JULEVSMEGIELLA JA LULLISMEGIELLA Logaldat 1 Ole Henrik Magga

JULEVSÁMEGIELLA JA LULLISÁMEGIELLA Logaldat 1 Ole Henrik Magga

Giellaerohusat • • • JIETNADAGAT SÁTNEHÁMIT CEALKAGAT DADJANVUOGIT SÁNIID SISDOALLU isoglossa

Giellaerohusat – čállojuvvon gielas Sámegielaid čállojuvvon sátnehámiid erohusat leat guovttelágánat: A. OLBMUID RÁHKADAN EROHUSAT B. ALBMA GIELALAŠ EROHUSAT

1. Erohusat maid bustávvageavaheapmi ja čállinvierut duddjojit: davvisámegiela goarrut čállá oažžut šaddat eallá eallu nieida viegai baste astat julevusámegiella goarrot tjállá oadtjot sjaddat ællá ællo niejdda viegaj bassti asstat lullisámegiella gåarodh tjaala åadtjodh sjïdtedh jeala nïejte buste astedh

2. Normerenerohusat: davvisámegiela boahtán manai bealli julevusámegiella boahtám manáj bielle

DUOHTA GIELALAŠ EROHUSAT, OVDAMEARKKAT: davvisámegiela julevusámegiella manan manáv mïnnem diktit dibddet - boađán boadáv båatam mánná maana máná (akk. ol. ) mánáv (akk. ol. ) maanam suolu suoloj sååle sullo suollu såålen šaddat sjïdtedh lávži lábttje laemtjie

JIETNAČÁLLIN Lappishe Joiku-lieder aus Karasjok. Gesungen von Anders Ivar Guttorm. Suomalais-ugrilaisen Seuran Toimituksia 149. Helsset 1972. Čohkken ja olggosaddán Samuli Aikio, István Kecskeméti ja Zoltán Kiss. Siidu 73: (Magga, O. H: Fonetihka vuođđu (gihpa, SA))

1. Lullisámegiella (300 -500) 2. Ubmisámegiella (logenáriid) 3. Biŧonsámegiella (logenáriid) 4. Julevsámegiella (2000 -3000) 5. Davvisámegiella (17 000) 6. Anársámegiella (300 -500) 7. Nuortalašgiella (300 -500) 8. Áhkilsámegiella (oktage? ) 9. Gielddasámegiella (650) 10. Darjjisámegiella (logiidnáriid)

Isoglossat M. Korhonen: Johdatus lapin kielen historiaan. Helsinki 1981

VUOĐĐOSÁMEGIELLA (máttarsámegiella) vuođđosámegiella *oa lullisámegiella åe oa davvisámegiella

VUOĐĐOSÁMEGIELLA Nuortasuorgi Anársámegiella Nuortalašsámeg. Oarjesuorgi Dárjjisámegiella Áhkilsámeg. Upmisámegiella Gielddasámegiella Julevusámegiella Davvisámegiella Lullisámegiella Bihtansámegiella

VUOĐĐOSÁMEGIELLA Nuortasámegielat Oarjesámegielat Guovdasámegielat Anársámegiella Nuortalašsámeg. Áhkilsámeg. Dárjjisámegiella Ubmisámegiella Gielddasámegiella Julevsámegiella Davvisámegiella Bihtánsámegiella Lullisámegiella

Guoládatnjárgga sámegielaid ja nuortalašgiela rádji: Assimilerekeahtes mediaklusiillat ja mediaaffrikáhtet soabbi Anár soabbi N. suä´bb G. suém$B gazza kè 0 n 1 DZ

Nuortasámegielaid ja oarjesámegielaid rádji 1. Boares * šk ja * šk guoika muitit Anár kuoška N. mu´štted Porsáŋggu mearrasámegielas 1748 leshkim kishkom mushtam

Nuortasámegielaid ja oarjesámegielaid rádji 2. Kvalitatiiva dássemolsašupmi frikatiivvain beassi – beasi N. peä´ss – pieä´zz 3. Klusiilašuvvan (konsonánttat) jiekŋa N. jiõŋŋ 4. ž-kontrakšuvdna lottáš – lottáža N. lååddaž - låådda

Julevsámegiella-lullisámegiella 1. Dássemolsašupmi boahtet – boadáv guolle – guolev båatedh - båatam guelie –gueliem 2. Genitiiva ol. guole guelien 3. Vokálamolsašumit adnet – anáv bassat - basáv utnedh – åtnam bïssedh – bæssam

Julevsámegiella-lullisámegiella 4. Oanehis vokálaid diftongeren lullisámegielas sisá sïjse gullat govledh gussa govse 5. Loahppavokálat seailon lullisámegielas boahtemin båetieminie muoras moereste muoran moeresne

Vuođđosámegiela vokálat Navdojuvvon vokálarádju dálá suopmaniid vuođul ja fuolkegielaid (earenoamážit suomagiela) vuođul (Genetz-Itkonen. Korhonen) Anolaš dálá sámegielaid vokálarájuid áddemii

Vuođđosámegiela vokálat deaddostávvalis Oanehis Guhkes *i *u * ie *uo *e 1 *o *ea¨ * a# (ea¨ sáhttá maid merkejuvvot ea) *oa

Vuođđosámegiela vokálat deattohis stávvalis Oanehis i u e 1 Guhkes e$ Õ$ a#

deaddostávvalis (1. ja 3. jnv. ) Vuođđosámegielas Davvisámegiela ovdamearkkat vihtta i i lusa u u dahken e 1 a dolla o o giehta ie ie gihtii i muohta uo uo muhtii u geassi ea ea gesiid e goahti oa oa gođiid o a# á áibmi

deattohis stávvalis Vuođđosámegielas Davvisámegielas dábálaččat i u allegrohámiin (oaniduvvon hámiin) oanehis vokálat vuođđosámegiels e bohten i bođii o boložat, gorron u bollui e 1 a giehta e$ i guolli Õ$ u boallu, boaluide a# á mánná i ovddabealde Konrad Nielsena čállinvuogi mielde guhkes vokálat vuođđosámegielas oaniduvvon vokálat e guollemuorra guolle=muorraÀ veahkehit væhke=tit vácce (#vácci) va. CCe= (va. CCe) o buođđogeahči guođohit čiero (#čieru) a mánnabiigá (# mánnábiigá) buoÔÔo=gæc&`c&`e guoÔo=tit c&`iero= (c&`iero) manna=bii’ga (mannabii’ga)