KAFA TRAVMALARI r Gr Nurhan BNGL KAFA TRAVMASI
KAFA TRAVMALARI Öğr. Gör. Nurhan BİNGÖL KAFA TRAVMASI 1
Senaryo 1 25 yaş, B, şöför koltuğunda araç içi trafik kazası, emniyet kemeri var. Çevredekiler tarafından araç dışına çıkarılmış ve yere yatırılmış. • Circulation: N: 120/dk, KB: 90/50 mm. Hg • Airway: Havayolunu kapayan kanama , yabancı cisim yok • Breathing: Akciğerler bilateral eşit havalanıyor, SS: 20/dk, oksijen saturasyonu %95 • Disability: Kafa taravması (+) GKS: 9 (E 2 V 3 M 4), pupiller eşit ve reaktif • Exposure: Bariz ek yaralanması yok. KAFA TRAVMASI Hastaya alanda ilk önce aşağıdakilerden hangisi yapılır ? a) Hızlı 2 lt RL infüzyonu b) Çene itme manevrası c) Servikal immobilizasyon 2 d) Aspirasyon
Senaryo 2 yaş, E, Trafik kazası, sağ ön koltukta oturuyor, emniyet kemeri var. Sürücü ölü. 67 • Circulation: N: 40/dk, KB: 190/100 mm. Hg • Airway: Açık • Breathing: Solunum düzensiz ve akciğerler az havalanıyor • Disabilty: Kafa travması (+) GKS: 5 (E 1 V 1 M 3) • Exposure: Bariz ek yaralanma yok Yaralı araçtan çıkarıldıktan sonra alanda ilk önce aşağıdakilerden hangisi yapılır ? a) Antihipertansif tedavi b) Entübasyon c) Oksijenizasyon d) IV sıvı tedavisi KAFA TRAVMASI 3
KAFA TRAVMASI 4
KAFA TRAVMASI 5
KAFA TRAVMASI 6
Kafa Travması Epidemiyoloji 1 Travmaya bağlı ölümlerin yarısından fazlası, kafa travması nedeniyledir. Bütün dünyada; yılda yaklaşık 200 bin kişi trafik kazalarında ölmekte, 450 bin kişi de sakat kalmaktadır. ABD’de; her yıl yaklaşık 500. 000 kafa travmasının olduğu, bunların 100. 000’inin öldüğü, 70. 000’inde yetersizliklerin geliştiği belirtilmektedir. İngiltere de; kafa travması nedeniyle her yıl milyonda 2000 -3000 kişi hastanelere kabul edilmektedir. KAFA TRAVMASI 7
Ülkemiz koşulları göz önüne alındığında; Ä trafik kazaları, Ä yüksekten düşmeler ve Ä ateşli silah yaralanmalarının sıklığı, Ä doğal afetler nedeniyle kafa travmasının toplum sağlığı sorunlarının en önemlileri arasında yer aldığı görülmektedir. ÄÜlkemizde yılda en az 5500 -6000 kişinin kafa travması nedeniyle öldüğü bildirilmektedir. (Erdil ve Elbaş 2002; Eti Aslan 2004; Bekar ve ark. 2005). 8
v Kafa travması geçirenlerin; % 70’i 10 -39 yaş grubu arasındadır. v 20 yaşın altındaki hastalarda kafa travmasına bağlı mortalite oranı %20 iken, 60 yaş üzerinde bu oran %70’ lere çıkmaktadır. (Eti Aslan 2004; Arbour 2006; Ergüngör 2007). 9
Konu ile ilgili yapılan çalışmalar; kafa travmalarının daha çok ] ilkbahar ve yaz aylarında, ] akşamları, geceleri, ] hafta sonlarında büyük artış gösterdiğini saptamışlardır. Kafa travmaları; erkeklerde kadınlardan 3 kat daha fazla olmaktadır. Erkeklerde, spor yaparken ve araba kullanırken daha fazla risk almaları ve daha fazla alkol kullanma eğilimi içinde olmaları nedeniyle kafa travmaları daha sık görülür. 10 (Arbour 2006; Ergüngör 2007).
Travmatik beyin yaralanmaları, kafatası ve beynin bir dış güce maruz kalması sonucunda gelişir ve M fizyolojik stabilitenin bozulmasına, M intrakraniyal basıncın artmasına ve M beyin ve beyne giden kan akımının bozulmasına neden olur. (Arbour 2006; Ergüngör 2007). 11
Kafa Travmasının Nedenleri; Ø trafik kazaları (%70 -80), Ø darplar, Ø düşmeler, Ø iş kazaları, Ø spor yaralanmaları, Ø doğum travmaları olarak sıralanabilir. Kafa travmalarında ölüm oranı; motorlu araç kazaları sonucunda % 5, 2; düşme sonucunda % 6, 2 ve saldırı sonucunda % 6, 3’dür. (Şimşek 2002; Weigelt ve Klein 2002; Suzan ve İnan 2004; Arbour 2006). 12
KAFA TRAVMASI 13
Kafa yaralanmalarının mekanizması Aselerasyon (Hızlanma) Hareketli bir cisim duran kafatasına çarparsa, beyin kafatası içinde hızla ileri itilmiş gibi olur. Örn. : Başa sopa ile vurma Deselarasyon (Yavaşlama) Düşme ve trafik kazalarında olduğu gibi hızla hareket eden kafa, duran bir cisme çarpar. Deformasyon (Şekil bozukluğu) Darbe nedeniyle kafatasının bütünlüğünün ve şeklinin bozulmasıdır (Eti Aslan 2004; Arbour 2006). 14
Kafa travmaları nedenlerine göre; Primer Kafa Travmaları Beyin dokusunun fiziksel güce maruz kalması sonucunda gelişir. Sekonder Kafa Travmaları Primer kafa travmalarından sonra gelişir ve sıklıkla, hastanın durumunun hızla bozulmasına neden olur, mortaliteyi arttırır. 15
KAFA TRAVMASI 16
KAFA TRAVMASI 17
Açık Kafa Yaralanmaları Kapalı Kafa Yaralanmaları Kafa derisi laserasyonu Konküzyon Kafatası kırıkları Kontüzyon Diffüz aksonal yaralanma 18
Açık Kafa Yaralanmaları: MKafa derisi laserasyonu: Travma alanındaki damarların yaralanmasına bağlı, önemli kan kayıpları olabilir. İnfeksiyon riski yüksektir. M Kafatası kırıkları: Linear, basiller ve çökme kırıkları olmak üzere üç şekilde görülür. z Linear kırık; tüm kafatası kırıklarının yaklaşık %80’ inini oluşturur. Direkt kafa grafisinde bir çizgi olarak görülür. Bu kırıklar genellikle tedavi gerektirmez, ancak yol açtıkları komplikasyonlar nedeniyle önemlidir. 19 (Erdil ve Elbaş 1997; Şimşek 2002; Kerr ve Crago 2004; Lewis ve ark. 2004).
z Basiller kırık; kafatasının tabanında meydana gelen kırıklardır. Bu tip kırıklarda duramater yırtılabilir, burundan ve kulaktan, BOS sıvısı gelebilir. Göz çevresinde bilateral morluk olarak bilinen Rakun gözü ve kulak arkasında ekimoz olarak bilinen battle bulgusu görülür. Duramaterdeki yırtık nedeniyle, beyin apsesi ve menenjit gelişebilir. z Çökme kırığı; linear kırıklara benzerdir, ancak burada darbe gücü, kafatasının parçalanmasına neden olmuştur. Kırık bölgesinin üzerindeki cilt bütünlüğü bozulmamışsa “kapalı çökme kırığı”, ciltte laserasyon varsa “açık çökme kırığı” olarak adlandırılır. 20 (Erdil ve Elbaş 1997; Şimşek 2002; Eti Aslan 2004; Arbour 2006).
Kapalı Kafa Yaralanmaları: MKonküzyon (beyin sarsıntısı): Kafa ve yüze gelen darbeler sonucu oluşur. ü Konküzyon sözcüğü, kafa travması sonucu oluşan hafif ve geçici fizyolojik serebral fonksiyon bozukluğunu ifade eder. ü Yaralanmanın mekanizması, tipik olarak aselerasyon/deselerasyon ile gelişir. Hastalarda, kısa süreli bilinç ve hafıza kaybı vardır. ü Bu hastalarda baş dönmesi ve bulantı hissi sık görülür. Oksipital bölge travmalarında, geçici körlük ve afazi görülebilir. ü Konküzyonu olan hastaların büyük çoğunluğu, 24 - 48 saat içinde normale dönerler. 21
MKontüzyon (beyinde ezilme): Beyin dokusu direkt darbe altındaki yerden yaralanır (coup-kup yaralanma) ya da darbenin geldiği yerin tam karşısına çarparak yaralanır (contrecoup-kontr kup yaralanma). ü Frontal ve temporal loblarda en sık görülür. ü Hücresel ve damarsal zedelenmeye bağlı olarak kanama, beyin ödemi gelişir. ü Bu sekonder değişiklikler, hastanın bilinç düzeyindeki bozukluklara ve koma halinin uzamasına neden olabilir. M Diffüz aksonal yaralanma: Hızlanma ve yavaşlama mekanizmaları sonucu beyin, beyin sapı ve serebellumdaki aksonlarda gerilme, zorlanma, distorsiyon oluşumu nedeniyle olan yaralanmalardır. ü Diffüz aksonal yaralanmalarda, ani bilinç kaybı, uzun süreli koma, kalıcı nörolojik bozukluklar görülür ve uzun dönem bakıma gereksinim duyulur. 22 (Erdil ve Elbaş 1997; Şimşek 2002; Weigelt ve Klein 2002; Eti Aslan 2004; Arbour 2006).
Sekonder Kafa Travmaları İntrakraniyal basınç artışı Epidural hematom Subdural hematom İntraserebral hemoraji 23
İntrakraniyal Basınç Artışı: Santral sinir sisteminin toplam hacmi, 1500 ml olup sabittir. Bunun büyük bir çoğunluğu, değişkenlik özelliği olmayan beyin dokusu tarafından oluşturulurken, % 20’si ise değişken olabilen BOS ve kan tarafından oluşturulmaktadır. Kafa içi basıncı normalde, 10 -15 mm. Hg’dır. Kraniyal yapılar; Ä beyin dokusu (normal koşullarda 1000 -1200 gram ağırlığındadır), Ä kan (arter, arteriol ve venöz yapıların toplam hacmi, 150 ml. dir), Ä serebrospinal sıvı (toplam hacmi, 150 ml. dir). 24
Kafa travması sonrası komaya giren hastaların % 80’inde intrakraniyal basınç artışı saptanmıştır. İntrakraniyal basınç artarken, serebral perfüzyonda azalma, doku hipoksisi, kan p. H düzeyinde azalma ve karbondioksit düzeyinde artma görülür. Bu süreç serebral vazodilatasyon, ödem ve intrakraniyal basınç artışına neden olur ve bu döngü devam eder. Eğer bu durum tedavi edilmezse, beyin sapına ya da tek taraflı bir serebral hemisfere doğru herniye olur, bu durum geriye dönüşsüz beyin hasarına ve ölüme neden olur (beyin herniasyon sendromu) (Eti Aslan 2004; Arbour 2006). 25
KAFA TRAVMASI 26
Epidural Hematom: ] Kafatasının periostu ile duramater arasındaki boşluğa arteriyal kanama sonucunda oluşur. ] Sıklıkla linear kırıklarla birlikte görülür. ] En sık görüldüğü yer, temporal bölgedir. ] Temporal kemik kırıldığında, bu bölgede yer alan orta meningeal arter yırtılabilir ve hematom oluşur. 27
Epidural Hematom: dakikalar süren bilinç karışıklığı ile bilincin açık olduğu dönemlerle (lucid interval) karakterizedir. Bu dönemde hasta uyanıktır ve konuşur. Bunları anlık bilinç kaybı izler. Epidural hematom gelişen hastada, kaza anında bilinç kaybı, birkaç saat ya da birkaç gün sonra uyanıklık ve tekrar bilinç durumunda bozulma karakteristik bir bulgudur. Kafa travmalarının en ciddi komplikasyonudur. Hastaların % 50’den fazlası kaybedilir 28 (Erdil ve Elbaş 1997; Şimşek 2002; Eti Aslan 2004; Arbour 2006).
Subdural Hematom: ] Duramater ve araknoidmater arasındaki boşluktaki venöz kanamalar sonucunda olur. ] Kafa travması sonrası en önemli ölüm nedenlerinden biridir, görülme oranı (% 30), mortalite oranı (% 60) ve yaralanma ciddiyeti yüksektir (Glaskow koma skalası 3, 4, 5). ] Subdural hematomlar sıklıkla, beyin dokusunda laserasyon ya da serebral hemisferdeki köprü venlerin yırtılması sonucunda gelişir. 29
Subdural hematomlar Akut subdural hematom travmadan sonra 48 saat içinde gelişir. Subakut subdural hematom travmadan sonra 48 saat ile 2 hafta içinde gelişir. Kronik subdural hematom travmadan sonra 2 hafta ile birkaç ay içinde gelişir. Travmadan sonraki günlerde ortaya çıkan intrakraniyal basınç artışı bulguları, subdural hematomu düşündürmelidir. (Şimşek 2002; Weigelt ve Klein 2002; Arbour 2006). 30
İntraserebral Hemoraji: ] Beyin dokusu içindeki küçük arterler ve venlerin yırtılması sonucunda beyin dokusunda kanın birikmesidir. ] Hematomun beyin dokusuna yaptığı harabiyet nedeniyle, mortalite yüksektir. ] Beyin sapında kanama, direkt travma ya da kırıklar sonucunda gelişir. ] Kanama beyin dokusu içine doğru çok hızlı olduğu zaman, hastanın nörolojik durumu çok kısa sürede kötüleşir. ] Mortalite oranı % 60 -70’dir. 31 (Erdil ve Elbaş 1997; Şimşek 2002; Eti Aslan 2004; Arbour 2006).
Kafa Travmasından Ölüm Nedenleri • Eksternal kanama – Büyük skalp laserasyonuna bağlı (nadir) • Beyinsapı baskılanmasına bağlı: solunum / kardiyak depresyon • Kafa içi basınç artışına bağlı : (kitle etkisi veya diffüz beyin ödemi) beyin perfüzyonu azalması KAFA TRAVMASI 32
Kafa Travması Öyküde Önemli Noktalar • • • Tam bir hikaye hastada CAB sonrası alınmalıdır Yaralanmanın zamanı, şekli, kaynağı Yaralanma anında baş hareketli mi yoksa sabit mi? Başa herhangi ikincil bir darbe var mı? Bilinç kaybı Bulantı Nörolojik semptomlar Alkol veya ilaç alımı Çevresel faktörler (hipotermi gibi) Daha önceki kafa travması veya nörolojik problemler Şimdi kullandığı ilaçlar ve allerjileri KAFA TRAVMASI 33
SAÇLI DERİ ( SKALP) YARALANMALARI: • Kafaya gelen darbelerle ilk yaralanan saçlı deridir. Yüz ve kafa derisi damarlanma açısından çok zengin olduğundan kısa zamanda küçük bir kesikten bile aşırı kan kaybı olabilir. KAFA TRAVMASI 34
MÜDAHALE : • Kanayan saçlı deri üzerine basınçlı pansuman yaparak kanama durdurulur. Başka kanama bölgelerinde olduğu gibi, bastırdığımız materyal kan ile ıslansa bile yaranın üzerinden kaldırılmamalı, üzerine başka bir kuru pansuman malzemesi konmalı ve kanama kontrol altına alındıktan sonra baskılayıcı pansuman yapılarak yumuşak bir bandaj ile sarılmalıdır. KAFA TRAVMASI 35
Kommasyo Serebri ( Beyin koması): • Geçici bilinç bulanıklığıdır, travmadan öncesini hatırlayamaz, bu birkaç saniyeden 20 dk kadar sürer. Kommasyoya neden olarak beyinin geçici olarak oksijensiz kalması (anoksi), önemli olmayan yaygın sarsılma ve kontüzyon ve hatta geçici kafa içi basıncı artışı gösterilmiştir KAFA TRAVMASI 36
Kafatası Kırıkları • Lineer kırıklar : Tüm kranial kırıkların % 80’ini oluşturur. Genişliği ince olan kırıklardır cilt çoğu zaman sağlamdır. Semptomsuz olabildiği gibi nörolojik semptom da verebilir. • Separe kırıklar : Genişliği 3 mm den büyük lineer kırıklardır. Nörolojik defisite yol açar. Tedavisi cerrahidir. KAFA TRAVMASI 37
Kafatası kırıkları • Çökme (deprese) kırıkları : Bir kemik fragmanının 5 mm derinlikte içeriye doğru yer değiştirmesidir. Beyin dokusunda yaralanma meydana gelmiş olabilir. Bu hastalarda post travmatik nöbet riski çok yüksektir. Cildin sağlamlığına göre açık veya kapalı olarak sınıflanabilir. Kafa kaidesi kırıkları her noktadan olabilir. KAFA TRAVMASI 38
KAFA TRAVMASI 39
KAFA TRAVMASI 40
• Kafa kaide kırıklarında beyin, beyincik yaralanmaları, kanamalar ve beyin omurilik sızıntıları olur. • Bu yaralarda burundan kanlı sıvı gelmesi frontal kemik ve kafa kaidesi orta çukur kırığını düşündürür. • Kulaktan kanlı beyin omurilik sıvısı gelmesi kafa kaidesi arka çukur kırığını düşündürür. KAFA TRAVMASI 41
Kaide Kırığı Ring Belirtisi • Burun yada kulaktan gelen kanlı sıvı bir kağıt mendile damlatıldığında ortası kırmızı ( kan) , kenarları açık renkse beyin-omurilik sıvısı olduğu anlaşılır (Yüzük belirtisi – ring signe). KAFA TRAVMASI 42
Kafa Travmaları Kafatası kırıkları • Kafa kaidesi kırıkları ile beraber olan bulgular arasında; • hemotimpanum, • otore veya rinore, • periorbital ekimoz (racoon eyes), • retroarikular ekimoz (battle singe) yer alır. KAFA TRAVMASI 43
KAFA TRAVMASI 44
KAFA TRAVMASI 45
KAFA TRAVMASI 46
Ön Kaide Fraktürü KAFA TRAVMASI 47
KAFA TRAVMASI 48
KAFA TRAVMASI 49
KAFA PENETRAN ( DELİCİ) YARALANMALARI: • Dıştan gelen darbeler, kesici batıcı araçlarla, en önemlisi ateşli silahlarla saçlı deri dahil kemik, beyin ve damarların yaralanması ve dış ortamla ilişkide olmasıdır. ( İNFEKSİYON) • Ateşli silahla olan yaralanmalarda merminin kinetik enerjisinden başka, bunun sürüklediği parçacıkların da mekanik tahrip gücünü ve hasarı artırdığı unutulmamalıdır KAFA TRAVMASI 50
Penetran Beyin Yaralanması • Ölümcül penetran beyin hasarı olan hastalarda organ donörü olabileceği düşünülerek resusitasyon uygulanabilir • Vakaların %50’sinde postravmatik nöbet görülür ve genellikle nöbet proflaksisi (diphenylhydantoin veya phenobarbital ile) endikedir KAFA TRAVMASI 51
KAFA TRAVMASI 52
KAFA TRAVMASI 53
KAFA TRAVMASI 54
KAFA TRAVMASI 55
KAFA TRAVMASI 56
KAFA TRAVMASI 57
KAFA TRAVMASI 58
KAFA TRAVMASI 59
KAFA TRAVMASI 60
KAFA TRAVMASI 61
Bilinç Düzeyi • Bilinç durumunun değerlendirilmesi muayenenin en önemli ilk basamağıdır • Herhangi bir şekilde bilinç düzeyinde azalma olması beyin hasarını gösterir • Diğer (eş zamanlı veya ilaveten) bilinç düzeyinde azalmaya neden olan durumlar: – Hipoksi, alkol, ilaçlar, hipoglisemi, SVO, hipotermi veya hipertermi, karbon monoksid KAFA TRAVMASI 62
Mental Durumu Değiştiren Diğer Nedenlerin Hızlı Değerlendirmesi • Hipoksi – başlangıçta tüm hastalara yüksek akımlı O 2 tedavisi – puls oksimetre kontrolü – gaz/duman inhalasyonu ? • Hipoglisemi – stick kan şekeri <70 mg/dl ise %50 IV dekstroz ver • Hipertermi veya Hipotermi – hızlı vücut ısısı kontrolu gerekir • Alkol +/- ilaç intoksikasyonu – düzeyi kontol et, fakat mental durum değişikliğini öncelikle alkol yada ilaca bağlama, kafa travması dışlanmalıdır KAFA TRAVMASI 63
Vital Bulguların Yorumlanması • Eğer şok belirtileri varsa (düşük KB, yüksek nabız) genellikle başka alana bağlıdır (tek başına skalp laserasyonundan kanamada şok nadiren görülür) • Düşük nabız, yüksek kan basıncı varsa, bu daha çok KİBAS’a bağlı gelişmektedir • Ani taşikardi ve hipotansiyon beyin sapı herniasyonunun erken bulgusu olabilir KAFA TRAVMASI 64
Vital Bulguların Yorumlanması • Bradipne KİBAS’ın erken bulgusu olabilir • Cheyne-Stokes solunumu veya Santral Nörojenik Hiperventilasyon beyin sapı hasarının göstergesidir • Erken entübe yada hiperventile edilmesi gereken hastalarda genellikle solunum hızındaki bu değişiklikler farkedilmez • Hipertermi beyin hasarını kötüleştirdiğinden dolayı erken ısı kontrolü önemlidir KAFA TRAVMASI 65
Kafa Travması İlk Fizik Muayene • Bilinç düzeyi primer bakının parçası gibi tanımlanmalıdır • Kafa muayenesinin geri kalan kısmı sekonder bakı bölümünde yapılmalıdır • Skalp muayenesi: – Kafatasında cisim varlığı, krepitasyon, hassasiyet, şişmeyi hisset (eldivenle) – Servikal hasar dışlanıncaya kadar kafatasının arkasına bakmak için kafayı çevirme (hastanın kütük şeklinde çevrilmesi ile occiput’a bakılabilir, boyunluk ve bir yardımcı ile boyun hareketsizliği sağlanmalıdır) KAFA TRAVMASI 66
Fizik Muayene (devam) • Kulaklar – Her iki kulak yoluna da bakılmalıdır, kanal ya da iç kulak kaynaklı kan tespit edilmişse direk bakı altında dikkatli aspire edilip kaynağı bulunmalıdır – Battle’s Sign (mastoid üzerinde ekimoz) – Burun, boğaz, yüz - fasiyal bölgenin travma yönünden detaylı değerlendirilmesi (fasial travma) – Kulaklar veya burundan gelen drenajda BOS kaçağı tespiti için, filtre kağıdında ‘‘ring sign’’ bakılabilir KAFA TRAVMASI 67
Pupillaların Değerlendirilmesi Midriyatik Miyotik Anizokorik KAFA TRAVMASI 68
Kafa Travması Mini Nörolojik Muayene Unsurları • • Bilinç düzeyi Pupil reaktivitesi Ekstremite motor gücü Glasgow Koma Skalası (GKS) KAFA TRAVMASI 69
GKS Kullanılarak Kafa Travması Şiddetinin Kategorize Edilmesi • Modern Kategorizasyon Şeması – Şiddetli GKS 12 – Orta GKS 13 – 14 – Minör GKS 15 KAFA TRAVMASI 70
Kafa Travması Komanın Tanımlanması • • Gözler açık değil Emri takip etmiyor Konuşma yok GKS < 8 (bazen GKS = 8 olanlar) KAFA TRAVMASI 71
GKS’ı Sınırlayan Durumlar • Orbital yaralanmada, göz kapağı ödemine bağlı olarak göz açılamayabilir • Ekstremite yaralanmasında hasta fraktürler veya diğer yaralanmalarına bağlı olarak ekstremitesini hareket ettiremeyebilir • Konuşmaya başlamamış çocuklar • Bu faktörlerden herhangi birisi yanlış olarak GKS’nın düşük değerlendirilmesine neden olurlar KAFA TRAVMASI 72
Ciddi Kafa Travması Bulguları • Eşit olmayan pupiller • Lateralizan motor yanıt veya güçsüzlük • BOS kaçışı ile olan açık yaralanmalar veya açıkta beyin dokusu varlığı • Deprese veya açık kafatası fraktürü • Nörolojik durum bozukluğu • Koma KAFA TRAVMASI 73
Ciddi Kafa Travması Bulguları • Mental durumdaki bozulma yada değişiklik beyin yaralanmasının en iyi göstergesidir. • Konfüzyon ( şaşkınlık), desoryantasyon yada tekrarlayıcı sorular • Bilinçli- mental durumda bozulma • Bilinci kapalı • Düzensiz solunum • Yaralanma mekanizmasının göz önünde bulundurulması • Otomobilin ön camında hasar KAFA TRAVMASI 74
Ciddi Kafa Travması Bulguları • • • Motorsiklet kaskında hasar gibi Saçlı deride kontüzyon, laserasyon yada hematom Kafada deformite Kulak yada burundan kan yada sıvı gelmesi(serebro spinal sıvı) Göz ve kulak etrafında morarma Nörolojik yetersizlik Bulantı , kusma Mental durumda bozulma ile eşit olmayan pupil büyüklüğü Felç belirtilerinin varlığı. KAFA TRAVMASI 75
KAFA TRAVMASI 76
Nörolojik Durum Fleksör cevap Dekortike Ekstansör cevap Deserebre KAFA TRAVMASI 77
KAFA TRAVMALI HASTANIN DEĞERLENDİRİLMESİ: • Olay yeri değerlendirilmesi: • Yaralanma mekanizması mümkün olduğu kadar kapsamlı değerlendirilmelidir. Motorlu araç kazalarında çarpışma hızı, çarpışma noktası, araba içindeki kazazedenin pozisyonu, emniyet kemeri takıp takmadığı önemli faktörlerdir KAFA TRAVMASI 78
Major Kafa Travmasının Acil Yönetimi • Koma ya da ciddi kafa travması bulgusu olan her hastada temel acil yönetim endotrakeal entübasyon (hastanın durumu ve zaman izin verirse; en uygunu hızlı seri entübasyon) ve hiperventilasyondur, şok için hızlı sıvı desteği sağlanabilir • Hiperventilasyon PCO 2 yi azaltarak serebral vazokonstrüksiyon sağlayarak KİB’ı azaltır (hedef PCO 2 = 30 -32 mm. Hg) KAFA TRAVMASI 79
Kafa Travması Hastanın Yeniden Değerlendirilmesi • Kafa travma hastasının sık olarak yeniden değerlendirilmesi dezoryantasyon ya da değişikliklerin saptanması için önemlidir • Tehlikeli nörolojik bozukluğun bulguları – – GKS’ında 2 veya daha fazla puan düşmesi Baş ağrısı şiddetinin artması Bir pupilde büyüklüğün artması Tek taraflı güçsüzlük KAFA TRAVMASI 80
Major Kafa Travması Acil Bakım Sıralaması • • CAB - primer bakı Endotrakeal entübasyon veya hiperventilasyon Servikal immobilizasyon Şok resusitasyonu Skalp kanamasının durdurulması (direk bası) Değişen mental durumun diğer nedenlerinin saptanması Tam sekonder bakı ve nörolojik muayene KAFA TRAVMASI 81
Kafa Travmaları Acil Yaklaşım • % 100 O 2: Ciddi TBH olan hastaların havayollarının güven altına alınması ve hipoksinin önlenmesi için endotrakeal entübasyon en öncelikli işlemdir. • Dikkat!! : Entübasyon yaparken servikal immobilizasyon sağlanmasına dikkat edilmelidir. KAFA TRAVMASI 82
Kafa Travmaları Acil Yaklaşım IV SIVI : • Hipotansiyon serebral perfüzyon basıncını azaltacağından, yeterli kan basıncının sağlanması hayatidir. • IV Kristaloidlerle sıvı resüsitasyonu endikedir. • Yeterli kan basıncına ulaşıldığında beyin ödemine neden olmamak için IV sıvılar dikkatli verilmelidir. Hipotonik ve glukoz içeren sıvılardan kaçınılmalıdır. KAFA TRAVMASI 83
Kafa Travmaları Acil Yaklaşım • Hiperventilasyon serebral iskemi yaratma riski nedeniyle artık ICP’ın düşürülmesinde önerilmemektedir. ICP’nin düşürülmesi için son tercik olarak saklanmalıdır. Zorunlu kalınırsa kısa süreli uygulanmalı ve p. CO 2 takip edilmelidir. KAFA TRAVMASI 84
Kafa Travmaları Acil Yaklaşım • Sedasyon : Ciddi Travmatik Beyin Hasarlı hastalarda posttravmatik nöbetler için önerilmektedir. Nöbet varsa Diazepam (0. 2 -0. 3 mg/kg IV) veya Lorazepam (0. 1 -0. 2 mg/kg IV) ve devamında diphenylhydantoin (18 mg/kg IV, <50 mg/dak) • Gözlem : Hastaneye geliş ve izlemde GKS 15 -14 olan hastalar en az 6 saat gözlem altında tutulmalıdır. KAFA TRAVMASI 85
- Slides: 85