Jak efektywnie i skutecznie uczy si Cele Wskazanie

Jak efektywnie i skutecznie uczyć się. Cele: - Wskazanie argumentów świadczących o skuteczności metod aktywnych w procesie nauczania i wychowania, -Poznanie wybranych aktywnych metod nauczania ( w tym odniesienie do kształconych umiejętności oraz mocnych i słabych stron prezentowanych metod ), -Wskazanie możliwości zastosowania wybranych metod do realizacji podstawy programowej.

Metody i formy nauczania • Wskazanie argumentów świadczących o skuteczności metod aktywnych w procesie nauczania i wychowania, • Poznanie wybranych aktywnych metod nauczania ( w tym odniesienie do umiejętności , które kształcą oraz mocnych i słabych stron prezentowanych metod), • Wskazanie możliwości zastosowania wybranych metod do realizacji podstawy programowej, • Nabycie umiejętności związanych z wykorzystaniem aktywnych metod nauczania na zajęciach edukacyjnych.

Aktywne metody nauczania • Wskazanie argumentów świadczących o skuteczności metod aktywnych w procesie nauczania i wychowania, • Poznanie wybranych aktywnych metod nauczania ( w tym odniesienie do umiejętności , które kształcą oraz mocnych i słabych stron prezentowanych metod), • Wskazanie możliwości zastosowania wybranych metod do realizacji podstawy programowej, • Nabycie umiejętności związanych z wykorzystaniem aktywnych metod nauczania na zajęciach edukacyjnych.

Aktywne metody nauczania Metody aktywizujące to wskazówki , sposoby działania , które pomogą uczniom: 1) pogłębić zainteresowanie wspólną sprawą, 2) przyswoić bez trudu nową wiedzę, 3) rozwinąć własne pomysły i idee, 4) komunikować się, dyskutować i spierać na różne tematy, 5) podjąć działania na rzecz własnej szkoły. Nie sposób w czasie jednego szkolenia zaprezentować wszystkie metody aktywne bo jest ich ok. 160. Każda kształci od jednej do kilku umiejętności. Przygotowując się do szkolenia musiałam przyjąć jakiś klucz dzięki którym mogłam wybrać metody. Zdecydowałam się na wybór metod, które kształcą najwięcej umiejętności oraz zostały przetestowane na lekcjach.

Aktywne metody nauczania Za wprowadzeniem metod aktywnych przemawia wiele względów: 1) Stosowanie na lekcjach metod aktywnych pomaga nie tylko uczniom lecz z czasem ułatwia pracę nauczycielowi 2) Nauczyciel pracujący metodami aktywnymi w dość krótkim czasie odchodzi od swojej roli nauczyciela – eksperta w kierunku doradcy, animatora, obserwatora , słuchacza, uczestnika procesu dydaktycznego, 3) Nauczyciel pracujący metodami aktywnymi odkrywa nowe możliwości pedagogiczne i metodyczne, nigdy nie doświadczy , , wypalenia zawodowego ”, będzie miał wpływ nie tylko na swój rozwój ale również na rozwój innych nauczycieli, 4) Dzięki podjętym przez nauczyciela działaniom zmienią się jego uczniowie. Będą stawali się coraz bardziej samodzielni, zaczną dbać o rozwój własnych strategii uczenia się, wzmocnią w sobie ciekawość i motywację, będą budować swoją własną autonomię w pracy i nauce. Powoli będzie zanikać nuda, brak zainteresowania i aktywności. 5) Stosowanie na lekcjach metod aktywnych zapewnia efektywne uczenie się ucznia. Zapamiętujemy: 10 % tego co czytamy, - 20% tego co słyszymy, - 30% tego co widzimy, - 50 % tego co słyszymy i widzimy, - 70 % tego co mówimy, - 90% tego co robimy

Aktywne metody nauczania Metody aktywizujące wymagają zaangażowania nauczyciela ale również uczniów, dlatego muszą być adresowane zarówno do nauczyciela jak i do ucznia. Ujęcie metod z perspektywy obu uczestników procesu dydaktycznego odzwierciedla następujące założenia: 1) Nauczyciel i uczeń są na lekcji partnerami: obie strony są tak samo odpowiedzialne za wyniki wspólnej pracy. Razem decydują o sposobach dochodzenia do wyników. Nauczyciel i uczeń przyjmują nowe role i nowe zadania. Nauczyciel staje się doradcą, organizatorem. Uczeń z biernego odbiorcy przeobraża się w aktywnego uczestnika procesu dydaktycznego. 2) Jednym z najważniejszych zadań współczesnej szkoły jest przygotowanie ucznia do samodzielnej pracy: Uczeń potrzebuje wskazówek jak organizować swój warsztat pracy, jak racjonalnie planować czas, jak się uczyć poza szkołą i jak się uczyć samodzielnie. 3) Nauczyciel i uczeń to zespół , posiadający ogromny potencjał, który trzeba uruchomić: Nauczyciel i uczeń nie potrzebują gotowych rozwiązań , lecz przykładów, impulsów i zachęt do eksperymentowania i różnego rodzaju sposobów dochodzenia do wiedzy. 4) W procesie dydaktycznym nie ma idealnych rozwiązań: Każda metoda ma swoje mocne i słabe strony. Nauczyciel i uczeń potrzebują zweryfikowanych w praktyce wskazówek, jak optymalnie wykorzystać dany pomysł, na co zwracać uwagę czego unikać. Metody nie powiązane z celami , treściami i ramami organizacyjnymi , a przede wszystkim z potrzebami ucznia i preferencjami nauczyciela nie mają wartości.

Chmurki Ćwiczenie 1 1. Rozdaję ksero materiału – Ćwiczenie 1, 2. Proszę o uzupełnienie , , chmurek” – z fantazją! 3. Uczestnicy szkolenia w grupach uzupełniają , , chmurki” 4. Prezentacja dwóch grup, 5. Krótko podsumowuję.

Chmurki Metoda służy: stosowaniu zdobytej wiedzy w praktyce, skutecznemu porozumiewaniu się w różnych sytuacjach, prezentacji własnego punktu widzenia, przygotowaniu do publicznych wystąpień, poszukiwaniu, porządkowaniu i wykorzystywaniu informacji z różnych źródeł , • efektywnemu posługiwaniu się technologią informacyjną, • rozwijaniu sprawności umysłowych oraz osobistych zainteresowań, • rozwiązywaniu problemów w twórczy sposób. • • • Metoda może być stosowana jako ćwiczenie na rozpoczęcie lekcji, przejście do nowego tematu, może być również wykorzystywana do prezentacji różnych punktów widzenia

Przebieg: Chmurki 1. Uczniowie w parach otrzymują jeden z wariantów Karty pracy ( zestaw pustych chmurek, zestaw z wypełnioną jedną stroną , zestaw z początkiem dialogu) 2. Zadaniem uczniów będzie uzupełnienie dialogu według własnego uznania. Nauczyciel zadaje pytanie: Jak sądzicie co odpowiedziałaby druga osoba? 3. Uczniowie prezentują dialog w parach. 4. Jako pracę domową przygotowują dialog dotyczący treści lekcji , który ma wypełnione tylko dwie chmurki. 5. Na następnej lekcji można wykorzystać zadanie jako rekapitulację wtórną.

Chmurki Mocne strony: - Uczniowie traktują to zadanie jako zagadkę, dlatego chętnie podejmują pracę, - Metoda nadaje się do ćwiczenia języka dlatego, może być często stosowane na lekcjach języków obcych, - Uczniowie mogą zgłaszać szalone pomysły aby wypowiedzi logicznie pasowały do siebie, - Każdy uczeń na miarę swoich możliwości może podać rozwiązanie Słabe strony: --------

Budujemy wieżę Metoda służy: • planowaniu , organizowaniu i ocenianiu własnej nauki, • stosowaniu zdobytej wiedzy w praktyce, • skutecznemu porozumiewaniu się w różnych sytuacjach, • prezentacji własnego punktu widzenia, • przygotowaniu do publicznych wystąpień, • budowaniu więzi międzyludzkich, • podejmowaniu indywidualnych i grupowych decyzji, • rozwiązywaniu problemów w twórczy sposób. Metoda : ukazuje role w grupie , uczy pracy zespołowej, zachęca do współpracy. Metoda uczy: jak oceniać pracę zespołową, zwracając uwagę na sposoby dochodzenia do celu i na efekty

Budujemy wieżę Przebieg: 1. Podziel klasę na trzy grupy. Wyznacz obserwatora , który nie będzie brał udziału w pracy grupy. Rozdaj grupom taki sam zestaw materiałów np. karton, linijkę, nożyczki, klej, kartę pracy ( polecenie ) Omów zasady pracy i sposoby oceny. 2. Grupy rozwiązują zadanie zgodnie z instrukcją. Wspieraj obserwatorów oraz pilnuj ustalonych zasad pracy. 3. Przedstawiciele grup ustawiają wieże blisko siebie. Oceń sposób wykonania pracy posługując się kryteriami opisanymi w karcie pracy. 4. Zaproś do refleksji najpierw obserwatorów potem członków grup zadając pytania np. Jak przebiegała dyskusja na temat sposobów konstruowania wieży? , Jak była zorganizowana praca w zespołach? , Jak współdziałali ze sobą członkowie grupy?

Budujemy wieżę Mocne strony: Metoda atrakcyjna dla uczniów, Uniwersalna dla wszystkich grup wiekowych, Uczniowie chętnie rozmawiają o problemach we współpracy w grupie, udzielają sobie informacji zwrotnej na temat zachowań w czasie rozwiązywania zadania Słabe strony: Obserwatorzy mogą mieć trudności w dostrzeżeniu dysfunkcyjnych zachowań. Należy uważać aby obserwatorzy nie krytykowali zachowań , a jedynie je opisywali

Budujemy wieżę - zastosowanie Ćwiczenie 2: Najprościej wykorzystanie: dajemy uczniom do dyspozycji wskazane przedmioty i prosimy o wykonanie czegoś, zaproponowanie doświadczenia lub rozwiązania zadania, zbudowanie konstrukcji , ułożenie… Zaproponowana przez nas czynność powinna być wykonalna na kilka sposobów. W grupach nauczycieli : 1) Nauczyciele przedmiotów humanistycznych ( j. polski, historia, wiedza o społeczeństwie ), 2) Nauczyciele języków obcych, 3) Nauczyciele nauk ścisłych ( matematyka , fizyka) 4) Nauczyciele nauk przyrodniczych ( biologia , chemia) 5) Nauczyciele informatyki, techniki 6) Nauczyciele wychowania fizycznego i wiedzy o bezpieczeństwie Każda grupa wskazuje temat na którym można wykorzystać Metodę: Budujemy wieżę i opracowuje kartę pracy. Prezentacja jednej z grup

Historyjka obrazkowa Ćwiczenie 3 1. Rozdaj uczestnikom historyjkę obrazkową. 2. Poproś aby uczestnicy ułożyli obrazki w logicznym ciągu i podpisali każdy z nich. 3. Zaproponuj porównanie z oryginałem. 4. Poproś o podanie propozycji rozwiązania konfliktu tak aby wszystkie strony były zadowolone.

Historyjka obrazkowa Metoda służy: • stosowaniu zdobytej wiedzy w praktyce, • skutecznemu porozumiewaniu się w różnych sytuacjach, • prezentacji własnego punktu widzenia, • przygotowaniu do publicznych wystąpień, • efektywnemu współdziałaniu w zespole i pracy w grupie, • budowaniu więzi międzyludzkich, • podejmowaniu indywidualnych i grupowych decyzji, • poszukiwaniu, porządkowaniu i wykorzystywaniu informacji z różnych źródeł , • efektywnemu posługiwaniu się technologią informacyjną, • przyswajaniu sobie metod i technik negocjacyjnego rozwiązywania konfliktów i problemów społecznych, • rozwiązywaniu problemów w twórczy sposób. Metoda pozwala uczniom poznać różne sposoby rozwiązywania konfliktów oraz przekonać się jak różne mogą być spojrzenia na tą samą sytuację

Przebieg: Historyjka obrazkowa 1. Wyszukaj ( gazety, komiksy, pomoc plastyka ) historyjkę obrazkową przedstawiającą jakiś konflikt. 2. Powiększ każdy rysunek do A 4. Podziel uczniów na cztery grupy. Każdej z grup daj zestaw rysunków. Poproś aby grupy ułożyły rysunki w logiczna całość i opatrzyły je odpowiednim podpisem. 3. Zaproponuj porównanie historyjek ułożonych przez grupy z oryginałem. 4. Poproś o propozycje, które pozwolą na rozwiązanie konfliktu w sposób satysfakcjonujący wszystkich. 5. Skłoń uczniów do samooceny przebiegu pracy w grupie i stopnia zadowolenia z jej efektów. Inny wariant: Uczniowie wymyślają w grupach historyjki na zadany temat - każdy rysunek na oddzielnej kartce. Wymieniają się w grupach, układają, podpisują, porównują z oryginałem, szukają sposobów rozwiązania konfliktu

Historyjka obrazkowa Mocne strony: Metoda angażuje każdego ucznia, Pozwala na ocenę wyników i sposobu pracy w grupie, Historyjkę można wykorzystać do rozwiązywania konfliktów w szkole lub w klasie Słabe strony: Historyjki muszą być odpowiednio dobrane do poziomu percepcji uczniów. Jeśli będą za łatwe, uczniowie nie będą chętnie wykonywali zadania Historyjki nie da się wykorzystać na każdym przedmiocie

Linia czasu Metoda służy: • stosowaniu zdobytej wiedzy w praktyce, • planowaniu, organizowaniu i ocenianiu własnej nauki, • skutecznemu porozumiewaniu się w różnych sytuacjach, • prezentacji własnego punktu widzenia, • przygotowaniu do publicznych wystąpień, • budowaniu więzi międzyludzkich, • podejmowaniu indywidualnych i grupowych decyzji, • poszukiwaniu, porządkowaniu i wykorzystywaniu informacji z różnych źródeł , • efektywnemu posługiwaniu się technologią informacyjną, • rozwijaniu sprawności umysłowych oraz osobistych zainteresowań Uczniowie: porządkują zdobytą wiedzę , powtarzają materiał , dostrzegają związki między wydarzeniami, wyrażają osobisty stosunek do wydarzeń

Przebieg: Linia czasu 1. W klasie na podłodze lub na ścianie wywieś linię ogromnych rozmiarów, na której będą napisane lata w jakimś okresie czasu np. co 10 lat. 2. Zadaniem uczniów jest naniesienie na ten wykres dat różnych wydarzeń np. historycznych i opatrzenie ich komentarzem w formie symbolu, notatki, rysunku. 3. Wspólna interpretacja zapisów, uzupełnianie danych z podręcznika lub innego źródła. Zadaniem nauczyciela jest czuwanie nad merytoryczną poprawnością zapisów. 4. Do wyboru wydarzeń mogą posłużyć następujące kryteria: - Wydarzenia , które zrobiły na mnie największe wrażenie, - Wydarzenia , które miały ogromne znaczenie polityczne, - Wydarzenia , które są związane z jakimś słowem kluczem, - Najważniejsze daty z życia jakiegoś człowieka np. pisarza, patrona - Wydarzenia o których za mało wiem

Inne warianty: Linia czasu 1) Nauczyciel daje do losowania karteczki, na których umieszczone są daty. Każda osoba musi opowiedzieć jakąś historię związaną z datą. Można wykorzystać również datę z przyszłości. 2) Linia czasu zawiera daty od dziś do … jakiegoś momentu w przyszłości. Uczniowie mówią o swoich życzeniach w zakresie rozwoju polityki, społeczeństwa oraz o swoich osobistych planach i oczekiwaniach. 3) Na podłodze przyklejasz taśmę na której zapisujesz daty lub wydarzenia np. z lektury. Uczniowie stają przy dacie , wydarzeniu o którym najwięcej wiedzą a następnie prezentują wiadomości. Pozostali uczniowie mogą zadawać pytania. 4) Linie czasu można wykorzystać na każdym przedmiocie w celu pokazania procesu lub kolejności wydarzeń W każdym z wariantów nauczyciel czuwa nad poprawnością merytoryczną wypowiedzi uczniów

Linia czasu Mocne strony: • Metoda uczy respektu dla odmiennych punktów widzenia, • Uczy krytycznego podejścia do zdobytej wiedzy, • Jest metodą ciekawą dla uczniów. Wszyscy chętnie się angażują • Uczniowie wypracowują strategie postępowania w dyskusji Słabe strony: • Praca zespołowa może być zdominowane przez silne osobowości

Linia czasu- wykorzystanie Ćwiczenie 4 1. Rozdaj uczestnikom linie czasu. 2. Poproś o zaproponowanie jakiegoś tematu na którym da się wykorzystać linię. 3. Poproś o podanie propozycji zaplanowania pracy na lekcji ( kryteria i sposób wypełniania linii )

Piktogramy Ćwiczenie 5 – zaprojektowanie piktogramu Wszyscy mamy do czynienia z piktogramami w życiu codziennym. Szczególna ich wartość polega na tym, że przedstawiają informację w sposób niezwykle prosty i jednoznaczny. Stworzenie piktogramu to znalezienie sedna sprawy, wyłączenie wszystkich zbędnych treści i koncentracja na rzeczach najważniejszych. Metoda – Piktogramów uczy odczytywania informacji oraz ćwiczenia umiejętności wyrażania informacji w sposób zwięzły, jednoznaczny i twórczy. 1. Poproś uczestników aby zaprojektowali piktogramy którymi można zastąpić dwa ostatnie wyrażenia w zdaniu: Nasza klasa jest bardzo fajna ponieważ: pomagamy sobie wzajemnie i nigdy nie narzekamy. 2. Prezentacja propozycji

Piktogramy Metoda służy: • stosowaniu zdobytej wiedzy w praktyce, • planowaniu, organizowaniu i ocenianiu własnej nauki, • skutecznemu porozumiewaniu się w różnych sytuacjach, • prezentacji własnego punktu widzenia, • przygotowaniu do publicznych wystąpień, • poszukiwaniu, porządkowaniu i wykorzystywaniu informacji z różnych źródeł , • efektywnemu posługiwaniu się technologią informacyjną,

Piktogramy Przebieg: 1. Zadnie domowe uczniów polegało na znalezieniu kilku piktogramów : szkoła, sklep, autobus 2. Na początku lekcji informują o efektach swoich poszukiwań, zastanawiają się w jakich sytuacjach występują znalezione piktogramy , co wyrażają czy są respektowane, kto je tam zamieścił. 3. Uczniowie zostają podzieleni na grupy i wykonują jedno z zaproponowanych zadań: a) Włączają do konkretnego tekstu piktogramy lub zastępują całe zdanie piktogramami – jeśli jest to możliwe, b) Projektują piktogram ważny dla szkoły, na okładkę lektury , jako emblemat wydarzenia historycznego itp. c) Piszą życiorys konkretnej osoby z wykorzystaniem piktogramów, d) Projektują piktogram wyrażający motto życiowe swoje lub innej osoby, e) Przedstawiają krótką historyjkę w formie serii piktogramów, f) Projektują piktogram zawierający informację wskazaną przez nauczyciela Uwaga : kryteria dobrego piktogramu: prostota , czytelność wszystkich elementów , jednoznaczność, uniwersalny charakter ( np. zrozumiały bez względu na język, ) 4. Uczniowie podsumowują swoją prace , mogą wypowiadać się na temat piktogramów kolegów ( ale nie krytykować )

Piktogramy Mocne strony: - Metoda twórcza , zachęca do działania, - Każdy uczeń może się wykazać, - Metoda daje możliwość oceny kreatywnej pracy ze względu na przedstawione wcześniej kryteria. Słabe strony: - Uczniowie starsi mogą mieć opory przed rysowaniem

Plakat Metoda służy: • planowaniu, organizowaniu i ocenianiu własnej nauki, • skutecznemu porozumiewaniu się w różnych sytuacjach, • prezentacji własnego punktu widzenia, • przygotowaniu do publicznych wystąpień, • budowaniu więzi międzyludzkich, • rozwiązywaniu problemów w twórczy sposób, • poszukiwaniu, porządkowaniu i wykorzystywaniu informacji z różnych źródeł , • efektywnemu posługiwaniu się technologią informacyjną, • rozwijaniu sprawności umysłowych oraz osobistych zainteresowań Zastosowanie plakatu zachęca uczniów do myślenia, wyrażania swoich poglądów. Plakat przyciąga wzrok ( interesujący motyw, kolor, hasło ). Złożone problemy można przedstawić w sposób prosty. Celem zastosowania plakatu może być zmiana myślenia lub inspiracja do działania.

Plakat Przebieg: 1. Omów z klasą cechy dobrego plakatu ( Karta pracy 6. 1 - omówić) 2. Podziel klasę na grupy. Rozdaj plakaty i poleć grupom dokonać analizy plakatów według podanych kryteriów. ( Karta pracy 6. 2 - omówić ) 3. Prezentacja oceny plakatów przez grupy. 4. Przedyskutujcie z uczniami kryteria zwracając uwagę na kryteria, które spowodowały rozbieżność ocen. Ustalcie poprawną listę kryteriów. 5. Uczniowie wykonują w grupach plakat na zadany temat. Posługują się poprawioną listą kryteriów. 6. Uczniowie prezentują swoją pracę , oceniają efekty. Następnie przekazują swoją pracę innej grupie, która dokonuje oceny zgodnie z kryteriami. Oceniasz pracę grup, podajesz końcową ocenę z uzasadnieniem.

Plakat Mocne strony: - Metoda twórcza , zachęca do różnych form wypowiedzi, - Uczy zespołowego działania, - Jest ważnym krokiem w przygotowaniu uczniów do samooceny i do określania kryteriów oceny pracy innych , - Każdy uczeń może się wykazać. Słabe strony: - Metoda czasochłonna, nauczyciele mogą nie dostrzegać pozytywnych skutków stosowania tej metody, - Uczniowie mogą wprowadzić niezdrowe zasady rywalizacji Ważne: Nauczyciel może ograniczyć stosowane środki np. tylko czarno- biały, litery drukowane itp. Należy ustalić , kto ma być odbiorcą plakatu. Uczniowie mogą zmieniać istniejący plakat np. plakat przeznaczony dla rodziców na plakat dla dzieci. Plakat można wykorzystać na powtórkę lub jako formę ewaluacji cyklu lekcji

Rybi szkielet – Schemat przyczyn i skutków Metoda służy: • stosowaniu zdobytej wiedzy w praktyce, • planowaniu, organizowaniu i ocenianiu własnej nauki, • efektywnemu współdziałaniu w zespole i pracy w grupie • rozwiązywaniu problemów w sposób twórczy • skutecznemu porozumiewaniu się w różnych sytuacjach, • budowaniu więzi międzyludzkich, • podejmowaniu indywidualnych i grupowych decyzji, • poszukiwaniu, porządkowaniu i wykorzystywaniu informacji z różnych źródeł , • efektywnemu posługiwaniu się technologią informacyjną, Metoda służy poszukiwaniu przyczyn powstania danego problemu, planowaniu działań, które mają dać określone wyniki.

Rybi szkielet- Schemat przyczyn i skutków Wariant A Przebieg: 1. Narysuj na tablicy lub przygotuj dużą planszę przedstawiającą rybi szkielet. 2. , , W głowę” szkieletu wpisz problem. 3. Za pomocą , , Burzy mózgów” ustal wspólnie z uczniami główne czynniki , które mogą być odpowiedzialne za powstanie problemu. Zapisz na plakacie pomysły uczniów. Wybierz wspólnie z klasą 4 -6 spośród tych, które mają charakter czynników głównych i wpisz na , , duże ości” schematu. 4. Podziel klasę na tyle grup ile ustaliliście czynników głównych. Każda grupa otrzymuje jedną , , ość” i poszukuje przyczyn , które mają wpływ na ten czynnik. 5. Rozdaj grupom paski papieru i mazaki. Poproś aby zapisali na nich ustalone przyczyny- są to , , małe ości” , które uczniowie przypinają do , , ości dużych” 6. Poproś uczniów aby przyjrzeli się wynikom swojej pracy i spośród przedstawionych przyczyn wybrali najistotniejsze np. głosowanie 7. Opracuj z uczniami plan działań zmierzających do rozwiązania problemu

Rybi szkielet -Schemat przyczyn i skutków Wariant B Klasę podziel na 4 -5 zespołów. Dla każdego przygotuj tekst przewodni, w którym przedstawisz zasady pracy tą metodą i zadania do wykonania przez grupę. Rozdaj każdemu zespołowi dużą planszę z narysowanym rybim szkieletem. Dalej praca powinna przebiegać według Wariantu A Ważne: Dokładnie wyjaśnij role i znaczenie dużych i małych , , ości” ( Karta pracy )

Rybi szkielet – Schemat przyczyn i skutków- zastosowanie w praktyce Ćwiczenie 7 1. Narysuj na tablicy planszę przedstawiającą rybi szkielet. 2. , , W głowę” szkieletu wpisz problem: Zniszczenie środowiska naturalnego 3. Za pomocą , , Burzy mózgów” ustal główne czynniki , które mogą być odpowiedzialne za powstanie problemu. Zapisz na tablicy pomysły na , , dużych ościach” schematu. 4. Każdej grupie przydziel jedną , , ość” i poproś o poszukanie przyczyn , które mają wpływ na ten czynnik. 5. Poproś aby grupy zapisały ustalone przyczyny na , , małych ościach” 6. Przypnij , , małe ości do , , dużych” 7. Poproś uczestników aby przyjrzeli się wynikom swojej pracy i spośród przedstawionych przyczyn wybrali najistotniejsze np. głosowanie 7. Opracuj z uczestnikami plan działań zmierzających do rozwiązania problemu.

Stacje uczenia się Metoda służy: • stosowaniu zdobytej wiedzy w praktyce, • planowaniu, organizowaniu i ocenianiu własnej nauki, • rozwiązywaniu problemów w sposób twórczy, • poszukiwaniu, porządkowaniu i wykorzystywaniu informacji z różnych źródeł , • efektywnemu posługiwaniu się technologią informacyjną, • rozwijaniu sprawności umysłowych oraz osobistych zainteresowań. Głównym zadaniem nauczyciela jest przygotowanie materiałów i zorganizowanie stacji. W czasie lekcji nauczyciel usuwa się na drugi plan występując w roli indywidualnego doradcy uczniów, którzy wyraźnie potrzebują pomocy. Głównym celem stacji jest rozwój samodzielności uczniów w procesie uczenia się poprzez działanie , odkrywanie i zabawę. Poza tym uczniowie mają możliwość poznania , jakim są typem uczenia się , jakie mają zainteresowania, jak organizują sobie efektywna naukę.

Stacje uczenia się Przebieg: 1. Rozmowa wstępna: wprowadza uczniów do tematu, otwiera horyzonty, pokazuje ogólnie temat lub problem. 2. Wędrówka po stacjach. Na kilku stolikach leżą przygotowane zadania ( jeden stolik , jedno zadanie ). Uczeń otrzymuje , , obiegówkę” na której zaznacza wykonanie zadania. 3. Rozwiązywanie zadań – uczniowie wybierają stacje , które odpowiadają ich zainteresowaniom i możliwościom. Rozwiązują zadania, które znajdują się na wybranych stacjach. 4. Podsumowanie – uczniowie odpowiadają co było dla nich ważne , prezentują teksty i sposoby rozwiązania.

Stacje uczenia się Metoda daje bardzo dużo możliwości: - Zróżnicowanie stacji , które uczniowie sami wybierają ( stacje na cel- czerwone , na bdb - niebieskie) - Konieczność zaliczenia wszystkich stacji lub np. 4 z 8 - Zróżnicowanie zadań w obrębie stacji, - Możliwość pracy indywidualnej , w parach , itp. - Możliwość ścisłego kontrolowania czasu poświęconego stacji lub indywidualna regulacja ucznia, - Możliwość zaproponowania uczniom zadań od graficznych do ścisłych - Ustalenie pozyskiwania przez uczniów dodatkowych informacji np. tylko wiedza nabyta, internet, podręcznik, słownik, zeszyt.

Stacje uczenia się Pamiętaj! 1. Uczniowie muszą poznać tą metodę. ( Pierwszy raz , , oprowadź” ich po stacjach ) 2. Bardzo wyraźnie omów zasady pracy. ( Jeśli tego nie zrobisz możesz doprowadzić do chaosu w klasie ) 3. Na początku kontroluj czas. 4. Zapewnij uczniom możliwość autokontroli wykonanych zadań. 5. Zróżnicuj zadania ( stopień trudności, atrakcyjność ) wg własnego pomysłu. 6. Daj możliwość zabawy. 7. Oceń pracą uczniów.

Stacje uczenia się Mocne strony: - Metoda uniwersalna, bardzo efektywna, pozwalająca każdemu uczniowi odnieść sukces na miarę swoich możliwości, - Pozwala wykorzystać różnorodność zadań oraz wariantów, - Uczniowie uczą się samodzielności, - Uczeń sam decyduje o tym czego, ile i w jakim czasie się nauczy, - Metoda wykorzystuje wspierającą funkcje oceny. Słabe strony: - Nauczyciel musi wiele czasu poświecić na przygotowanie materiałów, - Błędy w organizacji pracy mogą spowodować , , kolejki” do stacji lub bałagan

Wykresy i diagramy Metoda służy: • stosowaniu zdobytej wiedzy w praktyce, • planowaniu, organizowaniu i ocenianiu własnej nauki, • efektywnemu współdziałaniu w zespole i pracy w grupie • rozwiązywaniu problemów w sposób twórczy • skutecznemu porozumiewaniu się w różnych sytuacjach, • prezentacji własnego punktu widzenia, • przygotowaniu do wystąpień publicznych, • budowaniu więzi międzyludzkich, • poszukiwaniu, porządkowaniu i wykorzystywaniu informacji z różnych źródeł , • efektywnemu posługiwaniu się technologią informacyjną, • rozwijaniu sprawności umysłowych oraz osobistych zainteresowań Uwaga : Interpretacja wizualnych form prezentacji danych liczbowych wymaga umiejętności odczytywania złożonych , często skąpych informacji i powiązania tekstu z grafiką. Taki przekaz informacji uwzględnia nowe przyzwyczajenia w czytaniu i uczeniu się. Ma swój specyficzny język. Pokazuje w wizualny sposób struktury, wzajemne zależności, stosunek liczbowy, tendencje rozwojowe. Metoda może prowokować do nowego spojrzenia na ważne sprawy, może zachęcać do dyskusji w klasie

Wykresy i diagramy Przebieg, Wariant A 1. Poproś uczniów aby przynieśli na lekcję wskazaną gazetę. 2. Poleć aby w parach poszukali wykresów i diagramów. 3. Wybierzcie wspólnie pięć wykresów. Podziel klasę na pięć grup. Każda grupa analizuje jeden wykres, spisuje czego się dowiedziała i przygotowuje pytania pomocnicze, które pomogłyby odczytać informacje tam zawarte. 4. Gotowa lista pytań wraz z wykresem wędruje do innej grupy: np. grupa A do B, grupa B do C, grupa C do A…. . 5. Każdy zespół przygotowuje odpowiedzi na otrzymane pytania a następnie je prezentuje. Odpowiednia grupa sprawdza czy jest to zgodne z jej analizą wykresu. W razie rozbieżności lub błędów potrzebna będzie pomoc nauczyciela.

Wykresy i diagramy • Wariant B Uczniowie otrzymują polecenie przygotowania krótkiego wykładu na temat przerabiany właśnie na lekcji. Ilustracja do wykładu mają być wykresy i diagramy przygotowane na folii, lub przygotowane przez grupę ( sporządzone na tablicy) • Wariant C Grupy otrzymują pewne dane liczbowe. Ich zadaniem jest ujęcie tych liczb w formie wykresów.

Wykresy i diagramy Ćwiczenie 8 1. Rozdaj uczestnikom trzy wykresy i poproś o przygotowanie krótkiego wykładu na temat: Sytuacja nauczycieli w rzeczywistości i potocznej ocenie. 2. Uczestnicy w swoim wykładzie powinni wykorzystać wykresy.

Wykresy i diagramy Mocne strony: - Zachęca uczniów do rozwijania umiejętności czytania różnych tekstów, - Metoda wspiera samodzielną prace uczniów, - Nauczyciel jest tylko organizatorem. Słabe strony: - Na początku uczniowie mogą mieć trudności z odczytaniem informacji z wykresów. Wtedy konieczne są ćwiczenia wstępne rozwiązywane z całą klasą lub dostarczenie wiedzy potrzebnej do analizy ( nauczyciel, fragment z podręcznika )

Aktorzy Metoda służy: • stosowaniu zdobytej wiedzy w praktyce, • efektywnemu współdziałaniu w zespole i pracy w grupie • rozwiązywaniu problemów w sposób twórczy • skutecznemu porozumiewaniu się w różnych sytuacjach, • prezentacji własnego punktu widzenia, • przygotowaniu do wystąpień publicznych, • budowaniu więzi międzyludzkich, • podejmowaniu indywidualnych i grupowych decyzji, • przyswajaniu sobie metod i technik negocjacyjnego rozwiązywania konfliktów i problemów społecznych

Aktorzy Metoda ma ogromną wartość ponieważ: - Scenki łączą rzeczywistość z fikcyjną grą. W scence omawia się sytuacje, konflikty , które mogłyby się zdarzyć lub które mogą zaistnieć w przyszłości. - Scenki służą zmianie poglądów i zachowań. W zabawowy sposób symuluje się rzeczywistość , wypróbowując różne zachowania. Dzieje się to w bezpiecznych ramach bo ewentualne błędy nie mają negatywnych konsekwencji - Symulacje uświadamiają własne zachowania, rozwijają umiejętność obserwacji , prezentują konfliktowe sytuacje w grupie i umożliwiają ich analizę. - Tworzą warunki ćwiczeniowe dla nowych zachowań. Uświadamiają społeczny kontekst indywidualnych problemów.

Aktorzy Przebieg: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. Rozgrzewka: Tworzymy atmosferę zaciekawienia problemem, prezentujemy problem, zbieramy doświadczenia, przedstawiamy ramy czasowe, prowokujemy do zajęcia stanowiska, prosimy o spontaniczne reakcje na dany temat. Analiza ról: Opisujemy role, możemy zaproponować charakterystyczne dla nich gesty, mimikę, język, kluczowe wypowiedzi, określamy przebieg akcji. Karty: Analizujemy Karty na których opisane są występujące role. W opisie roli powinny znaleźć się: nazwisko, zawód, zdjęcie? , dane formalne ( wiek, stan cywilny, dzieci, miejsce urodzenia itp. ), informacje na temat poglądów , inne. Przydzielanie ról: Przydzielamy role dla aktorów, obserwatorów, publiczności. Gra: Aktorzy odgrywają swoje role, przeżywają sytuacje i reagują na wypowiedzi i zachowania innych, tak jak ich zdaniem zachowaliby się ludzie, których grają. Refleksja: Obserwatorzy zdają relację, oceniają odgrywane role, następnie wypowiadają się aktorzy. Nabywanie dystansu do odgrywanej roli: Sytuacja odgrywana jest jeszcze raz , zmieniają się jednak warunki np. inna epoka, inny kraj Transfer: Uświadomienie problemu, refleksja, krytyka zachowań i działań przedstawionych w grze.

Aktorzy 9. Ocena: Zastanawiamy się: - Jak zachowywały się poszczególne osoby? ( gesty , mimika, język ) - Jak grano role? ( z zaangażowaniem, obojętnie, w ogóle nie grano ) - Jak poszczególni aktorzy czuli się w swoich rolach? - Co ta gra oznacza dla grupy? - Jakie cele chce osiągnąć każda z osób, jeśli zachowa się tak, jak w scence? - Jak należałoby się zachować, aby łatwiej dojść do celu? - Jakie byłyby alternatywne rozwiązania? - Jakie poglądy i uprzedzenia można było zaobserwować u aktorów? - Jakie społeczne mechanizmy można było zaobserwować? Ważne: Nauczyciel powinien wcześniej ustalić zasady zachowania się w czasie pracy metodami dramowymi. Uczniowie muszą np. wiedzieć , że obserwatorom nie wolno komentować tego , co się dzieje na scenie, nie wolno przeszkadzać aktorom.

Aktorzy - Warianty Gra spontaniczna: Podajesz tylko ogólne informacje. Dajesz jakiś twórczy impuls, który wymaga aktywności i reakcji. Impuls podawany jest przed grą, np. No nie ! Znowu klasa III nabroiła na dyskotece. Najwyższy czas ukarać cała klasę! Niespodzianka: Impuls pojawia się w czasie gry. Może go podać nauczyciel lub poinstruowany uczestnik gry. Nie może on jednak zakłócać gry , lecz powinien do niej zachęcać. Np. Zdenerwowanie przed lekcją , uczniowie dowiedzieli się, że do ich klasy przybędzie osoba, która jest niepełnosprawna. Kilku uczniów dyskutuje jak mają się zachować: Sytuacja A : Nagle wchodzi dyrektor szkoły, B: Wchodzi , , nowy”, C: Jeden z uczniów mówi , , A dlaczego właśnie do naszej klasy? ” Gra przygotowana: Nauczyciel lub grupa uczniów podaje dokładny opis roli. Gra na temat konfliktu grupowego: Tematem jest jakaś trudna sytuacja w grupie, która wymaga podjęcia decyzji. Np. grupa członków jury ma przyznać trzy nagrody telewizyjne sześciu programom wytypowanym przez telewidzów. Grupa musi dojść do porozumienia. Gra plenarna: Gra odbywa się z udziałem wszystkich uczestników ( nie ma widowni ) Bez przygotowania uczniowie zaczynają grać. Nauczyciel określa ogólne ramy. Uczniowie wymyślają całą resztę

Mocne strony : Aktorzy - Uczniowie chętnie się angażują w taką pracę, - Wszyscy uczniowie biorą udział w ćwiczeniach, - Metoda otwiera uczniów, zachęca ich do mówienia o ważnych dla nich sprawach, - Również słabsi uczniowie mogą się wykazać, - Wiele zależy od inwencji uczniów, dlatego metoda pozwala na różnicowanie wymagań. Nie ma podziału na grę złą i dobrą. Słabe strony: - Nauczyciel może bać się stosowania takich metod, - Trudno przewidzieć co może się wydarzyć podczas odgrywania scenki, - Uczniowie mogą mieć trudności z analizą i refleksją na temat obejrzanej scenki

Laik Metoda służy: • stosowaniu zdobytej wiedzy w praktyce, • skutecznemu porozumiewaniu się w różnych sytuacjach, • prezentacji własnego punktu widzenia, • przygotowaniu do publicznych wystąpień, • efektywnemu współdziałaniu w zespole i pracy w grupie, • budowaniu więzi międzyludzkich, • podejmowaniu indywidualnych i grupowych decyzji, • poszukiwaniu, porządkowaniu i wykorzystywaniu informacji z różnych źródeł , • efektywnemu posługiwaniu się technologią informacyjną, • przyswajaniu sobie metod i technik negocjacyjnego rozwiązywania konfliktów i problemów społecznych, • rozwijaniu sprawności umysłowych oraz osobistych zainteresowań, • rozwiązywaniu problemów w twórczy sposób. Uczniowie porządkują zdobytą wiedzę, formułują argumenty przemawiające za daną sprawą, bronią swoich argumentów

Laik Przebieg: 1. Poproś uczniów aby zastanowili się jak przedstawić najważniejsze treści osobie, która nie zna się na temacie omawianym na lekcji. Laik charakteryzuje się następującymi cechami: jest inteligentny, sceptyczny, elokwentny, nie jest złośliwy, od tego czy spodoba się mu prezentacja tematu , może zależeć ocena grupy, nie ma pojęcia o przedmiocie. 2. Uczniowie przygotowują się w grupach do prezentacji. Wybierają jedną osobę, która przedstawi ich przemyślenia, 3. Nauczyciel pełni rolę , , adwokata diabła” , zgłasza w imieniu laika wątpliwości, twierdzi, że czegoś nie rozumie, prosi o doprecyzowanie. Uczniowie muszą bronić swoich pomysłów i sposobu prezentacji

Laik Ćwiczenie 9 1. Wyznacz w jednej grupie osobę , która odegra laika , pozostała część grupy będzie pełniła rolę nauczyciela, czyli zgłaszała wątpliwości , pytania itp. 2. Poproś pozostałe grupy aby przygotowały sposób przedstawienia laikowi metody aktywne oraz korzyści płynące z ich zastosowania na lekcjach. 3. Przeprowadź rozmowę.

Laik Mocne strony: Metoda uczy respektu dla odmiennych punktów widzenia, Uczy krytycznego podejścia do zdobytej wiedzy. Zapobiega euforii w stylu , , Wszystko już umiemy !” Jest metodą ciekawą dla uczniów. Wszyscy chętnie się angażują. Uczniowie wypracowują strategie postępowania w dyskusji. Metoda do wykorzystania na każdej powtórce lub utrwaleniu materiału Słabe strony: Praca zespołowa może zostać zdominowana przez silne jednostki.

• Dziękuję za uwagę!