569 720. 472 1. 768. 041 79. 430. 602 81. 198. 643 2005 24. 895. 832 11. 218. 122 36. 113. 955 76. 750. 000 112. 863. 955 2006 109. 237. 821 37. 982. 251 147. 220. 072 111. 043. 319 258. 263. 391 2007 168. 869. 926 53. 764. 831 222. 634. 757 175. 832. 455 398. 467. 212 2008 272. 437. 882 100. 072. 958 372. 510. 840 204. 375. 835 576. 886. 675 2009 415. 777. 077 90. 909. 107 506. 686. 184 308. 935. 262 815. 621. 446 2010 354. 932. 069 45. 314. 031 400. 246. 101 202. 480. 703 602. 726. 804 1. 347. 198. 176 339. 981. 773 1. 687. 179. 949 1. 213. 167. 574 2. 900. 347. 523 TOPLAM T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

Faiz Dışı Fazla (%GSYH) T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

KİT-Hazine İlişkisi Yasal Dayanak 233 Sayılı KHK Madde 29 -Teşebbüs Plan, Program ve Bütçesi § Teşebbüsler, yatırım ve işletme faaliyetlerini plan, program ve bütçelere dayalı olarak yürütürler. § Teşebbüslerin yatırım ve finansman programlarının hazırlanma şekli, Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığının bağlı olduğu bakanlık tarafından, Devlet Planlama Teşkilatı'nın ve Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurulu'nun görüşleri alınarak tespit olunur ve Koordinasyon Kurulu'nun onayına sunulur. § 3. Teşebbüslere ait yıllık genel yatırım ve finansman programı, takvim yılı başından en az yetmişbeş gün önce Bakanlar Kurulu'nca karara bağlanır. T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

2011 Yatırım Finansman Programı Çerçevesinde KİT-Hazine İlişkileri İstihdam § Teşebbüs içi eleman nakli süretiyle personel ihtiyacının sözkonusu olmadığı hallerde kamu iktisadi teşebbüslerine; 1. 2010 yılında ayrılan personelin en fazla yüzde 10’u kadar yönetim kurulu kararıyla açıktan ve/veya naklen atanması 2010 yılında ayrılan personelin en fazla yüzde 10’u kadar da, özelleştirme uygulamaları nedeniyle DPB’ye bildirilen nakle tabi personelden atanması hususlarında teşebbüs yönetim kurulları yetkilidir. İlk iki durumda personel ihtiyacının karşılanmasının mümkün olmadığı hallerde KİT’ler 2010 yılında ayrılan personel sayısının %80’ini geçmeyecek şekilde ilave personel talepleri için Hazine Müsteşarlığı ve ÖİB’den izin talebinde bulunurlar. Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı tarafından uygun görülen yatırımlar kapsamında kurulan, ancak personel ihtiyacı yukarıdaki madde kapsamında karşılanamayan yeni tesis ve işletme birimlerine ilişkin talepler Yüksek Planlama Kurulu tarafından karara bağlanır. 2. 3. 4. T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

2011 Yatırım Finansman Programı Çerçevesinde KİT-Hazine İlişkileri Fazla Çalışma § Teşebbüsler 2011 yılında, 2010 yılına ait Genel Yatırım ve Finansman Programına ilişkin 2010 yılı için belirlenen fazla çalışma tavanını (saat/yıl) aşmayacak şekilde fazla çalışma yaptırabilirler. § Fazla Çalışma tavanının yeterli olmaması halinde, birinci maddede belirlenen tavanı yüzde 10’una kadar arttırmaya teşebbüs yönetim kurulu yetkilidir. T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

2011 Yatırım Finansman Programı Çerçevesinde KİT-Hazine İlişkileri Hizmet Alımları § § Teşebbüsler, kamu ihale mevzuatına uygun şekilde 2011 yılı için hizmet alım ihalesi sürecini başlatabilirler. Hizmet alımları ve bunlara ilişkin ihalelerin ilgili mevzuata uygunluğundan teşebbüs yönetim kurulu sorumludur. 2011 yılında ihale yoluyla alınacak hizmetlerin toplam tutarı, 2010 yılı için uygun görülen toplam tutarın 2011 yılı için hedeflenen yıllık ortalama ÜFE değişim oranıyla arttırılması suretiyle bulunan tutarı aşmayacaktır. İlave hizmet alımlarında; program hedefleri ve işletme bütçesi kısıtları dahilinde kalmak kaydıyla, hizmet alımı tavan ödeneğini yüzde yirmiye (%20) kadar artırmaya teşebbüs yönetim kurulu yetkilidir. Teşebbüsler hizmet alımlarına ilişkin olarak altışar aylık dönemler itibariyle Hazine Müsteşarlığı ve diğer ilgili kuruluşlara sunulmak üzere rapor hazırlar. T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

KİT’LERE İLİŞKİN SORUNLAR T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

Ülkemiz KİT Sisteminin Sorunları (1) Yönetim Kurulu Genel Kurul görevleri Denetim ZAYIF ve İŞLEVSİZ DAĞINIK ve KOORDİNASYON YOK ETKİN DEĞİL § Sektör Politikalarının Parçası § Şirket gibi yönetilememekte § İdari kaos ortamı 62 T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

Ülkemiz KİT Sisteminin Sorunları(2) § Fiyatlama politikası § Yatırım Kararları (DPT) § İhale Mevzuatı (rakiplerinden farklı) § Yönetim Kurullarının Yapısı § Görev Zararı Mekanizması (zamanında ödenemeyebilir ve rekabete aykırı) 63 T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

KİT Görev Zararı Mevzuatı 233 Sayılı KHK Teşebbüslerin fiyat ve tarifeleri: Madde 35 – 1. Teşebbüs, müessese ve bağlı ortaklıklar, işletmelerinde üretilen mal ve hizmet fiyatlarını tespitte serbesttirler. 2. Üretilen mal ve hizmetlerin fiyatları, gerektiğinde Bakanlar Kurulunca tespit edilebilir. 3. Bakanlar Kurulu'nca tespit olunan fiyatlar maliyetlerin altında bulunduğu takdirde a) Zarar ile birlikte, mahrum kalınan kar ait olduğu veya ait olduğu yılı izleyen yılın genel bütçesine konulacak ödenekle karşılanır. b) Mahrum kalınan kar miktarı, mal ve hizmetin satış maliyeti üzerinden % 10 kar payı tahakkuk ettirilerek belirlenir. c) Zararın miktarı, ilgili bakanlık ve Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığınca teşebbüs muhasebe kayıtları esas alınarak birlikte tespit edilir. 4. Teşebbüs, müessese ve bağlı ortaklıklara konuları ile ilgili olarak Bakanlar Kurulunca görev verilebilir. Gerektiğinde bu görev için yapılacak ödeme miktarı Bakanlar Kurulu Kararı'nda belirtilir. Bu görevden doğan zarar ve mahrum kalınan kar yukarıdaki esaslar dahilinde Hazine'ce karşılanır. T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

Görev Zararı (GZ) Nedir? BAKANLAR KURULU KARARI KİT GÖREVİN İFASI GZ TAHAKKUKU GZ TALEBİ NAKİT ÖDEME VEYA MAHSUP BÜTÇE GZ KESİNLEŞME Görev Zararı / Gelir Kaybı Ödemeleri TCDD : ekonomik olmayan hatların işletilmesi TTK ve TKİ : fakir ailelere kömür yardımı TCZB + Halkbank : düşük faizli kredilerden dolayı gelir kaybı 65 T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

Ülkemiz KİT Sisteminin Sorunları(3) § Performans ölçen hesap verilebilir bir yapının bulunmaması, § Amaçlardaki belirsizlik (kâr, sosyal fayda, kamu hizmeti), § Malî şeffaflığın olmaması § İstihdam yapısının esnek olmaması § Karmaşık denetim 66 T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

Ülkemiz KİT Sisteminin Sorunları (4) § Kuruluşların özelleştirme kapsam ve programına alınması sürecindeki belirsizlikler § Küçültme, kapatma § 233 ve 4046’daki yönetsel farklılıklar § Uzun süre özelleştirme programında kalınması § Özelleştirme sonrası sorunlar § Kamu-özel işbirliğine ilişkin sorunlar T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

Ülkemiz KİT Sisteminin Sorunları (5) § Pay sahipliğinin yürütülüşünde çok başlılık olması § Rol ve sorumlulukların net ve açık olmaması § İşletme kararlarının pek çoğunun işletme dışında alınması § Rekabeti bozan imtiyazlar § Saydamlık konusunda eksiklikler 68 T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

Ülkemiz KİT Sisteminin Sorunları (6) - Şirketlerde Karar Alma Organları - Bağımsız dış denetim Stratejik Birim Yönetim Kurulu Genel müdür T Stra eknik Yap teji Kon k Plan ı Per trolö lama s Üre onel E rler tim ğ Plan itimi lam a Orta Kademe Pay Sahipleri – Genel Kurul et izm liği H vir tek Des Müşa iler uk r şk Huk lkla ili İlişkile a H yel stri Ge ü d En Ar- ma tla Fiya İşletme Müdürleri Usta Başı Operasyonel Birim Alım Birimleri Makina Operatörleri Üretim Bandı İşçileri 69 T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

Ülkemiz KİT Sisteminin Sorunları (7) - KİT’lerde Karar Alma Organları Denetim Pay Sahipleri YDK TBMM HKK Stratejik Birim Yönetim Kurulu YK Başkanı – Genel müdür Başbakanlık Teftiş Bakanlık Teftiş Gerektiğinde DDK Tek nik Yap ı Ortak Karar İlgili Bakanlık t zme i h tek Des Orta kademe İlgili Bakan Hazine Bakanı Hazine Müsteşarlığı DPT DPB Bakanlar Kurulu Başbakanlık Operasyon Başbakan Cumhurbaşkanı 70 T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

Ülkemiz KİT Sisteminin Sorunları (8) § § § KİT’lerde istihdam edilen personelin, Ortalama çalışma süresi 15, 7 yıl, Ortalama yaşı 42, %74, 2’si lise ve altı eğitime sahip, %9, 8’i kadın, %1, 5’i yabancı dil bilmekte, Sosyal sorumluluk ve yasal nedenlerden dolayı toplam personelin • %2, 7’si özürlü, • %1, 7 si eski hükümlü, • %0, 3’ü gazi-şehit aile yakını, • %0, 5’si Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu’ndandır. 71 T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

Ülkemiz KİT Sisteminin Sorunları (9) 72 T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

Ülkemiz KİT Sisteminin Sorunları(10) 73 T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

Ülkemiz KİT Sisteminin Sorunları (11) ABD : % 3, 5 Yüksek Teknoloji Şirketlerinde: % 7 74 T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

KURUMSAL YÖNETİM T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

-1 Kurumsal Yönetim: Kavramsal Çerçeve T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

Kurumsal Yönetim Tanımı Kurumsal Yönetim Hak sahipleri ve kamuoyunun menfaatine zarar gelmeyecek şekilde şirketin, mali kaynakları ve insan kaynaklarını kendine çekmesine, verimli çalışmasına ve bu sayede hissedarları için uzun dönemde ekonomik kazanç yaratarak istikrar sağlamasını mümkün kılan kanun, yönetmelik ve ilgili özel sektör uygulamalarının bileşimidir. T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

Kurumsal Yönetim § Mali kaynaklar Hissedarlar § İnsan kaynakları § Verimli çalışma § Ekonomik kazanç Yöneticiler T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

Kurumsal Yönetimin Kapsamı Müşteriler Kredi Kuruluşları Bayiler Hissedarlar Yöneticiler Devlet Kurumları Çalışanlar Tedarikçiler T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

Kurumsal Yönetim İlkeleri Hesap Verebilirlik Adillik Kurumsal Yönetim Sorumluluk Şeffaflık T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

-2 KİT’lerde Kurumsal Yönetim: OECD İlkeleri T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

KİT’lerde Kurumsal Yönetim: OECD İlkeleri 1. Kamu İşletmeleri İçin Etkin Hukuki ve Düzenleyici Çerçevenin Sağlanması: § Kamunun düzenleyici fonksiyonları ile pay sahipliği fonksiyonu ayrılmalı, § Kamu işletmelerinin faaliyet gösterdikleri hukuki yapı basitleşmeli, § Yüklendikleri kamu hizmetleri şeffaf bir şekilde kamuya açıklanmalı, § Kamu işletmeleri diğer rakiplerinden farklı muameleye tabi tutulmamalı, muafiyet ve istisnalar kaldırılmalı, § Kamu işletmeleri finansman sağlamada rekabet koşullarına uygun davranmalı T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

KİT’lerde Kurumsal Yönetim: OECD İlkeleri 2. Devletin Sahiplik Politikasının Etkin Olması § Açık bir sahiplik politikası geliştirilmeli, § Tam operasyonel özerklik sağlanmalı, § Yönetim kurulları özerk olmalı, § Koordinasyon birimi veya pay sahipliği haklarını kullanan birim Parlementoya karşı hesap verebilir kılınmalı, § Pay sahipliği kullanımı netleşmeli ve sahiplik fonksiyonunun merkezileştirilmesi sağlanmalıdır. T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

KİT’lerde Kurumsal Yönetim: OECD İlkeleri 3. Hissedarların Adil Muameleye Tabi Tutulması: § Devlet dışındaki hissedarların haklarını koruyacak etkin politikalar izlenmeli § Hissedarlarla iletişim düzeyi artırılmalı, şeffaflık sağlanmalıdır. § Azınlık hisse sahiplerinin genel kurula katılmaları sağlanmalıdır. T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

KİT’lerde Kurumsal Yönetim: OECD İlkeleri 4. Paydaşlarla İlişkilerin Sağlıklı Bir Zemine Oturtulması: § Kamu işletmeleri paydaşlarla ilişkiler konusunda raporlar hazırlamalıdır. § Kamu işletmelerinin yönetim kurulları, kurum içi etik kurallara yönelik uyum programları geliştirmeli, uygulamaya koymalı ve bunların iletişimini sağlamalıdır T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

KİT’lerde Kurumsal Yönetim: OECD İlkeleri 5. Şeffaflığın Sağlanması ve Kamuoyuna Açıklama Yapılması: § Sahiplik haklarını kullanan birim toplulaştırılmış bilgileri içeren bir raporu yıllık olarak yayımlamalı, § İşletmeler etkili iç denetim yöntemleri geliştirmeli, § Teşebbüsler bağımsız dış denetime tabi olmalı, § Diğer şirketlerle aynı muhasebe standartlarına tabi olmalı, § Kamuoyu sürekli bilgilendirilmeli T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

KİT’lerde Kurumsal Yönetim: OECD İlkeleri 6. Kamu İşletmelerinin Yönetim Kurullarının Sorumluluklarının Net ve Etkin Olması: § Yönetim kurulunun performansa dayalı sorumluluğu olmalı, § Yönetim kurulunun genel müdürü atama ve görevden alma hakkı olmalı, § Yönetim kurulu başkanı genel müdür olmamalı, § Yönetim kurullarına özellikle denetim, risk yönetimi ve ücretlendirme konularında komiteler kurmalı T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

-3 AB ve OECD’de KURUMSAL YÖNETİM T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

1. AB Müktesebatında Kurumsal Yönetim Hükümleri Çerçeve Mevzuat § § Şirketler Hukuku Kurumsal Şirket Yönetimi Eylem Planı T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

1. AB Müktesebatında Kurumsal Yönetim Hükümleri Kurumsal Şirket Yönetimi Eylem Planı § Yıllık Kurumsal Şirket Yönetimi Beyannamesi § Pay Sahiplerinin Haklarının Güçlendirilmesi • Bilgiye kolay erişim ve şeffaflık • Katılım T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

1. AB Müktesebatında Kurumsal Yönetim Hükümleri Yıllık Kurumsal Şirket Yönetimi Beyannamesi § § § § Pay sahipleri toplantıları ve pay sahiplerinin temel güçleri ve sahip oldukları haklar Yönetim kurulu ve diğer komitelerin mahiyeti Pay sahiplerinin temel hakları, oy hakları ve denetim hakları Ana pay sahipleri ile şirket arasındaki doğrudan ya da dolaylı diğer ilişkilerin içeriği İlgili taraflara iletilmesi zorunlu olan belgeler Risk yönetimi sisteminin içeriği Kullanılan diğer ulusal seviyedeki kurumsal şirket yönetimi uygulamaları T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

1. AB Müktesebatında Kurumsal Yönetim Hükümleri Şeffaflığa İlişkin Hükümler (I) 16. 11. 2006 tarihinde AB’ye ülkelerle kamu işletmeleri arasında mali ilişkinin şeffaflığının sağlanması hakkında 2006/111/EC sayılı yeni bir direktif kabul edilmiştir. Bu direktife göre; § Kamu İşletmesi tanımı § Kayıtlı sermayesinin çoğu devletin olan • Oy hakkının çoğu kamu kontrolünde olan • Yönetim/denetim biriminin yarısından fazlasının atama hakkı kamu kuruluşlarında olan ü Yerel Yönetimler İmtiyaz verilen kuruluşlar • T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

1. AB Müktesebatında Kurumsal Yönetim Hükümleri Şeffaflığa İlişkin Hükümler (II) Direktife Göre; şeffaflığı sağlamaya yönelik iki koşul olmalı; § Kaynak transferlerine ilişkin bilginin açıklanması § Ayrı hesap tutma T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

1. AB Müktesebatında Kurumsal Yönetim Hükümleri Kaynak Transferlerine İlişkin Bilginin Açıklanması § § § Faaliyet zararları Sermaye transferleri Geri ödenmeyecek yardımlar Kuruluşa imtiyazlı koşullarla verilen krediler Temettüden vazgeçme ile sağlanan avantajlar Kanuni yükümlülüklerin telafisine yönelik işlem/yardımlar T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

1. AB Müktesebatında Kurumsal Yönetim Hükümleri Ayrı Hesap Tutma • Ayrı hesap tutma rekabetin sağlanmasının en etkili ve verimli yoludur • Kuruluş kayıtları farklı faaliyetler arasındaki ayrımı göstermelidir. • Maliyet tahsisi yapılırken nesnel doğru maliyet muhasebesi yöntemleri kullanılmalıdır T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

1. AB Müktesebatında Kurumsal Yönetim Hükümleri Bilgi Açıklama Zorunluluğu Olmayan İşletmeler • • Merkez bankaları Üye ülkeler arasında ticareti önemli ölçüde etkileme potansiyeline sahip olmayan işletmeler Mali kamu kurumları İki yıl boyunca hasılatı 40 milyon avroyu geçmeyen kamu işletmeleri T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

2. OECD Kamu İşletmeleri İçin Kurumsal Yönetim Hükümleri • Kamu İşletmeleri İçin Etkin Hukuki ve Düzenleyici Çerçevenin Sağlanması • Devletin Sahiplik Politikasının Etkin Olması • Hissedarların Adil Muameleye Tabi Tutulması • Paydaşlarla İlişkiler • Şeffaflık ve Kamuoyuna Açıklama Yapma • Kamu İşletmelerinin Yönetim Kurullarının Sorumlulukları T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

2. OECD Kamu İşletmeleri İçin Kurumsal Yönetim Hükümleri 1. Dağınık pay sahipliği 1. Pay Sahipliği fonksiyonunun tek elde toplanması 2. Pasif sermayedarlık işlevi 2. Pay Sahipliği politikasının oluşturulması ve aktif sermayedarlık 3. Devlet baskın sistem 4. Çıkar gruplarının dikkate alınmadığı sistem 5. Yetersiz saydamlık ve bilgilendirme 6. Yeterli bilgi, yetki ve bağımsızlığı olmayan Yönetim Kurulu 3. Azınlık hissedarlarının katılımını dikkate alan sistem 4. Çıkar gruplarının dikkate alındığı daha katılımcı sistem 5. Saydamlık ve Kamuoyunu bilgilendirme 6. Yeterli uzmanlık, yetki ve bağımsızlığa sahip Yönetim Kurulu T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

3. OECD Ülkelerinin Karşılaştırılması Sektör Bakanlığı Modeli Ana Modeller Çift Bakanlık Modeli Merkezî Model Sahiplik Fonksiyonu Türleri Holding Şirketleri ve Danışmanlık Müesseseleri T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

3. OECD Ülkelerinin Karşılaştırılması Stratejik Sektörlerde Faaliyet Gösteren KİT’ler: a) Posta b) Telekomünikasyon ve Medya c) Demiryolları d) Elektrik e) Gaz / Petrol / Kömür f) Havayolu Taşımacılığı g) Finansal Hizmetler T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

3. OECD Ülkelerinin Karşılaştırılması Yasal Çerçeve § Şirketler Hukuku • Anonim Şirket • Limited Şirket § Özel hukuk § KİT’lere özel yasal düzenlemeler T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

3. OECD Ülkelerinin Karşılaştırılması Kamunun Dışındaki Hissedarların Korunması OECD ülkelerinde diğer ortakların ve küçük yatırımcıların haklarının korunmasını teminen özel düzenlemeler yapılmıştır. T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

3. OECD Ülkelerinin Karşılaştırılması Raporlama, Şeffaflık ve Hesap Verebilirlik § Halka açık şirketlerle aynı mali raporlama kurallarına tabi olma § İnternet siteleri § Pay sahipliği politika belgeleri T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

3. OECD Ülkelerinin Karşılaştırılması Muhasebe Standartları § OECD ülkelerinin çoğunluğunda KİT’ler özel sektörle aynı muhasebe standartlarını uygulamakla yükümlü kılınmıştır § OECD ülkelerinde bir KİT’e kamu yararını ilgilendiren bir görev verilmesi suretiyle devlet yardımı yapılmakta ise, söz konusu KİT’in bahse konu hizmetlere ilişkin ayrı hesaplar tutması gerekmektedir. T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

3. OECD Ülkelerinin Karşılaştırılması Kamu İşletmelerinin Denetimi Devlet Kontrolü Denetim Performans ve Risk İzleme Bağımsız Dış Denetim T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

3. OECD Ülkelerinin Karşılaştırılması Paydaşların Haklarının Korunması § Şirket çalışanlarının yönetim kurulunda temsil edilmesi § Alacaklıların hakları (icra/iflas) T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

3. OECD Ülkelerinin Karşılaştırılması Yönetim Kurullarının Teşkili ve Yapısı § § § Devleti temsil eden üyeler Şirket çalışanlarını temsil eden üyeler Özel sektörden üyeler ve bağımsız üyeler Siyasi atamalar Yönetim kurullarında kadın veya bölge kontenjanları T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

3. OECD Ülkelerinin Karşılaştırılması Yönetim Kurulu Türleri, Toplam Üye Sayısı ve Atamalar § Tekli / ikili kurul yapıları § Toplam üye sayısı § Üyelerin seçilmesi ve atanması T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

3. OECD Ülkelerinin Karşılaştırılması Yönetim Kurullarının Yetki ve Sorumlulukları § § § § Şirketin stratejik yönden izlenmesi, Kurumsal stratejinin geliştirilmesi ve sürekli olarak gözden geçirilmesi, Pay sahipliğini yürüten idare ile ve/veya ilgili bakanlıklarla kurumsal plan ve amaçların müzakere edilmesi, Şirket üst düzey yöneticilerinin performansının izlenmesi, Şirketin faaliyetlerinin yasal düzenlemelere uygunluğunun sağlanması Şirketin orta ve uzun vadede daha sağlıklı hale gelmesini ve şirketin değerinin artırılmasını teminen liderlik ve vizyonerlik yapılması, Şirket ile hissedarlar arasındaki ilişkilerin yönetilmesi, T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

3. OECD Ülkelerinin Karşılaştırılması Yönetim Kurullarının Yetki ve Sorumlulukları § § § § İş planlarının hissedarlarla müzakere edilmesi, Temel varlıkların edinilmesi ve elden çıkarılması, Uzun vadeli borçlanma yapılması, tahvil ihraç edilmesi, Üretilen mal ve hizmetlerin satış fiyatlarının belirlenmesi, Diğer şirketlerin hisselerine yatırım yapılması, Şirket ana sözleşmesinde revizyon önerileri yapılması, Faaliyetler, amaçlar, bütçe ve finansmana ilişkin planların sağlıklı bir biçimde yapılması, rezerv fonların kullanılması ve bütçeleme ilgili, tedbirlerin alınması, hesapların kapatılması T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

3. OECD Ülkelerinin Karşılaştırılması Genel Müdürün/ CEO’nun Atanması § § § İlgili bakan, Yönetim kurulu, Denetim kurulu, Pay sahipleri veya Oluşturulan seçim komitesi tarafından ve § § Yönetim kuruluna danışılarak veya Yarışma sınavını müteakiben atanabilmektedir. T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

-4 Dünyada ve Türkiye’de Kurumsal Yönetim Uygulamaları T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

Dünyada Kurumsal Yönetim Uygulamaları 1. Amerika: 2002 - Sarbanes-Oxley Kanunu 2. BASEL II T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

Dünyada Kurumsal Yönetim Uygulamaları 1. Amerika: 2002 - Sarbanes-Oxley Kanunu § Yönetim kurulunun rol ve sorumlulukları yeniden tanımlanmış, § Hile ve yolsuzluklarla ilgili yaptırımlar belirlenmiş, § Çıkar çatışmalarının çözümüne yönelik düzenlemelere yer verilmiş, § Şeffaflığın ve hesap verebilirliğin sağlanmasıyla ilgili hükümler konmuş T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

Dünyada Kurumsal Yönetim Uygulamaları 2. BASEL II: Banka riskini daha iyi ölçmek için geliştirilen yeni kriterler çerçevesinde kredi kullanacak şirketler derecelendirilmeye tabi tutulacak, iyi bir derece almak için iyi bir kurumsal yönetim gerekecektir. T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

Türkiye’de Kurumsal Yönetim Uygulamaları 1. SPK Düzenlemeleri 2. BDDK Düzenlemeleri 3. Yeni TTK Tasarısı 4. Özelleştirme Süreci T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

Türkiye’de Kurumsal Yönetim Uygulamaları 1 -SPK Düzenlemeleri § Halka açık şirketler için hazırlanmıştır. § Gönüllülük esası geçerlidir. (Yeni TTK ile SPK bu konuda otorite yapılmıştır) § SPK, 10. 12. 2004 tarih ve 48/1588 sayılı toplantısında, hisse senetleri İMKB’de işlem gören şirketlerin Kurumsal Yönetim Uyum Raporuna yer vermeleri gerektiğini belirtmiştir. § Bu rapor şirketlerin kurumsal yönetim ilkelerine uyup uymadığı, uymuyorsa nedenini ve bunun sonucu olabilecek olası çıkar çatışmalarına ilişkin beyanı içerir. T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

Türkiye’de Kurumsal Yönetim Uygulamaları 1 -SPK Düzenlemeleri SPK Kurumsal Yönetim İlkeleri 4 ana başlıktan oluşmaktadır: 1. Pay Sahipleri 2. Kamuyu Aydınlatma ve Şeffaflık 3. Menfaat Sahipleri 4. Yönetim Kurulu T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

Türkiye’de Kurumsal Yönetim Uygulamaları 1 - SPK Düzenlemeleri 1. Pay Sahipleri: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. Pay Sahipliği Haklarının Kullanımının Kolaylaştırılması Bilgi Alma ve İnceleme Hakkı Genel Kurula Katılım Hakkı Oy Hakkı Azınlık Hakları Kar Payı Hakkı Payların Devri Pay Sahiplerine Eşit İşlem İlkesi T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

Türkiye’de Kurumsal Yönetim Uygulamaları 1 - SPK Düzenlemeleri 2. Kamuyu Aydınlatma ve Şeffaflık: 1. 2. 3. 4. 5. 6. Kamuyu Aydınlatma Esasları ve Araçları Şirket ile Pay Sahipleri, Yönetim Kurulu Üyeleri ve Yöneticiler Arasındaki İlişkilerin Kamuya Açıklanması Kamunun Aydınlatılmasında Periyodik Mali Tablo ve Raporlar Bağımsız Denetimin İşlevi Ticari Sır Kavramı ve İçerden Öğrenenlerin Ticareti Kamuya Açıklanması Gereken Önemli Olay ve Gelişmeler T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

Türkiye’de Kurumsal Yönetim Uygulamaları 1 - SPK Düzenlemeleri 3. Menfaat Sahipleri: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Menfaat Sahiplerine İlişkin Şirket Politikası Menfaat Sahiplerinin Şirket Yönetimine Katılımının Desteklenmesi Şirket Malvarlığının Korunması Şirketin İnsan Kaynakları Politikası Müşteriler ve Tedarikçilerle İlişkiler Etik Kuralları Sosyal Sorumluluk T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

Türkiye’de Kurumsal Yönetim Uygulamaları 1 - SPK Düzenlemeleri 4. Yönetim Kurulu: 1. Yönetim Kurulunun Temel Fonksiyonları 2. Yönetim Kurulunun Faaliyet Esasları ile Görev ve Sorumlulukları 3. Yönetim Kurulunun Oluşumu ve Seçimi 4. Yönetim Kuruluna Sağlanan Mali Haklar 5. Yönetim Kurulunda Oluşturulan Komitelerin Sayı, Yapı ve Bağımsızlığı 6. Yöneticiler T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

Türkiye’de Kurumsal Yönetim Uygulamaları 2 - BDDK Düzenlemeleri § § 5411 sayılı Bankacılık Kanunu’nda ayrı bir Kısım olarak yer verilmiştir. Kurumsal yönetime ilişkin hükümler 1. Yönetim, 2. İç sistemler, 3. Yetkili kuruluşlar 4. Finansal raporlama başlıkları altında belirlenmiştir. T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

Türkiye’de Kurumsal Yönetim Uygulamaları 2 - BDDK Düzenlemeleri 1. Yönetim § § § Yönetim kurulu, Denetim komitesi, Genel müdür ve yardımcıları, Çalışma ve imza yetkisi yasağı, Yemin ve mal beyanı Karar defteri 2. İç Sistemler § § Bankaların iç sistemlerine ilişkin yükümlülükler, İç kontrol sistemi, Risk yönetimi sistemi İç denetim sistemi T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

Türkiye’de Kurumsal Yönetim Uygulamaları 2 - BDDK Düzenlemeleri 3. Yetkili kuruluşlar § Bağımsız denetim kuruluşları, § Değerleme ve derecelendirme kuruluşları § Destek hizmeti kuruluşları § Sorumluıluk sigortası 4. Finansal raporlama § Muhasebe ve raporlama sistemi, § Konsolide finansal raporlar, § Finansal raporların imzalanması, sunulması, ilanı ve denetimi, § Yıllık faaliyet raporu § Yönetim kurulunun finansal raporlamanın gözetiminden sorumlu olması T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

Türkiye’de Kurumsal Yönetim Uygulamaları 2 - BDDK Düzenlemeleri Bankaların Kurumsal Yönetim İlkelerine İlişkin Yönetmelik: (1 Kasım 2006 tarih ve 26333 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır) İlke 1 - Banka içerisinde kurumsal değerler ve stratejik hedefler oluşturulmalıdır. İlke 2 - Banka içinde yetki ve sorumluluklar açıkça belirlenmeli ve uygulanmalıdır. İlke 3 - Yönetim kurulu üyeleri, görevlerini etkin bir şekilde yerine getirecek nitelikleri haiz ve kurumsal yönetimde üstlenmiş oldukları rolün bilincinde olmalı ve banka faaliyetleri hakkında bağımsız değerlendirme yapabilmelidir. İlke 4 - Üst düzey yönetim görevlerini etkin bir şekilde yerine getirecek nitelikleri haiz ve kurumsal yönetimde üstlenmiş oldukları rolün bilincinde olmalıdır. İlke 5 - Bankanın müfettişleri ile bağımsız denetim elemanlarının çalışmalarından etkin olarak yararlanılmalıdır. İlke 6 - Ücret politikalarının bankanın etik değerleri, stratejik hedefleri ve iç dengeleri ile uyumu sağlanmalıdır. İlke 7 - Kurumsal yönetimde şeffaflık sağlanmalıdır T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

Türkiye’de Kurumsal Yönetim Uygulamaları 3 - Yeni TTK Tasarısı Tasarıda kurumsal yönetime yönelik olarak; § Pay sahibinin bilgi alma hakkının kapsamının genişletilmesi, § Azınlığın yönetim kurulunda temsil hakkı, § Özel denetçi atanması prosedürünün kolaylaştırılması § Eşit işlem ilkesinin yasallaştırılması (Oy hakkı), § Muhasebe Standartlarında uluslararası düzenlemeler ile paralellik sağlanması, § Denetimin profesyonelleşmesi, bağımsızlaşması ve fonksiyonlarının yeniden belirlenmesi § İnternet sitesi kurma zorunluluğu T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

Türkiye’de Kurumsal Yönetim Uygulamaları 4 - Özelleştirme Uygulamaları § ÖİB portföyündeki şirketler, denetim kurulu, Sayıştay ve bağımsız denetçiler tarafından denetime tabidir. § Genel müdürlerinin yönetim kurulu başkanı olma imkanı istisnalar dışında engellenmiş, genel müdür yardımcılarının yönetim kurulu üyesi olma imkanı kaldırılmıştır. § Birleşme ve şirket kurulması vb. hükümler dışında TTK’ye tabidir (4046’ya tabi şirketler) T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

EKLER T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

EK 1: 2003 Yılında Hazırlanan Kanun Tasarısı Taslağı T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

Tasarının Amacı Kamu sermayeli işletmelerin, § Özel hukuk hükümlerine bağlanması, § Uluslararası yönetim ilkeleri ile uyumlu hale getirilmesi, § “İyi yönetişim” ve “kurumsallaşma” ilkelerinin benimsenmesi, § Gerektiğinde yeniden yapılandırılma, özelleştirme ve tasfiye edilme seçeneklerinin değerlendirilmesi, için yasal alt yapının oluşturulması amaçlanmıştır. T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

Tasarının İçeriği § Yönetim ve denetim kurulu üyelerinin Genel Kurul tarafından belirlenmesi, § Söz konusu üyelerin görev sürelerinin 3 yıl ile sınırlandırılması, § Bu süre içerisinde Yönetim Kurulunun işletmeleri özel hukuk hükümleri çerçevesinde etkin ve verimli bir şekilde işletmesi, § Performans hedeflerinin konulması, § Hedeflerin gerçekleşmesi halinde yönetim kurulunun ücret, prim ve hisse senedi ile ödüllendirilmesi, hedeflenmekteydi. Ancak, söz konusu tasarı, yasalaşma sürecinde gündemden çıkmıştır. T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

EK 2: Kamu İşletmeleri Listesi T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

Birinci Grup Kamu İşletmeleri: KİT'ler Ve Bağlı Ortaklıkları ETİ Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü Türkiye Taşkömürü Kurumu Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumu Elektrik Üretim A. Ş. (Bağlı Ortaklıklar Dahil) Türkiye Elektrik Taahhüt ve Ticaret A. Ş. Türkiye Petrolleri A. O. Boru Hatları ile Petrol Taşıma A. Ş. Toprak Mahsulleri Ofisi Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları Genel Müdürlüğü Posta ve Telgraf Teşkilatı Genel Müdürlüğü Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

Birinci Grup Kamu İşletmeleri: KİT'ler Ve Bağlı Ortaklıkları Türkiye Elektrik İletim A. Ş. Türkiye Elektromekanik Sanayi A. Ş. Makine ve Kimya Endüstrisi Kurumu Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü Devlet Malzeme Ofisi Et ve Balık Kurumu Genel Müdürlüğü Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğü Türkiye Vagon Sanayii A. Ş. Türkiye Demiryolu Makinaları Sanayii A. Ş. Türkiye Lokomotif ve Motor Sanayi A. Ş. BOTAŞ International TPİC Türkish Petroleum International Company TPOC Turkish Petroleum Overseas Co. TP Petrol Dağıtım Genel Müdürlüğü T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

İkinci Grup Kamu İşletmeleri: Özelleştirme Programındaki Kuruluşlar Türkiye Şeker Fabrikalari A. Ş. Tütün, Tütün Mamulleri, Tuz ve Alkol Isletmeleri A. Ş. Türkiye Elektrik Dağıtım Anonim Şirketi A. Ş. Sümer Halıcılık ve El Sanatları Sanayi ve Ticaret A. Ş. Sümer Holding A. Ş. Türkiye Denizcilik İşletmeleri Anonim Şirketi Karadeniz Bakır işletmeleri A. Ş. Türkiye Demir Çelik İşletmeleri A. Ş. Ankara Doğal Elektrik Üretim ve Ticaret A. Ş. Doğusan Boru Sanayi ve Ticaret A. Ş. T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

Üçüncü Grup Kamu İşletmeleri: Kamu Sermayeli Bankalar T. C. Ziraat Bankası A. Ş. Türkiye Halk Bankası A. Ş. Türkiye Vakıflar Bankası A. O Türkiye Kalkınma Bankası A. Ş. Türkiye İhracat Kredi Bankası A. Ş. İller Bankası Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı

Dördüncü Grup Kamu İşletmeleri: Kamu İdareleri ve Diğer Kamu İşletmeleri Milli Piyango İdaresi Toplu Konut İdaresi Başkanlığı Atatürk Orman Çiftliği TÜRKSAT Uydu Haberleşme Kablo TV ve İşletme A. Ş. Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı