Jan Kochanowski Pieni wybr Pieni ukazay si ju

Jan Kochanowski Pieśni (wybór)

Pieśni ukazały się już po śmierci Kochanowskiego w 1586 roku w Krakowie. Zbiór 49 utworów składa się z dwóch ksiąg (Księgi pierwsze, Księgi wtóre). Pieśni można uznać za oficjalny program poetycki i filozoficzny Jana Kochanowskiego. Poeta z Czarnolasu tworzył Pieśni przez ponad 20 lat, wzorując się na mistrzu Horacym / W dobie renesansu oraz kilku następnych stuleci największym autorytetem wśród poetów starożytnych cieszył się Horacy–autor refleksyjnych wierszy z charakterystyczną metaforyką, które wiązały przeżycia ludzkie ze światem natury/. Kochanowski próbował w swych utworach odpowiedzieć na pytanie, jak godnie i mądrze żyć. Długi okres twórczości powoduje, że „Pieśni” Kochanowskiego są niezwykle różnorodne tematycznie. Wielką popularność przyniosły poecie utwory miłosne, biesiadne, często mające charakter pochwalny czy żartobliwy. Nie unikał jednak pisarz poruszania problemów najwyższej wagi. Pieśni są zatem jednym z najbardziej uniwersalnych gatunków literackich, pozwalają one wyrazić różnorodne stany psychiczne i emocjonalne a nawet poglądy filozoficzne i polityczne. W wielu pieśniach można znaleźć motywy antyczne –tworzą one bogaty zestaw scen i obrazów oraz aluzji do poszczególnych mitów. Pieśni pokazują portret człowieka renesansu, który dzieli się refleksją nad życiem oraz otaczającym światem. Są odpowiedzią na pytanie: „Jak osiągnąć szczęście w życiu? ” Zapoznaj się z informacjami z ramki /Kontekst, Podręcznik s. 68/ - Pieśń o sztuce życia.

Pieśń jako gatunek literacki -LIRYKA Pieśni Jana Kochanowskiego mają prostą budowę. Występuje w nich: -podział na strofy- ta sama liczba wersów w każdej strofie (wiersz stroficzny), -jednakowa liczba sylab w każdym wersie (wpływa na rytmiczność utworów), -stały układ rymów podkreślających rytm wiersza (zwykle aabb), -powtarzające się elementy (powtórzenia, anafory, refren). Podręcznik, strona 69 –Nowa wiadomość oraz P, s. 335

Temat lekcji: Sztuka życia – zapoznanie z treścią „Pieśni XIX z Ksiąg wtórnych” czyli „Pieśń o dobrej sławie”. Podręcznik s. 67 /temat zapisz w zeszycie/

Jest kto, co by wzgardziwszy te doczesne rzeczy Chciał ze mną dobrą tylko sławę mieć na pieczy, A starać się, ponieważ musi zniszczeć ciało, Aby imię przynamniej po nas tu zostało? I szkoda zwać człowiekiem, kto bydlęce żyje Tkając, lejąc w się wszytko, póki zstawa szyje; Nie chciał nas Bóg położyć równo z bestyjami: Dał nam rozum, dał mowę, a nikomu z nami. Przeto chciejmy wziąć przed się myśli godne siebie, Myśli ważne na ziemi, myśli ważne w niebie; Służmy poczciwej sławie, a jako kto może, Niech ku pożytku dobra spólnego pomoże. Komu dowcipu równo z wymową dostaje, Niech szczepi miedzy ludźmi dobre obyczaje; Niechaj czyni porządek, rozterkom zabiega, Praw ojczystych i pięknej swobody przestrzega. A ty, coć Bóg dał siłę i serce po temu, Uderz się z poganinem, jako słusze cnemu; Prostak to, który wojsko z wielkości szacuje: Zwycięstwo liczby nie chce, męstwa potrzebuje. Śmiałemu wszędy równo, a o wolność miłą Godzi się oprzeć, by więc i ostatnią siłą; Nie przegra, kto frymarczy na sławę żywotem, Azaby go lepiej dał w cieniu darmo potem? Wysłuchaj pieśń: Link: https: //www. youtube. com/watch? v=6 Yibo. N 8 X 8_o

1. Zapoznaj się z przypisami, czyli objaśnieniami wyrazów: bydlęce, tkać, zstawa, bestyjami, wziąć przed się, dowcipu, uderz sie, słusze, frymarczy na sławę żywotem /P. , s. 67/ 2. Przeczytaj pieśń jeszcze raz. 3. Wyjaśnij związki wyrazowe: „zyskać dobre imię, cieszyć się dobrą sławą”, wyjaśnienia zapisz w zeszycie 4. Teraz pomogę Ci w interpretacji „Pieśni o dobrej sławie”.

Podmiot liryczny w Pieśni XIX stwierdza, że człowiek nie może tylko wegetować jak roślina. Musi tak postępować, żeby nawet po śmierci inni o nim pamiętali. Po to bowiem Bóg dał ludziom rozum i mowę, aby odróżniali się od zwierząt. Nawołuje, by służyć „poczciwej sławie, a jako kto może, /niech ku pożytku dobra spólnego pomoże”. Sugeruje, aby każdy służył ojczyźnie w miarę swoich sił i umiejętności. Kto wyróżnia się mądrością i umie przekonywująco mówić, niech propaguje „dobre obyczaje”, godzi zwaśnionych, „praw ojczystych i pięknej swobody przestrzega”. Odważny i silny powinien zbrojnie stawać w obronie ojczyzny. Sam Kochanowski traktuje swoją twórczość jako równie ważne wypełnianie obowiązków wobec ojczyzny. W ten sposób można również zasłużyć na „dobrą sławę”. Pieśń XIX to manifest godności człowieka, została wyraźnie zainspirowana przez filozofię renesansu, przynosi charakterystyczny dla tej epoki obraz człowieka –istoty, która wciąż dąży do doskonałości, by potwierdzić swoje człowieczeństwo. Bóg obdarzył ludzi wieloma darami. Każdy ma jakiś talent, który można rozwinąć lub zmarnować. Przed każdym stoi otworem zarówno droga sławy, jak i hańby oraz zapomnienia. Ten, kto żyje jak zwierzę i nie wykorzystuje darów Boga, nie jest godzien miana człowieka. Temat wiersza i jego podniosły ton sprawiają, że utwór można nazwać renesansowym manifestem ludzkiej godności.

Wykonaj notatkę do zeszytu w formie tabeli. Skorzystaj z poprzedniej strony prezentacji, a także treści utworu i poleceń -Podręcznika, s. 69. W kolumnie obok zapisz odpowiedzi: Podmiot liryczny /kto nim jest? / Adresaci /komu poświęcony utwór? / Charakterystyka postaw życiowych /jakie postawy powinni ludzie prezentować? / Zalecenia i rady /co należy czynić? / Wniosek /przesłanie utworu/

Podsumowanie lekcji: -Powtórz, czym jest pieśń i jaką ma budowę? -Jaki model człowieka renesansu zawiera „Pieśń o dobrej sławie”? -Zadanie domowe -Wybierz 2 pytania spośród podanych niżej i odpowiedz na nie pisemnie w zeszycie /odwołując się do treści pieśni/. -Jak należy postępować, aby zachować dobre imię? -Dlaczego człowiek powinien wymagać od siebie więcej? -Co musi zrobić człowiek, aby jego życie było dobre? -Jakie propozycje dobrego życia podaje podmiot liryczny /czyli humanista, człowiek renesansu/? -Jakie są skutki niegodnego życia? -Rozwiązanie zadania domowego oraz uzupełnioną tabelę prześlij do oceny.