Jan Matejko dziaalno patriotyczna i polityczna wraz z

Jan Matejko działalność patriotyczna i polityczna, wraz z cyklem najwybitniejszych prac malarskich. referuje: nna Pinter 1

Zasłużony Polak, wielki artysta, wybitny pedagog i obrońca zabytków Krakowa. Jego malarstwa nie sposób rozpatrywać w kategoriach czysto artystycznych, w oderwaniu od funkcji, jaką pełniło i pełni nadal w społecznym odbiorze. Stworzona przez niego synteza dziejów narodowych na zawsze wpisała się w kanon wiedzy historycznej i patriotycznego wychowania kolejnych pokoleń Polaków. 2

Jan Matejko był twórca narodowej szkoły malarstwa historycznego, które miało spełnić szczególną rolę w państwie pozbawionym suwerenności politycznej w wyniku traktatów rozbiorowych z lat 1772 -1795. Ukazując dawną wielkość Rzeczypospolitej i chwałę jej oręża, Matejko pragnął kształtować serca i umysły Polaków, wskrzesić wiarę w odrodzenie Ojczyzny. Jako pierwszy nadał tak wysoką rangę malarstwu historycznemu, zafascynował nim szerokie rzesze społeczeństwa, zamanifestował na arenie międzynarodowej. 3

Unia Lubelska 1869. Olej na płótnie. 298 x 512 cm. Muzeum Narodowe w Warszawie. Depozyt w Muzeum Okręgowym w Lublinie. 4

Unia Lubelska Powiększone fragmenty obrazu: 5

Biskup Walerian Protasewicz Suszkowski i Jan Łaski 6

Jan Firlej, arcybiskup Hozjusz i Łukasz Górka 7

Król Zygmunt August z krucyfiksem, w tle tkanina z godłem państwa 8

Ewangeliarz, na nim ręce prymasa Jakuba Uchańskiego i kasztelana Marcina Zborowskiego. 9

Hetman Mikołaj Radziwiłł Rudy i hetman Mikołaj Mielnicki, z lewej kasztelan Marcin Zborowski. Obnażony miecz w ręku Radziwiłła jest znakiem oporu przed zjednoczeniem. 10

Od lewej: (? ) Tęczyńska, Beata Kościelecka, Anna Jagiellonka, nieznana główka, Zofia Szydłowiecka, (? ) Herburtówna. Poniżej Andrzej Frycz Modrzewski i chłop pańszczyźniany. 11

Astronom Kopernik, czyli rozmowa z Bogiem 1872, olej na płótnie, 221 x 315 cm. Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków. 12

Zawieszenie dzwonu Zygmunta na wieży katedry w roku 1521 w Krakowie 1874. Olej na desce. 94 x 189 cm. Muzeum Narodowe w Warszawie. 13

Bitwa pod Grunwaldem 1878. Olej na płótnie. 426 x 987 cm. Muzeum Narodowe w Warszawie. 14

Wyhaftowana kopia Bitwy pod Grunwaldem Jana Matejki. Przez dwa lata 35 osób z całego kraju haftowało kopię złożoną z 40 fragmentów o powierzchni około jednego metra kwadratowego każdy. 15

Bitwa Pod Grunwaldem Powiększone fragmenty obrazu: 16

Skarbek z Góry i Kazimierz książę szczeciński. 17

Witold, wielki książę litewski. Zawisza Czarny. 18

Zyndram z Maszkowic. Jan Żiżka z Trocnowa. 19

Komtur Markward von Saltzbach i wojownik z arkanem. 20

Hołd pruski 1882. Olej na płótnie. 388 x 785 cm. Muzeum Narodowe w Krakowie - Sukiennice. 21

Sobieski pod Wiedniem 1883. Olej na płótnie. 458 x 894 cm. Muzeum Watykańskie w Rzymie. 22

Bitwa pod Racławicami 4 kwietnia 1794 r. 1888. Olej na płótnie. 465 x 879 cm. Muzeum Narodowe w Krakowie- Sukiennice 23

Bitwa pod Racławicami Powiększony fragment obrazu: 24

Tadeusz Kościuszko i kosynierzy Fragment Bitwy pod Racławicami. 25

Konstytucja 3 Maja. Sejm Czteroletni. Komisja edukacyjna. Rozbiór. R. P. 1795. 1889. Olej na desce. 79 x 120 cm. Muzeum Narodowe, Warszawa - depozyt w Zamku Królewskim w Warszawie 26

Konstytucja 3 Maja. Sejm Czteroletni. Komisja edukacyjna. Rozbiór. R. P. 1795. Powiększone fragmenty obrazu: 27

Siedzą: Stanisław Staszic i Andrzej Zamojski, wielki kanclerz koronny. W srodku stoi Hugo Kołłątaj, z prawej Adam Kazimierz Czartoryski. Siedzi król Stanisław August Poniatowski. Obok na prawo Marcello Baciarelli, nadworny malarz. 28

Konstytucja 3 maja 1791 roku 1891. Olej na płótnie. 227 x 446 cm. Zamek Królewski w Warszawie. 29

Konstytucja wprowadziła polityczne zrównanie mieszczan i szlachty oraz stawiała chłopów pod ochroną państwa, w ten sposób łagodząc najgorsze nadużycia pańszczyzny. Konstytucja zniosła zgubne instytucje, takie jak liberum veto, które przed przyjęciem Konstytucji pozostawiało sejm na łasce każdego posła. 30

Konstytucja 3 Maja 1791 roku. Powiększony fragment obrazu: 31

Konstytucja 3 maja 1791 roku (fragment). Marszałek Stanisław Małachowski. 32

Wyjście żaków z Krakowa w roku 1549 1893. Olej na płótnie. 97 x 194 cm. Dom Jana Matejki w Krakowie. 33

OSTATNIE LATA ŻYCIA MISTRZA JANA MATEJKI Rok przed śmiercią podjął inicjatywę dekoracji auli Politechniki we Lwowie- dał wyraz fascynacji zdobyczami cywilizacji, techniki i potęgi rozumu. W ostatnim roku życia, 1893, podjął dzieło malarstwa monumentalnego: naszkicował projekt witraża dla katedry obrządku łacińskiego we Lwowie. Pomimo złego stanu zdrowia nie cofał się przed podejmowaniem nowych dla siebie zagadnień malarskich i kompozycyjnych, odczuwał potrzebę eksperymentowania. 34

W roku 1880 odwiedził Szkołę Politechniczną ( Politechnikę we Lwowie) cesarz Franciszek Józef I zamówił dla auli w pracowni Jana Matejki 11 obrazów –alegorii ilustrujących rozwój ludzkości. 35

Śluby Jana Kazimierza Jan Matejko, 1893 olej na płótnie 315 × 500 cm Muzeum Narodowe we Wrocławiu 36

Twórczość Jana Matejki nie poddaje się prostej, jednoznacznej definicji. Wyrosła z gorącego patriotyzmu Matejki, z głębokiej wiedzy historycznej i z umiłowania artystycznego dziedzictwa przeszłości!. 37

Tadeusza Szyma: Jan Matejko 1. ŻYŁ PRZED WIEKIEM W WIEKOWYM KRAKOWIE WĄTŁY, DROBNY, NIEPOZORNY CZŁOWIEK, CO MALOWAŁ OBRAZY OGROMNE BY HISTORIĘ OJCZYZNY PRZYPOMNIEĆ. TRUDNE CHWILE I ZWYCIĘSKIE BOJE, PRZESZŁOŚĆ ŚWIETNĄ JAK HUSARSKIE ZBROJE, TO, CO BUDZI DUMĘ, I CO BOLI CHCIAŁ PRZYPOMNIEĆ RODAKOM W NIEWOLI. OBRAZAMI OPOWIADAĆ DZIEJE, PĘDZLEM UCZYĆ, I BUDZIĆ NADZIEJE. . . 2. TAK PO LATACH ZSZEDŁ Z JEGO PALETY TŁUM RYCERZY. KRÓLEWSKIE PORTRETY OTOCZYŁY GO DOSTOJNYM KOŁEM. ZNÓW ZABŁYSŁY KORONY NAD CZOŁEM KAZIMIERZA, ZYGMUNTA, STEFANA. . . POD DOTKNIĘCIEM PĘDZLA MISTRZA JANA! I NIM POLSKA POWSTAŁA Z NIEWOLI, ON JĄ PIERW NA SWYCH PŁÓTNACH WYZWOLIŁ. SAM DOKONAŁ TEGO W KRAKOWIE WĄTŁY, DROBNY, NIEPOZORNY CZŁOWIEK. 38

Dziękuję za uwagę! 39