Jak wspiera ucznia z zespoem Aspergera Oglne wskazwki
- Slides: 22
Jak wspierać ucznia z zespołem Aspergera?
Ogólne wskazówki do pracy z dzieckiem z zespołem Aspergera Należy dostosować miejsce nauki do potrzeb dziecka (zapewnić dziecku komfort sensoryczny): • wyeliminować bodźce rozpraszające, np. nie należy sadzać dziecka blisko okna lub drzwi na korytarz, należy zminimalizować dekoracje, dostosować kolory ścian (stonowane), zadbać, by na ławce ucznia były przedmioty niezbędne dopracy, • usunąć z zasięgu wzroku i rąk ucznia zbędne przedmioty, które mogą go rozpraszać (kubek z przyborami z biurka nauczyciela, kwiaty z parapetu; otwarte regały na czas zajęć można zasłonić parawanem), • sprawdzić czy oświetlenie rozprasza ucznia (szczególnie brzęczące jarzeniówki) • wyznaczyć w sali miejsce, w którym uczeń mógłby się zrelaksować, jeżeli zajdzie taka potrzeba
Należy zapewnić dziecku ze spektrum autyzmu stałość i przewidywalność: • jeżeli to konieczne należy sporządzić plan dnia ucznia w szkole, • pomóc uczniowi w orientowaniu się w przestrzeni budynku szkolnego, • uprzedzać ucznia o zmianach, np. zastępstwach nauczycieli (dzieci z zespołem Aspergera lepiej się czują, gdy nie są zaskakiwane nagłymi zmianami), • określać ilość czasu na daną aktywność, • warto przygotować dla ucznia dodatkowe zadania do wykonania w sytuacji, gdy uczeń skończy pracę wcześniej niż pozostali uczniowie, • wdrażać ucznia do przestrzegania zasad obowiązujących w klasie i szkole.
Należy wzmacniać motywację do uczenia się oraz poczucie własnej wartości: • stwarzać dziecku sytuacje, w których może odnieść sukces, • wykorzystywać zainteresowania i umiejętności dziecka do podniesienia jego statusu w klasie oraz do uczenia go nowych umiejętności, • zachęcać ucznia do udziału w kołach tematycznych, ponieważ małe grupy podczas zajęć oraz temat interesujący dziecko umożliwia mu aktywny udział i integrację z grupą, • zauważać i wykorzystywać mocne strony dziecka , skupiać się na tym co uczeń robi dobrze.
Należy wspierać ucznia w samodzielnej pracy: • kierować do dziecka krótkie, proste polecenia, dbając o to by dla dziecka były jak najbardziej zrozumiałe, • upewnić się, czy uczeń rozumie dane mu polecenie, • jeżeli jest taka konieczność (uczeń nie rozpoczyna pracy), należy podzielić zadanie na etapy lub wykonać wspólnie z uczniem plan wykonania zadania • dopilnować, by uczeń zapisywał prace domowe, • chwalić ucznia tak często jak to możliwe, doceniać starania ucznia.
Rozwijanie kluczowych umiejętności Aby w pełni wspomagać rozwój dziecka z zespołem Aspergera należy wspierać je nie tylko w procesie dydaktycznym ale także uwzględnić pracę nad umiejętnościami kluczowymi. W sytuacji dziecka z zespołem Aspergera oznacza to, że główne obszary wymagające wsparcia to: nawiązywanie i podtrzymywanie relacji społecznych oraz skuteczne komunikowanie się. Są to obszary wymagające regularnego wsparcia i treningu. W kontakcie z dzieckiem z zespołem Aspergera ważna jest życzliwa, wspierająca ale też konsekwentna i przewidywalna dla ucznia postawa nauczyciela.
Rozwijanie kompetencji komunikacyjnych Dzieci z zespołem Aspergera nie wykazują opóźnień w rozwoju mowy, posiadają bogate słownictwo, często używają fachowego języka w swoich wypowiedziach. Jednakże należy zauważyć, że często mówienie to, nie jest równoznaczne z komunikowaniem się.
Należy wspierać ucznia poprzez: • stosowanie prostych, krótkich komunikatów werbalnych (zgodnych z komunikatem niewerbalnym), • jasne formułowanie swoich oczekiwań, • kierowanie komunikatu zawsze do konkretnego dziecka, mówienie do dziecka po imieniu, • dawanie dziecku czasu na przetworzenie komunikatu, • upewnienie się, że uczeń rozumie co do niego mówisz – poproś ucznia, aby własnymi słowami powiedział co ma zrobić, • dzielenie wielostopniowych poleceń na etapy a jeżeli trzeba udzielenie uczniowi dokładnej instrukcji wykonania czynności, • zachęcanie ucznia, by w razie potrzeby poprosił o powtórzenie polecenia (Uwaga! Uczeń może bez trudności odtwarzać słowa wypowiedziane wcześniej przez nauczyciela bez ich rozumienia!)
• unikanie dowcipów, ironii - dla ucznia z zespołem Aspergera mogą być niezrozumiałe, mogą wywołać zamęt, • nie zwracanie nadmiernej uwagi na ton i melodię głosu ucznia, • motywowanie ucznia do wzbogacania swojego słownictwa: nazywaj przedmioty w najbliższym otoczeniu dziecka, wytłumacz, że można używać różnych wyrazów na określenie tego samego przedmiotu lub też, że jedno słowo może mieć różne znaczenia w zależności od kontekstu – np. zamek, • wyjaśnianie uczniowi metafor i wyrazów wieloznacznych, • popieranie gestów informacją słowną – uczeń z zespołem Aspergera przejawia trudności w odczytywaniu komunikatów pozawerbalnych.
W sferze komunikacji wsparcia wymagają takie obszary jak: • dialog - nauczenie zwrotów inicjujących i podtrzymujących rozmowę, uczenie naprzemienności wypowiedzi, ograniczanie wypowiedzi ucznia na jego ulubione tematy, uczenie spójności wypowiedzi – by uczeń „nie odbiegał” od tematu rozmowy, nie wprowadzał nowych wątków, • uczenie różnych stylów wypowiedzi (swobodny, żartobliwy, oficjalny) - w zależności od tego kto jest rozmówcą (nauczyciel, kolega) oraz od sytuacji (rozmowa z rówieśnikiem czy oficjalna rozmowa np. w urzędzie) , • omówienie i ćwiczenie sekwencji czynności niezbędnych do rozpoczęcia i kontynuowania rozmowy (spójrz na drugą osobę, podejdź na odległość na wyciągnięcie ramienia, spójrz na drugą osobę, powiedz „Cześć, mam na imię …. ”, poczekaj aby druga osoba się przedstawiła ……. ),
• umówienie i ćwiczenie tematów do wykorzystania podczas rozmów z rówieśnikami (odgrywanie scenek, trening zachowań, próba wcielania się w różne role, można także nagrywać próby wcielania się w różne role przez ucznia a następnie oglądać nagrany materiał wraz z dzieckiem i analizować go), • uczenie konieczności zachowania dystansu fizycznego w kontaktach z innymi ( zależny od sytuacji, stopnia zażyłości), • nauczenie zgłaszania swoich potrzeb, • uczenie rozumienia żartów, tłumaczenie co i dlaczego jest śmieszne a co jest powiedziane poważnie, • uczenie rozumienia powiedzonek, dwuznaczności, • rozumienie złożonych poleceń poprzez systematyczny trening.
• rozszerzanie repertuaru gestów oraz odczytywanie komunikatów płynących z mimiki (poprzez np. udział w kalamburach – pokazywanie za pomocą gestów czy mimiki danego hasła, gry edukacyjne wspomagające naukę gestów, ćwiczenie tej umiejętności przed lustrem, książki na temat mowy ciała, wycięte z gazet sylwetki osób służące do rozpoznawania emocji z ich twarzy), • nauczanie rozumienia pojęć abstrakcyjnych, • nauczenie ekspresji mowy – wyrażanie uczuć za pomocą np. tempa mówienia, zróżnicowanej melodii, wysokości głosu,
Rozwijanie kompetencji społecznych ucznia z zespołem Aspergera Barierę w kontaktach społecznych stanowi rozumienie i elastyczne stosowanie tzw. niepisanych norm społecznych. Zachowania dziecka z zespołem Aspergera często odbierane są jako dziwaczne i nieodpowiednie ale wynikają one właśnie z nieumiejętności dostosowania się do otoczenia oraz braku wiedzy jak w danej sytuacji należałoby się zachować!
Należy wspierać ucznia poprzez: • zachęcanie ucznia do udziału w grach i zabawach grupowych, • uczenie odpowiednich zwrotów rozpoczynających lub podtrzymujących rozmowę (omówione w kompetencjach językowych), • omawianie z uczniem na bieżąco sytuacji trudnej – wytłumacz zaistniałą sytuację, rozłóż daną sytuację na etapy, wskaż zachowania, które byłyby właściwe – tak by w przyszłości uczeń umiał uniknąć kłopotów, można stosować historyjki społeczne (krótkie opowiadania wyjaśniające sytuacje społeczne i sposoby właściwego zachowania się) korzystanie z gotowych historyjek, tworzenie własnych, • dbanie by dzieci w klasie przestrzegały ustalonych zasad – każdy może być modelem właściwych zachowań, • kształtowanie w dziecku umiejętność odczytywania emocji (zdjęcia przedstawiające twarze różnych osób, historyjki obrazkowe, w których trzeba powiedzieć co dana osoba myśli)
• kształtowanie umiejętności czekania na swoją kolej, naprzemienności/zamiany ról np. podczas zabawy, • kształtowanie umiejętności adekwatnego reagowania na odmowę, krytykę, porażkę np. przegrana w grze. Nauczycielu, bądź cierpliwy! Nauka funkcjonowania w społeczeństwie to długi proces.
Wsparcie w sferze emocjonalnej Skutkiem zaburzeń omawianych w niniejszej prezentacji funkcji, bywa impulsywność, brak hamowania reakcji, zachowanie zdeterminowane przez bodziec, stereotypowe wzorce zachowań. • w sytuacji wzburzenia należy odsunąć dziecka od bodźca, który zadziałał, na czas potrzebny dziecku oraz należy zapewnić dziecku możliwość zrelaksowania się, • w sytuacji wzburzenia wycofaj się i pozwól uczniowi ochłonąć, • naucz dziecko społecznie akcpetowanych sposobów radzenia sobie ze złością oraz prostych sposobów radzenia sobie w trudnych dla dziecka sytuacjach
• gdy wystąpi sytuacja, w której uczeń nie radzi sobie z emocjami przeanalizuj co było tego powodem żeby wiedzieć czego należy unikać w przyszłości (powodem takich zachowań może być np. przeciążenie sensoryczne dziecka), • jeżeli na lekcji uczeń jest bardzo impulsywny, często zgłasza się do odpowiedzi, daj dziecku możliwość wypowiedzenia się, jednocześnie przypominaj o zasadach obowiązujących w klasie – np. mówimy wtedy, gdy poprosi nas o to nauczyciel.
• w sytuacjach stresujących dla dziecka pozwól mu w nich nie uczestniczyć (dziecko przebywa z inną osobą w miejscu zapewniającym mu poczucie bezpieczeństwa), • używaj prostego i jednoznacznego języka, ostrożnie posługuj się przenośniami, dowcipami, tak by niezrozumiałe nie wywołały u dziecka zdezorientowania, • nie nalegaj na kontakt wzrokowy, może to być bardzo męczące dla ucznia, wystarczy, że uczeń jest skierowany twarzą w stronę osoby mówiącej, • nie zniechęcaj się niepowodzeniami ucznia – im więcej razy dziecko będzie miało możliwość uczestniczenia w danej sytuacji społecznej tym większa szansa na sukces, • wykorzystaj mocne strony, talenty i zainteresowania ucznia - stwórz okazje do ich rozwijania na forum klasy/ szkoły.
Uczeń z nadwrażliwością sensoryczną • nie odbieraj zachowania dziecka jako złośliwego, zachowania te wynikają z zaburzeń układu nerwowego, • nadwrażliwemu dziecku stwórz odpowiednie warunki, otoczenie sensoryczne może niekorzystnie wpływać na dziecko (otoczenie sensoryczne to także nauczyciel – jego ton głosu, kolory ubrań, zapach perfum), • dzieci z nadwrażliwością sensoryczna wykazują nadpobudliwość, zaburzenie w modulacji informacji sensorycznych mogą prowadzić do stanu ciągłego pobudzenia emocjonalnego, • nadwrażliwość na bodźce zmysłowe z otoczenia jest przyczyną trudności w koncentracji, rozpraszalności uwagi,
• gdy dziecko jest nadwrażliwe na dotyk unikaj dotykania dziecka (czasami dziecko stojąc w pobliżu innych osób czuje zaniepkojenie , jakby bało się, że zaraz może być dotknięte), należy także pilnować by inni uczniowie umieli uszanować granice ucznia z zespołem Aspergera, • gdy uczeń jest nadwrażliwy na hałas umożliwiaj pobyt w spokojnym miejscu, gdzie np. może posłuchać muzyki relaksacyjnej, minimalizuj bodźce z otoczenia, • gdy dziecko jest nadwrażliwe słuchowo nie sadzaj dziecka przy oknie ani przy drzwiach na korytarz,
• przy nadwrażliwości na zapachy nie używaj mocnych perfum , warto pozwolić dziecku by miało przy sobie np. kawałek materiału ze swoim ulubionym zapachem, • gdy w klasie jest dziecko nadwrażliwe wzrokowo powinno się zrezygnować z tzw. świetlówek, sztuczne oświetlenie niekorzystnie wpływa na funkcjonowanie układu nerwowego (podnosi stan jego pobudzenia), • często dzieci z nadwrażliwością na światło lekcje spędzają kładąc głowę na ławce, by uniknąć bodźców.
Blibliografia: 1. Budzińska A. , Wójcik M. , (2010), Zespół Aspergera. Księga pytań i odpowiedzi, Gdańsk: Wydawnictwo Harmonia, 2. Cybulska R. , Dryjańska J. , Gotlin K. , Kłoda M. , Pomorska K. , Pyzikiewicz A. , Uczeń z zespołem Aspergera w szkole ogólnodostępnej, ORE 3. Jagielska G. , One są wśród nas. Dziecko z autyzmem i zespołem Aspergera w szkole i przedszkolu, ORE 4. Kossewska J. (red), (2014), Osoba ze stanami ze spektrum autyzmu. Możliwość aktywnego życia, Kraków: Wydawnictwo JAK, 5. Maurice C. (red), (2000), Modele zachowań oraz współpraca z dziećmi autystycznymi. Poradnik dla rodziców iosób profesjonalnie zajmujących się problemem, Wyd. Twigger, Warszawa , 6. Winter M. (2011), Zespół Aspergera. Co nauczyciel wiedzieć powinien, Warszawa, Wydawnictwo Fraszka Edukacyjna Zebranie i opracowanie materiałów: Anna Woszczyńska
- Ocena opisowa ucznia z zespołem aspergera
- Niedowrażliwość dotykowa
- Zesp aspergera
- Zespół aspergera egzamin ósmoklasisty
- Syndrom aspergera test
- Upór w zespole aspergera
- Egzaminowanie ucznia krzyżówka
- Cechy ucznia dorosłego
- Karta indywidualnych potrzeb ucznia
- Absencja ucznia
- Zasady dobrego zachowania w szkole prezentacja
- Prawa i obowiązki ucznia prezentacja
- Swot przykłady
- Prawa ucznia akty prawne
- Przykładowy plan dnia ucznia
- Kultura osobista ucznia
- Profil rozwoju emocjonalnego i społecznego ucznia
- Stanowisko pracy ucznia
- Informacja zwrotna dla ucznia przykłady
- Karta indywidualnych potrzeb ucznia
- Cechy ucznia dorosłego
- Swot przykłady dla ucznia
- Librus rodin