Jaarcongres NILG VU 9 november 2010 Publieke belangen

Jaarcongres NILG, VU 9 november 2010 Publieke belangen en auteurscontractenrecht Prof. dr. Martin Senftleben Vrije Universiteit Amsterdam Bird & Bird, Den Haag

Overzicht • overdracht en licenties – overdracht eerst na overlijden van de maker (uitgangspunt: monistische opvatting van het auteursrecht) – exclusieve licenties iedere 5 jaar opzegbaar – herroeping wegens non-usus • billijke vergoeding – recht op een billijke vergoeding – collectieve afspraken mogelijk – bestsellerbepaling

Overzicht • opties ten aanzien van toekomstige werken – vernietigbaar • evident onredelijk bezwarende contractsbepalingen – vernietigbaar

Onredelijk bezwarende bepalingen • ‘Een beding dat gelet op de aard en de overige inhoud van de overeenkomst, de wijze waarop de overeenkomst tot stand is gekomen, de wederzijds kenbare belangen van partijen en de overige omstandiheden van het geval, evident onredelijk bezwarend is voor de maker, is vernietigbaar. ’ (nieuw art. 25 f lid 2 Aw) • onredelijke aftrekposten (promotiekosten) • platencontract met verplichte winkelnering bij een bepaalde muziekuitgever

Billijke vergoeding

Billijke vergoeding van vergoeding die beperkt wordt door zwakke onderhandelingspositie naar ‘objectieve’ maatstaf voor een billijke vergoeding

Billijke vergoeding vooraf • ‘De maker heeft recht op een billijke vergoeding voor het verlenen van een exclusieve licentie voor het geheel of een gedeelte van het auteursrecht. ’ (nieuw art. 25 c Aw) – directe aanspraak op billijke vergoeding – geldt ook bij overdracht (nieuw art. 25 h lid 2 Aw) • Minister OC&W kan hoogte billijke vergoeding vaststellen – slechts op gezamenlijk verzoek van een vereniging van makers en exploitant of vereniging van exploitanten (verenigingen moeten representatief en onafhankelijk zijn) – slechts op basis van gezamenlijk gedragen advies

Billijke vergoeding achteraf • ‘De rechter kan de overeenkomst op grond waarvan de maker [. . . ] een exclusieve licentie heeft verleend op het verzoek van de maker te zijner gunste wijzigen, indien de vergoeding die hij ontvangt gelet op de wederzijdse prestaties een ernstige onevenredigheid vertoont in verhouding tot de opbrengst van de exploitatie van het werk. ’ (nieuw art. 25 d Aw) • bestsellerbepaling • kan terugwerkende kracht hebben • invloed op cross-financing van producties?

Dwingend recht geen afstand van recht op billijke vergoeding

Overdracht en licenties

Overdracht en licenties geen overdracht auteursrecht bij leven auteur exclusieve licenties iedere 5 jaar opzegbaar

Overdracht en licenties • exploitant verkrijgt geen recht tegen eenieder (geen goederenrechtelijke werking) • licentieovereenkomst bindt alleen de exploitant en de maker (verbintenisrechtelijke werking) • maker blijft ‘eigenaar’ van het werk • exclusieve licentienemer heeft echter ruime handhavingsmogelijkheden (nieuw art. 25 b lid 4 Aw)

One size fits all? 5 jaar voldoende om investeringen terug te verdienen?

Bedreiging digitale exploitatie?

Beter voor auteurs? • afstand van opzeggingsrecht niet mogelijk (nieuw art. 25 h Aw) • maker kan dus alleen exclusieve licentie aanbieden die iedere 5 jaar opzegbaar is • dalende inkomsten als resultaat? – verbetering inkomsten lijkt slechts mogelijk indien het werk ook na afloop van 5 jaar nog belangstelling wekt – gevolgen voor minder succesvolle auteurs?

Alternatieven? • opzeggingsmogelijkheid pas na langere periode, bijvoorbeeld na afloop van 30 jaar – voorbeeld: VS en Italië – dicussie in Duitsland • herroeping wegens non-uses (voorgesteld nieuw art. 25 e Aw) – in het geval van onvoldoende exploitatie – ontbinding door schriftelijke verklaring van de maker

Publieke belangen

Versterking positie van de maker • structureel zwakke onderhandelingspositie • eigendomsrecht uitgehold? • positieve verplichting voor de wetgever om maatregelen te nemen? – auteursrecht = vergoeding van creatief werk – waarborgen van voldoende informatieproductie • voorgestelde maatregelen doelmatig? • beperking contractsvrijheid gerechtvaardigd?

Bevordering van innovatieve exploitatiemodellen van één lange exploitatieperiode naar. . .

. . . exploitatie in korte intervallen • maker kan iedere 5 jaar het meest innovatieve exploitatiemodel kiezen • werken blijven niet bij traditionele mainstream exploitanten hangen (rapport Gerkens) model 1 model 2

Einde. Veel dank! contact: m. r. f. senftleben@vu. nl