K U Leuven Instituut voor de Overheid Universiteit

K. U. Leuven – Instituut voor de Overheid Universiteit Antwerpen Universiteit Gent Hogeschool Gent

Trends en Consolidaties Situering: Een internationaal comparatieve studie van e. Government implementatie in ons omringende landen Probleemstelling: Hoe vanuit een nationale/regionale e. Government strategie alle ‘stakeholders’ in beweging krijgen Doel: Mogelijke implemenatiemodellen aanreiken, buitenlandse innovatieve structuren, organisaties, modellen en projecten zichtbaar maken Spoor e. Government 2

De publicaties • Janssen, D. , Kampen, J. , Rotthier, S. & K. , Snijkers (2003). Internationale trends op het vlak van e. Government. Onderzoeksrapport. • Janssen, D. , Rotthier, S. (2003). How are they doing it elsewhere? Trends and Consolidations in e. Government Implementation. EGPA, 2003, Portugal Spoor e. Government 3

De landen en bestudeerde aspecten Nederland, Verenigd Koninkrijk, Duitsland, Frankrijk, Ierland, Finland, Canada • • Front-Office ontwikkelingen Back-Office ontwikkelingen Organisatorische aspecten Convergentie in internationale ontwikkelingen? Spoor e. Government 4

Front-office overzicht 1. Front-office ontwikkelingen 1. Portaalsites 2. Beleidsprioriteiten 3. Beleid voor de Informatiesamenleving Spoor e. Government 5

Front-Office (1) Portaalsites • Komt steeds voor als speerpunt van het beleid • Overal informatievoorziening en aspiraties voor e. Dienstverlening • Gemeenschappelijk probleem: authentificatie • Gemeenschappelijke organisatie: levensmomenten Spoor e. Government 6

Front-Office (2) Beleidsprioriteiten • Overal een gekwantificeerde e. Dienstverleningsdoelstelling als speerpunt van het beleid • Vb: Alle (100%) van de bestaande dienstverlening online tegen 2005 • Minder aandacht, zeker in de nationale/regionale plannen voor e. Participatie Spoor e. Government 7

Front-office (3) Beleid voor Informatiesamenleving • • In de onderzochte landen telkens twee nationale beleidsplannen: e. Government + ‘Information Society’ Doelstelling IS beleid: – Economische ontwikkeling in Informatiesamenleving – Sociale inclusie in de Informatiesamenleving • Beleid voor informatiesamenleving 1. ICT infrastructuur: toegang, prijs, hardware 2. ICT vaardigheden: opleiding, levenslang leren Spoor e. Government 8

Back-office overzicht 2. Back-office ontwikkelingen • • Identificatie in de back-office Authentificatie van de eindgebruiker Veiligheid en privacy e. Dienstverleningsarchitectuur Spoor e. Government 9

Back-office (1) identificatie • Relateren van informatie uit verschillende bronnen aan één individu • Herkenning – Principe van de unieke identificator • Informatiedeling – Principe van de authentieke bron – Principe van de digitale kluis Spoor e. Government 10

Back-office (2) authentificatie • Authentificatie in online omgeving • Technologische oplossingen – PKI omgevingen – Functionele Smart Cards – Elektronische identiteitskaarten Spoor e. Government 11

Back-office (3) Veiligheid en Privacy • Aspecten van veiligheid – – Confidentialiteit Integriteit Niet-weerlegbaarheid Authentificatie • Aanpak veiligheidsproblematiek: technologisch probleem, technologische oplossing > zelfde soort aanpak • Aspecten van privacy – Intensiteit van informatiedeling in back-office – Privacy vs. Geïntegreerde dienstverlening (vb: ‘tax proposal’) • Aanpak privacy problematiek: maatschappelijk probleem, maatschappelijk debat > aanpak specifiek voor een bepaald land Spoor e. Government 12

Back-office (4) e. Dienstverleningsarchitectuur • Sommige landen vertonen een meer geïntegreerde aanpak bij het opzetten van e. Dienstverlening – UK: Government Gateway – Ierland: Public Services Broker – Canada: Service broker Spoor e. Government 13

Organisatorisch overzicht 3. Organisatorische ontwikkelingen 1. Beleid en doelstellingen 2. Financiering 3. Lokale overheden Spoor e. Government 14

Organisatorisch (1) Beleid en Doelstellingen • Steeds een tweesporenbeleid met een aktieplan voor e. Government en de Informatiesamenleving • e. Government: steeds kwantificeerbare ‘online dienstverleningsrichtlijnen’ als voornaamste doelstelling • Engagement van de politieke top • Administratieve e. Gov teams (+ ‘mr e. Gov’) • Departementale e. Gov strategieën + voortgangsrapportering Spoor e. Government 15

Organisatorisch (2) Financiering • Algemene regel: de operationele kosten van informatisering worden gefinancierd door de gewone budgetten • Aanvullende e. Government financiering om interorganisatorische samenwerking te bevorderen (niet overal) Spoor e. Government 16

Organisatorisch (3) Lokale overheden • De keuze is er een tussen een top-down aanpak of een minder omvattende aanpak • Top-down aanpak – Finland – VK: nationale strategie lokaal e. Government + ‘seed money’ + bilaterale onderhandelingen over bijkomende middelen – Ierland, Nederland: strategie van ‘overtuigen’ met financiële incentieven • Minder omvattende aanpak – Duitsland, Canada – Geen nationale strategie, enkel faciliterend Spoor e. Government 17

Convergentie van e. Government beleid? 4. Convergentie in internationale ontwikkelingen? 1. Wat convergeert er mogelijkerwijs? 2. Hoe gebeurt dit? Spoor e. Government 18

Wat convergeert er mogelijkerwijs? • Definities – Beleidsoverdracht – Convergentie – Beleidsconvergentie (hypothese) • Wat convergeert er mogelijkerwijze? – Beleidsdoelstellingen – Beleidsinhoud – Beleidsinstrumenten – Beleidsuitkomsten Spoor e. Government 19

Wat convergeert er mogelijkerwijs? • Convergentie van beleidsdoelstellingen – Herkenning van het ‘probleem’ van de Informatiesamenleving – Formele beleidsdocumenten: • e. Government • ICT infrastructuur • ICT vaardigheden Spoor e. Government 20

Wat convergeert er mogelijkerwijs? • Convergentie van beleidsinhoud – Online dienstverleningsrichtlijnen en voortgangsrapporteringsmechanismen – Privacy wetgeving en Databeschermingswetgeving – Het gebruik van concepten: multi-channel policy, gateway approaches, service delivery architectures, life events, demand orientation. – e. Europe 20 ‘basis publiek diensten’ > convergentie in beleidsdomeinen, vb e. Taxes, e. Health, e. Learning Spoor e. Government 21

Wat convergeert er mogelijkerwijs? • Convergentie van beleidsinstrumenten – Coördinerende e. Government teams – Project-gebaseerde aanpak van e. Gov implementatie – Formele nationale/regionale e. Gov beleidsdocumenten – Voortgangsrapporteringsarrangementen – Het creatief inzetten van e. Gov financiering – Formules van Publiek-Private Samenwerking Spoor e. Government 22

Wat convergeert er mogelijkerwijs? • Convergentie van beleidsuitkomsten – Grote aandacht voor front-office > fragmentatie applicaties + ‘take-up’ problemen – Problematische volledige ‘roll-out’ van elektronische identiteitskaarten – Legal obstacles – Organisational problems: ‘departmentalism’, silomentaliteit Spoor e. Government 23

Hoe komt convergentie tot stand? • Bennett (1991) onderscheidt vier processen van beleidsconvergentie: – – Emulatie Elite Netwerking Harmonisatie Penetratie door externe actoren Spoor e. Government 24

Hoe komt convergentie tot stand? • Emulatie: beleidsactoren die naar mekaar kijken om van mekaar te leren of inspiratie op te doen – SBOV mandaat – Interne benchmarking rapporten – Verwijzingen naar best practices in andere landen – Studiereizen naar andere landen – Het gebruik van dezelfde concepten in alle beleidsdocumenten Spoor e. Government 25

Hoe komt convergentie tot stand? • Elite Netwerking: transnationale groepen aktoren die expertise omtrent een gemeenschappelijk probleem uitwisselen – Internationale conferenties – Virtual Communities – Policy Entrepreneurs Spoor e. Government 26

Hoe komt convergentie tot stand? • Harmonisatie: vereist ‘gezaghebbende acties van verantwoordelijke intergouvernmentele organisaties’ – e. Europe: 20 Basis publiek diensten – OECD e. Gov en e. Democratie programma – Opmerking: speciale aandacht voor de vele internationale benchmarkingstudies Spoor e. Government 27

Hoe komt convergentie tot stand? • Penetratie door externe actoren: wanneer staten gedwongen worden zich aan te passen aan beslissingen die elders genomen zijn – Data protection beleid > OECD – e. Voting > Cybervote EU Spoor e. Government 28

Conclusie • Minstens een ‘discursieve convergentie’ • Een gemeenschappelijk taalgebruik en een reeks concepten, mechanismen en ideeën die gedeeld worden • Toch blijven veel problemen van implementatie ‘contextueel’ en gebonden aan het land in kwestie Spoor e. Government 29

e. Government Algemeen secretariaat Steunpunt beleidsrelevant onderzoek BESTUURLIJKE ORGANISATIE VLAANDEREN E. Van Evenstraat 2 C - B-3000 Leuven Tel: 0032 16 32 36 10 - Fax: 0032 16 32 36 11 sbov@soc. kuleuven. ac. be www. steunpuntbov. be Spoor e. Government 30